Potrzebne zmiany w gospodarce finansowej

W dniach 4-7 czerwca odbyła się XIX Szkoła FRP Zarządzania Strategicznego w Szkolnictwie Wyższym dla kanclerzy i kwestorów/dyrektorów finansowych, zorganizowana przy wsparciu Instytutu Społeczeństwa Wiedzy. Projekt zrealizowano zgodnie z założeniami Programu stałych przedsięwzięć w systemie doskonalenia kadr kierowniczych szkół wyższych , w ramach partnerstwa strategicznego KRASP-FRP. W wydarzeniu uczestniczyło 64 kanclerzy i kwestorów, reprezentujących 36 uczelni.

Na program Szkoły złożyły się moduły, obejmujące łącznie 10 sesji wykładowych i 2 debaty panelowe, o następującej tematyce: Nowe uwarunkowania prawne działania uczelni; Zmiany w instrumentarium zarządczym w uczelniach; Cyfryzacja uczelni – nowe propozycje i wyzwania.

Wśród tematów dyskutowanych w ramach poszczególnych modułów zrozumiałe zainteresowanie wzbudzała problematyka projektowanych zmian w systemie szkolnictwa wyższego. Uczestnicy Szkoły poparli nową koncepcję konwentu, zaproponowaną przez prof. J. Woźnickiego. Ponadto referowane były zmiany w systemie zamówień publicznych, a także aktualne problemy związane z ochroną danych osobowych w szkołach wyższych.

W merytorycznym podsumowaniu XIX Szkoły FRP kanclerze i kwestorzy przedstawili propozycje do reformy szkolnictwa wyższego. W dokumencie czytamy m.in.: „Z punktu widzenia kanclerzy narzut na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych powinien być naliczany w uczelniach na zasadach ogólnych. Ze środków dotacji na pomoc materialną dla studentów powinna istnieć możliwość finansowania inwestycji, stanowiących bazę materialną dla studentów (tj. budowę, rozbudowę lub modernizację akademików). Uczelnie powinny być w całości zwolnione z płacenia podatku od nieruchomości”.

Debata kwestorów upłynęła pod hasłem autonomii uczelni w zarządzaniu środkami finansowymi. Jej uczestnicy sformułowali swoje postulaty w tym zakresie w formie dokumentu, który został przekazany Ministerstwu Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Kwestorzy są zdania, że „Poszczególne składowe algorytmu powinny być ustalane z odpowiednim wyprzedzeniem, np. 2-letnim. Tak jak dotychczas, ministerstwo powinno dysponować nieznaczną kilkuprocentową rezerwą oraz środkami na realizację zadań celowych, kierowanymi do uczelni na zasadach konkurencyjności. Z kolei autonomiczne uczelnie powinny posiadać możliwość swobodnego kształtowania udziału środków finansowych w obszarach jej działalności naukowej, dydaktycznej i pozostałej”.

Kwestorzy uważają też, że rewizji powinno ulec podejście do podatku VAT w uczelniach. Proponują rozważyć wyłączenie uczelni z prawa do odliczenia VAT z uwagi na to, że koszty związane z ewidencją tego podatku przewyższają wartość odzyskiwanych środków.

Uczestnicy dyskusji sformułowali też postulat, by ze względu na zapewnienie jednoznaczności oceny możliwości umarzania należności przez uczelnie publiczne obowiązywało je w tym zakresie uregulowanie analogiczne jak to ma miejsce w przypadku jednostek samorządu terytorialnego. Zaproponowali, by odpowiedni przepis prawny miał brzmienie: „Należności pieniężne mające charakter cywilnoprawny przypadające uczelni publicznej mogą być umarzane w całości albo w części lub ich spłata może być odraczana lub rozkładana na raty. Do umarzania, odraczania lub rozkładana na raty jest upoważniony rektor uczelni publicznej lub upoważniona przez niego osoba”.

Wnioski sformułowane podczas obrad zostały przekazane Ministerstwu Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich.

Wśród wykładowców Szkoły znaleźli się m.in.: prof. Jerzy Hausner, w latach 2003–2005 wiceprezes Rady Ministrów, członek Rady Polityki Pieniężnej w kadencji 2010–2016; min. Edyta Bielak-Jomaa, generalny inspektor ochrony danych osobowych; Małgorzat Stręciwilk, prezes Urzędu Zamówień Publicznych; Małgorzata Kowalczyk, dyrektor Departamentu Osób Prawnych III Prokuratorii Generalnej Rzeczpospolitej Polskiej; prof. Jerzy Wilkin; Grzegorz Kusy, zastępca dyrektora w Departamencie Budżetu i Finansów w MNiSW; Benno Wiermsa, Gerard Hofman i Albert Smektalski reprezentujący zaproszoną do udziału firmę iQube, a także prof. Jerzy Woźnicki kierujący Szkołą.

Kolejna Szkoła FRP dla kanclerzy i kwestorów została zapowiedziana na okres 3-6 czerwca 2018 r.