Wydarzenia

Uczeni w Radzie Metrologii

WARSZAWA Rada Metrologii to nowy podmiot wspierający rozwój metrologii w Polsce. Jej przewodniczącą została prof. Ewa Bulska z Wydziału Chemii Uniwersytetu Warszawskiego, kierownik Centrum Metrologii Chemicznej. W skład Rady weszli też inni przedstawiciele instytucji akademickich: dr hab. Ryszard Broda z Ośrodka Radioizotopów POLATOM Narodowego Centrum Badań Jądrowych w Świerku, Andrzej Brzyski z Wojskowego Instytutu Technicznego Uzbrojenia i Klubu Polskich Laboratoriów Badawczych POLLAB, prof. Janusz Gajda z Akademii Górniczo-Hutniczej, prof. Janusz Mindykowski z wydziału Elektrycznego Akademii Morskiej w Gdyni, dr hab. Jacek Wojtas z Instytutu Optoelektroniki Wojskowej Akademii Technicznej i prof. inż. Adam Woźniak z Wydziału Mechatroniki Politechniki Warszawskiej. Rada opiniuje stan i kierunki rozwoju krajowej metrologii, działalności merytorycznej administracji miar, strategicznego planu oraz rocznych planów i sprawozdań Głównego Urzędu Miar.

Nowy rektor PWSIiP

ŁOMŻA Od nowego roku akademickiego stanowisko rektora Państwowej Wyższej Szkoły Informatyki i Przedsiębiorczości w Łomży objął dr hab. Dariusz Surowik, prof. PWSIiP. Będzie pełnił tę funkcję w kadencji 2017-2021. D. Surowik jest Łomżaninem. Zajmuje się logiką i informatyką. Studiował matematykę na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku. Doktorat z logiki obronił na Uniwersytecie Łódzkim i tam się habilitował. Pracował w Katedrze Logiki, Informatyki i Filozofii Nauki białostockiej Filii UW, a potem Uniwersytetu w Białymstoku. Od 2005 r, związany jest zawodowo z Instytutem Informatyki i Automatyki łomżyńskiej uczelni. Od 2012 r. był tam pełnomocnikiem rektora ds. nauki i współpracy z zagranicą. Był stypendystą International Center for Computational Logic Technische Universität Dresden. Jest członkiem American Mathematical Society, The Association for Symbolic Logic. Należy do Polskiego Towarzystwa Logiki i Filozofii Nauki (członek Zarządu w latach 2009-2012, przewodniczący Komisji Rewizyjnej od 2012 r.) oraz Polskiego Towarzystwa Informatycznego. Był członkiem miejskiego zespołu ds. cyfryzacji Łomży.

Dwie nowe akademie

KRAKÓW/WROCŁAW Od tego roku akademickiego w polskim systemie szkolnictwa wyższego pojawiły się dwie nowe publiczne akademie. Do tej rangi swój status podniosły Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna im. Ludwika Solskiego w Krakowie oraz Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych we Wrocławiu.

Ta pierwsza nosi teraz nazwę Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego, a imię dotychczasowego patrona nosi Wydział Aktorski w Krakowie. Strukturę uczelni tworzą też wydziały: Reżyserii Dramatu w Krakowie, Aktorski we Wrocławiu, Teatru Tańca w Bytomiu i Lalkarski we Wrocławiu.

Akademia Wojsk Lądowych im. Tadeusza Kościuszki we Wrocławiu uzyskała nowy status w 15 lat po utworzeniu w ramach reformy szkolnictwa wojskowego w 2002 r. WSOWL. Rektor-komendant tej uczelni, gen. bryg. dr hab. inż. Dariusz Skorupka, prof. AWL, podkreśla, że celem uczelni jest być najlepszym wojskowym ośrodkiem akademickim w Europie kształcącym przyszłych oficerów. AWL chce to urzeczywistnić poprzez budowanie długofalowych relacji z uczelniami wojskowymi państw członkowskich NATO oraz UE, m.in. w obszarze konsolidacji europejskiego obszaru wojskowego szkolnictwa wyższego. W dniu inauguracji nowego roku akademickiego AWL podpisała umowę o współpracy ze słynną amerykańską uczelnią wojskową West Point.

Nagrody na inauguracji

GDAŃSK Podczas inauguracji roku akademickiego na Uniwersytecie Gdańskim wręczono nagrody w konkursie na najlepszą książkę naukową, dydaktyczną i przedstawiającą rezultaty pracy doktorskiej wydaną w Wydawnictwie Uniwersytetu Gdańskiego w minionym roku. W kategorii książka naukowa I nagrodę otrzymały prof. Beata Możejko i dr Ewa Bojaruniec-Król z Wydziału Historycznego, II nagrodę – prof. Małgorzata Wiśniewska z Wydziału Zarządzania, a III nagrodę – prof. Agnieszka Szpitter, prof. Bogdan Nogalski i dr hab. inż. Marek Jabłoński, także z Wydziału Zarządzania. W kategorii książka dydaktyczna I nagrodę otrzymali dr Nora Orłowska i dr Michał Zbigniew Dankowski z Wydziału Filologicznego, II nagrodę – prof. Jerzy Bolałek z Wydziału Oceanografii i Geografii, a III nagrodę – mgr Anna Fornalska-Skurczyńska i dr Marcin Skurczyński z Wydziału Ekonomicznego. Nagrodę za książkę przedstawiającą rezultaty pracy doktorskiej nagrodę otrzymała dr Ewa Stawczyk z Wydziału Filologicznego.

