Wydarzenia
Doktorat h.c. – prof. J. Malec
KIJÓW/KRAKÓW 2 marca na Uniwersytecie Ekonomii i Prawa „KROK” w Kijowie odbyła się uroczystość nadania tytułu doktora honoris causa rektorowi Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, prof. Jerzemu Malcowi. Obie uczelnie łączy wieloletnia współpraca. Prof. Taras Finikow, były wiceminister oświaty i szkolnictwa wyższego Ukrainy, zaprezentował sylwetkę naukową prof. Malca, jego znaczący dorobek w zakresie historii państwa prawa oraz historii administracji, liczący ponad 150 publikacji oraz kilkanaście książek, a także zaangażowanie na rzecz reformy szkolnictwa wyższego w Polsce i rozszerzenia współpracy z uczelniami Ukrainy, które to działania prowadzi od kilkunastu lat. Prof. Malec w latach 2005-2008 pełnił funkcję przewodniczącego Konferencji Rektorów Zawodowych Szkół Polskich, a obecnie przewodniczy Radzie Nadzorczej Polskiej Unii Edukacyjnej Konfederacji LEWIATAN. Jest także członkiem Komitetu Nauk Prawnych PAN. W 2011 r. otrzymał tytuł profesora honorowego Uniwersytetu 6 Października w Egipcie.
PWSZ z własnymi stypendiami
KROSNO W grudniu 2016 r. Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie utworzyła własny Fundusz Stypendialny im. Stanisława Pigonia, przeznaczony dla pracowników i studentów aktywnie uczestniczących w życiu naukowo-badawczym i społecznym uczelni oraz miasta. Funduszem zarządza rektor, a decyzje o przyznaniu stypendium rozpatruje specjalnie powołana komisja. Wysokość funduszu stypendialnego w 2017 r. wyniosła 200 tys. zł. Prof. Grzegorz Przebinda, rektor PWSZ w Krośnie, mówi: – Nieprzypadkowo podjęliśmy decyzję o utworzeniu funduszu stypendialnego z własnych środków uczelni. Mamy dodatni bilans finansowy i chcemy, aby ten swoisty sukces odczuli także najlepsi studenci i pracownicy uczelni.
Stypendia przyznano w 2018 r. po raz pierwszy. Otrzymało je 10 studentów i 11 pracowników uczelni, a łączna wartość stypendiów wyniosła 72 tys. zł. Aby otrzymać stypendium, należało m.in. studiować w PWSZ w Krośnie, wyróżniać się wynikami w nauce, czynnie uczestniczyć w konferencjach i wydarzeniach naukowych, artystycznych i sportowych, realizować projekt naukowy lub wdrożeniowy, wykazać się działalnością na rzecz uczelni i miasta. Pracownicy dydaktyczni, którym przyznano stypendium, planują, realizują lub pilotują działania naukowo-badawcze, prowadzą projekty naukowo-badawcze studentów, przygotowują publikacje o zastosowaniu praktycznym, a także planują opracować lub wdrażają własne patenty.
– Po raz pierwszy wręczyliśmy stypendia w roku stulecia niepodległości Polski. Chcemy, żeby studenci i pracownicy akademiccy z Krosna i okolic mogli pozostać na miejscu i z tym regionem związać swoją przyszłość. Realizujemy ideę naszego patrona, który wyszedł „Z Komborni w świat”. Był potem profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego i rektorem Uniwersytetu Wileńskiego. Uczestniczył też w walkach o niepodległość kraju – mówi G. Przebinda.
Doktorat h.c. – prof. J. Woźnicki
KIJÓW/WARSZAWA Prof. Jerzy Woźnicki z Politechniki Warszawskiej, prezes Fundacji Rektorów Polskich, otrzymał 5 marca tytuł doktora honoris causa Kijowskiego Narodowego Uniwersytetu im. T. Szewczenki. Uhonorowano go w ten sposób za istotny wkład w rozwój współpracy środowisk akademickich uczelni ukraińskich i polskich, wspieranie i inicjowanie współpracy pomiędzy narodowymi konferencjami rektorów, wzmacnianie przyjaźni i wzajemnego porozumienia pomiędzy Polską i Ukrainą, a także za wieloletnią twórczą współpracę z Uniwersytetem Kijowskim.
W swoim wystąpieniu prof. Woźnicki zwrócił uwagę na konkretne osiągnięcia rozwijającego się polsko-ukraińskiego dialogu w świecie akademickim na wszystkich szczeblach. „Nasza współpraca rozwija się bardzo dobrze. Dzieje się tak dlatego, że nasze kraje i narody łączą szczególne więzi o charakterze kulturowym, które w świecie akademickim sprawiają, że traktujemy się w sposób szczególnie pozytywny, oferując sobie wzajemnie nie tylko gotowość do współdziałania, ale i dedykowaną, szczerą przyjaźń. Potwierdziły to szerokie badania sposobu postrzegania naszych relacji i oceny dotychczasowej współpracy naukowej, które objęły po ok. 50 uczelni polskich i ukraińskich, przeprowadzone i sfinansowane w latach 2014-15 przez Fundację Rektorów Polskich, przy ideowym poparciu Konferencji Rektorów w Polsce oraz Związku Rektorów na Ukrainie, a także ministrów obu naszych krajów. Pozytywne wyniki tych badań nas nie zaskoczyły”.
