Wydarzenia

Dr hab. Teresa Czerwińska zamienia MNiSW na MF

WARSZAWA Podsekretarz stanu dr hab. Teresa Czerwińska, prof. Uniwersytetu Warszawskiego, zakończyła swoją misję w charakterze podsekretarza stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego i przeszła na takie samo stanowisko w Ministerstwie Finansów. W MNiSW minister Czerwińska była odpowiedzialna m.in. za wprowadzenie nowego algorytmu podziału dotacji podstawowej, w którym wzmocniono wiele elementów projakościowych, m.in. wprowadzono jako kryterium relację liczby studentów do wykładowców oraz współczynnik kategorii naukowej. W chwili oddania tego numeru do druku nie było wiadomo, kto zastąpi ją w MNiSW.

Kilka rocznic – jeden człowiek

KAJETANY 10 maja minęła 5. rocznica otwarcia Światowego Centrum Słuchu Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu. Pomysłodawcą, twórcą i dyrektorem placówki jest prof. Henryk Skarżyński. Centrum, mieszczące się w Kajetanach pod Warszawą, pełni dwie funkcje. Jest szpitalem, świadczącym usługi medyczne na najwyższym światowym poziomie, wyposażonym w unikalną aparaturę medyczną. Jest także centrum edukacyjnym, prowadzącym szeroko zakrojoną działalność badawczą i edukacyjną, umożliwiającą szkolenie specjalistów z całego świata z obszaru medycyny, inżynierii klinicznej, logopedii, surdopedagogiki i surdopsychologii. W ciągu pięciu lat od otwarcia uruchomiono sześć pionierskich programów wszczepienia nowych implantów słuchowych typu: Codacs, Bonebridge, Baha 4 Attract System, MET, Synchrony i Vibrant Soundbridge ze sprzęgaczem LP-Coupler. W placówce znajduje się m.in.: 6 sal operacyjnych, kilkadziesiąt gabinetów diagnostycznych, w których przyjmuje się dziennie kilkuset pacjentów, 2 studia multimedialne pierwszej w świecie Krajowej Sieci Teleaudiologii, 7 sal konferencyjnych, w których jednorazowo może się szkolić 800 osób, a także centrum edukacyjne posiadające nowoczesny sprzęt do ćwiczeń chirurgicznych na preparatach anatomicznych i symulatorach komputerowych, w którym jednorazowo może się szkolić 40 osób. Dziennie w Centrum przeprowadzanych jest około 60-70 operacji poprawiających słuch – najwięcej w świecie w zakresie otorynolaryngologii, audiologii i foniatrii. Do tej pory wszczepiono w nim ponad 5,5 tys. implantów słuchowych, co sytuuje ośrodek w czołówce światowej. W tym roku przypada także 25. rocznica przeprowadzenia przez prof. Skarżyńskiego pierwszej w Polsce operacji wszczepienia implantu ślimakowego osobie niesłyszącej, 20. rocznica rozpoczęcia programu „Zachowanie istniejących przedoperacyjnych resztek słuchowych” oraz 15. rocznica przeprowadzenia pierwszej w świecie operacji wszczepienia implantu ślimakowego osobie z częściową głuchotą.

Wartość wyższego wykształcenia

WARSZAWA Obecnie kształcenie na wyższych uczelniach jest w Polsce masowe, a studiować może każdy – stwierdziło 81% badanych przez CBOS. 86% ankietowanych uważa, że warto się kształcić. Przeciwnego zdania jest 11%. Wiara w wartość wyższego wykształcenia jest wciąż niższa niż w rekordowych latach 2004 i 2007, gdy osiągała poziom 93%. 14% badanych uważa, że studia wyższe dostępne są jedynie dla najzdolniejszych; 5% wybrało odpowiedź „trudno powiedzieć”. W czerwcu 2013 roku przekonanie, że studia są dostępne dla każdego, wyraziło 78% badanych.

Większość badanych chce, aby ich dzieci uzyskały wykształcenie wyższe: 73% dla córek, 74% dla synów. Wykształcenia ze stopniem co najmniej doktora dla córek i synów chciałoby odpowiednio: 12% i 10% respondentów. Respondenci, którzy sami ukończyli studia wyższe, chcieliby, aby ich dzieci zakończyły edukację na tym samym poziomie, co oni (85% w odniesieniu do córki i 83% w odniesieniu do syna). Także badani, którzy sami nie skończyli studiów, w olbrzymiej większości pragnęliby, by ich dzieci kształciły się dłużej niż oni (89% w przypadku synów i 91% w przypadku córek). Jedynie nieliczni pragną, by dzieci zakończyły edukację na tym samym etapie, co rodzice (3% dla córki, 5% dla syna).

Zwycięstwo w Robolid 2017

BIAŁYSTOK/VALLADOLID Drużyna SumoMasters z Politechniki Białostockiej wzięła udział w zawodach Robolid 2017 w hiszpańskim Valladolid. Studenci Wydziału Mechanicznego wystartowali w kategorii Japan-Sumo z dwoma robotami: Masakratorem oraz Speedsterem. Po ciężkich bojach Masakrator odniósł zwycięstwo i wywalczył pierwsze miejsce. Jest to równoznaczne ze zdobyciem kolejnego zaproszenia na zawody All Japan Robot-Sumo Tournament. Aktualnie drużyna SumoMasters przygotowuje się do zawodów w Kluż-Napoka w Rumunii. Zespół tworzą: Marek Klimowicz, Krystian Chojnowski, Bartosz Pawłow i Maciej Wysocki.

