Nie można zaprzeczyć, że siłą napędzającą współpracę między polskimi i chińskimi uczelniami technicznymi jest Politechnika Opolska, przy której od 2008 roku działa Instytut Konfucjusza (jedyny w Polsce funkcjonujący przy szkole wyższej o charakterze technicznym). Z doświadczenia i kontaktów tej uczelni wszyscy korzystamy.

Nie sposób też nie wspomnieć, że najważniejszym i najbardziej spektakularnym przedsięwzięciem sprzyjającym rozkwitowi tych kontaktów jest projekt „One Belt One Road”, czyli odbudowanie legendarnego Jedwabnego Szlaku. To priorytetowa dla chińskich władz inicjatywa, na którą przeznaczają ponad 40 miliardów dolarów. Ma ona na celu utworzenie transkontynentalnego połączenia kolejowego i morskiego między Państwem Środka a Zachodem Europy, gwarantującego bardzo szybki transfer produktów. Inicjatywa ta ma pomóc w rozwoju państw leżących na szlaku oraz ma stać się narzędziem do budowy relacji naukowych, kulturalnych czy społecznych między państwami leżącymi w jej obrębie.

Do Chin przez… Opole

Już w 2015 roku doszło w Opolu do podpisania listu intencyjnego w sprawie „szlaku” między Chińczykami a polskimi uczelniami reprezentowanymi przez przewodniczącego Konferencji Rektorów Polskich Uczelni Technicznych. Podkreślano wówczas, że umowa ta będzie bramą do wszystkich uczelni technicznych w Chinach. Sygnujący umowę ze strony chińskiej prof. Zhixiang Wang, prorektor z Chongqing Jiaotong University (CJU), podkreślił, że równie ważna, co kontakty naukowe, będzie wymiana kulturowa i studencka.

W lutym 2016 roku na Politechnice Opolskiej odbyła się międzynarodowa konferencja One Belt One Road , poświęcona ekonomicznym, naukowym i społecznym aspektom projektu. Sympozjum, będące pierwszym w Europie szczytem w sprawie szlaku o charakterze akademickim, zorganizowano przy współudziale Konferencji Rektorów Polskich Uczelni Technicznych. Padły wówczas słowa, że byłoby grzechem zaniechania, gdyby polskie uczelnie nie wykorzystały szansy, jaką daje udział w projekcie.

W listopadzie 2016 roku, podczas The New Silk Road Intercommunication International Academic Conference , organizowanej przez Chongqing Jiaotong University, podpisano porozumienia o utworzeniu przy Politechnice Poznańskiej Międzynarodowego Zjednoczonego Centrum Badawczego Nowego Jedwabnego Szlaku w Polsce. Centrum miałoby się zajmować, podobnie jak jego odpowiednik utworzony wcześniej w Chinach, zagadnieniami związanymi zarówno z transportem i logistyką, ale także wymianą kulturalną.

Nowe Konsorcjum Akademickie

Współpracę polsko-chińską wtoczono na nowe tory podczas szczytu w Pekinie, w marcu 2017 roku. Zawiązano wówczas pierwsze Konsorcjum Akademickie „One Belt One Road”, będące rozszerzeniem porozumienia zawartego pół roku wcześniej pomiędzy uczelniami z Polski i CJU. Trzeba podkreślić, że to pierwsza taka inicjatywa na świecie. Związek ten poszerzył już wcześniej utworzone porozumienie uczelni polskich i czołowych szkół wyższych 34-milionowego Chongqing o sześć najważniejszych uczelni technicznych Pekinu. Inicjatywa nabrała rozmachu zyskując przychylność ministerstw edukacji rządów municypalnych Pekinu i Chongqing. Do konsorcjum należą: Beijing Municipal Education Commission, Chongqing Education Commission, Beijing University of Technology, Beijing Information Science and Technology University, Beijing Institute of Petrochemical Technology, Beijing International Studies University, Beijing University of Civil Engineering and Architecture, Chongqing Jiaotong University, Chongqing Technology and Business University, Chongqing University, Chongqing University of Post and Telecommunications, Chongqing University of Science and Technology, Capital University of Economics and Business, North China University of Technology, Southwest University, Tianjin University of Technology, Politechnika Opolska, Politechnika Białostocka, Politechnika Śląska, Politechnika Warszawska, Politechnika Poznańska, Politechnika Łódzka, Politechnika Wrocławska, Uniwersytet Śląski, Akademia Górniczo-Hutnicza, Politechnika Krakowska, Akademia Morska w Szczecinie i Instytut Podstawowych Problemów Techniki Polskiej Akademii Nauk.

Uczelnie biorące udział w projekcie wyraziły gotowość badawczą i zamiar pozyskiwania wspólnych grantów. Dodatkowo we wszystkich polskich szkołach mają powstać autonomiczne klasy i instytuty Konfucjusza. Będą one uzupełniały językowo wiedzę techniczną przekazywaną przyszłym inżynierom. Założono bardzo szybkie ramy czasowe rozpoczęcia nauki chińskiego. W uczelniach konsorcjum klasy Konfucjusza zaczną działać już w październiku 2017 roku, a uroczyste otwarcie sieci przewiduje się na początek 2018 roku.

W przyszłości na polskich i chińskich uczelniach zrzeszonych w konsorcjum powstaną także kierunki, a w ślad za tym całe wydziały prowadzące kształcenie i badania w projekcie „One Belt One Road”.

Teraz Poznań!

