Wydarzenia
Nowy podsekretarz stanu w MNiSW
WARSZAWA Dr hab. Sebastian Skuza (ur. w 1973 r.) zastąpił na stanowisku podsekretarza stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego dr. hab. Teresę Czerwińską, która przeszła na podobne stanowisko w Ministerstwie Finansów. Nowy wiceminister nauki jest doktorem habilitowanym nauk ekonomicznych. Studiował finanse i bankowość w Szkole Głównej Handlowej. Wykładał na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, Akademii im. Leona Koźmińskiego w Warszawie oraz w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. W swoim dorobku naukowym ma blisko 160 publikacji z zakresu instytucji finansowych i prawa finansowego.
Od 20 lat związany z instytucjami publicznymi oraz instytucjami rynku finansowego. Karierę zawodową rozpoczął w Ministerstwie Finansów tuż po studiach, gdzie pełnił funkcję m.in. zastępcy dyrektora Departamentu Rozwoju Rynku Finansowego. Od 2007 roku związany z Bankiem Gospodarstwa Krajowego, najpierw jako członek rady nadzorczej, a od 2012 r. jako dyrektor zarządzający BGK oraz dyrektor Biura Zgodności, a także wiceprezes Fundacji BGK im. Jana Kantego Steczkowskiego.
Honory dla prof. Phusavata
LUBLIN 18 maja nadano tytuł honorowego profesora Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej prof. Kongkitiemu Phusavatowi z Kasetsart University w Bangkoku. Prof. Phusavat jest dyrektorem międzynarodowego programu doktorskiego z zakresu inżynierii przemysłowej w swojej uczelni. Pełni szereg funkcji naukowych i doradczych na rzecz Królewskiego Rządu Tajlandii (w tym dyrektora Królewskiego Rządowego Centrum Zaawansowanych Technologii Przemysłowych w Bangkoku). Doradza rządowi Finlandii, jest członkiem różnorodnych instytucji naukowych i naukowo-przemysłowych w Indiach, na Tajwanie, w Malezji, Chinach i Australii. Współpracuje z Wydziałem Ekonomicznym UMCS, przyczynił się do uruchomienia kierunku „logistyka” i unowocześnienia programu studiów doktoranckich realizowanych na WE oraz do realizacji części badawczej projektu NCN „Kompetencje i kultura organizacyjna przedsiębiorstw innowacyjnych w perspektywie międzynarodowej”. Wspólnie z Wydziałem Strategii i Obsługi Inwestorów Urzędu Miasta Lublin organizował konferencję „Cztery oblicza Miasta”.
Pierwsze Święto UP
LUBLIN Uniwersytet Przyrodniczy po raz pierwszy zorganizował Święto Uczelni. Ważnym jego elementem było 24 maja nadanie tytułu doktora honoris causa UP prof. Janowi Jankowskiemu z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Prof. Jankowski jest specjalistą z zakresu drobiarstwa, zwłaszcza hodowli, chowu i żywienia indyków. Jego dorobek naukowy obejmuje 215 oryginalnych prac twórczych oraz 12 przeglądowych, o sumarycznym IF przekraczającym 130. 136 spośród tych opracowań, zamieszczonych w bazie Web of Science, zostało zacytowane 849 razy, a Indeks Hirscha wynosi 15. Jest również współautorem 16 książek, w tym 4 wydanych za granicą. Do jego najważniejszych osiągnięć praktycznych należy zaliczyć wyhodowanie 7 krajowych rodów indyków, których mieszańce towarowe o nazwie handlowej WAMA w latach 1985-1990 stanowiły ponad 90% krajowego pogłowia tego gatunku ptaków. W 2016 r. Polska stała się największym producentem mięsa indyczego w Europie i trzecim, po USA i Brazylii, w świecie.
Również po raz pierwszy wręczono Nagrody Naukowe Rektora UP. Za pracę naukową opublikowaną w czasopiśmie o najwyższym IF nagrodę otrzymał zespół w składzie prof. Dariusz Dziki, dr hab. Renata Różyło, dr hab. Urszula Gawlik-Dziki, dr hab. Michał Świeca za pracę pt. Current trends in the enhancement of antioxidant activity of wheat bread by the addition of plant materials rich in phenolic compounds . Za publikację o największej liczbie cytowań uhonorowano dr. hab. Dariusza Kolwaczyka i prof. Barbarę Baraniak za pracę pt. Effects of plasticizers, pH and heating of film-forming solution on the properties of pea protein isolate films . Nagrodę im. Stanisława Staszica za badania aplikacyjne – za przedsięwzięcie badawcze: „Wytworzenie syntetycznej linii owiec dla potrzeb praktyki rolniczej i doświadczalnictwa zootechnicznego” – otrzymał zespół autorów pod kierownictwem prof. Tomasza Gruszeckiego, w składzie prof. Czesława Lipecka, dr hab. Anna Szymanowska, dr hab. Andrzej Junkuszew, dr Krzysztof Patkowski, dr Marek Szymanowski, dr Monika Greguła-Kania, dr Wiktor Bojar, mgr inż. Paulina Dudka, mgr inż. Katarzyna Wiercińska, mgr inż. Mirosław Frydrych.