Stypendium M.J. Łyska
KRAKÓW Dominik Burek, doktorant Wydziału Matematyki i Informatyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, został laureatem stypendium im. Michała Jakuba Łyska w r. 2018. D. Burek wcześniej był laureatem stypendium projektu Kartezjusz dla najlepszych doktorantów, stypendium im. Franciszka Lei i stypendium Ministra Edukacji Narodowej. Dwukrotnie zdobył srebrny medal na International Mathematical Competition for University Students. Jest też współautorem książki Konkursy i olimpiady matematyczne. Zadania przygotowawcze . Naukowo zajmuje się geometrią algebraiczną, a dokładnie zastosowaniami kohomologii Chena Ruana do ilorazów rozmaitości algebraicznych przez grupę skończoną.
Stypendium zostało ufundowane dla upamiętnienia tragicznie zmarłego studenta V roku matematyki M.J. Łyska. Jest przeznaczone dla studentów, doktorantów i młodych pracowników naukowych Instytutu Matematyki UJ. Jego wysokość jest równa półrocznej średniej pensji asystenta. Po raz pierwszy wręczono je w 1998 roku.
Doktorat h.c. – prof. J. Schatzker
KRAKÓW Prof. Joseph Schatzker, kanadyjski ortopeda i traumatolog polskiego pochodzenia, odebrał 9 marca tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Uhonorowano go w uznaniu dla jego działalności naukowej i klinicznej, która przyczyniła się do postępu wiedzy i wytyczenia współczesnych sposobów leczenia urazów skutkujących poprawą skuteczności terapii i jakości życia pacjentów. Doceniono go również za ponad 25-letnią współpracę z Wydziałem Nauk o Zdrowiu UJ CM oraz „wybitną postawę etyczną jako lekarza i przyjaciela kilku pokoleń polskich ortopedów”. Jego badania dotyczą biomechaniki zespoleń, reakcji kości na wszystkie zespolenia, osteointegracji kostnej implantów i infekcji kostnych oraz endoprotezoplastyki biodra. Prof. Schatzker jest autorem i współautorem 10 podręczników i 2 monografii. Najwyższą wartość posiada cykl jego prac dotyczący klasyfikacji złamań i sposobów ich zaopatrywania, a wyznaczone w nich algorytmy postępowań wobec tych złamań obowiązują do dzisiaj i są wyznaczonym standardem w Europie i świecie.
Granty dla powracających
WARSZAWA Fundacja na rzecz Nauki Polskiej rozstrzygnęła czwarty konkurs w programie HOMING. Do konkursu zgłoszono 45 projektów. Dwanaścioro laureatów otrzyma dwuletnie granty w wysokości ok. 800 tys. zł na projekt o charakterze stażu podoktorskiego. Program wspiera badaczy powracających lub przyjeżdżających z zagranicy do pracy naukowej w Polsce.
Jednym z laureatów konkursu został dr Paweł Ferdek, który w Zakładzie Biologii Komórki WBBiB UJ będzie prowadzić badania nad mechanizmami odpowiadającymi za alkoholowe zwłóknienie trzustki – od zachodzących w pojedynczych komórkach procesów inicjujących zwłóknienie, do zmian patologicznych obejmujących całą tkankę. Dr Ferdek jest absolwentem biotechnologii na UJ. Od 2007 studiuje i pracuje w Wielkiej Brytanii. Uzyskał doktorat na Uniwersytecie w Cardiff. Opublikował 14 prac cytowanych już niemal 500 razy.
Dr Monika Bijata z Hannover Medical School w Niemczech będzie w Instytucie Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego PAN w Warszawie prowadzić badania dotyczące przyczyn depresji i rozwijać nowe podejście badawcze oparte na zrozumieniu neurobiologicznych procesów leżących u podstaw tej choroby.
Dr inż. Monika Wilamowska-Zawłocka uzyskała grant w czwartym konkursie POWROTY. Po urlopie macierzyńskim wraca do badań na Politechnice Gdańskiej, gdzie zamierza zbudować prototyp baterii, którą można naładować w kilka minut. Pozostałe laureatki konkursu, wyłonione spośród 27 aplikujących, to dr inż. Marta Sawicka z Instytutu Wysokich Ciśnień PAN w Warszawie i dr Anna A. Sroka-Bartnicka z Wydziału Farmaceutycznego Uniwersytetu Medycznego w Lublinie. Środki na finansowanie grantów w obu programach pochodzą z PO Inteligentny Rozwój.