Pod koniec kwietnia 2017 roku członkowie konsorcjum odwiedzili Polskę, goszcząc tym razem także na Politechnice Poznańskiej, która była organizatorem International Joint Conference of Polish and Chinese Universities, Establishment of the Joint Research Center of the New Silk Route in Poznan . Spotkanie to, w którym udział wzięli przedstawiciele uniwersytetów z obu krajów, w tym delegacja reprezentująca Beijing University of Technology, Chongqing Jiaotong University oraz Tianjin University of Technology, stanowiła okazję do pogłębienia relacji polsko-chińskich, zacieśnienia dotychczasowej współpracy, a także wymiany doświadczeń pomiędzy przedstawicielami polskiego i chińskiego środowiska akademickiego. Uczestnicy dyskutowali na temat współpracy naukowej, wymiany kadry akademickiej i form współpracy edukacyjnej. Delegacje chińskie spotkały się również z przedstawicielami władz miasta Poznania.

Szczególnym punktem programu była inauguracja Centrum Badawczego Nowego Jedwabnego Szlaku w Poznaniu. Łączy ono najważniejsze uczelnie techniczne w Polsce i w Chinach. Do głównych zadań centrum należeć będzie transfer nauki, edukacji, kultury, a w konsekwencji również biznesu. Według władz poznańskiej uczelni wybór Poznania jako lokalizacji Centrum Badawczego Nowego Jedwabnego Szlaku to nie tylko prestiż dla samej uczelni, ale i docenienie jej dotychczasowych projektów i inicjatyw badawczych.

Zdaniem prof. Teofila Jesionowskiego, prorektora PP ds. edukacji ustawicznej, Chińczyków ciekawią zaawansowane technologie informatyczne, elektronika i telekomunikacja. Ponadto są zainteresowani zagadnieniami z zakresu architektury, budownictwa i konstrukcji, jak i nowymi rozwiązaniami z zakresu nanotechnologii, technologii chemicznej i ochrony środowiska.

Strona chińska zaoferowała środki finansowe, by przyjąć naukowców i osoby odpowiedzialne za zarządzanie uczelniami, na krótkoterminowe stypendia, np. komisja edukacji z Chongqing ufundowała 30 stypendiów, Uniwersytet z Tianjin przygotował dwumiesięczne stypendia dla naszych profesorów, którzy mogą tam realizować programy badawcze. My też będziemy przyjmować chińskich naukowców i włączać ich w nasze programy badawcze i edukacyjne.

Znaczenie tego nowego ośrodka podkreślają też przedstawiciele władz chińskich. „Z satysfakcją patrzę na utworzone w Poznaniu Centrum Badawcze NJS. Wydaje mi się, że w przyszłości możemy prowadzić więcej badań naukowych w ramach konsorcjum akademickiego, w ramach tego Centrum Badawczego, więcej wymian studenckich między chińskimi i polskimi uczelniami. Mam nadzieję, że będzie to fantastyczna współpraca” – podkreśliła He Juan, dyrektor sekcji edukacji w Ambasadzie Chińskiej Republiki Ludowej w Polsce.

Bogate kontakty dwustronne

Niezależnie od działań w ramach konsorcjum Politechnika Poznańska gościła w 2016 roku liczne delegacje uczelni chińskich, m.in. z Jiangmen Polytechnic, Beijing Institute of Technology Zhuhai, Guangdong University of Petrochemical Technology, Guilin University of Technology i innych. Toczono owocne rozmowy na temat możliwych form współpracy, która powinna się skupiać na wymianie nauczycieli akademickich, intensyfikacji mobilności studentów, wymianie kadry badawczej, wymianie kulturalnej i wspólnym organizowaniu konferencji. W sumie PP podpisała ponad 20 umów dwustronnych z konkretnymi uczelniami chińskimi oraz z kolejnymi sześcioma, które wchodzą w skład Universites and Colleges of Chongqing i Chongqing Education Commision.

Każda uczelnia partnerska miała też swoje indywidualne sprawy. Na przykład przedstawiciele Beijing Institute of Technology, uczelni o wielkości podobnej do PP, ale prowadzącej kształcenie tylko na studiach pierwszego stopnia, szczególnie interesowali się czterema kierunkami studiów na tym poziomie, prowadzonymi na naszej uczelni całkowicie w języku angielskim. Z kolei delegacje z Tianjin University of Technology oraz Guangdong University of Petrochemical Technology skoncentrowały swoją uwagę na Wydziale Technologii Chemicznej oraz Wydziale Budowy Maszyn i Zarządzania. Przedstawiciele tych uczelni byli zainteresowani możliwościami zatrudniania absolwentów studiów doktoranckich PP. Reprezentanci Guilin University of Technology zaznaczyli, że w pierwszej kolejności są zainteresowani programem wymiany oraz szkołą letnią, a następnie joint degree programme i prowadzeniem wspólnych badań naukowych.

W lipcu 2017 roku, w ramach szkoły letniej, Politechnika Poznańska gościła grupę studentów wraz z nauczycielami z Guilin University of Technology. Program został tak skonstruowany, aby mogli oni zapoznać się z ofertą edukacyjną oraz zapleczem laboratoryjnym politechniki, uczestniczyć w lekcjach dotyczących kultury polskiej, warsztatach międzykulturowych oraz nauce języka polskiego.

W styczniu 2017 roku Politechnika Poznańska, chcąc ułatwić chińskim partnerom, naukowcom i potencjalnym studentom pozyskiwanie informacji o uczelni i możliwościach współpracy, uruchomiła stronę internetową w języku chińskim.