Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej
Polskie Powroty
NAWA rozpoczęła realizację własnych programów stypendialnych i grantowych. Agencja została powołana w celu wsparcia umiędzynarodowienia środowiska akademickiego i mobilności akademickiej.
– Nasze programy są przekrojowe. Chcemy z nimi dotrzeć do każdego segmentu świata akademickiego. Pewne działania w tym obszarze były już prowadzone, np. programy stypendialne dla obcokrajowców, Polonii czy programy tworzone we współpracy z MSZ. Teraz zostały one dostosowane do struktury i zadań NAWY – informuje dr Łukasz Wojdyga, dyrektor agencji.
W lutym NAWA ogłosiła konkursy w programach: Lektorzy (dla lektorów, nabór wniosków do 31 marca) i Program stypendialny dla Polonii (dla studentów, wnioski do 31 marca). Od początku marca otwarto konkursy w programach: Nowoczesna Promocja Zagraniczna (dla instytucji wnioski do 30 kwietnia) i Program Stypendialny im. Stefana Banacha (dla studentów, do 30 kwietnia).
Kolejnym programem uruchomionym w marcu są Polskie Powroty. Nawiązuje on wyraźnie do programu POWROTY Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. Jak mówi dyr. Wojdyga, celem programu jest zachęcenie do powrotu do Polski naukowców, którzy za granicą osiągnęli sukces naukowy i są pracownikami uniwersytetów czy sektora R&D. Wnioski mogą składać polskie instytucje naukowe: uczelnie, instytuty PAN i instytuty badawcze oraz instytuty międzynarodowe działające na terenie naszego kraju. Sprowadzenie do Polski naukowca, który będzie tu miał własny zespół naukowy i prowadził zaawansowane badania, ma powiększyć potencjał polskiej placówki badawczej. Jak podkreśla dr Wojdyga, liczymy też na to, że kontakty międzynarodowe zapraszanego naukowca pomogą polskiej jednostce. Szef NAWA zaznacza jednocześnie, że Agencja nie finansuje badań, a jedynie właśnie umiędzynarodowienie. W warunkach programu przewidziano, że badacz będzie prowadził badania i publikował ich wyniki z polską afiliacją w międzynarodowych czasopismach. Przewiduje się też możliwość prowadzenia prac wdrożeniowych i rozwojowych. Beneficjent programu ma też obowiązek starać się o granty na rozwój swoich projektów naukowych w polskich i zagranicznych instytucjach finansujących badania.
Środki, którymi dysponuje NAWA mają być przeznaczone m.in. na wynagrodzenie dla naukowca (nawet do 350 tys. zł przez cztery lata dla doświadczonego naukowca i 240 zł rocznie dla osoby z mniejszym doświadczeniem; sumy te uwzględniają koszty pracodawcy, czyli polskiej instytucji zapraszającej) i dwóch członków jego zespołu (180 tys. zł rocznie z uwzględnieniem kosztów pracodawcy). Ze środków agencji można też pokryć adaptację miejsca pracy w polskiej jednostce (do 25 tys. zł) i koszty związane z przeprowadzką powracającego do kraju naukowca (30 tys. zł). Jak zauważa dyrektor NAWY, daje to ponad 2 mln zł na jeden czteroletni projekt.
– Pierwszy konkurs Polskich Powrotów ma charakter pilotażowy – mówi dr Wojdyga. – Jesteśmy przygotowani na przyjęcie ponad dwudziestu badaczy. Gdyby jednak okazało się, że bardzo dobrych wniosków jest więcej, sądzę, że znajdziemy środki na zwiększenie tej liczby.
Wnioskodawca – polska instytucja naukowa – musi przedstawić zapraszanego badacza i jego osiągnięcia oraz plany naukowe w Polsce. Potem zespół ekspertów stworzy listę rankingową na podstawie której zostanie podjęta decyzja o finansowaniu projektów. Konkurs jest już otwarty, a wnioski można składać do końca maja.
Oficjalna inauguracja programu Polskie Powroty miała miejsce w hali lotniska Chopina. Wicepremier Jarosław Gowin mówił wtedy: – W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat z Polski wyjechało kilkanaście tysięcy naukowców – zdolnych, młodych ludzi, którzy poza granicami kraju szukali warunków do pracy naukowej i twórczej wymiany myśli. Dziś mamy warunki, aby z powrotem przyjąć ich w Polsce. Ostatnie lata przyniosły ogromne zmiany w nauce polskiej: z pełną odpowiedzialnością twierdzę, że można dziś w Polsce uprawiać naukę na światowym poziomie. Polskie Powroty mają zachęcić polskich badaczy do powrotu do kraju poprzez zapewnienie im konkurencyjnych warunków pracy.
„Naukowcy z międzynarodowym doświadczeniem, siecią kontaktów i współpracowników, z umiejętnością pozyskiwania funduszy na badania, ze świeżym spojrzeniem wynikającym z obcowania z odmiennymi praktykami akademickimi czy doświadczeniem dydaktycznym stanowić będą ogromne wsparcie dla rozwoju rodzimych jednostek naukowych. Warto wykorzystać ten potencjał” stwierdził prof. Aleksander Bobko, sekretarz stanu w MNiSW.
Dyr. Wojdyga przewiduje, że proces oceny wniosków zakończy się w październiku 2018 r, a pierwsze projekty rozpoczną się w wiosennym semestrze roku akademickiego 2018/19, czyli zapewne w lutym 2019 r.
– Przewidujemy, że pierwszy rok realizacji projektu poświęcony będzie na przeniesienie się badacza do Polski. Zatem będzie on przez jakiś czas zawieszony pomiędzy Polską, gdzie będzie przygotowywał swój warsztat, a dotychczasowym miejscem pracy, gdzie będzie wygaszał swoją aktywność – mówi szef NAWY. – Nie ingerujemy w stanowiska i tytuły, jakie badacz będzie miał w polskiej instytucji. Ustawa o szkolnictwie wyższym przewiduje, aby badacz z doktoratem pełnił funkcję profesora nadzwyczajnego.
(PK)