Doktorat h.c. – prof. P. Kafarski
OPOLE Doktorat honoris causa Uniwersytetu Opolskiego otrzymał 9 marca prof. Paweł Kafarski, „chemik, o światowej renomie, biotechnologią zauroczony, a przez to dążący do poznania natury rzeczy” – jak napisano na dyplomie. Prof. Kafarski pracuje na Politechnice Wrocławskiej, ale od 1982 r. wykłada także na UO. Wypromował w Opolu siedmiu doktorów. W laudacji dr. hab. Jacek Lipok, prof. UO, stwierdził m.in.: „W przypadku prof. Pawła Kafarskiego, któremu w renesansowym podejściu do nauk o życiu najbliższa jest metodologia chemii, można rzec, iż zasłużył się niezwyczajnie w tworzeniu i studiowaniu nowych bytów chemicznych powstałych ku ludzkiemu pożytkowi, żeby wspomnieć jedynie leki działające jako inhibitory enzymów i herbicydy przyjazne dla środowiska. Dążąc do poznania natury rzeczy i rzeczy tworzących naturę zjawisk chemicznych istotnych dla żywych organizmów, od poziomu molekularnego, poprzez biochemię, fizjologię i behawior, po relacje ekologiczne, stworzył prawdziwą szkołę naukową. (…) towarzyszą mu współpracownicy, których ujmuje naukową charyzmą, etyką zawodową i godnym postępowaniem”.
Trzy złote medale
LUBLIN/WALENCJA Wynalazek dr. inż. Dariusza Zielińskiego i prof. Wojciecha Jarzyny z Wydziału Elektrotechniki i Informatyki Politechniki Lubelskiej „Magazyny ciepła i chłodu” został doceniony przez jury Międzynarodowych Targów Wynalazczości, Badań Naukowych i Nowych Technologii INNOVA VALENCIA 2018. Rozwiązanie lubelskich naukowców otrzymało złoty medal z wyróżnieniem w konkursie głównym, a także złoty medal od Mołdawskiej Agencji Rządowej ds. Własności Intelektualnej i złoty medal od delegacji rosyjskiej.
Pomysł polega na tym, aby tradycyjne baterie litowo-jonowe w pojeździe zastąpić magazynem energii, który pozwala na tańsze zasilanie systemów ogrzewania i klimatyzacji. Dzięki temu przedłuża się żywotność akumulatorów zasilających silniki elektryczne pojazdu i zwiększa jego zasięg.
– Jest to nowoczesne i ekonomiczne rozwiązanie, które może być wykorzystane zarówno w autobusach, jak i magazynach czy domach wielorodzinnych. Jego zastosowanie znacząco obniża koszty zużycia energii – mówi prof. W. Jarzyna z Katedry Napędów i Maszyn Elektrycznych PL.
Naukowe wsparcie dla strażaków
TORUŃ/WALENCJA Wynalazek naukowców z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, dr. Krzysztofa Rykaczewskiego i mgr. Michała Meiny, zdobył złoty medal Targów Wynalazczości INNOVA 2018 w Walencji. Nagrodzony wynalazek nosi nazwę „Sposób ustalenia pozycji obiektu, w szczególności człowieka, i urządzenie do ustalania pozycji człowieka”. Składa się z dwóch zestawów sensorów inercyjnych (akcelerometr, żyroskop i magnetometr) montowanych w obuwiu osoby lokalizowanej. Sensory te są bardzo niewielkie, w związku z czym integracja ich z obuwiem nie nastręcza żadnego problemu. Zbierane odczyty o przyspieszeniach i zmianach orientacji są przetwarzane w systemie wbudowanym, który realizuje algorytm pozycjonowania. System lokalizacji został skonstruowany z myślą o wsparciu służb pożarniczych i z uwzględnieniem specyfiki pracy podczas przeprowadzania akcji ratunkowo-gaśniczych. Ustalenie pozycji strażaków w obiekcie w czasie rzeczywistym podczas incydentu podnosi bezpieczeństwo zespołu ratowniczego oraz pozwala na lepszą koordynację działań.
Pierwsze własne zespoły
WARSZAWA Fundacja na rzecz Nauki Polskiej rozstrzygnęła czwarty konkurs w programie FIRST TEAM, którego celem jest wspieranie młodych doktorów w tworzeniu pierwszych zespołów badawczych. Granty w łącznej wysokości 21,6 mln zł zdobyło jedenaścioro młodych badaczek i badaczy, wyłonionych spośród 78 kandydatów. Na realizację projektów i podejmowanie najciekawszych wyzwań badawczych mogą oni otrzymać od FNP ok. 2 mln zł na 3 lata. Środki pozyskane od FNP pozwolą laureatom na stworzenie własnych zespołów badawczych i sfinansowanie co najmniej 21 miejsc pracy dla naukowców zatrudnionych w projektach oraz 37 stypendiów dla studentów i doktorantów zaangażowanych w realizację prac badawczych. Do współpracy przy prowadzeniu badań zostało zaproszonych łącznie 18 zagranicznych partnerów naukowych oraz 8 partnerów naukowych z Polski. Granty są finansowane ze środków pochodzących z PO Inteligentny Rozwój.
