Dyscypliny, nie wydziały

Fot. Julia Agnieszka Szymala

Okazuje się, że nauki humanistyczne i społeczne stanowią największą grupę, prawie jedną czwartą wszystkich jednostek naukowych. W tej grupie jest stosunkowo dużo jednostek kategorii A+, aż dziewięć, ale też bardzo dużo kategorii C. Ta druga sytuacja wynika z faktu, że wiele małych jednostek, które nie prowadzą wystarczającej działalności naukowej, a głównie dydaktyczną, przystąpiło do kategoryzacji. Wydaje się, że mało jednostek zajmujących się naukami o życiu otrzymało kategorię A+. Trzeba jednak wziąć pod uwagę to, że dwie jednostki spośród niejednorodnych także należą do nauk o życiu, zatem w tej grupie jest siedem jednostek A+. Pośród jednostek uczelnianych mamy 3,8% kategorii A+, prawie 32% kat. A, 49% kat. B i aż 15% kat. C.

Wyniki obecnej kategoryzacji są podobne do tych z roku 2013 po odwołaniach. Część jednostek uczelni przesunęła się z kategorii B do C, a część jednostek PAN z kat. A do B.

Kategoryzacja była prowadzona w trudnych warunkach. Obsługę informatyczną przejęła nowa firma, która jakiś czas wdrażała się do obsługi tego zadania. Nastąpiło przez to dwutygodniowe opóźnienie, ale całość została wykonana poprawnie. Obecnie KEJN przygotowuje się do przyjmowania odwołań jednostek niezadowolonych z wyników oceny.

Projekt ewaluacji działalności naukowej, która będzie przeprowadzona w roku 2021, już powstaje. Będzie ona przeprowadzona na podstawie nowej ustawy o szkolnictwie wyższym i nauce oraz w rozporządzeniu ministra w sprawie ewaluacji. Ewaluacja obejmie okres 2017-2020. Nowością będzie kategoria B+, wprowadzona na wyraźne życzenie środowiska, które uznało, że kat. B jest zbyt pojemna. Ewaluowane będą nie jednostki naukowe, tylko całe uczelnie akademickie lub federacje uczelni, instytuty PAN, instytuty badawcze i międzynarodowe, Polska Akademia Umiejętności, uczelnie zawodowe i inne podmioty prowadzące działalność naukową (fundacje, stowarzyszenia). Uczelnia zostanie oceniona na podstawie dyscyplin naukowych, a do dyscypliny będą mogli być przypisani pracownicy z różnych wydziałów, o ile zgłoszą tę dyscyplinę jako swoją działalność naukową. Kategoryzowane będą dyscypliny, nie wydziały. Przewiduje się wyodrębnienie 36 dyscyplin w sześciu dziedzinach, biorąc jak podstawę klasyfikację OECD. Jednym z zadań KEJN będzie przypisanie starych dyscyplin nowemu podziałowi. Dodatkową dziedziną zostanie sztuka z czterema dyscyplinami. Żeby dyscyplina mogła być ewaluowana w danej jednostce, musi być do niej przypisanych co najmniej 12 pracowników naukowo-dydaktycznych lub badawczych. Jeżeli będzie ich mniej, dyscyplina nie będzie oceniana w uczelni. Pewną nowością ma być wprowadzenie symbolu, nadanego każdemu uczonemu w systemie ORCID, gromadzącym informację o działalności publikacyjnej i innej pracownika nauki, co umożliwi sprawniejsze przeprowadzenie parametryzacji.

Kryteria ewaluacji niewiele będą się różniły od obecnych. Nie przewiduje się kryterium potencjału naukowego jednostki. Będzie on częściowo ukryty w efektach działalności naukowej i wpływu tej działalności na funkcjonowanie społeczeństwa i gospodarki. Kryterium poziomu naukowego obejmie publikacje i patenty, przy czym będzie można zgłaszać 3N publikacji. Planowane jest, żeby jeden pracownik nauki mógł przedstawić do 6 publikacji. Waga kryterium poziomu naukowego wyniesie 70%, efekty działalności naukowej (gł. komercyjne) – 15% oraz wpływ na funkcjonowanie społeczeństwa i gospodarki (ocena ekspercka) 15%. KEJN będzie istniał do końca 2019 r., a po nim powstanie KEN, czyli Komisja Ewaluacji Nauki, która ma przygotować system do oceny w 2021 r. KEN będzie ewaluować również szkoły doktorskie. Ma także przygotować wykaz czasopism i wydawnictw monografii. Przewiduje się wprowadzenie klasyfikacji oficyn wydawniczych. Ocena monografii będzie zależała od wydawnictwa, w którym się ona ukaże.