Złote Medale Uniwersytetu Gdańskiego Doctrinae Sapientiae Honestati wręczono: prof. Stefanowi Jurdze, fizykowi z UAM, byłemu wiceministrowi nauki i szkolnictwa wyższego, w uznaniu szczególnych zasług dla społeczności akademickiej UG oraz rozwoju szkolnictwa wyższego w Polsce oraz prof. Ignacemu Gryczyńskiemu w uznaniu wybitnego dorobku naukowego w zakresie biofizyki molekularnej oraz za znaczne zasługi na rzecz rozwoju badaczy UG.

Konkurs na JSA rozstrzygnięty

WARSZAWA W Ośrodku Przetwarzania Informacji rozstrzygnięto konkurs na algorytmy i kody źródłowe różnych rozwiązań z dziedziny walki z plagiaryzmem, które mają posłużyć do zbudowania jednolitego systemu antyplagiatowego. W ostatnim etapie konkursu 6 uczestników miało wykonać 4 zadania – zbudować algorytmy służące do wykrywania: nadużyć między dokumentami, podejrzanych dokumentów, potencjalnego plagiaryzmu w ramach pojedynczego dokumentu oraz podejrzanych stron internetowych. Nie wyłoniono zwycięzcy ostatniego zadania. W pozostałych zwyciężyli odpowiednio: dr hab. Norbert Dojer z Instytutu Informatyki Uniwersytetu Warszawskiego, zespół w składzie Paweł Janus, Paweł Sienkowski i Paweł Jankiewicz, N. Dojer.

Convallaria Copernicana

TORUŃ Specjalne wyróżnienie Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu – Convallaria Copernicana otrzymał podczas inauguracji roku akademickiego prof. n. med. Waldemar Jędrzejczyk. Uhonorowano go w uznaniu wybitnego daru organizacyjnego, wkładu w rozwój chirurgii toruńskiej, olbrzymiego, prawie sześćdziesięcioletniego wysiłku w kształceniu nowych pokoleń chirurgów oraz za wzmacnianie i rozsławianie UMK w kraju i zagranicą. Prof. Jędrzejczyk to wieloletni kierownik Katedry i Kliniki Chirurgii Ogólnej i Gastroenterologicznej i Onkologicznej Collegium Medicum UMK w Bydgoszczy. Był promotorem 17 prac doktorskich, opiekunem trzech prac habilitacyjnych, zaś jeden z jego asystentów jest obecnie profesorem tytularnym. Opublikował ponad 300 prac naukowych, w tym 7 książek. Jego zainteresowania naukowe koncentrowały się m.in. na zagadnieniach gastroenterologii w chirurgii. Był prodziekanem na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej w Bydgoszczy. Prowadzi zajęcia na Wydziale Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, a także pracuje na etacie profesorskim w Kujawskiej Szkole Wyższej we Włocławku. Jest Honorowym Członkiem Towarzystwa Chirurgów Polskich i Polskiego Towarzystwa Lekarskiego. Uczestniczy w pracach Towarzystwa Naukowego w Toruniu, gdzie jest przewodniczącym Wydziału III – matematyczno-przyrodniczego. W 1969 r. został laureatem w plebiscycie pod nazwą „Toruńczyk Roku”. W prestiżowej publikacji wybitnego brytyjskiego chirurga Raymonda Maurice Kirka Basic Surgical Technic (Churchil Livingstone) jest wymieniony jako jedyny Polak – inspirator autora, wśród 11 światowej klasy chirurgów.

Laury Jagiellońskie

KRAKÓW W trakcie inauguracji nowego roku akademickiego na Uniwersytecie Jagiellońskim odznakę „Zasłużony dla Uniwersytetu Jagiellońskiego” otrzymał prof. Stéphane Pellerin. Wyróżniono go za odegranie znaczącej roli w nawiązaniu wielostronnej, wieloletniej współpracy pomiędzy Uniwersytetem Jagiellońskim a Uniwersytetem w Orleanie, w dziedzinach: fizyki, biologii molekularnej, biotechnologii, chemii oraz historii i filologii francuskiej. Podczas tej samej uroczystości wręczono także Nagrody Rektora UJ „Laur Jagielloński”, które honorują wybitne osiągnięcia naukowe uczonych z UJ. Nagrody otrzymali: prof. Andrzej Chwalba w dziedzinie nauk humanistycznych, społecznych i prawnych, prof. Tadeusz Holak w dziedzinie nauk ścisłych i przyrodniczych oraz prof. Maciej Pawłowski w dziedzinie nauk medycznych.