Doktorat h.c. – prof. P. Sztompka
WARSZAWA 26 maja nadano tytuł doktora honoris causa Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej prof. Piotrowi Sztompce, socjologowi z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Uroczystość zbiegła się z 95. rocznicą powstania Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej w Warszawie, który dał początek dzisiejszej Akademii. Prof. Sztompka jest autorem lub współautorem 10 książek i niemal 200 artykułów. Jest członkiem Polskiej Akademii Nauk i Polskiej Akademii Umiejętności. Należy do Academia Europaea w Londynie oraz American Academy of Arts and Sciences. Jest laureatem New Europe Prize, przyznawanej przez 6 Instytutów Badań Zaawansowanych z Europy i Stanów Zjednoczonych, Pitirim Sorokin’s Prize for Outstanding Achievements in Sociology przyznanej przez Rosyjskie Towarzystwo Socjologiczne, Nagrody Prezesa Rady Ministrów za działalność naukową (dwukrotnie), Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. Jest profesorem honorowym Universidad de Museo Social w Buenos Aires oraz doktorem honoris causa Rosyjskiego Państwowego Uniwersytetu Społecznego w Moskwie, Uniwersytetu w Sztokholmie oraz Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie. Wykłada też w Wyższej Szkole Europejskiej im. J. Tischnera w Krakowie.
Grzyby w gawrze
WROCŁAW Badacze z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Uniwersytetu Przyrodniczo-Technologicznego w Bydgoszczy i Tatrzańskiego Parku Narodowego od 3 lat monitorują zawartość pięciu niedźwiedzich gawr w Tatrach. Gawry zamieszkałe przez niedźwiedzie samotniki nie były sprzątane, a ich zawartość to prawdziwa bomba toksyczna. Prof. Wojciech Pusz (UP Wr) pokazuje na szalce grzyby, które wyrosły z tego, co zebrał w jednej z gawr: – To najbardziej trujące i niebezpieczne zarówno dla małych zwierząt, jak i dla ludzi, toksyny. Sytuacja zmienia się zupełnie, gdy niedźwiedzie stają się rodzicami. – Niedźwiedzica starannie sprząta gawrę, a całe legowisko wykłada gałązkami świerka i kosodrzewiny, wydzielającymi olejki eteryczne. W tych niedźwiedzich kryjówkach wrocławski przyrodnik nie stwierdził obecności żadnych szkodliwych mikroorganizmów.
Grzyby to bardzo tajemnicze królestwo w świecie przyrody ożywionej. Potocznie traktujemy je jak rośliny, choć raczej bliżej im do świata zwierząt. Trudno dokładnie określić, ile gatunków grzybów żyje na świecie. Niektórzy szacują ich liczbę na 70 tys., inni mówią o milionie gatunków. Prof. Pusz obliczył, że na jednym malutkim nasionku zagrożonej wyginięciem karkonoskiej paproci żyje kilkanaście gatunków tych mikroorganizmów. Badania prowadzone przez naukowców z UP Wr w banku genów Karkonoskiego Parku Narodowego pozwalają opracowywać lepsze metody ochrony roślin przed groźnymi dla nich grzybami, a być może także uratować niektóre gatunki roślin przed wyginięciem.
Grzyby to organizmy niezbędne w obiegu materii (rozkładają ligninę i celulozę), są pożywieniem dla wielu drobnoustrojów, bez których Ziemię pokrywałaby gruba skorupa nierozłożonych szczątków roślinnych.
60 lat w Hornsundzie
HORNSUND/WARSZAWA 1 czerwca w Instytucie Geofizyki PAN obchodzono jubileusz 60-lecia Polskiej Stacji Polarnej Hornsund im. Stanisława Siedleckiego. Stacja Polarna znajduje się nad zatoką Isbjornhamna w fiordzie Hornsund, w południowej części norweskiej wyspy Spitsbergen, która należy do archipelagu Svalbard. Placówka prowadzi całoroczne badania naukowe i jest najdalej wysuniętą na północ stałą polską instytucją naukową. Zarządzana jest przez Instytut Geofizyki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie.
Powstanie stacji wiąże się z III Międzynarodowym Rokiem Geofizycznym w 1956 r., gdy staraniem PAN zorganizowano całoroczną ekspedycję badawczą na Spitsbergen, pod kierunkiem Stanisława Siedleckiego. Podstawą jej działania miała być zbudowana na Spitsbergenie Polska Stacja Polarna. Kamień węgielny pod jej budowę wmurowano 23 lipca 1957 r. i zaraz potem w Hornsundzie rozpoczęła prace pierwsza polska grupa zimująca. Prace ekspedycji, związane z realizacją programu III MRG, zostały zakończone we wrześniu 1958 r., po czym Stacja została oddana pod opiekę Gubernatora Svalbardu. Przez wiele lat stacja była niemal martwa, przyjeżdżały wyłącznie letnie wyprawy, korzystali z niej norwescy traperzy. W 1978 r. stacja ponownie ożyła, zagościła w niej znowu grupa zimująca, dokonano remontu istniejącego obiektu i rozbudowano stację, uruchomiono programy naukowe. I Międzynarodowe Sympozjum Glacjologiczne, które odbyło się w Stacji wiosną 1992 r., rozpoczęło erę współpracy naukowej z zagranicznymi ośrodkami badawczymi.
Polska Stacja Polarna Hornsund jest uznaną placówką badawczą. Ma możliwości prowadzenia obserwacji ciągłych, dysponuje kilkoma laboratoriami. Prowadzone są w niej badania z dziedziny: meteorologii, sejsmologii, magnetyzmu ziemskiego, obserwacje jonosferyczne, elektryczności atmosfery, UV, monitoringu wieloletniej zmarzliny i monitoringu glacjologicznego. W sezonach letnich także badania geologiczne, geomorfologiczne, oceanograficzne i biologiczne.