Jedną z laureatek jest dr Maja Sochalska z Wydziału Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, która będzie prowadzić badania mające na celu zbadanie molekularnych mechanizmów przyczyniających się do zaburzonej przeżywalności neutrofili w kontekście paradontozy (podczas infekcji patogenem Porphyromonas gingivalis). Dr inż. Grzegorz Soboń (na fot.) z Wydziału Elektroniki Politechniki Wrocławskiej, wraz ze swoim zespołem, będzie prowadzić badania, których celem jest opracowanie nowego typu laserów (będących tzw. optycznymi grzebieniami częstotliwości) emitujących promieniowanie z zakresu średniej podczerwieni. Znajdą one zastosowanie w systemach detekcji śladowych ilości związków chemicznych dla potrzeb monitorowania środowiska, diagnostyki medycznej czy też kontroli i optymalizacji procesów przemysłowych.
Spowolnić ALS
POZNAŃ Naukowcy z Zakładu Neurobiologii Akademii Wychowania Fizycznego w Poznaniu zamierzają poznać rolę, jaką pobudzenia synaptyczne motoneuronów odgrywają w progresji śmiertelnej choroby neurodegeneracyjnej – stwardnienia zanikowego bocznego (ALS). ALS jest chorobą neurodegeneracyjną, co oznacza, że wraz z jej rozwojem następuje obumieranie komórek nerwowych, w tym wypadku motoneuronów – komórek, które zawiadują pracą mięśni. – Dotychczas większość naukowców uważała, że ALS „zmusza” komórkę do nadmiernej aktywności, co powoduje jej zmęczenie, stres oksydacyjny i śmierć. Badania, które prowadziłem w Paryżu, udowodniły, że rzeczywistość jest diametralnie inna. Tak naprawdę komórki nerwowe zwierząt chorych działają wolniej niż komórki zwierząt zdrowych. Wcześniej nikt nie wpadł na ten pomysł, ponieważ nie było możliwości sprawdzenia, co dokładnie dzieje się wewnątrz komórki w czasie choroby. Zaproponowaliśmy strategię, która ma „zmusić” komórki do większej aktywności i mamy nadzieję – popartą wieloma dowodami pośrednimi – że doprowadzi to do ich ocalenia, przez co na pewno spowolnimy, o ile nie zatrzymamy, progresję choroby – wyjaśnia dr Marcin Bączyk. Projekt zakłada stworzenie na poznańskiej AWF pierwszego w Polsce i czwartego na świecie laboratorium elektrofizjologicznego, umożliwiającego wewnątrzkomórkowe badanie cech motoneuronów na myszach GMO w warunkach in vivo .
Już wkrótce na swoim
BIAŁYSTOK/WILNO Prawie 19 mln zł wyniesie dofinansowanie z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego na budowę siedziby Wydziału Ekonomiczno-Informatycznego UwB w Wilnie.
– Państwo wzięli na siebie ciężar realizacji misji, która powinna spoczywać na całym polskim państwie. Tą misją jest podtrzymywanie polskości na terytorium Litwy, budowa inteligencji, intelektualnych, profesjonalnych elit polskich – mówił 14 marca w UwB Jarosław Gowin. – Jest bardzo ważne, aby Polacy, którzy zamieszkują na terytorium Litwy, mieli poczucie, że pamiętamy o nich, że chcemy inwestować w trwanie i rozwój polskości w Wilnie oraz na terytorium całej Litwy – dodał minister.
Działający od października 2007 r. Wydział Ekonomiczno-Informatyczny UwB w Wilnie był pierwszym zagranicznym wydziałem utworzonym przez polską uczelnię. Była to również pierwsza filia uczelni zagranicznej na Litwie. Od 10 lat wydział umożliwia polskiej młodzieży w tym kraju kształcenie na poziomie akademickim w języku polskim. W ten sposób zrealizowany został jeden z najważniejszych postulatów mieszkających na Litwie Polaków.
Do tej pory wydział ukończyło już ponad 600 absolwentów. Aktualnie kształci się tam 293 studentów. Na wileńskiej filii UwB można studiować ekonomię, informatykę i europeistykę. Problemem Wydziału Ekonomiczno-Informatycznego UwB w Wilnie jest brak własnego, odpowiedniego do potrzeb budynku. Wprawdzie w 2008 r. udziałowcy Universitas Studiorum Polona Vilnensis, organizacji wspierającej rozwój polskiego szkolnictwa na Litwie, podjęli decyzję o przekazaniu uczelni działki z budynkiem przy ul. Makowej 22, jednak obiekt ten jest za mały – ma powierzchnię ok. 300 m2, mieszczą się w nim 2 sale wykładowe. Nie może być używany ze względu na zły stan techniczny. W efekcie zajęcia odbywają się w wynajmowanych pomieszczeniach. Władze Uniwersytetu w Białymstoku mają nadzieję, że studenci wileńskiego wydziału rozpoczną naukę w nowej siedzibie w 2021 roku.