Nagrody „Archiwum Emigracji”

TORUŃ. W 16. Konkursie „Archiwum Emigracji” w kategorii prac magisterskich nagrodę otrzymała Jadwiga Malik z Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego za pracę pt. Korespondencja Szymona Laksa z Oficyną Poetów i Malarzy. Edycja krytyczna (promotor: prof. Janusz Gruchała). Wyróżnienie „Archiwum Emigracji” otrzymała Marlena Przybył z Université de Nantes. UFR d’Histoire, Histoire de l’Art et Archéologie za pracę pt. Aux limites de la peinture. Les Papiers déchirés et autres recherches d’Edward Baran (promotor: prof. Thomas Renard). W kategorii prac doktorskich nagrodę „Archiwum Emigracji” otrzymała Anna Ciarkowska z Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Łódzkiego za pracę pt. Francuskojęzyczna literatura świadectwa pisarzy o polsko-żydowskich korzeniach: Anna Langfus i Piotr Rawicz (promotor: prof. Grzegorz Gazda). Wyróżnienie „Archiwum Emigracji” otrzymała Agata Janiak z Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Wrocławskiego za pracę pt. Eseistyka Józefa Czapskiego. Poetyka i metafizyka (promotor: prof. Dorota Heck). Celem Nagrody „Archiwum Emigracji” jest promocja podstawowych badań naukowych nad różnorodnymi zagadnieniami związanymi z dziejami i dorobkiem wychodźstwa polskiego. Przyznawana jest za wyróżniające się prace z dziedzin: literaturoznawstwo, historia, historia kultury i socjologia oraz historia sztuki.

Collegium Medicum po 10 latach

Fot. Michał Ciucias

OLSZTYN Od 10 lat w Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim prowadzone jest kształcenie medyczne, a od 2008 r. – kierunek lekarski. W tym roku nastąpił podział dotychczasowego Wydziału Nauk Medycznych na dwa nowe wydziały: Lekarski oraz Nauk o Zdrowiu, które tworzą Collegium Medicum UWM. Prof. Wojciech Maksymowicz, twórca olsztyńskiej medycyny akademickiej, dotychczasowy dziekan WNM, jest teraz prorektorem UWM ds. Collegium Medicum. Kategoryzowany w 2017 r. WNM otrzymał kategorię C. Utworzenie nowych jednostek umożliwia im poddanie się ocenie parametrycznej. Absolwenci kierunku lekarskiego na UWM odnoszą niespodziewane sukcesy w Lekarskim Egzaminie Końcowym (czyt. na str. 9).

Ogromnym sukcesem i wyrazem uznania dla olsztyńskiej medycyny jest przyznanie Uniwersytetowi Warmińsko-Mazurskiemu status członka zwyczajnego Konferencji Rektorów Akademickich Uczelni Medycznych. W skład KRAUM wchodziły do tej pory: Gdański Uniwersytet Medyczny, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Collegium Medicum w Bydgoszczy, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Uniwersytet im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu. Celem utworzonej w 1989 r. KRAUM (wówczas Konferencja Rektorów Akademii Medycznych w Polsce) miało być m.in. reprezentowanie ich interesów w stosunku do władz państwowych, zwłaszcza Ministerstwa Zdrowia. Do niedawna KRAUM stanowczo sprzeciwiała się tworzeniu studiów lekarskich na uniwersytetach ogólnych i w innych niż medyczne typach szkół wyższych.

Konwent Morski

GDYNIA Akademia Morska w Gdyni była współorganizatorem IV Konwentu Morskiego – nieformalnego, społecznego organu skupiającego grono fachowców z zakresu gospodarki morskiej, które stawia sobie za cel podniesienie spraw polskiego morza do rządowych priorytetów. Wpływy animatorów Konwentu sprawiły, że tegoroczna inauguracja i późniejsze posiedzenie zgromadziły znaczące osobistości. Obradom Konwentu przewodniczył prezes Remontowa Holding S.A. Piotra Soyka, w prezydium zasiedli m.in. wicepremier Mateusz Morawiecki, ministrowie Mariusz Błaszczak i Marek Gróbarczyk, rektor AMG prof. inż. Janusz Zarębski. W obradach uczestniczyli m.in. minister w Kancelarii Prezydenta RP Adam Kwiatkowski, wiceministrowie rządu Anna Moskwa (MGMiŻŚ), Jan Dziedziczak (MSZ), Bartosz Kownacki (MON), Kazimierz Smoliński (MIiB), szefowa Komisji Morskiej Sejmu RP Dorota Arciszewska-Mielewczyk, wojewoda pomorski Dariusz Drelich, prezydent Gdyni Wojciech Szczurek. Prorektor ds. morskich Akademii Morskiej w Gdyni dr hab. inż. kpt.ż.w. Henryk Śniegocki, inicjator i przewodniczący Konwentu, zaprezentował swoją wizję rozwoju polskiej gospodarki morskiej – szanse i zagrożenia wobec światowych tendencji w żegludze, przemyśle okrętowym, nauce i edukacji morskiej. Powstałe pod jego kierunkiem opracowanie Odbudowa floty pod polską banderą wręczono wicepremierowi Morawieckiemu, min. Gróbarczykowi oraz zainteresowanym morską branżą politykom.