Doktorat h.c. – prof. A. Gertler
KRAKÓW 2 czerwca tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie nadano prof. Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie – Ariehowi Gertlerowi. Urodził się on w 1935 r. w Lublinie. W 1950 r. wyemigrował do Izraela. Ukończył studia na Wydziale Rolnictwa Uniwersytetu Hebrajskiego, gdzie doktoryzował się na podstawie badań nad białkami soi, inhibitorami trypsyny i z zakresu żywienia zwierząt. Pracował na Uniwersytecie w Toronto, w Narodowym Instytucie Zdrowia (Bethesda, USA), na Uniwersytecie w Winnipeg i w firmie Monsanto. W 1996 r. objął Katedrę Agrobiochemii im. Karla Bacha na Uniwersytecie Hebrajskim. Po przejściu na emeryturę założył firmę biotechnologiczną Protein Laboratories Rehovot (PLR) Ltd., zajmującą się produkcją rekombinowanych białek ludzkich, szczurzych, mysich i zwierząt gospodarskich. Jednocześnie kierował izraelską filią firmy Diagnostic System Laboratories (DSL) z Teksasu. Do tej pory laboratorium prof. Gertlera wyprodukowało ponad 500 rekombinowanych białek i ich mutantów, służących jako preparaty do badań. W okresie ostatnich 18 lat współpracował z kilkoma ośrodkami naukowymi i laboratoriami w Polsce. Łącznie opublikował 287 prac w recenzowanych czasopismach, 2 książki, uzyskał też 6 patentów. Wykształcił 35 doktorów i 48 magistrów. Wg Web of Science prof. Gertler jest autorem lub współautorem 368 opublikowanych indeksowanych prac naukowych, posiada indeks Hirsha równy 47 i liczbę cytowań 8131.
Kurhany w puszczy
WARSZAWA Badacze z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie odkryli na terenie Puszczy Białowieskiej kilkadziesiąt kurhanów sprzed 1,5 tys. lat, zarysy dawnych pól uprawnych, a nawet grodzisko.
Zwykle miejsca po dawnej działalności człowieka archeolodzy typują na podstawie fragmentów ceramiki i narzędzi kamiennych znajdowanych na powierzchni ziemi, często pól uprawnych. Jednak trudno w ten sposób badać obszar pokryty drzewami i przykryty ściółką. Rozwiązaniem jest zastosowanie lotniczego skanowania laserowego (ALS), które umożliwia wykrycie obiektów takich, jak np. kurhany czy grodziska, nawet gdy znajdują się one w lesie. Oprócz danych z ALS naukowcy z UKSW wykorzystali też georadar GPR oraz mapy historyczne i geologiczne.
Zdaniem badaczy 25 kurhanów wznieśli przedstawiciele społeczności kultury wielbarskiej, kojarzonej z Gotami. Grodzisko nad rzeką Orłówką, które ma plan okręgu o średnicy około 30 metrów i otoczone było niewielkim wałem o średnicy 3 metrów, sięgającym obecnie do wysokości pół metra, było zamieszkane już od pradziejów. W promieniu pół kilometra od grodziska naukowcy odkryli ślady dawnych pól, pozostałości grobli oraz kopce, których wiek nie jest jeszcze znany.
Prace, które potrwają trzy lata, finansowane są ze środków Narodowego Centrum Nauki w ramach projektu „Dziedzictwo kulturowe i przyrodnicze Puszczy Białowieskiej”, kierowanego przez prof. Przemysława Urbańczyka z IA UKSW.
Doktorat h.c. – prof. J. Kiciński
OLSZTYN Prof. inż. Jan Kiciński, dyrektor Instytutu Maszyn Przepływowych PAN, został 2 czerwca doktorem honoris causa Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego. Prof. Kiciński kieruje Zakładem Energetyki Rozproszonej w IMP PAN w Gdańsku. Wykłada też na UWM. Zajmuje się modelowaniem oddziaływań dynamicznych zachodzących w złożonych układach typu wirnik-łożyska-fundament oraz modelowaniem własności łożysk ślizgowych. Opracował trójwymiarowy, tzw. elastodiatermiczny, model wymiany ciepła w węzłach łożyskowych i zespół autorskich programów komputerowych do analizy własności dynamicznych maszyn wirnikowych, w szczególności turbozespołów energetycznych dużej mocy. Opublikował ponad 100 prac naukowych. Jest autorem 2 i współautorem 5 monografii. Wypromował 7 doktorów, a 4 kolejne przewody są w toku. Jest laureatem Nagrody Badawczej Prezesa PAN, Nagrody Badawczej Siemensa, dwukrotnie nagrody Sekretarza Naukowego PAN oraz nagrody indywidualnej Polskiego Towarzystwa Tribologicznego.
Największy drzeworyt w Polsce
LUBLIN Na Wydziale Artystycznym Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej zaprezentowano największy drzeworyt w Polsce. Obraz tworzą studenci drugiego roku grafiki pod kierunkiem Karola Pomykały.
Inspiracją do wykonania drzeworytu stała się fotografia ukazująca najwybitniejszych przedstawicieli nauki XX wieku, wykonana podczas kongresu w Brukseli w 1927 roku. Wśród 29 naukowców znajduje się jedna kobieta – Maria Curie-Skłodowska. Drzeworyt jest swego rodzaju hołdem złożonym patronce lubelskiego uniwersytetu z okazji 150. rocznicy jej urodzin. Aby podkreślić wyjątkowość tego wydarzenia, studenci na grafice „wręczyli” Noblistce bukiet kwiatów, którego nie ma na oryginalnym zdjęciu.
Tworzenie drzeworytu polega na wycinaniu specjalnymi dłutami rysunku w drewnianym podłożu. Powstaje w ten sposób matryca, którą pokrywa się farbą, a następnie odbija na specjalnym papierze. Prace nad największym drzeworytem trwają od października 2016 roku i nie zostały jeszcze ukończone. Ze względu na jego potężne wymiary (250 cm na 520 cm) nie będzie możliwe odbicie go za pomocą pras mechanicznych i trzeba będzie zrobić to ręcznie. Matryca została więc podzielona na części i składa się z czterech specjalnych płyt, aby ułatwić zadanie.
Autorzy przedsięwzięcia przewidują, że gotowe dzieło zostanie zaprezentowane publiczności na specjalnym wernisażu 7 listopada, w dzień urodzin Marii Curie-Skłodowskiej.
