Kategoryzacja i ustawa

W dniach 19-20 października 2017 r. w Szczecinie odbyło się posiedzenie Uniwersyteckiej Komisji Nauki, które swoją obecnością zaszczycili prof. Łukasz Szumowski, podsekretarz Stanu w MNiSW oraz prof. Ewa Dahlig-Turek z KEJN. Członkowie UKN debatowali nad wynikami kategoryzacji oraz projektem Ustawy 2.0.

Prof. Dahlig-Turek, przewodnicząca Komisji ds. Grupy Nauk Humanistycznych i Społecznych KEJN, opowiedziała o najważniejszych punktach parametryzacji, której poddanych było blisko 1000 jednostek naukowych. Ewaluatorzy oceniali jednostki w 4 podstawowych kryteriach, opisujących osiągnięcia i potencjał naukowy oraz praktyczne i inne efekty działalności badawczej. Dodatkowej ocenie eksperckiej poddawane były jednostki, które uzyskały najwięcej punktów w ramach grup wspólnej oceny i ocenę A. Spośród nich wyłoniono wyróżniające się badaniami ośrodki, którym przyznano kategorię A+. Prelegentka podkreśliła, że w stosunku do parametryzacji z 2013 r. zmienił się sposób oceny jednostek niejednorodnych. Ich działalność była analizowana w ramach każdego obszaru, a następie za pomocą algorytmu ustalono ostateczną kategorię naukową. Tegoroczna parametryzacja pokazała wzrost jakości dorobku jednostek naukowych, a zwiększenie liczby jednostek kategorii C wynika z podniesienia progów w stosunku do poprzedniej oceny. Niektóre jednostki uzyskały ocenę niższą od oczekiwanej z powodu niestarannego przygotowania ankiety.

Prof. Łukasz Szumowski, podsekretarz stanu w MNiSW odpowiedzialny za parametryzację, podkreślił również, że wiele jednostek spadło do kategorii B z powodu niskiej oceny w kryterium IV (pozostałe efekty działalności naukowej i artystycznej). Zwrócił uwagę, że oceny w kryteriach I (publikacyjność) i IV powinny być spójne, a wszelkie rozbieżności mogą stanowić podstawę odwołania.

Dyskusja dotycząca parametryzacji była bardzo ożywiona. Przewodniczący UKN, prof. Stanisław Kistryn (UJ) zauważył, że w grupie uniwersytetów klasycznych, jednostek kategorii A+ jest mniej w porównaniu do kategoryzacji z roku 2013, a kategorii C – więcej. Prorektorzy zwrócili się do ministra z prośbą o możliwie szybkie zaprezentowanie kryteriów, które obowiązywać będą podczas kolejnej parametryzacji.

Prof. Szumowski zapewnił, że założenia przyszłej ewaluacji, wraz z listami czasopism i wydawnictw, zostaną podane do wiadomości do końca 2017 r. Minister zdradził kilka szczegółów dotyczących prac nad kryteriami przyszłej ewaluacji, której głównym założeniem ma być „sprawdzalność”, dzięki czemu oceny będą bardziej obiektywne, a ponieważ pewnych rzeczy nie da się skwantyfikować, będą także oceny eksperckie. Procedura oceny ma być uproszczona. Pod uwagę będą brane trzy istotne kryteria: publikacje (dla jednego autora – max. 6 z listy ministerialnej) i patenty, przychody (w tym z grantów), ale w sposób uproszczony (podział na małe, średnie i duże – 3 grupy punktów) oraz udokumentowany społeczny wpływ badań wraz z oceną ekspertów zagranicznych. Ewaluacja będzie dotyczyć dyscyplin (reprezentowanych przez minimum 12 naukowców) i oceniany będzie cały uniwersytet, a nie jak dotąd jednostki podstawowe.

Najważniejszym punktem posiedzenia była analiza projektu Ustawy 2.0. Prof. Marek Górski (US) przedstawił zapisy, które wymagają doprecyzowania. Zgłaszano zastrzeżenia m.in. do prawa ministra do odwołania rektora, gdy ten naruszy prawo, włączania jednej uczelni (czy instytutu) do innej oraz likwidacji uczelni publicznych lub zmiany ich nazwy. Z koniecznością zmiany powyższych punktów zgodził się min. Szumowski, który poprosił o przesłanie gotowych propozycji zmian. Kolejne poprawki zgłoszone przez UKN dotyczą kompetencji rady uczelni w kwestii nadzoru nad finansami i zarządzaniem uczelnią. Zaproponowano, by plan rzeczowo-finansowy był zatwierdzany przez radę uczelni, jako realizacja funkcji nadzorczych. Wskazywano także na konieczność zmiany zapisów dotyczących uzasadnienia wniosku o odwołanie rektora i określenia okresu karencji między takimi wnioskami. Prorektorzy zaproponowali zwiększenie liczby doktorantów w senacie uczelni.