Apetyt na literaturę

Fot. A. Wojnar

KRAKÓW Prof. Jerzy Jarzębski należy do najwybitniejszych i najaktywniejszych badaczy literatury polskiej XIX i XX wieku, jest prawdziwym humanistą, a równocześnie wybitnym pisarzem, obdarzony jest bowiem umiejętnością swobodnej narracji i talentem, dzięki któremu biegle kreśli portrety nieraz bardzo od siebie różnych pisarzy – mówił prof. Aleksander Fiut 6 października podczas uroczystości wyróżnienia prof. Jarzębskiego Srebrnym Medalem Plus Ratio Quam Vis. Z okazji jubileuszu 45-lecia aktywności naukowej uczonego Wydział Polonistyki UJ zorganizował także w dniach 6-7 października międzynarodową konferencją naukową Apetyt na literaturę , której tematyka jest bliska jubilatowi.

Akademicy i nowe prawo podatkowe

WARSZAWA 9 października Komisja Kodyfikacyjna Ogólnego Prawa Podatkowego pod przewodnictwem prof. Leonard Etela (na fot.) z Uniwersytetu w Białymstoku przekazała Ministrowi Rozwoju i Finansów projekt nowej Ordynacji podatkowej. Komisję, powołaną w 2014 r. przez ministra finansów, tworzy 7 przedstawicieli nauki prawa podatkowego, 2 sędziów NSA, 3 przedstawicieli organów podatkowych, 3 przedstawicieli firm doradztwa podatkowego. Naukę, oprócz przewodniczącego, zaprezentowali: dr hab. Agnieszka Olesińska, prof. UMK – wiceprzewodnicząca KKOPP, dr hab. Adam Nita, prof. UJ, dr hab. Mariusz Popławski, prof. UwB, dr hab. Rafał Dowgier (UwB), dr hab. Dariusz Strzelec (UŁ) i dr Piotr Pietrasz (UwB, sędzia NSA).

KKOPP wystąpiła w styczniu 2015 r. o opinie dotyczące kierunkowych założeń nowej ordynacji podatkowej do 19 autorytetów z zakresu prawa podatkowego (13 profesorów prawa finansowego i podatkowego, 4 doktorów habilitowanych oraz 2 doktorów). Proponowane rozwiązania zostały przez zdecydowaną większość podmiotów zgłaszających uwagi dobrze ocenione. Głównym zadaniem Komisji było skodyfikowanie ogólnego prawa podatkowego, normującego relacje pomiędzy organami podatkowymi a podatnikiem. Zdaniem prof. Etela, nowa ordynacja jest potrzebna, gdyż obecna, obowiązująca już ponad 20 lat, była nowelizowana ponad 100 razy i zwyczajnie się zużyła. Teraz projektem zajmą się rząd i parlament. Nowa ordynacja podatkowa ma obowiązywać od 1 stycznia 2019 r., zastępując obecną ordynację z 1997 r.

P. Knapp w Zarządzie ESGO

Fot. Jerzy Sawicz

BIAŁYSTOK Dr hab. Paweł Knapp z Kliniki Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku jako pierwszy Polak został członkiem Zarządu Głównego Europejskiego Towarzystwa Ginekologii Onkologicznej. – Mam nadzieję, że uda mi się wprowadzić ginekologię onkologiczną w Polsce na „szersze wody” zarówno naukowe jak też finansowe – stwierdził. Dr hab. P. Knapp współpracuje oraz odbył staże m.in. w University of California, Irvine w Stanach Zjednoczonych (prof. Bristow) oraz Memorial Sloan-Kattering Cancer Center w Nowym Jorku, USA (prof. Barakat, prof. Chi). Wspomniana współpraca oraz silna pozycja polskiej ginekologii onkologicznej w Europie spowodowała, że polskie doświadczenia znalazły miejsce w 7. edycji Principle and Practise in Gynecologic Oncology – prestiżowego podręcznika z ginekologii onkologicznej w Stanach Zjednoczonych pod red. Dennisa Chi, w której dr hab. P. Knapp jest autorem dwóch rozdziałów. P. Knapp działa także w Zarządzie Głównym Polskiego Towarzystwa Ginekologii Onkologicznej.