Studenckie Noble 2017
WARSZAWA Konkurs Studencki Nobel organizowany jest przez Niezależne Zrzeszenie Studentów od 2009 roku. W 2017 r. po raz pierwszy nagrodzono siedmioro studentów. Do konkursu w siedmiu kategoriach zgłosiło się 146 osób. Dotychczas kapituła wybierała jednego najlepszego studenta. – Teraz jednak, ze względu na realia rynku pracy, musieliśmy dostosować nasz konkurs do tego, z czym młodzież spotyka się, kiedy kończy studia i idzie do pracy. Zdecydowaliśmy, że podzielimy konkurs na siedem branż, zgodnych z różnego typu kierunkami studiów – powiedziała koordynatorka konkursu Marta Sokołowska z NZS.
W 2017 roku nagrodzeni zostali: Karolina Wojtas (kategoria Działacz, Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie), Mikołaj Mizera (kat. Medycyna i Farmacja, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu), Bartłomiej Chojnacki (IT oraz Fizyka i Astronomia, AGH), Anna Lipiak (Sztuka, Akademia Muzyczna im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy), Michał Brzozowski (Energetyka, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu), Mateusz Danielewski (Nauki Społeczno-Ekonomiczne, Uniwersytet Warszawski), Jakub Wiech (Dziennikarstwo, UW).
Nagroda Benedykta Polaka
ŁĘCZYCA 9 czerwca wręczono nagrody im. Benedykta Polaka. Laureatami nagrody zostali: prof. Jerzy Gąssowski, mediewista, nestor polskiej archeologii, odkrywca grobu w katedrze Fromborskiej zawierającego szczątki wybitnego astronoma Mikołaja Kopernika oraz prof. Owen Gingerich, amerykański astronom i historyk nauki Uniwersytetu Harvarda oraz badacz Smithsonian Institution. Prof. Gingerich od lat współpracuje z polskimi uczonymi nad spuścizną Mikołaja Kopernika. Najważniejszą jego zasługą jest zidentyfikowanie w świecie oryginałów głównego dzieła Mikołaja Kopernika De revolutionibus orbium caelestium oraz analiza marginaliów z dwóch pierwszych wydań dzieła polskiego astronoma.
Wyróżniono Małgorzatę Wojtaczkę, tegoroczną zdobywczynię bieguna południowego, za osiągnięcia w dziedzinie eksploracji oraz Tomasza Mazura, etnologa, podróżnika i pisarza, za wkład w rozwijanie dialogu międzykulturowego.
Patronem nagrody jest zakonnik franciszkański Benedykt Polak, który w latach 1245-1247, wraz z włoskim mnichem Giovannim da Pian del Carpine, odbył poselstwo w imieniu papieża Innocentego IV do chana Mongołów. Owocem tej niezwykle niebezpiecznej wyprawy był pierwszy w Europie opis ówczesnego imperium mongolskiego, wyprzedzający o ponad pół wieku słynne Opisanie świata Marco Polo. Wybór Łęczycy jako siedziby Kapituły Nagrody i Archikolegiaty w Tumie pod Łęczycą jako miejsca wręczania nagród nie jest przypadkowy, albowiem to właśnie stamtąd w 1245 r., zaopatrzeni przez Księcia Konrada I Mazowieckiego, emisariusze rozpoczęli wyprawę.
Doktorat h.c. – prof. D. Schenk
ŁÓDŹ 12 czerwca tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Łódzkiego otrzymał Dieter Schenk – literat i kryminolog, który bada zbrodnie nazistowskie popełnione w Polsce w czasie II wojny światowej oraz późniejsze ściganie i karanie hitlerowskich zbrodniarzy. W poruszającym wykładzie D. Schenk przedstawił kulisy swojej pracy badawczej. Opowiadał o trudnych początkach zbierania materiałów na terenie Polski, a także o przerażeniu, jakie wywoływały w nim odkrywane fakty. Schenk współpracuje z Wydziałem Prawa i Administracji UŁ od 20 lat.
Od 1949 r. tytuły doktora hc Uniwersytetu Łódzkiego otrzymało prawie 100 wybitnych postaci, Polaków i cudzoziemców, m.in.: Julian Tuwim, Tadeusz Kotarbiński, Karl Dedecius, Leszek Kołakowski, ks. Józef Tischner, Jan Karski, Andrzej Wajda, Kazimierz Dejmek, Lady Margaret Thatcher, Władysław Bartoszewski, Jose Manuel Barroso, Amos Oz, Krzysztof Zanussi, Umberto Eco, a ostatnio prof. Krzysztof Pomian.
Nagrody dla ITWL i PP
BYDGOSZCZ/WARSZAWA Na AIR FAIR 2017 – wystawie lotniczej, która odbyła się w Bydgoszczy 26 i 27 maja, Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych otrzymał nagrodę drugiego stopnia za Bezzałogowy Statek Powietrzny NeoX opracowany wspólnie z Polską Grupą Zbrojeniową S.A. Honorowe wyróżnienie z okazji jubileuszu pracy zawodowej otrzymała także pracownik Instytutu ppłk. rez. mgr. inż. pil. Henryka Szkudlarz. Wystawa Bydgoska zgromadziła przede wszystkim firmy działające w branży lotniczej i to one przede wszystkim konkurowały między sobą o statuetki i wyróżnienia, lecz nie tylko, oprócz instytutu wyróżnienie otrzymała Politechnika Poznańska za realizację programów rozwoju systemów łączności i transmisji danych.