Nagrody dla młodych aktorów

ŁÓDŹ 14 maja zakończył się 35. Festiwal Szkół Teatralnych. Nagrodę Grand Prix w wysokości 15 tys. Zł, ufundowaną przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, oraz nagrodę zespołową w wysokości 15 tys. Zł, ufundowaną przez Santander Universidades „Inwestuj w talent”, otrzymali aktorzy spektaklu Do dna z PWST w Krakowie: Dominika Guzek, Weronika Kowalska, Agnieszka Kościelniak, Jan Marczewski i Łukasz Szczepanowski.

Nagrody aktorskie (po 3 tys. zł) otrzymali: Malwina Brych, Magdalena Gorzelańczyk i Magdalena Lamża z PWST w Krakowie Filia we Wrocławiu; Bartosz Mikulak, Lidia Pronobis i Marta Wągrocka z AT w Warszawie; Maciej Musiałowski, Kamil Wodka i Marianna Zydek z PWSFTviT w Łodzi. Wyróżnienia (1 tys. zł) otrzymali: Mariusz Bąkowski, Aleksandra Pałka, Adam Turczyk oraz Paulina Wosik z PWST w Krakowie Filia we Wrocławiu; Piotr Choma z PWSFTviT w Łodzi; Olga Kalicka, Milena Olchowska i Maria Sobocińska z AT Warszawa; Paulina Kondrak z PWST w Krakowie.

Nagrodę im. Jana Machulskiego „Bądź orłem, nie zniżaj lotów” otrzymał K. Wodka. Nagrody ufundowane przez Opus Film dla aktorów, których chcielibyśmy oglądać na ekranie telewizyjnym i filmowym, otrzymali: Cezary Kołacz z PWSFTviT i Dominika Kachlik z AT Warszawa. Nagrodę za wrażenia audialne, ufundowaną przez Grupę Toya, otrzymał Kamil Studnicki z AT Warszawa. Nagrody publiczności w wysokości 2 tys. zł otrzymali: M. Zydek i C. Kołacz. Nagrodę „Złota Żyleta” „Gazety Festiwalowej TUPOT” otrzymała Ewa Prus z AT Warszawa. Nagrodę miesięcznika kulturalnego „Kalejdoskop” „za kulturę słowa” otrzymała Zuzanna Zielińska z PWSFTviT w Łodzi. Nagrodę Łódzkich Dziennikarzy dla aktorskiej indywidualności otrzymał Maciej Musiałowski z PWSFTviT w Łodzi. Nagrodę ZASP-u Deska Sceniczna „za wyrazistą osobowość aktorską” otrzymała Ewa Prus z AT Warszawa. Nagrodę im. Pawlickiego otrzymał Rafał Domagała z Wydziału Sztuki Lalkarskiej w Białymstoku, AT Warszawa.

Nowy szef CK

WARSZAWA 16 maja prof. dr hab. inż. Kazimierz Furtak z Politechniki Krakowskiej został na mocy ustawy o stopniach i tytule naukowym, znowelizowanej w kwietniu br., powołany przez premier Beatę Szydło na stanowisko przewodniczącego Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów. Kadencja potrwa do 2020 roku.

Prof. Furtak ma duże doświadczenie organizacyjne. W macierzystej uczelni pełnił funkcje prodziekana i dziekana Wydziału Inżynierii Lądowej. Przez dwie kadencje był prorektorem, a przez kolejne dwie rektorem Politechniki Krakowskiej (2008-2016). Jest też przewodniczącym Komitetu Inżynierii Lądowej i Wodnej PAN, a także Komisji Nauk Technicznych PAU. Prowadzi badania w zakresie konstrukcji i materiałów, szczególnie nad budową mostów i tuneli, konstrukcjami betonowymi i drewnianymi oraz wzmacnianiem i modernizacją konstrukcji mostowych. Prof. Furtak opublikował ponad 200 prac naukowych, w tym książkę Mosty zespolone oraz 3 podręczniki dla studentów. Jest też autorem lub współautorem ok. 70 projektów budowy oraz modernizacji i remontów obiektów technicznych, głównie mostów.

Pierwsze posiedzenie prezydium CK obecnej kadencji odbyło się 29 maja. Wskutek przedłużającego się wakatu na stanowisku przewodniczącego CK powstały zaległości w procedowaniu wielu postępowań awansowych, zwłaszcza profesorskich. Nowy przewodniczący będzie musiał uporać się z tym problemem.

Na temat Breughla

PEER Nasz redakcyjny grafik Sławomir Makal otrzymał drugą nagrodę w międzynarodowym konkursie graficznym Brueghel Anno 2017, który odbył się w Peer w Belgii – miejscowości, w pobliżu której urodził się Pieter Brueghel. Jury urzekła praca Gracz , inspirowana obrazem P. Breughla Wieża Babel . Makal przedstawił też grafikę Portret kosmicznej turystki . Okazją do ogłoszenia konkursu, na które prace nadesłało 260 grafików z 55 krajów, była 650 rocznica nadania praw miejskich Peer. Spośród Polaków wyróżnienie otrzymał Zygmunt Zaradkiewicz, poprzedni dyrektor Muzeum Karykatury im. Eryka Lipińskiego w Warszawie.