III Kongres Zagranicznych Badaczy Dziejów Polski

KRAKÓW Szkocki historyk prof. Robert I. Frost (na fot. z prawej) został laureatem nagrody „Pro Historia Polonorum”. Wyróżnienie wręczono badaczowi 11 października podczas inauguracji III Kongresu Zagranicznych Badaczy Dziejów Polski, za książkę The Oxford History of Poland-Lithuania . Historyk jest absolwentem Uniwersytetu w St. Andrews i Uniwersytetu Jagiellońskiego. Doktorat obronił w UCL School of Slavonic and East European Studies. Obecnie pracuje w University of Aberdeen. Nagroda „Pro Historia Polonorum” jest przyznawana co pięć lat za najlepszą książkę historyczną wydaną w języku obcym, dotyczącą historii Polski. Zwycięzca otrzymuje 20 tys. zł i statuetkę Galla Anonima. Celem konkursu jest przybliżenie Polakom dorobku obcych badaczy studiujących polską przeszłość, a także zachęcenie obcokrajowców do podejmowania tej tematyki. Do tegorocznej Nagrody „Pro Historia Polonorum” wpłynęło ponad 160 zgłoszeń.

Hasłem przewodnim trwającego od 11 do 14 października w Krakowie III Kongresu Zagranicznych Badaczy Dziejów Polski było „Dawna Rzeczpospolita: historia-pamięć-dziedzictwo”. W obradach uczestniczyło 220 prelegentów z 37 krajów. Uczestnicy dyskutowali o fenomenie dawnej Rzeczypospolitej, o jej dziedzictwie, wielokulturowości i pamięci narodów ją zamieszkujących.

Palmae Universitatis Studiorum Posnaniensis

POZNAŃ Podczas inauguracji roku akademickiego na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza wyróżnienie „Palmae Universitatis Studiorum Posnaniensis” otrzymała prof. Anna Wolff-Powęska, historyk idei, specjalistka w zakresie stosunków polsko-niemieckich, dyrektor Instytutu Zachodniego w Poznaniu w latach 1990–2004, laureatka Nagrody Viadriny, przewodnicząca Rady Naukowej Centrum Badań Historycznych PAN w Berlinie. Przyznawane od 1997 roku wyróżnienie otrzymały do tej pory 24 osoby – uczeni, którzy, mimo że przeszli na emeryturę pozostali aktywni naukowo. Rektor wręczy również nagrody „Praeceptor Laureatus” 16 pracownikom uczelni. Nagrodzono także najlepszych studentów: Adriannę Woroch z Wydziału Filologii Polskiej i Klasycznej oraz Adriana Walkowiaka z Wydziału Chemii.

50. inauguracja

Fot. A. Szymala

KATOWICE Uniwersytet Śląski po raz pięćdziesiąty zainaugurował rok akademicki. Podczas uroczystości wręczono nagrody Pro Arte et Scientia, przyznawane przez uczelnię za wybitne osiągnięcia naukowe i artystyczne. Laureatami zostało w tym roku dwoje emerytowanych pracowników Uniwersytetu Śląskiego: prof. Krystyna Heska-Kwaśniewicz i prof. Paweł Migula. K. Heska-Kwaśniewicz to literaturoznawczyni, badaczka losów pisarzy związanych z Górnym Śląskiem oraz harcerstwa na Śląsku. W tym roku otrzymała także nagrodę Lux ex Silesia. P. Migula jest przyrodnikiem, zajmuje się ekotoksykologią i fizjologią porównawczą zwierząt, bada mechanizmy adaptacji zwierząt na stresy środowiskowe w oparciu o biomarkery biochemiczne i fizjologiczne.

Uniwersytet Śląski powstał w 1968 r. Kształcenie rozpoczęło wówczas 5,7 tys. studentów. Dziś na 77 kierunkach uczelnia kształci 25,8 tys. studentów. Jej strukturę tworzy 13 wydziałów i Kolegium Indywidualnych Studiów Międzyobszarowych. Uczelnia zatrudnia 1985 nauczycieli akademickich.

Nagroda Felczaka i Wereszyckiego

KRAKÓW Laureatem Nagrody im. Wacława Felczaka i Henryka Wereszyckiego wręczonej 14 października na zakończenie obrad III Kongresu Zagranicznych Badaczy Dziejów Polski został historyk z Niemiec, Peter Rassek. Kapituła doceniła go za książkę Für ein freies Polen und ein liberales Preußen: Czartoryskis Deutschlandpolitik am Vorabend der Revolution von 1848. Ein Beitrag zur polnisch-deutschen Beziehungsgeschichte o polityce obozu księcia Adama Czartoryskiego w latach 1840-1848 względem Prus. – Ta praca ukazuje nieznaną kartę stosunków polsko-niemieckich w XIX w., które na przestrzeni dziejów uchodziły za trudne – wyjaśniał przewodniczący Kapituły Nagrody, prof. Michał Pułaski. Nagrodę honorową za całokształt dokonań otrzymał Istvan Kovacs, pracownik Instytutu Historii Węgierskiej Akademii Nauk w Budapeszcie. Doceniono całość dorobku węgierskiego historyka, a także zgłoszoną na tegoroczny konkurs pracę Honwedzi, emisariusze, legioniści. Słownik biograficzny polskich uczestników Wiosny Ludów na Węgrzech 1848–1849 . Istvan Kovacs był już laureatem nagrody głównej im. Wacława Felczaka i Henryka Wereszyckiego w 2001 r.