Nagroda im. Jana Czochralskiego
WARSZAWA Celem konkursu o Nagrodę im. Jana Czochralskiego jest popularyzacja osiągnięć uczonego, dlatego też nagradza się w nim tych naukowców, których prace badawcze dotyczą obszaru działalności naukowej profesora. W tym roku laureatem nagrody za najlepszą pracę dyplomową został mgr inż. Maciej Białogłowski z Wydziału Chemicznego Politechniki Warszawskiej za pracę magisterską pt. Catalyzed synthesis of tin sulfides single crystals in the course of chemical vapor transport reactions . Za najlepszą pracę doktorską nagrodzono dr Katarzynę Sadecką z Instytutu Technologii Materiałów Elektronicznych za pracę doktorską pt. Efekt plazmoniczny w materiałach eutektycznych na przykładzie Bi2O3-Ag . Laureatem nagrody za wybitne osiągnięcia naukowe lub aplikacyjne został prof. Marek Berkowski z Instytutu Fizyki Polskiej Akademii Nauk za całokształt dorobku naukowego.
Poradnia Bioetyczna
KRAKÓW Od ponad roku przy Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w Krakowie działa pierwsza Polsce Poradnia Bioetyczna, w której można otrzymać informację lub poradę na tematy związane z bioetyką początku, trwania i końca życia. Do poradni można zgłaszać się mailowo lub osobiście – ta pierwsza forma jest najczęściej wybierana przez klientów. Pracownicy poradni udzielili wsparcia m.in.: studentom medycyny, lekarzom, farmaceutom i kapłanom-spowiednikom, małżeństwom po stracie dziecka w fazie prenatalnej, kobietom po przebytej procedurze in vitro i osobom zmagającym się z niepłodnością. Do poradni trafiają najczęściej osoby w wieku 25-45 lat. Przeważają kobiety oraz małżeństwa. Głównym obszarem zainteresowania klientów było uzyskanie informacji odnośnie stanowiska Kościoła oraz etyki personalistycznej w zakresie problemu, którego doświadczyli bądź z którym zetknęli się w sposób pośredni. Wiele z nich prosiło również o pomoc w rozeznaniu, jakie wyjście z danej sytuacji będzie najbardziej moralnie słuszne i dobre. Najwięcej pytań dotyczyło: in vitro, niepłodności, inseminacji domacicznej, etyki lekarskiej, antykoncepcji i NPR, terapii komórkami macierzystymi, poronienia i pochówku dziecka nienarodzonego, etycznych szczepionek. Pojawił się też problem, co zrobić z zamrożonymi po procedurze in vitro embrionami. Mniejszym zainteresowaniem cieszyły się: przeszczepy narządów oraz opieka nad terminalnie chorym pacjentem. Poradnia Bioetyczna świadczy swoje usługi nieodpłatnie i anonimowo.
Centrum Dokumentacji Europejskiej na UAM
POZNAŃ 13 czerwca dyrektor Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce dr Marek Prawda i prorektor ds. kadry i finansów Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza prof. Tadeusz Wallas podpisali umowę inaugurująca działalność Centrum Dokumentacji Europejskiej. Stanowi ono część ogólnoeuropejskiej sieci informacyjnej Europe Direct. CDE wspierają instytucje macierzyste w rozwijaniu nauczania i działalności naukowej dotyczącej integracji europejskiej. Każdy, kto poszukuje konkretnych aktów prawnych lub informacji na temat UE, może się zwrócić do Centrum o pomoc. Jeśli zasoby Centrum nie pozwalają udzielić odpowiedzi, jego pracownicy poradzą, gdzie i jak szukać dalej, także w Internecie. W Polsce działa 15 CDE: w Bydgoszczy, Katowicach, Krakowie, Lublinie, Łodzi, Olsztynie, Opolu, Sopocie, Szczecinie, Toruniu, Warszawie (4) i we Wrocławiu. Centrum powstające na Wydziale Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM będzie 16. tego typu placówką w kraju. Działalność CDE nie jest finansowana przez Komisję Europejską, ale placówki te otrzymują regularnie wszystkie oficjalne publikacje instytucji europejskich.
Doktorat h.c. – prof. W. Sady
NITRA/KRAKÓW 15 czerwca Uniwersytet Rolniczy w Nitrze na Słowacji uhonorował prof. inż. Włodzimierza Sady, rektora Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie, tytułem doktora honoris causa. Tego samego dnia doktorem honorowym UR w Nitrze został też prof. Ivan Kreft z Ljubljany (Słowenia). Prof. Sady został doceniony za wkład w naukę polską i światową oraz za współpracę z uczelniami zagranicznymi. Współpraca obu uniwersytetów została zainicjowana w 1964 r. przez prof. Dušana Húskę. Obie uczelnie – wraz z Uniwersytetem w Brnie (Czechy) – prowadzą wspólnie międzynarodowe studia ogrodnicze II stopnia. Prof. Sady specjalizuje się w ogrodnictwie. Jego główne zainteresowania naukowe skupiają się na technologii uprawy, nawożeniu i żywieniu mineralnym roślin (w tym biofortyfikacji pierwiastków śladowych i ograniczaniem skażenia plonów azotanami, azotynami i metalami ciężkimi) oraz produkcji warzyw o wysokiej wartości odżywczej i biologicznej. Jego dorobek naukowy liczy ponad 330 pozycji, w tym m.in.: 132 oryginalne prace twórcze, 1 patent przyznany (następne 3 patenty złożone), 1 wzór użytkowy, 82 prace opublikowane w materiałach konferencyjnych, 18 instrukcji wdrożeniowych. Wcześniej prof. Sady otrzymał tytuł doktora hc Państwowego Lwowskiego Uniwersytetu Rolniczego w Dublanach koło Lwowa (Ukraina).