Dobrodziej spiszowy
KRAKÓW/LEWOCZA Prodziekan ds. ogólnych Wydziału Historycznego UJ, prof. Stanisław Sroka, otrzymał Nagrodę Benefactor Musaei Scepusiensis (Dobrodzieja Muzeum Spiskiego). Laureata uhonorowano w kategorii badań naukowych za osiągnięcia w przybliżaniu historii Spisza. Pamiątkowy dyplom oraz medal – kopię monety rzymskiej, której oryginał znaleziono w jaskini pod Zamkiem Spiskim – odebrał 9 marca w Lewoczy. Nagroda Benefactor Musaei Scepusiensis została ustanowiona w 2006 roku przez Słowackie Muzeum Narodowe – Muzeum Spiskie w Lewoczy. Jest przynawana za wyjątkowe osiągnięcia w zakresie działalności naukowej związanej z rozwojem muzeum, dziedzictwa kulturowego i muzealnictwa regionu. Prof. Sroka otrzymał nagrodę za liczne prace monograficzne i dwutomowe dzieło Historia Scepusii (Dzieje Spisza), którego jest współredaktorem wraz z prof. Martinem Homzą, kierownikiem Katedry Historii Słowacji na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Komeńskiego w Bratysławie.
Aztecki kodeks
KRAKÓW 14 marca w Auditorium Maximum UJ odbył się wernisaż wystawy Kodeks Boturini – Wstęga o Peregrynacji: indiańska księga o pochodzeniu Azteków . Prelekcję na temat tego unikatowego dzieła wygłosiła dr hab. Katarzyna Mikulska, kierownik Zakładu Historii i Kultury Hiszpanii i Ameryki Łacińskiej UW i absolwentka filologii romańskiej UJ, która była inicjatorką wystawy. Kodeks Boturini to średniowieczny dokument opisujący historię Azteków sprzed przybycia hiszpańskich konkwistadorów. Historycy nie mają pewności co do dokładnego datowania manuskryptu, ale prawdopodobnie powstał on w pobliżu stolicy państwa Azteków – Tenochtitlán. Jego pierwotnym europejskim właścicielem był włoski arystokrata i historyk Lorenzo Boturini Bernaducci, od którego kodeks wziął swoją nazwę.
Dokument opowiada o wędrówce ludu Mexico przez centralny Meksyk oraz najważniejszych dla niego wydarzeniach. Został zapisany na arkuszu papieru z pasków kory drzewa figowego w wymiarach 19 na 549 centymetrów. Arkusz złożony jest na kształt akordeonu na 24 strony. Jedyne barwy występujące w kodeksie to czerń i czerwień. Tym, co odróżnia Kodeks Boturini od innych kodeksów, jest fakt, że na manuskrypcie pozostawiono dużo niezapisanej przestrzeni. Niektórych badaczy prowadzi to do wniosku, że być może Kodeks był podręcznikiem dla początkujących użytkowników pisma i symboliki, niewystarczająco jeszcze wprawionych w tej sztuce.
Prof. S. Piontek w zarządzie ASA
POZNAŃ Prof. Sławomir Piontek, dyrektor Instytutu Filologii Germańskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, został wybrany członkiem zarządu Austrian Studies Association oraz członkiem zwyczajnym European Academy of Sciences and Art. Kadencja w zarządzie amerykańskiego Austrian Studies Association obejmuje lata 2018-2020, profesor będzie w nim jednym z dwóch przedstawicieli germanistyki europejskiej. Towarzystwo zrzesza kilkuset naukowców, głównie z Ameryki Północnej, zajmujących się interdyscyplinarnymi badaniami nad kulturą i historią Austrii.
Prof. Piontek został także członkiem zwyczajnym Europejskiej Akademii Nauk i Sztuk (European Academy of Sciences and Arts) w klasie nauk humanistycznych. Do stowarzyszenia należy ok. 2000 uczonych, a ok. 90% z nich pracuje i działa w Europie. Wśród nich jest 34 Polaków, m.in.: prof. Jerzy Buzek, prof. Krzysztof Penderecki, prof. Andrzej Zoll, prof. Jerzy Woźnicki. W 2015 r. wiceprezesem EASA został ówczesny prezes Polskiej Akademii Nauk prof. Michał Kleiber. Do grona jej członków należy także 31 laureatów Nagrody Nobla.
Inteligentne znaki drogowe
GDAŃSK/KRAKÓW Drogowskazy reagujące na natężenie ruchu czy pogodę mogą wkrótce stać się rzeczywistością. Naukowcy z Politechniki Gdańskiej i Akademii Górniczo-Hutniczej rozpoczęli pracę nad systemem inteligentnych znaków drogowych INZNAK, które dostosowują się do warunków panujących na drodze. Samoadaptacyjny system komunikujących się inteligentnych znaków, wyposażonych w detektory analizujące otoczenie pozwoli kierowcom lepiej dostosować prędkość do warunków panujących na drodze. W typowych warunkach użytkowania inteligentny znak będzie komunikował niebezpieczeństwo lub zalecaną prędkość obliczaną w powiązaniu z informacjami otrzymywanymi z podobnych znaków rozmieszczonych wzdłuż odcinka drogi szybkiego ruchu. Komunikujące się ze sobą znaki, za pośrednictwem sieci bezprzewodowej lub zarządzane zdalnie, mogą ułatwić poruszanie się pojazdów np. w sytuacji spiętrzania się samochodów występującego podczas gwałtownego hamowania na autostradzie czy drodze szybkiego ruchu. INZNAK jest pierwszym tego typu rozwiązaniem w Polsce i jednym z niewielu na świecie. Projekt został sfinansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju oraz Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad. Naukowcy rozpoczęli swoje prace w październiku 2017 roku i będą je kontynuować przez kolejne 3 lata.