Homini Vere Academico

Fot. B. Proll

POZNAŃ Prof. Stanisław Sołtysińki, wybitny znawca prawa, współtwórca Kodeksu spółek handlowych – prawnego fundamentu gospodarki rynkowej w Polsce, otrzymał Medal Homini Vere Academico jako wyraz uznania za ofiarną i wieloletnią pracę na rzecz UAM. Prace prof. Sołtysińskiego pozostawiły trwały ślad w ustawodawstwie gospodarczym Polski i Unii Europejskiej, w orzecznictwie sądów polskich, amerykańskich i niemieckich, a także przyczyniły się do wzmocnienia nowoczesnego wizerunku nauki polskiej na arenie międzynarodowej. Prof. Sołtysiński może pochwalić się imponującym dorobkiem naukowym, obejmującym dzieła z zakresu klasycznej cywilistyki, własności intelektualnej, prawa prywatnego międzynarodowego, prawa spółek handlowych, ochrony konkurencji, międzynarodowego prawa handlowego, arbitrażu handlowego i inwestycyjnego. Uczony jest promotorem kilku pokoleń prawników, zarówno w UAM, jak i w licznych ośrodkach akademickich w wielu państwach świata.

Setna inauguracja

LUBLIN Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II wkroczył w setny rok swego istnienia. 15 października miała miejsce setna inauguracja roku akademickiego na najstarszej lubelskiej uczelni. W wykładzie inauguracyjnym dr Jarosław Gowin, wicepremier, minister nauki i szkolnictwa wyższego, mówił: „Rzeczy wielkie zaczynały się zawsze od reformy szeroko pojętej edukacji czy nauki”. Nawiązał też do jubileuszu KUL: „Jest coś symbolicznego i pięknego, że odrodzenie państwa polskiego zbiegło się z utworzeniem KUL”, który „był i jest nie tylko kuźnią nowych idei oraz miejscem badań i edukacji na wysokim poziomie, ale też przestrzenią, gdzie kształtuje się duch, gdzie hartuje się wiara, krzepnie nadzieja i praktykuje się miłość, gdzie rodzi się autentyczny i mądry patriotyzm czerpiący z pamięci i tożsamości narodu, a zarazem otwarty na świat, gdzie toczy się uczciwy dialog w klimacie wolności, ale zarazem poszanowania godności człowieka i fundamentalnych wartości mających swe źródło w chrześcijaństwie. KUL tych ewangelicznych impoderabiliów nigdy nie zdradził (…). W czasach komunizmu stał się bastionem wolności wobec powszechnego zniewolenia, bastionem prawdy mimo wszechobecnego kłamstwa”.

Abp Stanisław Gądecki, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski, powiedział podczas inauguracji, że „Prawda to coś więcej niż wiedza. Celem poznania prawdy jest poznanie dobra”. Przypomniał, że „katolicki uniwersytet winien mieć odwagę głoszenia prawd niewygodnych, które nie schlebiają opinii publicznej, ale są niezbędne dla obrony autentycznego dobra społeczeństwa”.

Podczas inauguracji po raz pierwszy zostały wręczone „Laury Uniwersyteckie” – Nagrody naukowe im. Ks. Idziego Radziszewskiego, przyznawane nauczycielom akademickim za wybitne osiągnięcia naukowe. Nagrodę I stopnia za edycję dzieł wszystkich Josefa Ratzingera w serii Opera Omnia otrzymał ks. prof. Krzysztof Góźdź. Nagrodą II stopnia za współautorstwo serii prac z zakresu psychologii czasu i Internetu realizowanych w ramach grantów NCN i Ministerstwa Zdrowia została wyróżniona dr Aneta Przepiórka. Nagrodę III stopnia za pierwszą edycję krytyczną pism wszystkich Bolesława Prusa, przygotowaną w ramach grantu NPRH, otrzymała dr hab. Beata Obsulewicz-Niewińska, prof. KUL.

