Dwie inicjatywy na jubileusz niepodległości

Źródło: MNiSW

Świętowanie 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości ma różne wymiary. Jest okazją nie tylko do spoglądania wstecz na naszą historię, ale także refleksji nad przyszłością. Temu właśnie ma służyć ogłoszony 9 marca projekt „Polonia Restituta. Dekalog dla Polski w 100-lecie odzyskania niepodległości”. Jego inicjatorem jest Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. W organizację tego przedsięwzięcia zaangażowana jest też Rada do spraw Społecznych Konferencji Episkopatu Polski, zaś koordynatorem merytorycznym Akademia Ignatianum w Krakowie. Honorowy patronat nad cyklem konferencji objął Prezydent RP Andrzej Duda. Projekt zainaugurowano konferencją naukową pod hasłem „Rodzina”, która odbyła się 12 marca w murach Uniwersytetu im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.

Na konferencji prasowej minister Jarosław Gowin mówił o refleksjach sięgających w przyszłość w duchu katolickiej nauki społecznej, o potrzebie uwypuklania tego, co dla Polaków wspólne, co nas łączy, a nie dzieli.

Podczas obrad podkreślano wartość rodziny nie tylko jako podstawowej komórki społecznej, ale także środowiska, które pielęgnuje polską kulturę, tożsamość, tradycje, wartości patriotyczne. Obowiązkiem zarówno Państwa, jak i Kościoła jest troska o rodzinę, szczególnie w dobie jej kryzysu. Zwracano uwagę na bardzo niski w Polsce poziom dzietności, a także na zagrożenia rodziny, takie jak przemoc czy rozwody. Akcentowano potrzebę wyznaczenia ścisłej definicji polityki rodzinnej państwa. To oczywiście implikuje szereg różnorodnych działań, jak choćby pomoc finansowa dla najuboższych i wielodzietnych rodzin, ale także polityka mieszkaniowa.

Konferencja dotycząca rodziny była pierwszą z cyklu dziesięciu podejmujących kluczowe dla polskiego społeczeństwa zagadnienia, inicjujące rozważania na temat wspólnych wartości w świetle zasad i kryteriów katolickiej nauki społecznej. Kolejne konferencje będą organizowane w różnych ośrodkach akademickich w całej Polsce i zostaną poświęcone zagadnieniom istotnym z punktu widzenia naszej świadomości, tożsamości i przyszłości. Ich tematami będą: praca, przedsiębiorczość i społeczna gospodarka rynkowa; obywatelskość i patriotyzm; wolność, suwerenność i praworządność; ekologia, solidarność społeczna i zrównoważony rozwój; godność i sprawiedliwość społeczna; Europa i pojednanie; kultura i tożsamość; Państwo – Kościół, a ostatnia poświęcona będzie osobie ludzkiej i jej prawom.

Zwieńczeniem cyklu dziesięciu konferencji będzie międzynarodowy kongres podejmujący problematykę sumienia i odpowiedzialności w życiu publicznym, który odbędzie się w kwietniu 2019 roku.

Minister nauki ustanowił programu grantowy pn. „Szlakami Polski Niepodległej”. Jego celem jest wspieranie inicjatyw naukowych oraz artystycznych, które włączają w obieg kulturowy tematykę związaną z polskim dziedzictwem niepodległościowym. Program ma służyć także naświetleniu polskich idei niepodległościowych XIX i XX wieku. Można też zgłaszać do niego projekty, które prowadza do pogłębienia społecznej wiedzy na temat dróg prowadzących do odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 r. oraz losów Polaków walczących o wolność. Pierwszy konkurs, do którego zgłoszono 55 wniosków, został rozstrzygnięty w marcu. Minister nauki i szkolnictwa wyższego zakwalifikował do finansowania 10 projektów, które zostały najwyżej ocenione przez powołany w tym celu zespół. Całkowita wartość grantów wynosi bez mała 10 mln zł.

Wśród beneficjentów znalazł się projekt poświęcony zagranicznym rzecznikom polskiej niepodległości. Praca koncentrować się będzie na wyborze, tłumaczeniu i naukowym opracowaniu wspomnień zachodnich dyplomatów i polityków. Całość opublikowana ma być w formie e-booka. Kolejna grupa naukowców zajmie się wkładem polskiej myśli prawno-naukowej w kształtowaniu się pojęcia zbrodni ludobójstwa. Uczeni czerpać będą z polskich doświadczeń okupacyjnych. Inni naukowcy zajmą się rolą oświaty, edukacji i wychowania w kształtowaniu polskiej nowoczesności i niepodległości w okresie I wojny światowej. Dwie grupy naukowe będą zajmować się tworzeniem interaktywnych atlasów historycznych. Badacze z UMK opracują słowniki bio- i bibliograficzne pracowników i studentów Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Przebadany zostanie też proces kształtowania się granic Polski w świetle dokumentów kartograficznych.