Apel o 160 mld euro
BRUKSELA Przedstawiciele 13 europejskich akademickich sieci i stowarzyszeń – w tym EUA, LERU, Coimbra Group, UNICA, ECIU, The Guid of European Research – Intensive Univeristies i Young European Research Universities – do których należą również polskie uniwersytety (m.in. UJ i UW), wystosowali wspólny apel do władz Unii Europejskiej o podwojenie budżetu przeznaczonego na naukę w najbliższych wieloletnich ramach finansowych. Autorzy apelu chcieliby, aby budżet 9. Programu Ramowego UE wzrósł do 160 miliardów euro. Ich zdaniem przyniesie to korzyści w postaci 650 tys. nowych stanowisk pracy oraz zwiększenia PKB o 0,46% do r. 2040. Zapewniłoby to Unii Europejskiej pozycję światowego lidera w dziedzinach takich jak nowoczesne akumulatory, inteligentne budynki i samochody, zwalczanie chorób zakaźnych czy gospodarka o obiegu zamkniętym. Lepsze finansowanie dla nauki pomogłoby w budowie stabilnego i inkluzywnego społeczeństwa, wsparłoby zrównoważony rozwój i walkę z nierównościami społecznymi.
Budżet programu Horyzont 2020, wynoszący 80 mld euro w ciągu 7 lat, uznano za niewystarczający. W wielu przypadkach funduszy starcza na mniej niż jeden na pięć wartościowych projektów, argumentują autorzy apelu. Program Erasmus+, który znacząco poprawił sytuację związaną z wymianą studencką i pracowniczą oraz zatrudnieniem, daje poziom mobilności studenckiej na poziomie 5%, a to znacznie poniżej docelowych 20%. Apelujący zauważają, że podwojenie budżetu programu ramowego nie może być substytutem dla wsparcia i finansowania badań, innowacji i edukacji na szczeblu krajowym.
Granda z Grand Prix
POZNAŃ Teatr Granda UAM zdobył Grand Prix oraz Nagrodę Publiczności podczas finału V Festiwalu Teatrów Studenckich Start, który odbył się w niedzielę 18 marca w Poznaniu. Teatr Granda jest inicjatywą studenta Witolda Kobyłki oraz dr Magdaleny Grendy. Działa od 2014 r., a tworzą go studenci różnych kierunków UAM. Na V Festiwalu Teatrów Studenckich Start Granda występowała ze spektaklem konkursowym Umbra , widowiskiem typu site-specific performance , które zaciera granice rzeczywistości i fikcji teatralnej. To widz w Umbrze jest elementem akcji scenicznej. Spektakl można było zobaczyć podczas trzeciego dnia festiwalu w Jeżyckim Centrum Kultury. W festiwalu uczestniczyły także: Teatr Poświęcony z Katowic, Teatr Naprzeciwko z Uniwersytetu Warszawskiego, Teatr Nieoetykietkowani z Zabrza, Grupa Działań Teatralnych Conspexit z Poznania, Teatr Granda Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Teatr Wyjście Ewakuacyjne z Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach – filia w Piotrkowie Trybunalskim, Standby Studio z Uniwersytetu Gdańskiego, Teatr Órzko z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Koło Teatralne Politechniki Częstochowskiej Trybik oraz The M.A.S.K. z Bielska Podlaskiego. Spektakl Mistrzowski Moral Insanity. Tragedia ludzi głupich przedstawił teatr Papahema z Białegostoku.
Nagrody świąteczne
GDAŃSK 20 marca, w czasie Święta Uniwersytetu Gdańskiego, zostały wręczone nagrody Nauczyciela Roku im. Krzysztofa Celestyna Mrongowiusza dla najlepszych nauczycieli akademickich UG. Tegoroczni laureaci to: prof. Ewa Bagińska z Wydziału Prawa i Administracji, prof. Stanisław Pogorzelski z Wydziału Matematyki, Fizyki i Informatyki oraz dr inż. Krzysztof Żamojć z Wydziału Chemii. Złotym medalem Uniwersytetu Gdańskiego Doctrinae Sapientiae Honestati za wkład w rozwój UG i współpracę z uczelnią został odznaczony prof. Desmond Graham, wybitny angielski poeta i historyk literatury, profesor emeritus Uniwersytetu w Newcastle-upon-Tyne w Wielkiej Brytanii. Były także wyróżnienia dla studentów. Hanna Rymkiewicz, Marta Tłok, Maja Góral i Maciej Łaszcz z Wydziału Prawa i Administracji UG otrzymali nagrody za reprezentowanie uniwersytetu w „International Commercial Arbitration Moot”. Nagrody zostały przyznane przez współpracującą z UG Kancelarię Radców Prawnych i Adwokatów Głuchowski Siemiątkowski Zwara i Partnerzy.