Nagrody i medal

LUBLIN Podczas inauguracji roku akademickiego Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej otrzymał Medal 700-lecia Lublina. Z kolei uczelnia wręczyła po raz piąty Nagrodę Naukową Marii Curie w wysokości 30 tys. zł. Zespół w składzie: prof. Jerzy Węcławski, prof. Helmut Pernsteiner, dr Robert Zajkowski, dr Markus Dick wyróżniono za „nowatorskie osiągniecia i wkład naukowy w rozwój badań firm rodzinnych w Polsce”. Nagroda Naukowa im. J. Giedroycia, ustanowiona przez Senat UMCS w 2001 r., przyznawana za badania nad dziedzictwem paryskiej „Kultury” i twórczą kontynuację w obszarze nauki przesłania red. Giedroycia, została przyznana Joannie Krakowskiej (na fot.) za książkę PRL. Przedstawienia (Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Państwowy Instytut Wydawniczy, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2016). Tytuł Najlepszego Absolwenta UMCS, złoty medal oraz nagrodę pieniężną w wysokości 3500 zł przyznano Karolowi Kasprowiczowi, absolwentowi Wydziału Humanistycznego. W tym roku po raz trzeci wręczone zostały także Nagrody Fundacji Absolwentów UMCS (po 2000 zł) dla najlepszych absolwentów studiów I stopnia (Artur Potocki z Wydziału Prawa i Administracji) i studiów II stopnia/jednolitych magisterskich (Paulina Kalita z Wydziału Filozofii i Socjologii).

Dla Kobiet i Nauki

WARSZAWA 18 października wręczono stypendia habilitacyjne dla doktorantek i jedno dla magistrantki w 17. konkursie programu L’Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki. Stypendia habilitacyjne (35 tys. zł) otrzymały: dr Agnieszka Gajewicz z Wydziału Chemii Uniwersytetu Gdańskiego za „Opracowanie metod szacowania przekrojowego (read-across) wspierających proces oceny ryzyka chemicznego stwarzanego przez nanomateriały”, dr n. med. Marta Mańczuk z Zakładu Epidemiologii i Prewencji Nowotworów, Pracowni Prewencji Pierwotnej, Centrum Onkologii – Instytut im. M. Skłodowskiej-Curie w Warszawie za badania „Choroby cywilizacyjne – ocena czynników ryzyka związanych ze stylem życia” oraz dr Anna Michalska z Zakładu Chemii i Biodynamiki Żywności, Instytut Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności Polskiej Akademii Nauk w Olsztynie za badania „Identyfikacja kluczowych parametrów wybranych sposobów suszenia mających wpływ na termolabilność i interakcje związków bioaktywnych w proszkach owocowych”. Stypendia dla doktorantek (30 tys. zł) otrzymały: mgr Monika Riegel z Centrum Neurobiologii, Pracowni Obrazowania Mózgu, Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN za badania „Mózgowe mechanizmy pamięci asocjacyjnej bodźców werbalnych nacechowanych emocjonalnie – badania behawioralne oraz z zastosowaniem funkcjonalnego rezonansu magnetycznego (fMRI)” i mgr Wioletta Rut z Zakładu Chemii Bioorganicznej Politechniki Wrocławskiej za „Zastosowanie naturalnych i nienaturalnych aminokwasów w otrzymywaniu aktywnych i specyficznych markerów dla proteaz cysteinowych i treoninowych”. Stypendium dla magistrantki (20 tys. zł) odebrała: mgr Anna Konturek-Cieśla z Zakładu Biotechnologii Medycznej Uniwersytetu Jagiellońskiego za badania „Wpływ oksygenazy hemowej-1 i G-kwadrupleksów na stabilność genomową w patogenezie ostrych białaczek szpikowych (AML)”.

Centrum Analiz Medialnych

WARSZAWA W otwartym 19 października Centrum Analiz Medialnych Uniwersytetu Warszawskiego można m.in. zarejestrować aktywność fal mózgowych, śledzić ruch gałek ocznych i zidentyfikować odczuwane emocje. Dzięki nowoczesnemu sprzętowi naukowcy są w stanie zintegrować te wszystkie pomiary tak, aby dokładnie sprawdzić, jak odbiorcy reagują na treść różnych przekazów medialnych. To wszystko umożliwia nowoczesna aparatura: okulograficzna, służąca do monitorowania mimiki twarzy, galwanicznych reakcji skóry, fal mózgowych i impulsów elektrycznych generowanych przez serce, a także Arena VR, czyli sala umożliwiająca badanie wirtualnej rzeczywistości. Medioznawcy korzystają z systemu iMotions pozwalającego na prowadzenie wszystkich pomiarów biometrycznych w tym samym czasie. System jest wykorzystywany na kilku najlepszych uczelniach zagranicznych, m.in. na Uniwersytecie Stanforda, Uniwersytecie Harvarda i Massachusetts Institute of Technology. Centrum dysponuje również pracownią badań fokusowych, bazą polskich gazet i czasopism oraz bazą numerów potrzebną do przeprowadzania badań reprezentatywnych. CAM działa na Wydziale Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii UW. Jego powstanie zostało dofinansowane przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Epidemia piosenki