Najdokładniejszy system
RZESZÓW Studenci z Koła Naukowego EUROAVIA z Politechniki Rzeszowskiej od 16 do 18 czerwca uczestniczyli w Droniadzie 2017 (Parada Robotów) w Aeroklubie Krakowskim. Pomimo niekorzystnych warunków atmosferycznych, skróconego treningu i kłopotów z łącznością, studenci z Rzeszowa okazali się autorami najdokładniejszego systemu. Zespół z PRz dotarł najbliżej celu, odnalazł ofiary huraganu na podstawie sygnałów z bikonów i choć nie stanął na podium, uzyskał najbardziej wiarygodne wyniki. Mimo rozbitych trzech kopterów użytych w akcji, odnaleźli 8 bikonów ze średnią dokładnością 20,70 metrów, w tym 4 z dokładnością poniżej 15 metrów. Z punktu widzenia innowacyjności rozwiązania oraz jego dokładności zespół uplasował się na 1. pozycji na podstawie koncepcji systemu. System został w całości zaprojektowany i stworzony na Politechnice Rzeszowskiej w ramach prac prowadzonych w Kole Naukowym EUROAVIA, w sekcji zajmującej się awioniką o nazwie Team Euroavionic. Elementy konstrukcyjne stworzonego systemu bezzałogowców zostały stworzone także przy współpracy ze Studenckim Kołem Naukowym Szybkiego Prototypowania i Wzornictwa Przemysłowego.
Medialnie wesprą
KRAKÓW Współpraca Uniwersytetu Jana Pawła II w Krakowie z Diecezją Tarnowską nie jest czymś nowym. Wspólne doświadczenia zdobywano już m.in. w czasie przygotowań do obsługi Światowych Dni Młodzieży. 20 czerwca chęć współpracy w zakresie realizacji przedsięwzięć medialnych organizowanych przez instytucje i organizacje Diecezji Tarnowskiej z wykorzystaniem potencjału wiedzy, doświadczenia, kompetencji i infrastruktury medialnej UPJPII została usankcjonowana podpisaniem listu intencyjnego. Współpraca ma dotyczyć m.in. utworzenia multimedialnego portalu informacyjnego kierowanego do młodych ludzi.
– Duszpasterstwo i ewangelizacja muszą uwzględniać również wymiar komunikowania się poprzez nowe media. Mamy już sygnały dotyczące audycji w zakresie duszpasterstwa rodzin oraz projekt w zakresie zaangażowania multimedialnego młodzieży – mówił ks. dr hab. Michał Drożdż z Instytutu Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej UPJPII.
Akademickie Centrum Medialne dysponuje studiem telewizyjnym oraz specjalistycznym sprzętem do realizacji programów telewizyjnych i radiowych. Studenci Wydziału Nauk Społecznych WNS UPJPII współpracują z TVP przy realizacji emitowanego w I Programie Telewizji Polskiej cyklu „Wielkie nieba”. Przy IDiKS działa Radio Bonus. Uniwersytet podpisał też umowę o współpracę z TVP3 w Krakowie.
Kształcenie dualne na UWM
OLSZTYN Od roku akademickiego 2017/18 Uniwersytet Warmińsko-Mazurski rozpoczyna kształcenie w systemie dualnym. – Model ten zakłada kształcenie na uczelni oraz bezpośrednio w firmie, z dużym udziałem płatnych praktyk zawodowych. Praca dyplomowa będzie przygotowywana w firmie i ma zawierać konkretne rozwiązania do wykorzystania w praktyce – wyjaśnia prof. Ryszard Górecki, rektor UWM.
Partnerem UWM w prowadzeniu kierunków technologia żywności i żywienie człowieka oraz inżynieria przetwórstwa żywności jest firma OBRAM, wchodząca w skład koncernu Tetra-Pak. Kształcenie poprowadzi Wydział Nauki o Żywności. Na obu kierunkach przyjmie w pierwszym roku kształcenia po 3 studentów.
Kształcenie dualne na kierunku inżynieria i zarządzanie produkcją będzie prowadzone od roku akademickiego 2018/19 we współpracy z koncernem oponiarskim Michelin Polska SA oraz Zakładem Handlowo-Usługowym Zygmunt Żarna z Olsztyna. Na pierwszym roku studiów realizowanych przez Wydział Nauk Technicznych oraz Michelin przygotowano 10 miejsc. Michelin ufunduje każdemu studentowi stypendium w wysokości 800 zł miesięcznie. Zakład Zygmunt Żarna chce przyjąć na I rok studiów w trybie dualnym 5 osób.
W kolejnych latach akademickich kształcenie dualne ekonomistów wspólnie z bankami planuje rozpocząć Wydział Nauk Ekonomicznych UWM. Natomiast WNT w porozumieniu z Michelin i firmą Zygmunt Żarna zamierza je wprowadzić na mechanice i budowie maszyn oraz mechatronice.
Leki przeciwbakteryjne w nanonośnikach
WARSZAWA Powszechne stosowanie antybiotyków doprowadziło do ograniczenia możliwości leczenia zakażeń i chorób zakaźnych wywoływanych przez niektóre z drobnoustrojów, na skutek pojawienia się organizmów wielolekoopornych. Następstwem tego jest zwiększona śmiertelność spowodowana zakażeniami.
Zwiększenie skuteczności działania leku można próbować osiągnąć przez znalezienie nowego sposobu dostarczania go do miejsca zakażenia lub ochrony przed jego działaniami niepożądanymi w organizmie. Coraz częściej w tym celu wykorzystywane są nanocząsteczki. Opracowania nanopreparatu do stosowania w terapii zakażeń podjęło się cztery lata temu międzynarodowe konsorcjum ośrodków badawczych z dziewięciu krajów: Belgii, Francji, Hiszpanii, Holandii, Niemiec, Norwegii, Wielkiej Brytanii i Polski. Realizowany w ramach 7. PR projekt ma na celu opracowanie nanoterapeutyków przeciw zakażeniom wywoływanym przez wielolekooporne szczepy dwóch patogenów, prątka gruźlicy (MDR-TB) i gronkowca złocistego (MRSA). Założono, że końcowym efektem projektu będzie dostarczenie do badań klinicznych jednego, podawanego dożylnie nanopreparatu przeciw każdemu z tych gatunków.
