W dworku o Kościuszce

Z okazji dwusetnej rocznicy śmierci Tadeusza Kościuszki UMCS zorganizował 14 grudnia 2017 r. sesję Współcześni i potomni o Tadeuszu Kościuszce – wojskowym i polityku . Podczas obrad prelegenci prezentowali zasługi Tadeusza Kościuszki w walce o zachowanie niepodległości Polski oraz ich wpływ na kształtowanie świadomości narodowej.

Prof. Stanisław Michałowski, rektor UMCS, rozpoczął sesję wystąpieniem pt. Czyn powstańczy Tadeusza Kościuszki w świadomości Polaków . Prelegent zauważył, że tylko Insurekcja Kościuszkowska nosi imię swojego przywódcy. Pozostałe powstania narodowe nazywamy od dat wybuchu (np. Powstanie Listopadowe) lub miejsc walk (np. Powstanie Wielkopolskie). Dr hab. Leszek Wierzbicki zaprezentował zasługi Kościuszki jako generała wojsk polskich i naczelnika państwa: w marcu 1794 roku Kościuszko objął władzę dyktatorską jako naczelnik państwa i stanął na czele antyrosyjskiego powstania, które przekształciło się w wojnę z trzema zaborcami. Biograficzne wątki przybliżał uczestnikom sesji dr hab. Piotr Bednarz, który mówił o szwajcarskich losach T. Kościuszki. W 1815 r. przeniósł się on bowiem do Szwajcarii, poświęcając ten okres na nieco inną formę walki o polską niepodległość i koncentrując się na promowaniu edukacji i wychowania patriotycznego. Nie zabrakło także odniesień do literatury. Dr hab. Małgorzata Chachaj opowiedziała o micie słynnego generała w twórczości literackiej późnego oświecenia, zaś dr hab. Artur Timofiejew, prof. nadzw., przedstawił legendę Kościuszki w poezji legionowej.

Sesja odbyła się w miejscu niezwykłym i symbolicznym – w Dworku Kościuszków UMCS. Obiekt położony jest na terenie dawnego folwarku Sławinek, obecnie w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Pierwsze wzmianki o dworku pochodzą z 1720 r. W drugiej połowie XVIII w. był własnością Jana Nepomucena Kościuszki, starosty krzemienieckiego i stryja Tadeusza Kościuszki. W czasie pobytu na Sławinku w latach 1774–1775 Tadeusz Kościuszko prawdopodobnie pomagał stryjowi w projektowaniu i realizacji pierwszego założenia parkowego, m.in. alei głównej wiodącej od obecnej bramy do dworku.

UMCS kupił teren wraz z dworkiem w 1950 r. od Zofii z Mędrkiewiczów Rudnickiej, przeznaczając go pod planowany ogród botaniczny. Obecnie Dworek Kościuszków ma reprezentacyjny charakter. UMCS wykorzystuje zabytkowy obiekt jako miejsce organizowanych przez uczelnię wydarzeń, a od 2013 r. udostępnia go zwiedzającym. Obecny budynek Dworku Kościuszków jest rekonstrukcją wzniesioną na zachowanych piwnicach pierwowzoru. W trakcie prac konserwatorskich użyto części materiałów pochodzących z rozbiórki dawnego dworu. Obiekt jest ujęty w Rejestrze Zabytków Lublina i podlega wraz z parkiem opiece konserwatorskiej.