Uczyć każdy może

WARSZAWA Kontrola NIK o przygotowaniu do zawodu nauczyciela pokazuje, że kształcenie nauczycieli w Polsce wymaga wielu zmian. Nie ma żadnych standardów kształcenia nauczycieli. Wynika to m.in z faktu, że zajmują się tym rozmaite uczelnie: uniwersytety, politechniki, uczelnie artystyczne, rolnicze oraz wyższe szkoły zawodowe. Dane o zakresie kształcenia są niekompletne. Dotyczy to nie tylko kierunków i specjalności, lecz także liczby osób, które uzyskały kwalifikacje nauczycielskie. Nauczycielem w Polsce może zostać niemal każdy, bowiem nie ma ani mechanizmów, ani narzędzi służących do selekcji kandydatów. Na kierunki tzw. nauczycielskie przyjmowanych jest coraz więcej maturzystów, którzy w ogóle nie powinni studiować. Coraz wyraźniejsza staje się selekcja negatywna do zawodu nauczyciela, a programy kształcenia przyszłych nauczycieli od lat nie są aktualizowane. Przy braku weryfikacji przydatności absolwentów do wykonywania zawodu nauczyciela niezbędne byłoby, zdaniem NIK, „wprowadzenie zewnętrznego egzaminu państwowego, który w zobiektywizowany sposób sprawdzałby nabyte kompetencje nauczycielskie”. Nieco ponad 1/3 studentów kończących studia w roku akademickim 2015/2016 wskazała, że czuje się przygotowana do wykonywania zawodu. Natomiast 24% uznała, że jest do tego przygotowana w stopniu niskim lub znikomym. W opinii studentów kształcenie kandydatów na nauczycieli powinno być ukierunkowane na uzyskanie praktycznych kompetencji, zawierać więcej praktyki oraz przygotowania psychologiczno-pedagogicznego do pracy w szkole. Jednym z postulatów NIK jest zwiększenie wymiaru godzin zajęć praktycznych na studiach pierwszego stopnia. Ustalenia kontroli wskazują, że nauczycielom wyznaczonym przez dyrektorów szkół na opiekunów stażu brakuje profesjonalnego przygotowania do pełnienia tej funkcji. NIK wskazuje także, że system awansu zawodowego został zautomatyzowany, „brakuje w nim stanowiska nauczyciela-mentora, który mając specjalistyczne przygotowanie mógłby profesjonalnie pokierować ścieżką kariery nowozatrudnionego nauczyciela” – czytamy w protokole.

Nehring nagrodzony w Tel-Awiwie

TEL-AWIW/BYDGOSZCZ Polski pianista Szymon Nehring zdobył pierwszą nagrodę w 15. Międzynarodowym Mistrzowskim Konkursie Pianistycznym Artura Rubinsteina w Tel-Awiwie. Jest również finalistą XVII Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Szymon Nehring studiuje w Akademii Muzycznej w Bydgoszczy. jest laureatem m.in II nagrody Premio Akademia w Rzymie, I nagrody i wyróżnienia za wykonanie nokturnu Chopina w Poznaniu oraz wyróżnienia za wykonanie utworu Chopina w konkursie im. Artura Rubinsteina w Bydgoszczy. Występował także jako solista z orkiestrami symfonicznymi w Jeleniej Górze i Tallinie, a także z orkiestrami Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej i Lwowskiej. Jest laureatem nagrody publiczności XVII Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina (2015). Nehring jest stypendystą Fundacji Pro Musica Bona (od 2010 r.), a także Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2010).

Międzynarodowy Mistrzowski Konkurs Pianistyczny im. Artura Rubinsteina organizowany jest od 1974 r. przez The Arthur Rubinstein International Music Society. Konkurs składa się z trzech etapów, w czasie których uczestnicy grają recitale i koncerty. W programie przewidziano zarówno utwory okresu klasycyzmu, jak i romantyczne. Jednym z celów konkursu jest promowanie kultury Izraela, dlatego też pianiści są zobowiązani do wykonania wybranego utworu muzyków izraelskich. Biorą w nim udział najbardziej utalentowani młodzi pianiści z całego świata.