Konsorcjum UMP i IF
POZNAŃ Uniwersytet Medyczny w Poznaniu oraz Instytut Farmaceutyczny rozpoczęły realizację czteroletniego projektu ORBIS (Open Research Biopharmaceutical Internship Support), w ramach Działań Marii Skłodowskiej-Curie (MSCA) Programu Ramowego Horyzont 2020. Celem projektu jest zwiększenie skuteczności i produktywności procesu rozwoju leków, zarówno innowacyjnych, jak i generycznych. Na potrzeby realizacji programu powstało konsorcjum 9 instytucji akademickich i komercyjnych z Europy i USA. Funkcję lidera pełni Wydział Farmaceutyczny UMP. Koordynatorem projektu została prof. Janina Lulek, kierownik Zakładu Technologii Farmaceutycznej z UMP, a współkoordynatorem prof. Andrzej Kutner z IF. Pozostali partnerzy konsorcjum to: Trinity College Dublin (Irlandia), Uniwersytet w Helsinkach (Finlandia), Applied Process Company Ltd. (Irlandia), Farmak JSC (Ukraina), Physiolution GmbH (Niemcy), Zentiva k.s. (Czechy) oraz Rutgers University (USA).
Inkubator UW po roku
WARSZAWA Powstał, by w studentach rozwijać postawy przedsiębiorcze, wspierać w realizacji pomysłów i przygotowywać do odważnego wchodzenia na rynek pracy – z poczuciem sprawczości i wartości własnego potencjału. Inkubator Uniwersytetu Warszawskiego obchodzi pierwsze urodziny.
Inkubator UW działa w czterech lokalizacjach: dwie z nich znajdują się na uniwersyteckim kampusie na warszawskiej Ochocie, trzecia w budynku Wydziału Neofilologii UW, w czwartej, zlokalizowanej w siedzibie Biblioteki UW, funkcjonują przestrzenie do pracy coworkingowej. Do dyspozycji studentów oddane są laboratoria: nowoczesna warsztatownia, pracownia elektroniczna oraz centrum projektowania i druku 3D. Są też trzy strefy coworkingowe, strefa biurowa dla uruchamianych przedsięwzięć biznesowych oraz różnej wielkości sale konferencyjne. Przez rok z oferty Inkubatora skorzystało ponad 2000 studentów. Mieli oni okazję zgłosić łącznie kilkaset pomysłów, które mogą przekształcić się w działalność gospodarczą, jak i tych o charakterze społecznym.
Jak wygrać ze smogiem?
WROCŁAW Wprowadzenie przepisów wspierających nowoczesne ciepłownictwo, monitorowanie stanu powietrza, ale przede wszystkim edukacja na wszystkich możliwych szczeblach – to tylko część rekomendacji wydanych przez ekspertów biorących udział w konferencjach Wrocław w smogu , które odbyły się na Politechnice Wrocławskiej. Zalecenia podzielone zostały na trzy grupy. Pierwsza dotyczy mieszkańców Wrocławia i regionu. Eksperci wskazują w niej m.in. na konieczność korzystania z ekologicznych pieców, spalania odpowiednich jakościowo paliw czy ograniczenia użytkowania samochodów w ruchu miejskim oraz dbania o dobry stan techniczny aut. Druga grupa sugestii odnosi się do działań wspólnot, organizacji społecznych, firm i instytucji publicznych Wrocławia i regionu. Specjaliści postulują m.in. lepsze wykorzystanie instytucjonalnego i społecznego monitoringu stanu powietrza w najbliższym otoczeniu, podejmowanie działań w budowaniu nowej, proekologicznej świadomości mieszkańców, zazielenianie dostępnej przestrzeni – w tym także dachów i elewacji – oraz ograniczenie usuwania drzew. Ostatnia grupa to rekomendacje dla samorządu województwa, rządu i ustawodawców. Jest w nich mowa m.in. o konieczności wprowadzenia regulacji prawnych wspierających nowoczesne ciepłownictwo i energetykę, a także o działaniach społecznych i współpracy z instytucjami administracji publicznej. Eksperci wskazują m.in. na konieczność edukacji obywateli w zakresie zanieczyszczenia powietrza na każdym poziomie, wieku i szczeblu – od przedszkola, poprzez szkoły i uczelnie, aż po lokalne społeczności.
Centrum doskonałości WHO
ŁÓDŹ . Klinika Immunologii, Reumatologii i Alergologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi otrzymała status Centrum Doskonałości w zakresie alergologii i immunologii klinicznej, przyznany przez Światową Organizację Alergii (WHO), z siedzibą w Milwaukee, USA. Jest jedną z czternastu europejskich placówek tej specjalności, które uzyskały od WHO ten status.
