Ferment twórczy

Na zaproszenie Uniwersytetu Mikołaja Kopernika przybyli 12-13 października 2017 do Torunia nie tylko rektorzy uczelni akademickich, lecz także wicepremier Jarosław Gowin. Głównym tematem jesiennego Zgromadzenia Plenarnego KRASP stał się ogłoszony trzy tygodnie wcześniej projekt ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.

Premier Gowin mówił niewiele, wyznał, że przyjechał po to, żeby słuchać. Zapewnił, że ustawa będzie uchwalona przez rząd i parlament i wejdzie w życie. Podziękował za ferment twórczy, który trwa wokół ustawy. W grudniu MNiSW chce zaprezentować pełny kształt ustawy i skierować go pod obrady rządu. – Dopilnujemy, żeby jej w parlamencie nie zepsuto – zakończył J. Gowin.

Na podnoszone przez rektorów uwagi i wątpliwości, nie tylko związane z ustawą, wicepremier odpowiadał na gorąco.

– Czy kompetencje rektora będą dość silne, by usuwać patologie? – zastanawiał się rektor Tomasz Łodygowski (PP). Algorytm powoduje, że Politechnika Poznańska musi zmniejszyć liczbę kandydatów na studia, w sytuacji gdy w kraju brakuje inżynierów.

– Nie należy się liczyć ze zmianami w prawie pracy, choć sam bym je chętnie liberalizował – odpowiedział minister. – Będziemy obserwować skutki algorytmu. Min. Gowin poinformował, że wynegocjował z premierem Morawieckim dodatkowe 95 mln zł w tegorocznym budżecie, które będą rozdzielone między uczelnie, które straciły na algorytmie, a w tegorocznej parametryzacji dowiodły wzrostu poziomu badań (więcej na str. 22). – Jeszcze w tegorocznym budżecie znajdzie się dodatkowe pół miliarda na badania w dziedzinie biotechnologii – dodał przy okazji minister. – Powodem są potrzeby i wysoki poziom badań w tej dziedzinie. W budżecie przyszłorocznym będzie dodatkowy miliard na naukę, mamy to zagwarantowane – zapewniał J. Gowin.

Rektor Ryszard Górecki (UWM) apelował o przyjrzenie się wynikom kategoryzacji, wyraził obawę o los uczelni regionalnych. Jarosław Gowin odpowiadał: – Poprosiłem współpracowników z ministerstwa, żeby zmierzyli postęp polskiej
nauki na przestrzeni czterech lat w odniesieniu do standardów międzynarodowych. Wnioski są umiarkowanie optymistyczne. Podnosimy nasz poziom w Europie, lecz nierównomiernie w różnych obszarach nauki. Jest bardzo dobrze w naukach o życiu, ścisłych, technicznych,
zupełnie dobrze w humanistyce, ale mamy regres w naukach społecznych. Apel
o uwzględnienie uczelni regionalnych
traktuję bardzo poważnie, na pewno bę-
dę popierał rozwiązania ułatwiające rozwój tych uczelni, pod warunkiem, że nie
będzie to hamowało rozwoju uczelni metropolitalnych.

Michał Gajda (KRD) proponował wzmocnić przepisy dotyczące mobilności doktorantów, np. wydłużyć program doktorski w przypadku wyjazdu na staż oraz okres stypendialny o czas pobytu na stażu. Min. Gowin uznał doktoranckie propozycje za przekonujące.

– Na niektórych wydziałach podwoiliśmy dorobek i mimo wszystko nie jesteśmy w stanie nadążyć – mówił rektor Stanisław Michałowski (UMCS), komentując parametryzację. – Powinna zostać określona poprzeczka, tak jak w sporcie.

Min. Gowin odpowiadał: – Nie ja ustalałem zasady parametryzacji, uważam je za wysoce niedoskonałe. Jedną z pierwszych moich inicjatyw była propozycja ich korekty, lecz uczelnie nie chciały niczego zmieniać. Gdybyśmy się zdecydowali na zmiany, wyniki byłyby bardziej miarodajne.

Rektor Roman Cieślak (Uniwersytet SWPS), zadowolony z partycypacyjnego stylu pracy nad ustawą i responsywności ministerstwa, poprosił o poparcie postulatu, aby studenci uczelni niepublicznych mogli otrzymywać państwową pomoc. Wicepremier Gowin odpowiadał: – Realne jest przyjęcie rozwiązania, aby studenci studiów stacjonarnych na uczelniach niepublicznych mogli czesne odpisywać od podatku.

Pytano o federalizację uczelni, bardzo ogólnie potraktowaną w projekcie ustawy. Dyrektor Biura Ministra Piotr Müller odpowiedział, że temat potraktowano ogólnie po to, żeby same uczelnie mogły określić kształt federacji. – Jedynym ograniczeniem jest geografa – mówił. – W federacji mogą uczestniczyć uczelnie z tego samego województwa. Zależy nam na federacjach uczelni z instytutami PAN – podkreślił. – Możliwość wspólnego parametryzowania to największa wartość federacji.

Projektem ustawy z 16 września zajmuje się Komisja ds. Strategicznych Problemów Szkolnictwa Wyższego KRASP.
Wyniki prac przedstawił na Zgromadzeniu Plenarnym jej przewodniczący, prof.
Jerzy Woźnicki (czyt. na str. 32)

(fig)