Polska w „rodzinie” EURIAS

WARSZAWA Instytut Studiów Zaawansowanych Piast rozpoczął działalność w strukturach PAN na początku tego roku. Pierwszą tego rodzaju placówką był utworzony w latach 30. ub.w. Institute of Advanced Study przy Uniwersytecie Princeton w USA. W tej chwili ponad 20 takich placówek jest zrzeszonych w systemie EURIAS (European Institutes of Advanced Study). Funkcjonują one na podobnych zasadach: naukowcy zmieniają otoczenie, wolni od codziennych obowiązków np. dydaktycznych, mają czas na to, by pisać. To coś w rodzaju naukowych ośrodków pracy twórczej dla uczonych z dziedziny humanistyki. Prof. Przemysław Urbańczyk, dyrektor Piast, po pobycie w takim ośrodku w Lyonie przekonał władze PAN oraz Ministerstwo Nauki, aby i Polska dołączyła do rodziny EURIAS. Naukowcy rekrutowani są w drodze konkursu. Muszą przedstawić swoje CV i projekt, nad którym chcą pracować. Nie ma wymogu osiągnięcia konkretnego celu badawczego, ale książka, która powstanie, musi być opatrzona informacją, że powstała w Piast. Natomiast o wyborze tematyki konkursów ma decydować międzynarodowa rada, powołana przez prezesa PAN. Pierwszymi uczonymi, którzy dostali stypendia Piasta, to: dr Michael Esch, historyk z Uniwersytetu w Lipsku, prof. Riccardo Puzo, filozof z Uniwersytetu w Weronie, prof. Victor Rosenthal, psycholog, neuropsycholog i neurolingwista z Instytutu Marcela Maussa w Paryż oraz Ian Wood, emerytowany profesor historii z Uniwersytetu w Leeds. Piast zapewnia swoim stypendystom pokoje do pracy w pałacyku przy ulicy Długiej w Warszawie (w siedzibie Instytutu Sztuki PAN). Maksymalna wysokość stypendium w przypadku profesora to 3 tys. euro miesięcznie, jeśli bierze urlop bezpłatny w swojej uczelni. W innym przypadku jest to 1 tys. euro na pokrycie kosztów pobytu w Polsce.

463 mln zł na granty NCN

KRAKÓW Narodowe Centrum Nauki po raz dwunasty rozstrzygnęło konkursy OPUS, PRELUDIUM i SONATA, a po raz trzeci – POLONEZ. Wartość przyznanych grantów wynosi ponad 463 mln zł, w tym 435 mln zł na trzy pierwsze konkursy i 28 mln zł na POLONEZ-a. We wszystkich czterech konkursach zgłoszono 4219 projektów, z czego do finansowania skierowano 1042 projekty. W konkursach OPUS, PRELUDIUM i SONATA współczynnik sukcesu wyniósł 26%. W konkursie POLONEZ było to 10%.

W konkursie OPUS 12 złożono 1786 wniosków. Do finansowania zakwalifikowano 409 projektów za 304 mln zł. Wśród laureatów jest dr hab. Przemysław Bąbel, psycholog z UJ, który otrzymał 884 tys. zł na badania nad doświadczeniem i społecznym kontekstem bólu. Do PRELUDIUM 12 złożono 1171 wniosków. Finansowanie w wysokości 39 mln zł otrzyma 372. Aleksandra Hernik z Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu za 149 tys. zł będzie prowadziła badania poświęcone przyczynom i przebiegowi zaburzeń hematologicznych, które towarzyszą chorobom tarczycy. W konkursie SONATA 12 złożono 882 wnioski, z czego do finansowania wybrano 224. Budżet konkursu wyniesie 91 mln zł. Jednym z laureatów jest dr Andrzej Siódmok z Instytutu Fizyki Jądrowej PAN, który uzyskał 136 tys. zł na projekt „Kolorowa precyzja dla Wielkiego Zderzacza Hadronów”, mający na celu udoskonalenie metod pomiarowych przez rozwój generatorów przypadków Monte Carlo, czyli swego rodzaju „wirtualnych zderzaczy hadronów”. Na 380 wniosków złożonych do konkursu POLONEZ 3 do sfinansowania skierowano 37 o wartości 28 mln zł. Do grona badaczy przyjeżdżających do naszego kraju należy m.in. dr Asiya Bulatova, która odbędzie staż na Uniwersytecie Warszawskim. Na projekt „Science of the Self: Human Agency in Formalist Theories of Literature and Biomedical Research, 1917-1925” badaczka otrzymała 590 tys. zł.

Supertalenty medyczne 2017

WARSZAWA Laureatem nagrody Supertalent w Medycynie 2017, przyznawanej przez „Puls Medycyny”, został dr hab. Krzysztof Tomaszewski, adiunkt w Katedrze i Zakładzie Anatomii Wydziału Lekarskiego Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wyróżniono: dr hab. Annę Moniuszko-Malinowską z Kliniki Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku oraz dr. hab. Łukasza Krakowczyka z Kliniki Chirurgii Onkologicznej i Rekonstrukcyjnej Centrum Onkologii — Instytutu im. M. Skłodowskiej-Curie w Gliwicach. Do finału dostali się także: dr hab. Adam Durczyński z Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, Katarzyna Hrnciar ze Szpitalnego Oddziału Ratunkowego Uniwersyteckiego Szpitala Dziecięcego UJ CM w Krakowie, dr Justyna Gołębiewska z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, dr Michał Lipiński z Centralnego Szpitala Klinicznego MSWiA w Warszawie, dr hab. n. med. Michał Polguj, prof. nadzw. z Zakładu Angiologii w Międzywydziałowej Katedrze Anatomii i Histologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, dr Anna Socha-Banasiak z Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi, Joanna Śliwka ze Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu.

Doktorat h.c. – prof. Shuji Nakamura

WARSZAWA 10 maja prof. Shuji Nakamura otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego. Prof. Nakamura pochodzi z Japonii. Pracuje na University of California w Santa Barbara w Stanach Zjednoczonych. Jest autorem ponad 200 patentów amerykańskich i 300 japońskich. Jego prace były cytowane prawie 40 tys. razy. W 2014 r. wspólnie z dwoma profesorami, Isamu Akasakim i Hiroshi Amano, otrzymał Nagrodę Nobla za „Wynalezienie efektywnej niebieskiej diody elektroluminescencyjnej, która może być źródłem jasnego i energooszczędnego światła białego”. Laureat od 20 lat współpracuje z fizykami z UW, którzy w latach 90. zainteresowali prof. Nakamurę nowatorską metodą wytwarzania kryształów objętościowych GaN.