Z naszego kraju w projekcie bierze udział czteroosobowy zespół z Pracowni Gronkowcowej Narodowego Instytutu Leków w Warszawie, kierowany przez dr Joannę Empel. W pracach biorą udział: prof. Waleria Hryniewicz – lekarz mikrobiolog, mgr Małgorzata Urbaś i mgr Magdalena Tomczak.
Projekt Nanotherapeutics for Antibiotic Resistant Emerging Bacterial pathogens (NAREB) finansowany jest w 75% przez UE, pozostałe środki pochodzą z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego (80%) oraz Narodowego Instytutu Leków (20%).
Wykład noblisty
WARSZAWA 20 czerwca szwajcarski noblista prof. Kurt Wüthrich wygłosił na Wojskowej Akademii Technicznej wykład w ramach programu resortu obrony „Nobliści”. Mówił o zasadzie działania i sposobach wykorzystania jądrowego rezonansu magnetycznego w medycynie i przemyśle. Prof. Wüthrich opracował metody umożliwiające badanie trójwymiarowej struktury makrocząsteczek w roztworach, głównie białek i kwasów nukleinowych. Za to odkrycie w 2002 r., wspólnie z Japończykiem Koichi Tanaką i Amerykaninem Johnem Fennem, otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii. Metody opracowane przez prof. Wüthricha stały się podwaliną dla proteomiki – nowej dziedziny biologii, która zajmuje się badaniem stanu ilościowego i jakościowego białek w komórce zdrowej i nowotworowej. W sferze medycznej zrewolucjonizowały metody opracowania nowych leków oraz wczesnej diagnostyki onkologicznej. W maju gościł w WAT w ramach tego samego programu MON prof. Shuji Nakamura; planowane są kolejne wykłady w tym cyklu.
Doktorat h.c. – prof. L. Garlicki
GDAŃSK Prof. Lech Garlicki, jeden z najbardziej rozpoznawalnych profesorów prawa konstytucyjnego, odebrał 22 czerwca tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Gdańskiego za doktrynalny i orzeczniczy wkład w kształtowanie państwa prawnego, zwłaszcza ochronę praw człowieka oraz instytucji demokratycznych w Polsce i Europie. W czasie uroczystości prof. Garlicki przypomniał znaczenie tzw. momentu konstytucyjnego, na który składają się głębokie przemiany społeczne oraz konsensus społeczny, że należy je utrwalić w zapisie konstytucyjnym.
Prof. Garlicki jest związany z Uniwersytetem Warszawskim; czterokrotnie przebywał na długoterminowych wyjazdach zagranicznych, a jako visiting professor prowadził wykłady na wielu znanych uniwersytetach świata, m.in.: Tel Aviv University, University of Hong Kong, New York University, Washington University i Yale University. W latach 80. jako ekspert sejmowy brał udział w pracach nad projektami ustawy o Trybunale Konstytucyjnym oraz ustawy o Rzeczniku Praw Obywatelskich. Także jako ekspert uczestniczył w pracach Okrągłego Stołu w zakresie założenia reform ustrojowych. Był sędzią Trybunału Konstytucyjnego oraz sędzią Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu. Pełnił funkcję przewodniczącego Polskiego Towarzystwa Prawa Konstytucyjnego, a obecnie jest wiceprezesem Komitetu Wykonawczego Międzynarodowego Stowarzyszenia Prawa Konstytucyjnego. Należy do grona członków-założycieli European Law Institute. Dorobek naukowy prof. Garlickiego obejmuje ponad 500 pozycji, wśród których szczególne miejsce znajduje podręcznik autorski Polskie prawo konstytucyjne .
Doktorat h.c. – prof. E. Świtoński
WARSZAWA 22 czerwca prof. Eugeniusz Świtoński otrzymał tytuł doktora honoris causa Wojskowej Akademii Technicznej. Prof. Świtoński to wybitny specjalista w dziedzinie mechaniki teoretycznej i stosowanej, mechatroniki, budowy i eksploatacji maszyn. Od 1963 r. związany z Politechniką Śląską, współpracuje z wieloma uczelniami, od początku lat 70. z Wojskową Akademią Techniczną. Szczególnie ważna w jego działalności jest współpraca z przemysłem, gdzie wdrożono wiele innowacyjnych rozwiązań wynikających z jego prac badawczych. Prof. Świtoński wypromował ponad 200 dyplomantów, był promotorem 14 rozpraw doktorskich. Utworzona przez niego ogólnopolska szkoła naukowa wypromowała wielu profesorów, doktorów habilitowanych i doktorów.
Doktorat h.c. – J. Maksymiuk
BIAŁYSTOK Jerzy Maksymiuk, wybitny dyrygent, a także pianista i kompozytor, odebrał 22 czerwca tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu w Białymstoku, podczas obchodów jubileuszu 20-lecia uczelni. Jerzy Maksymiuk urodził się w 1936 r. w Grodnie. W 1941 r. wraz z rodziną przyjechał do Białegostoku, gdzie w wieku 9 lat rozpoczął naukę muzyki w Prywatnym Instytucie Muzycznym Sióstr Frankiewicz, w 1950 r. przekształconym w Państwową Szkołę Muzyczną I stopnia. W 2001 r. otrzymał tytuł honorowego mieszkańca Białegostoku.
