Trafiony, nie zatopiony

Rekordowym zainteresowaniem naukowców cieszył się pierwszy konkurs MINIATURA Narodowego Centrum Nauki na pojedyncze działania naukowe służące realizacji badań podstawowych. Wpłynęło nań 2120 wniosków, przyznano 828 grantów, co oznacza, że współczynnik sukcesu wyniósł 39%. Łączna kwota finansowania programu wyniosła prawie 30 mln zł. Początkowo jego budżet zaplanowano na 20 mln zł, jednak skala zainteresowania sprawiła, że Rada NCN postanowiła zwiększyć go o połowę. Zdecydowano też o wcześniejszym – 10 listopada 2017 r. – zakończeniu naboru wniosków, gdyż wartość tych, które napłynęły do końca października, wielokrotnie przekroczyła kwotę przeznaczoną na realizację pierwszego konkursu MINIATURY.

Zapewne nie bez znaczenia dla dużego zainteresowania konkursem był szereg uproszczeń związanych z procedurą składania i oceny wniosków. Nowościami w konkursie MINIATURA były: ciągły nabór, skrócona procedura oceny, która umożliwiła wydanie decyzji w ciągu trzech miesięcy od dnia złożenia wniosku, oraz wprowadzenie w miejsce tradycyjnych umów ogólnych warunków umowy. Te rozwiązania oraz rezygnacja z papierowej wersji wniosku na rzecz wniosku podpisanego i złożonego wyłącznie elektronicznie znacząco skróciły czas od wydania decyzji do przekazania wnioskodawcy środków finansowych.

Laureaci MINIATURY najczęściej wnioskowali o środki na realizację badań wstępnych (520 wniosków). W drugiej kolejności deklarowali przeprowadzenie badań pilotażowych (87 wniosków), 56 wniosków dotyczyło finansowania wyjazdów badawczych, 45 – wyjazdów konferencyjnych, a 35 – kwerend. Spośród wnioskodawców najwięcej tzw. małych grantów otrzymały: Uniwersytet Jagielloński (51), Uniwersytet Łódzki (39) oraz Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie (37). Kolejne miejsca przedstawia grafika.

- Jesteśmy zadowoleni z dużego zainteresowania konkursem MINIATURA 1. Niestety, wbrew naszym oczekiwaniom nie do końca spełnił on zakładaną funkcję wsparcia i zachęty dla naukowców z mniejszych ośrodków naukowych. Tak, jak w pozostałych konkursach, również w MINIATURZE największą aktywność zaobserwowaliśmy wśród jednostek z województw mazowieckiego, małopolskiego oraz wielkopolskiego. Dobrze, że na liście uczelni, które uzyskały najwięcej „małych grantów”, znalazły się również uniwersytety z Olsztyna czy Lublina – mówi prof. Zbigniew Błocki, dyrektor NCN.

Celem inicjatywy było wsparcie naukowców, którzy do tej pory nie byli beneficjentami systemu grantowego NCN. Z założenia granty miały trafić do małych ośrodków i wspomóc pracujących tam badaczy. Stało się jednak inaczej. Największymi beneficjentami okazały się duże ośrodki akademickie, a w nich duże uniwersytety.

Najwięcej środków trafiło do beneficjentów z Warszawy (5872 tys. zł), Krakowa (4376 tys. zł) i Poznania (3063 tys. zł). Z ośrodków średniej wielkości najlepiej spisał się Lublin, którego uczelnie otrzymały granty o wartości 2417 tys. zł. Świetnie wypadły Olsztyn (1602 tys. zł, a jest tam tylko jeden uniwersytet i jeden instytut PAN) i Białystok (1498 tys. zł). Rzeszów wziął 864 tys. zł, Toruń 693, Szczecin – 651, Kielce 349, Bydgoszcz 337, Opole – 243, Bielsko-Biała (gdzie jest tylko jedna nieduża uczelnia, ATH) – 161,5, Zielona Góra – 148, Siedlce – 125, a Częstochowa (z dwiema publicznymi uczelniami) – tylko 103,7 tys. zł.

– Popularność pierwszego konkursu MINIATURA przerosła nasze oczekiwania i dowodzi, że tą inicjatywą trafiliśmy w potrzeby dużej grupy naukowców. Widzimy jednak konieczność zmian, gdyż chcemy przede wszystkim zachęcić uczelnie z regionów słabiej reprezentowanych w konkursach NCN, aby zwiększyły swoją aktywność i mogły otrzymać więcej grantów z tej puli. Ze względu na wcześniejsze zamknięcie naboru, nie chcieliśmy znacząco zmieniać warunków w kolejnym konkursie MINIATURA. Niemniej, Rada NCN od dłuższego czasu pracuje nad istotnymi zmianami zasad, które chcemy wprowadzić w trzeciej edycji MINIATURY – zapowiada prof. Janusz Janeczek, przewodniczący Rady NCN.

Konkurs MINIATURA skierowany jest do osób posiadających stopień naukowy doktora uzyskany do 12 lat przed rokiem wystąpienia z wnioskiem, które nie kierowały i w momencie składania wniosku nie kierują realizacją projektu badawczego, jak również nie są laureatami konkursów na stypendia doktorskie lub staże finansowanych ze środków NCN. Warunkiem udziału w konkursie jest również zatrudnienie na podstawie umowy o pracę w jednostce naukowej, która jest wnioskodawcą.

Działania naukowe w konkursie MINIATURA mogły być dofinansowane kwotą od 5 do 50 tys. zł, a czas ich realizacji nie mógł przekroczyć 12 miesięcy. W grantach nie przewidziano wynagrodzeń i stypendiów naukowych ani możliwości zakupu aparatury badawczej. Finansowane były wyłącznie działania służące realizacji badań podstawowych, takie jak badania pilotażowe lub wstępne, wyjazdy badawcze i konferencyjne, kwerendy, staże czy konsultacje naukowe. Otwarcie drugiego konkursu MINIATURA planowane jest na kwiecień 2018 r.