Doktorat h.c. – prof. M. Delaperriere

KRAKÓW 12 maja wręczono dyplom doktora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. Marii Delaperriere. W ten sposób uczelnia doceniła wybitne zasługi uczonej dla rozwoju polonistyki we Francji oraz jej osiągnięcia w dziedzinie wiedzy o literaturze polskiej i europejskiej. Prof. Maria Delaperriere urodziła się w Krakowie. Rozpoczęte na UJ studia romanistyczne kontynuowała we Francji na Sorbonie, gdzie w 1975 r. obroniła doktorat, a w 1984 r. habilitowała się. Przez 40 lat wykładała historię literatury i kultury polskiej w Institut National des Langues et Civilisations Orientales w Paryżu. – Dzisiejsza uroczystość jest dla mnie symbolicznym powrotem do Alma Mater, którą opuszczałam półwieku temu. W tych właśnie murach uczyłam się samokrytycyzmu, niezależności myśli i przede wszystkim otwarcia na świat – mówiła prof. Maria Delaperriere.

Doktoraty h.c. – profesorowie Z. Galus i A. Hulanicki

BIAŁYSTOK Tytuły doktorów honoris causa Uniwersytetu w Białymstoku otrzymali 18 maja dwaj chemicy z Uniwersytetu Warszawskiego, profesorowie Zbigniew Galus i Adam Hulanicki. Obaj mieli ogromny wpływ na rozwój studiów chemicznych i badań naukowych na UwB. Wspierali białostocki Instytut Chemii, angażując się w prowadzenie pierwszych prac magisterskich. Mieli ogromny wpływ na tematykę badawczą, podejmowaną w takich dziedzinach jak chemia analityczna i elektrochemia. Prof. Galus stworzył warszawską szkołę elektrochemii. Jest autorem lub współautorem ponad 200 publikacji naukowych, jednym z najczęściej cytowanych polskich chemików. Za swoją działalność naukową otrzymał m.in. Nagrodę Prezesa Rady Ministrów, Nagrodę i Medal Marii Skłodowskiej-Curie, przyznawane przez Polską Akademię Nauk. Prof. Hulanicki jest specjalistą w dziedzinie chemii analitycznej. Opublikował ponad 250 prac naukowych. Polskie Towarzystwo Chemiczne przyznało mu Medal Jana Zawidzkiego oraz Medal Wiktora Kemuli za wybitne osiągnięcia naukowe.

Formy w Formie

SZCZECIN 19 maja w szczecińskiej Galerii Architektów Forma zaprezentowano wystawę zbiorową pod tytułem Formy w Formie . „Jest to konfrontacja różnych dyscyplin artystycznych: malarstwa, rzeźby, tkaniny, fotografii i grafiki” – jak czytamy w opisie dr hab. Renaty Jackowiak. Prace ośmiorga twórców reprezentują cztery ośrodki akademickie w Polsce: Politechnikę Poznańską, Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu, Uniwersytet Przyrodniczo-Technologiczny w Bydgoszczy oraz Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Są one zupełnie odmienne w konstrukcji. Różni je materia: drewno, włókno, glina, farba, światło. Różni je też sposób zapisu, będący odzwierciedleniem ręki i narzędzia. Łączy natomiast dążenie do prostoty użycia techniki i materiałów, po to, by zbudować „czystą” formę, która poruszy. Swoje prace zaprezentowali: Andrzej Banachowicz (UAP), Anna Bochenek (UTP), Klaudia Grygorowicz-Kosakowska (PP), Renata Jackowiak (ZUT), Tomasz Matusewicz (PP), Anna Schmidt (UAP), Katarzyna Słuchocka (PP), Piotr Tołoczko (UTP).

Laudacje studenckie UJ

KRAKÓW 22 maja wręczono nagrody laureatom 5. plebiscytu „Laudacje studenckie”, którymi honorowane są osoby wspierające studentów UJ na różnych polach aktywności. Nagrodę w kategorii Pomocna Dłoń odebrał Stanisław Regiec, koordynator ds. pomocy materialnej na Wydziale Prawa i Administracji. Nagroda wręczana jest nauczycielowi nieakademickiemu Uniwersytetu Jagiellońskiego, który w swojej codziennej pracy wykazuje postawę prostudencką. Nagrodą Przyjaciel Studenta uhonorowano dr. Piotra Trzepacza z Wydziału Geografii i Geologii UJ, który w swojej pracy dydaktycznej charakteryzuje się wyjątkową troską o dobro studentów. Prof. Piotr Laidler, były prorektor ds. CM, prof. Renata Madyda-Legutko z Wydziału Historycznego, dr hab. Daniel Wilczak z Wydziału Matematyki i Informatyki, Krystyna Cabała-Kotlarz, zastępca kwestora ds. rachunkowości i Iwona Gajda, kierownik Działu Usług Informatycznych zostali uhonorowani za szczególne zasługi dla społeczności studenckiej UJ. Nagrodę honorową otrzymała Anna Stadnicka z biura Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych UJ, która jako główny administrator odpowiada za szereg spraw związanych bezpośrednio z sprawami studenckimi.