Doktorat h.c. – S. Kowalow
WARSZAWA Doktorat honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego otrzymał 14 marca rosyjski uczony i obrońca praw człowieka Siergiej Kowalow. Dr Kowalow jest biofizykiem. Już w okresie studiów angażował się w działalność na rzecz wolności badań naukowych, występując przeciwko pseudonaukowym teoriom Trofima Łysenki na temat genetyki. W latach 60. stanął w obronie pisarzy represjonowanych za publikowanie prac za granicą. W 1969 r. był jednym z założycieli Grupy Inicjatywnej, pierwszej organizacji w ZSRR zajmującej się obroną praw człowieka. Był redaktorem nielegalnie wydawanej „Kroniki Wydarzeń Bieżących”, w której odnotowywano przypadki łamania praw człowieka. W 1975 r. za swoją działalność został skazany na 7 lat obozu pracy i 3 lata wygnania. W 1990 r. objął kierownictwo Komitetu Praw Człowieka. Po rozpadzie ZSRR został przewodniczącym Prezydenckiej Komisji Praw Człowieka (co było odpowiednikiem funkcji rzecznika praw obywatelskich w Polsce) oraz pełnomocnikiem Dumy ds. praw człowieka. Krytykował Rosję za działania w Czeczenii, przez co został zmuszony do rezygnacji z pracy na obu stanowiskach. Do dzisiaj aktywnie dział na rzecz praw człowieka w Rosji. Jest laureatem Nagrody im. Sacharowa przyznawanej przez Parlament Europejski i Nagrody Wolności ustanowionej przez parlament Litwy. Siergiej Kowalow był trzykrotnie nominowany do Pokojowej Nagrody Nobla.
Człowiek Roku RMF Classic z UW
WARSZAWA Dr hab. Joanna Sułkowska z Centrum Nowych Technologii UW zwyciężyła w kategorii Człowiek Roku 2017 w ósmym plebiscycie MocArty radia RMF Classic. J. Sułkowska jest chemiczką, kieruje zespołem naukowców Interdyscyplinarnego Laboratorium Modelowania Układów Biologicznych w CeNT UW. Specjalizuje się w biofizyce białek oraz biofizyce molekularnej i teoretycznej. Prowadzi badania nad zapętlonymi białkami. Wnioski z tych prac mogą pomóc wyjaśnić i leczyć chorobę Alzheimera, Parkinsona oraz otyłość. Jest jedyną osobą w Polsce, która zdobyła EMBO Installation Grant (w 2014 r.) i uczestniczy w Young Investigator Programme EMBO (od 2017 r.). UNESCO uznało prof. Sułkowską za wschodzący talent nauki i uwzględniło ją na liście International Rising Talents, gdzie została wyróżniona w kategorii osób poszukujących nowych źródeł leków. Jest też laureatką 16. konkursu „L’Oreal Polska dla Kobiet i Nauki” oraz konkursów grantowych Sonata Bis Narodowego Centrum Nauki, Ideas Plus MNiSW, Homing Plus i Inter FNP, the Banff International Research Station (BIRS) for Mathematical Innovation and Discovery oraz American Biophysical Society.
Hybrydowy rower
GLIWICE Studenci Politechniki Śląskiej zbudowali hybrydowy rower, a właściwie niemal w całości wydrukowali go na drukarce 3D. Innowacyjny rower posiada napęd nożny, który w razie potrzeby jest wspomagany silnikiem elektrycznym, bateria została natomiast umieszczona w jego ramie. Koła roweru nie mają szprych, zaś elektryczny napęd jest przenoszony bezpośrednio na zębatkę znajdującą się na tyle koła. Zwycięski wynalazek studentów Wydziału Mechanicznego Technologicznego został wydrukowany w technologii FDM i składa się z ponad 300 części sklejonych w całość. Rower zwyciężył w kategorii innowacje techniczne w plebiscycie Soczewki Focusa 2017. Futurystycznie wyglądający pojazd, który został prawie w całości wydrukowany na drukarce 3D, podbił serca czytelników magazynu „Focus” i wygrał m.in. z materiałem na kosmiczne żagle, zautomatyzowana apteką czy czujnikami monitorującymi smog.
Opracował Piotr Kieraciński
Współpraca: Michał Ciepielski, Anna Cieślak, Iwona Czajkowska-Deneka, Beata Czechowska-Derkacz, Paweł Doś, Katarzyna Dziedzik, Marzena Gembara, Joanna Jagiełło, Anna Kaczmarska, Joanna Kosmalska, Lidia Majdecka, Joanna Orłowska, Anna Płaczek, Barbara Stankiewicz, Przemysław Stanula, Dominika Wojtysiak-Łańska, Anna Żmuda-Muszyńska.
Wykorzystano serwisy prasowe szkół wyższych, placówek badawczych i instytucji otoczenia nauki.