Technologie 3D w muzealnictwie

Fot. Andrzej Kozłowski

Skanowanie 3D wydrukowanej fgurki

Dostosowanie ekspozycji (muzealnych i innych) do potrzeb i wrażliwości współczesnych odbiorców, szczególnie młodzieży, staje się koniecznością i jest istotnym wyzwaniem dla muzeów i innych podmiotów organizujących wystawy.

15 stycznia w Muzeum Zamoyskich w Kozłówce odbyło się seminarium naukowo-praktyczne Technologie 3D w muzealnictwie , przedstawiające wyniki wybranych prac pracowników Instytutu Informatyki Politechniki Lubelskiej w obszarze zastosowania nowoczesnych technologii informatycznych oraz komputerowych metod w grafice 3D w muzealnictwie. Głównym celem seminarium było przedstawienie środowisku osób pracujących w muzealnictwie (35 osób z 9 ośrodków) najnowszych możliwości, które można z powodzeniem zastosować przy rekonceptualizacji istniejących ekspozycji. Mogą to być prezentacje cyfrowe 2D, statyczne lub dynamiczne prezentacje obiektów 3D, prezentacje w świecie wirtualnej rzeczywistości (VR) z dostępną interakcją lub wydrukowane skalowane kopie 3D pozwalające na poznanie kinestatyczne – to rozwiązanie umożliwia również przygotowanie ekspozycji dla osób niewidomych.

Seminarium prowadzili pracownicy związani z Laboratorium Programowania Systemów Informatycznych i Komputerowych Technologii 3D (Lab 3D). W czasie wykładów i prezentacji zostały przedstawione zasady działania i efekty zastosowania technologii skanowania 3D wykorzystujące światło strukturalne z jednoczesnym pobieraniem tekstur, co pozwala na uzyskanie realistycznych wirtualnych modeli 3D do ekspozycji w świecie wirtualnym, a także do przygotowania kopii poprzez druk 3D. Istotnymi cechami zaprezentowanych urządzeń (Artec Eva i Artec Spider) jest to, że nie wymagają umieszczania znaczników na digitalizowanych obiektach muzealnych, emitują światło o niskiej energii, co zapewnia bezpieczeństwo muzealnym artefaktom. Jako przykłady realizacji tej technologii zaprezentowano cyfrowe obiekty pochodzące z ekspozycji Muzeum Zamoyskich w Kozłówce (figurka porcelanowa, pianomelodikon) oraz z Muzeum Afrosiyob w Samarkandzie (eksponaty datowane od II w. przed naszą erą do wieku XIV naszej ery: dzbany, naczynia, fragmenty gzymsów).

Pokazano również wykorzystanie laserowego skanera Faro Fokus X330, który idealnie nadaje się do skanowania dużych pomieszczeń, całych budynków lub placów o rozmiarach do 330 m2. Praktyczne efekty zastosowania tego skanera przedstawiono generując interaktywne dookólne panoramy kaplicy w pałacu Zamoyskich w Kozłówce oraz sypialni hrabiny.

Trzecia technologia przedstawiona na seminarium pozwala na tworzenie ekspozycji w wirtualnej rzeczywistości (VR). Zaprezentowane rozwiązanie charakteryzuje się niskim kosztem, bowiem przygotowane zostało przy użyciu bezpłatnego oprogramowania (programy 3ds Max i Blender oraz środowisko Unity) oraz autonomicznością – wyświetlane na standardowym smartfonie umieszczanym w kartonowych okularach. Całość działań została zaprezentowana na przykładzie pokoju uczniów (hudżra) z medresy Ulugh Bega z danych pozyskanych przez Naukowo-doświadczalne Muzeum-laboratorium Samarkandzkiego Państwowego Uniwersytetu w Uzbekistanie. Realizację tego projektu przygotowano na odległość, co oznacza, że wybrane etapy były przygotowane przez partnerów z Samarkandy, a pozostałe w Lublinie.

Na zakończenie zaprezentowano zasadę działania druku 3D z termoplastów w technologii FFF (Fused Filament Fabrication), które umożliwiły przygotowane pomniejszonych kopii wybranych eksponatów pochodzących z Galerii Sztuki Socrealizmu w Muzeum Zamoyskich w Kozłówce. Trójwymiarowe kopie obiektów zostały opracowane w celu wykorzystania ich jako eksponaty dla osób niewidomych, a ich przydatność do tego celu została wstępnie przebadana.