Fot. Dariusz Głębowicz

LUBLIN W Chatce Żaka UMCS odbył się XXXI Ogólnopolski Festiwal Piosenki Studenckiej i Turystycznej Bakcynalia 2017. Pierwszą nagrodę zdobyła Irena Salwowska-Hajdasz z Sadkowa (na fot.), drugą Grupa Na Swoim Tomka Borkowskiego z Warszawy, która zdobyła też nagrodę specjalną za najlepsze wykonanie piosenki związanej z Lublinem za utwór Wieczór w Lublinie , a trzecią zespół Bez Hałasu z Kędzierzyna-Koźla. Nagrodę publiczności otrzymał Zespół Dlaczego Nie z Łodzi. Wyróżniono zespoły: Sprzedawcy Dymu z Kielc za piosenkę List do Jędrka Połoniny i Ostatnia Paczka z Rozniszewa za piosenkę Jeszcze za nami zatęsknicie . Nagrodę specjalną Magazynu Piosenki Studenckiej „Mikroklimat” Polskiego Radia Rzeszów otrzymała Irena Salwowska-Hajdasz. Nagrodę Studenckiego Koła Przewodników Beskidzkich w Lublinie, w postaci nielimitowanych i darmowych noclegów w bazie namiotowej w Zawadce Rymanowskiej otrzymała Grupa Na Swoim Tomka Borkowskiego. Do Ogólnopolskiego Turystycznego Przeglądu Piosenki Studenckiej Bazuna 2018 jury nominowało Adriana Kierońskiego i Dawida Gębalę. Nominacje do Lubelskiego Przeglądu Poetyckiego „Strojne w Biel” 2018 otrzymali Dawid Gębala i zespół Ostatnia Paczka.

Fale pokazują kształt

KRAKÓW Akademia Górniczo-Hutnicza jako pierwsza uczelnia w Polsce zakupiła urządzenie generujące fale dźwiękowe, dzięki którym osoby niewidome i niedowidzące mogą poczuć trójwymiarowy kształt. Za pomocą tego narzędzia studenci i pracownicy z dysfunkcją wzroku będą mogli lepiej poznać np. skomplikowane wykresy czy mapy. Urządzenie testowane przez Uczelniane Centrum Informatyki AGH składa się z 256 małych głośników i kamery, które tworzą płytę emitującą ultradźwięki. Te formują dany kształt, który można wyczuć zbliżając dłoń. Twórcą narzędzia jest Ultrahaptics – jedyna na świecie firma zajmująca się produkcją urządzeń umożliwiających generowanie kształtu za pomocą fal ultradźwiękowych. Dostosowywanie instrumentu do potrzeb studentów z dysfunkcją wzroku jest przedmiotem pracy magisterskiej Joanny Roczniak, studentki informatyki na Wydziale Informatyki, Elektroniki i Telekomunikacji AGH. Planuje ona stworzyć odpowiednią aplikację oraz zaprogramować przyrząd tak, by ułatwić pracę z nim studentom kierunków ścisłych.

Zalety urządzenia dostrzega pracownik UCI Marcin Ryszka: – Jako osoba niewidoma i jednocześnie absolwent AGH zdaję sobie sprawę z potrzeb ludzi niewidomych i słabowidzących. Technologia Ultrahaptics to dla nas ogromna szansa. Sprowadzenie takiego urządzenia pomoże nam nakreślić kierunek dalszego rozwoju tej technologii. Osoba niewidoma poznaje większość rzeczy dotykiem. Narzędzie może pomóc np. w poznaniu kształtu danego wykresu czy mapy danego terenu.

Green Building Awards

BIAŁYSTOK Polskie Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego (PLGBC) po raz szósty przyznało nagrody dla najlepszych zrealizowanych projektów ekologicznych budynków, wnętrz i produktów. Jury doceniło prace studenckie wykonane na Wydziale Architektury Politechniki Białostockiej. Główną nagrodę w kategorii Najlepszy ekologiczny projekt studencki otrzymała praca dyplomowa Anny Jankowskiej pt. „Ośrodek Sportowo-Rekreacyjny w Ogrodniczkach” (na fot.), wykonana pod kierunkiem dr. inż. arch. Adama Tureckiego. Natomiast wyróżnienie w tej kategorii otrzymał projekt semestralny studentek Anny Jankowskiej oraz Agaty Klepackiej „Szlak Kanału Augustowskiego”, wykonany pod kierunkiem prof. Jerzego Uścinowicza oraz dr inż. arch. Agnieszki Januszkiewicz.

Współpraca: Aneta Adamska, Katarzyna Bojko, Agnieszka Czarnecka, Beata Czechowska-Derkacz, Joanna Kosmalska, Maciej Myśliwiec, Dorota Sawicka, Przemysław Stanula, Jacek Szymik-Kozaczko, Aleksandra Śliwińska, Marcin Tomkiel.