Jerzy Maksymiuk jest wybitnym dyrygentem. Odniósł wiele sukcesów i otrzymał mnóstwo nagród za działalność artystyczną. W 1961 r. został laureatem I nagrody Ogólnopolskiego Konkursu Pianistycznego im. Ignacego J. Paderewskiego w Bydgoszczy. Rok później uzyskał I nagrodę w konkursie improwizatorskim w Katowicach, następnie w konkursach kompozytorskich im. Artura Malewskiego w Krakowie i Grzegorza Fitelberga w Katowicach. Jednakże sukcesywnie ponad pianistykę przedkładał dyrygenturę. Był dyrygentem Teatru Wielkiego w Warszawie, Polskiej Orkiestry Kameralnej, z którą zyskał międzynarodową sławę (wystąpiła m.in. w Carnegie Hall w Nowym Jorku, koncertowała w Japonii, Australii, Nowej Zelandii, Stanach Zjednoczonych i Niemczech), Wielką Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia. W latach 1983–1993 kierował BBC Scottish Symphony Orchestra w Glasgow. Współpracował z English National Opera. J. Maksymiuk jest też promotorem muzyki współczesnej. Przez wiele lat współtworzył Warszawską Jesień jako członek komisji repertuarowej festiwalu. Skomponował muzykę do ponad stu filmów, m.in. do Sanatorium pod Klepsydrą w reż. Wojciecha Hasa.
Nagroda im. Janusza Kurtyki
WARSZAWA 27 czerwca Rada Programowa Fundacji im. Janusza Kurtyki wybrała laureata pierwszego Konkursu o Nagrodę im. Janusza Kurtyki, którego tematem była Przestrzeń między dwoma totalitaryzmami – dramat społeczeństwa i państwa polskiego w XX w. Zwyciężyła książka prof. Tadeusza Wolszy pt. „To co widziałem, przekracza swą grozą najśmielsze fantazje”. Wojenne i powojenne losy Polaków wizytujących Katyń w 1943 roku (Neriton, 2015).
Przyznano także wyróżnienie książce prof. Mieczysława Nurka pt. Gorycz zwycięstwa. Los Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie po II wojnie światowej 1945-1949 (Wyd. UG, 2009).
Prócz nagrodzonych w finale Konkursu znalazły się publikacje: Mariusza Bechty Pogrom czy odwet? Akcja zbrojna Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” w Parczewie 5 lutego 1946 r. (Zysk i S-ka, 2014), Lecha Kowalskiego Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego a Żołnierze Wyklęci. Walka z podziemiem antykomunistycznym w latach 1944-1956 (Zysk i S-ka, 2016) oraz Kazimierza Krajewskiego Na straconych posterunkach. Armia Krajowa na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej 1939-1945 (Wyd. Literackie, 2014).
Zwycięska książka zostanie przetłumaczona na język angielski oraz wydana w USA.
Nagroda Claresona
RIVERSIDE/LUBLIN Podczas konferencji Science Fiction Research Association, która odbyła się w Riverside (Kalifornia), prof. Paweł Frelik (na fot. w środku) z Zakładu Literatury i Kultury Amerykańskiej w Instytucie Anglistyki Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej został uhonorowany nagrodą Thomasa D. Claresona. Nagroda przyznawana jest co roku przez SFRA za wyjątkowe zasługi i całokształt działań na rzecz dyscypliny badań nad science fiction: promocję badań naukowych, autorstwo, redagowanie i recenzowanie publikacji naukowych i popularnonaukowych dotyczących sf, organizację spotkań, mentoring i kierowanie towarzystwami naukowymi. Prof. Frelik jest pierwszym badaczem spoza Stanów Zjednoczonych, Kanady i Wielkiej Brytanii, który otrzymał nagrodę Claresona.
SFRA jest najstarszą i największą organizacją naukową, której celem jest badanie science fiction w literaturze, filmie i innych mediach. Pierwotnie założona przez amerykańskich naukowców i krytyków, w chwili obecnej SFRA jest organizacją międzynarodową, a wśród jej członków znajdują się pracownicy naukowi, badacze, bibliotekarze, archiwiści jak również pisarze, redaktorzy i wydawcy science fiction.
Medal dla prof. Röschenthalera
POZNAŃ Prof. Gerd-Volker Röschenthaler z Jacobs Universitat w Bremie został 29 czerwca uhonorowany Medalem „Za Zasługi dla Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza”. Współpraca prof. Röschenthalera z UAM, a przede wszystkim Wydziałem Chemii, sięga lat 90. Jego zaangażowanie, otwartość i życzliwość owocują nie tylko wieloma kontaktami, ale również trwałymi więzami partnerstwa i przyjaźni. Dzięki niemieckiemu uczonemu studenci oraz doktoranci UAM mogli przebywać na stażach naukowych Bremie.
– W laboratorium prof. Röschenthalera pracowało około 15 studentów i doktorantów wykonujących prace doktorskie lub prowadzących wspólne badania. O finansowanie tych staży ze środków niemieckich skutecznie zabiegał właśnie prof. Röschenthaler – mówi dziekan Wydziału Chemii UAM, prof. Henryk Koroniak. – W tamtych latach pomoc i współpraca z jego grupą dawała możliwość uczestniczenia w „prawdziwych”, podbudowanych eksperymentem badaniach. Medal jest wyrazem uznania dla wieloletniej współpracy Profesora z UAM.
Opracował Piotr Kieraciński
Współpraca: Aneta Adamska, Wiola Bielecka, Tomasz Boruszczak, Jolanta Cianciara, Beata Czechowska-Derkacz, Marta Ćwik, Katarzyna Dziedzik, Joanna Kosmalska, Lech Kryszałowicz, Izabela Majewska, Marta Mastyło, Iwona Pachcińska, Agata Reed, Aleksandra Śliwińska, Kamilla Walczak, Anna Worosz
Wykorzystano serwisy prasowe szkół wyższych, placówek badawczych i instytucji otoczenia nauki oraz serwisu PAP – Nauka w Polsce.