Doktorat h.c. – prof. J. Walraven

SZCZECIN 22 maja prof. Joost Walraven otrzymał tytuł doktora honoris causa Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie. Holenderski uczony jest specjalistą w zakresie konstrukcji betonowych i technologii betonu, prekursorem wprowadzania nowych materiałów kompozytowych do budownictwa. Wykładał m.in. na Uniwersytecie Technicznym Darmstadt w Niemczech i w Delft University of Technology. Opublikował ponad 450 prac naukowych. Wypromował 27 doktorów. W latach 2000-2002 sprawował funkcję prezydenta Międzynarodowej Federacji Konstrukcji Betonowych – FIB. Uzyskał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu w Kassel w Niemczech (2009 r.) oraz honorowego profesora Uniwersytetu w Shenzhen w Chinach (2013). Politechnika Krakowska wyróżniła go Medalem za Zasługi. Prof. Walraven utrzymuje kontakty z Zachodniopomorskim Uniwersytetem Technologicznym w Szczecinie.

Nagrody Wejcherta

WARSZAWA 22 maja po raz szósty wręczono Nagrody Polskiej Rady Biznesu im. Jana Wejcherta. W kategorii Wizja i Innowacje Nagrodę otrzymał prof. Krystian Jażdżewski z Centrum Nowych Technologii UW, który opracował najnowocześniejsze testy genetyczne oparte na sekwencjonowaniu genomowym. Metoda pozwala obniżyć 20-krotnie ceny testów, a przy tym nie stracić wysokiej czułości wykonywanych badań. Nagrodą Specjalną uhonorowano prof. Jana Madeya z Uniwersytetu Warszawskiego, który jest ojcem sukcesów polskich informatyków w licznych, prestiżowych zawodach informatycznych na całym świecie (Google Code Jam, TopCoder, Facebook Hacker Cup, ACM ICPC). Trenowany przez niego zespół dwukrotnie zdobył mistrzostwo świata ACM ICPC (w 2003 w Beverly Hills i w 2007 w Tokio), raz wicemistrzostwo świata (w 2012 w Warszawie). Prof. Madey jest m.in. twórcą i członkiem Komitetu Głównego Ogólnopolskiej Olimpiady Informatycznej, członkiem Association for Computing Machinery, Institute of Electrical and Electronics Engineers oraz Polskiego Towarzystwa Matematycznego. Od wielu lat jest też Przewodniczącym Krajowego Funduszu na Rzecz Dzieci.

Dwa nowe MAB-y

WARSZAWA Badania nad szczepionką na raka i nowymi lekami na choroby neurodegeneracyjne i nowotworowe to wyzwania, jakie podejmą dwa międzynarodowe centra naukowe, które powstaną w Polsce dzięki środkom w łącznej wysokości ponad 76 mln zł, przekazanym przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej w ramach programu Międzynarodowe Agendy Badawcze. Nowe centra będą zlokalizowane w Warszawie i w Gdańsku. Na ich czele staną światowej sławy naukowcy: w Warszawie tandem profesorski – Agnieszka Chacińska oraz Magda Konarska z Centrum Nowych Technologii Uniwersytetu Warszawskiego (CeNT UW), a w Gdańsku – Theodore Hupp z Uniwersytetu w Edynburgu i Robin Fahraeus z Narodowego Instytutu Zdrowia i Badań Medycznych w Paryżu (INSERM).

MAB na UW będzie nosił nazwę ReMedy i będzie skoncentrowany na prowadzeniu badań naukowych dotyczących mechanizmów regeneracyjnych. Ich celem będzie całościowe zrozumienie funkcji komórek, a zwłaszcza poznania mechanizmów reakcji komórek na zaburzenia spowodowane czynnikami chorobowymi, np. chorobami genetycznymi, wywołanymi przez czynniki środowiskowe czy wynikającymi ze starzenia. Zdobyta wiedza pomoże w opracowywaniu nowych terapii i leków pozwalających zachowywać zdrowie i leczyć m.in. choroby neurodegeneracyjne, związane z wiekiem, a także nowotwory. Projekt A. Chacińskiej i M. Konarskiej otrzymał ponad 35 mln zł na okres 5 lat. Badania będą realizowane z wykorzystaniem infrastruktury badawczej CeNT UW oraz we współpracy naukowej z Uniwersytetem Medycznym w Getyndze.

T. Hupp i R. Fahraeus otrzymali 41 mln zł na utworzenie na Uniwersytecie Gdańskim we współpracy z Uniwersytetem w Edynburgu Międzynarodowego Centrum Badań nad Szczepionkami Przeciwnowotworowymi. Badania prowadzone w tym ośrodku będą się koncentrowały na opracowaniu strategii takiego rozbudzania układu odpornościowego, aby potrafił on lepiej radzić sobie z komórkami nowotworowymi. Pozyskaną wiedzę będzie można w przyszłości wykorzystać w klinicznych i przemysłowych pracach nad szczepionkami przeciwnowotworowymi i immunoterapeutykami, dzięki którym leczenie onkologiczne będzie skuteczniejsze.

Reaktywacja emocji

KRAKÓW Wstrzymać serce, ruszyć rozum – apelowali w Krakowie mądrzy ludzie w czasie Copernicus Festival. Profesorowie neuronauki, psychologii, fizyki, materiałoznawstwa, politologii i semiotyki dyskutowali o różnych odcieniach emocji i ich wpływie na funkcjonowanie człowieka. Trwający 5 dni, od 23 do 28 maja maraton warsztatów, kina, dyskusji i spotkań cieszył się ogromnym zainteresowaniem. – Czy są jeszcze miejsca na liście rezerwowej? – pytał Janusz Rocznik, prezes krakowskiej spółki budowlanej, który chciał wysłuchać wykładu światowej sławy naukowca, który udowodnił błąd w myśleniu Kartezjusza. – Emocje i rozum nie są czymś przeciwstawnym. Jesteśmy jednym ciałem, które kształtuje nasz umysł – podkreślał Antonio Damasio, amerykański uczony o portugalskich korzeniach, który udowodnił błąd w myśleniu Kartezjusza. – Nie należy słuchać bezwzględnie swojego serca i ulegać odruchom – z szerokim, amerykańskim uśmiechem propagował swoją koncepcję ograniczenia empatii prof. Paul Bloom z Uniwersytetu w Yale. Emocje ostudził trochę panel poświęcony namiętności w polityce. Rząd pustych krzeseł świadczył o tym, że ludzie mają tego dość.

Nagroda Mandelbrojta

KRAKÓW Dr Sławomir Dinew z Wydziału Matematyki Uniwersytetu Jagiellońskiego otrzymał Nagrodę im. Szolema Mandelbrojta za najlepsze badania matematyczne. Dotyczą one nieliniowych eliptycznych równań różniczkowych pojawiających się w zespolonej geometrii różniczkowej. Poznanie własności rozwiązań tychże równań pozwala lepiej zrozumieć zespolone rozmaitości związane m.in. z modelami w fizyce strun. Dr Dinew odbył staże naukowe w wiedeńskim Erwin Schrödinger Institute, Princeton University oraz staż podoktorski na Uniwersytecie Rutgers. Jest laureatem Nagrody im. Kazimierza Kuratowskiego dla młodych matematyków, przyznawanej przez Polskie Towarzystwo Matematyczne oraz Instytut Matematyki PAN. Nagroda im. Szolema Mandelbrojta skierowana jest do polskich naukowców w wieku do 45 lat, zajmujących się matematyką teoretyczną lub stosowaną. Zwycięzca odbywa miesięczny staż badawczy we Francji i będzie poproszony o wygłoszenie kilku wykładów pod egidą Francuskiego Towarzystwa Matematycznego. Każdy badacz może dowolnie wybrać przedmiot swojej pracy badawczej i ośrodek, w którym chce prowadzić badania. Konkurs zorganizował Instytut Francuski w Polsce oraz Ambasada Francji w Polsce we współpracy z Francuskim Towarzystwem Matematycznym.

Nagroda za książkę o teatrze

WARSZAWA/KRAKÓW Dr hab. Dorota Jarząbek-Wasyl z Katedry Teatru i Dramatu Wydziału Polonistyki UJ otrzymała Nagrodę Polskiego Towarzystwa Badań Teatralnych za najlepszą książkę z zakresu wiedzy o dramacie, teatrze i widowiskach wydaną w 2016 roku. Publikacja Za kulisami. Narodziny przedstawienia w teatrze polskim XIX wieku została wydana nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Dr hab. Jarząbek-Wasyl zajmuje się historią form dramatycznych i scenicznych w XIX i XX wieku. Interesuje ją zwłaszcza proces narodzin widowiska, etyka i praktyka działań aktora oraz obyczajowość teatralna.

FATIGUE – grant z H2020

KRAKÓW Instytut Europeistyki UJ uzyskał kolejny prestiżowy grant w Programie Operacyjnym Horyzont 2020 na realizację projektu FATIGUE – Delayed Transformational Fatigue in Central and Eastern Europe: Responding to the Rise of Illiberalism/Populism. Kierownikiem projektu jest prof. Zdzisław Mach. Projekt jest finansowany przez Komisję Europejską w ramach Marie Skłodowska-Curie Innovative Training Networks i realizowany będzie pod kierownictwem prof. Jana Kubika w międzynarodowym konsorcjum koordynowanym przez University College London School of Slavonic & East European Studies. Pozostali partnerzy to Uniwersytet Karola w Pradze, Uniwersytet Korwina w Budapeszcie, Uniwersytet w Belgradzie oraz Uniwersytet w Tartu. Projekt zakłada utworzenie interdyscyplinarnej szkoły doktoranckiej, w ramach której powstanie 15 dysertacji poświęconych zagadnieniom populizmu, eurosceptycyzmu i illiberalnych praktyk w Europie Środkowej i Wschodniej.

Wicemistrzowie programowania

WARSZAWA/RAPID CITY Drużyna Warsaw Eagles z Uniwersytetu Warszawskiego zajęła 2. miejsce i zdobyła złoty medal w światowych finałach Akademickich Mistrzostw Świata w Programowaniu Zespołowym (ACM ICPC) w Rapid City w Południowej Dakocie (USA). To najbardziej prestiżowe zawody programistyczne dla studentów. W zawodach finałowych wzięły udział 133 drużyny z całego świata. Zespół z UW – Warsaw Eagles – złożony ze studentów Wydziału Matematyki, Informatyki i Mechaniki UW: Wojciecha Nadary, Marcina Smulewicza i Marka Sokołowskiego, zdobył jeden z czterech złotych medali i został wicemistrzem świata. Drużyna z UW rozwiązała 10 z 12 przygotowanych przez organizatorów zadań. Tyle samo zadań rozwiązał zwycięski zespół z St. Petersburg ITMO University. Do tej pory w światowych finałach ACM ICPC uczestniczyły 24 drużyny z Uniwersytetu Warszawskiego. Od 2012 r. zespoły z UW zdobywają podczas finałów medale, a w latach 2003 i 2007 zdobyli tytuł mistrzów świata. Opiekunami drużyny Warsaw Eagles są prof. Jan Madey, prof. Krzysztof Diks i Tomasz Kociumaka z Wydziału Matematyki, Informatyki i Mechaniki UW. Organizatorzy zawodów przyznali prof. Madeyowi nagrodę Lifetime Coach Award.

Nowa linia w Solaris

KRAKÓW Narodowe Centrum Promieniowania Synchrotronowego Solaris otrzymało z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego blisko 10 mln zł na budowę czwartej linii badawczej. Będzie to linia eksperymentalna miękkiego promieniowania rentgenowskiego do badań magnetycznego dichroizmu kołowego (XMCD – X-ray magnetic circular dichroism). Poszczególne części instalacji są już w Krakowie. W ubiegłym roku przewieziono ją ze szwedzkiego synchrotronu Max IV Laboratory. Linia ta umożliwi pomiary spektroskopowe w zakresie miękkiego promieniowania rentgenowskiego, w szczególności badania właściwości magnetycznych materiałów i nanostruktur z wykorzystaniem zjawiska magnetycznego dichroizmu kołowego (XMCD) i liniowego (XMLD). Docelowo zostanie wyposażona w 3 stacje końcowe.

Doktorat h.c. – prof. inż. M. Kaźmierkowski

BIAŁYSTOK 25 maja prof. inż. Marian Kaźmierkowski otrzymał tytuł doktora honoris causa Politechniki Białostockiej. Prof. Kaźmierkowski pracował w Instytucie Elektrotechniki w Warszawie-Międzylesiu oraz w Instytucie Sterowania i Elektroniki Przemysłowej Politechniki Warszawskiej. Jego badania dotyczą energoelektroniki i jej zastosowań w napędzie elektrycznym, odnawialnych źródłach energii elektrycznej i elektroenergetyce. Był w Polsce prekursorem sterowania mikroprocesorowego przekształtnikami tranzystorowymi, m.in. do serwonapędów. Zajmował się również tzw. przekształtnikami rezonansowymi umożliwiającymi niskostratne przełączanie tranzystorów przekształtnika. Jest również pionierem badań w dziedzinie sterowania przekształtników AC/DC/AC pracujących jako zasilacze falowników napędowych z jednostkowym współczynnikiem mocy. W ostatnim czasie podjął badania w zakresie bezprzewodowego transferu energii z wykorzystaniem przekształtników rezonansowych, które mogą znaleźć zastosowanie w szeroko rozumianej komunikacji. Wypromował 28 doktorów, spośród których wielu pracuje na uniwersytetach w Polsce, Norwegii, Egipcie, Libii, ale również w ABB Research Centre (Kraków) czy R&D Huetinger Elektronik (Warszawa Zielonka).

FOT w_kazmierkowski

85 lat Instytutu Radowego

WARSZAWA 29 maja , 85 lat po jego założeniu, świętowano powstanie Instytutu Radowego. Założony w 1932 roku z inicjatywy Marii Skłodowskie-Curie był pierwszym w Polsce i piątym w Europie ośrodkiem walki z rakiem. Budowę instytutu sfinansowano ze środków publicznych, a noblistka przekazała mu pierwszy gram radu. Pieniądze na jago zakup pochodziły ze zbiórki wśród Polonii i kobiet amerykańskich. Pierwszym dyrektorem instytutu była lekarka, Bronisława Dłuska, siostra Marii Skłodowskiej. Naświetlanie radem było wówczas powszechnie stosowaną metodą leczenie nowotworów. Instytut działa niemal nieprzerwanie do dziś. Funkcjonował w czasie wojny i leczył chorych, ukrywając przed Niemcami stosowany w terapii rad. Spalony podczas Powstania Warszawskiego, po wojnie został odbudowany i stał się wiodącym w kraju ośrodkiem leczenie nowotworów. W 1951 r. rozporządzeniem Rady Ministrów powołano Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie. Powstał on z połączenia Instytutu Radowego w Warszawie z Instytutem Onkologii w Krakowie oraz z istniejącym od 1947 roku Państwowym Instytutem Przeciwrakowym w Gliwicach. Instytut radowy przy ulicy Wawelskiej w Warszawie jest częścią historyczną Centrum. W ogrodzie przy jego siedzibie nadal rośnie drzewo – klon jawor, który noblistka posadziła w dniu otwarcia Instytutu.

Współpraca: Katarzyna Dziedzik, Stanisław Heropolitański, Joanna Kosmalska, Joanna Płaszewska, Dorota Sawicka, Dominika Wojtysiak, Jolanta Workowska, Łukasz Wspaniały