Wydarzenia

Kiedy przewodniczący CK?

WARSZAWA Gdy ten numer „Forum Akademickiego” trafi do rąk czytelników, zapewne będzie już znane nazwisko nowego przewodniczącego Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów. Po styczniowych wyborach władz CK premier RP nie wybrała żadnego z dwóch przedstawionych jej kandydatów na przewodniczącego (profesorowie Antoni Tajduś, dotychczasowy przewodniczący CK i Grzegorz Węgrzyn, niegdyś prorektor UG i wiceprzewodniczący CK). Sprawiło to, że w Komisji nie było komu zwołać posiedzenia Prezydium, które ma kompetencje w wielu sprawach dotyczących m.in. awansów, odwołań, powoływania superrecenzentów. Skutkiem tego jest nagromadzenie i opóźnienie wielu spraw, zwłaszcza postępowań o tytuł naukowy. Sytuacja ta wzbudziła zastrzeżenia środowiska akademickiego. Prezydent RP podpisał nowelizację ustawy o stopniach i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki. W ustawie zmieniono sposób powoływania przewodniczącego CK. Teraz premier ma wolną rękę i może powołać go spośród wszystkich członków Komisji. Nowelizacja wprowadza też doktorat wdrożeniowy – rozwiązanie, które obecne jest w niektórych krajach europejskich, np. Niemczech i Francji. Koncepcja tego rodzaju doktoratów nie została jednoznacznie zaakceptowana przez polskie środowisko naukowe. MNiSW już ogłosiło konkurs na doktoraty wdrożeniowe. W roku akademickim 2017/18 będzie mogło je rozpocząć 500 osób, które otrzymają miesięczne stypendia w wysokości 2450 zł. Jednostka naukowa, która podejmie się zorganizowania takich studiów, otrzyma też dofinansowanie kosztów infrastruktury badawczej.

Złoty Inżynier 2016

WARSZAWA Wśród laureatów 23. plebiscytu „Przeglądu Technicznego” o tytuł „Złotego Inżyniera” byli przedstawiciele środowiska akademickiego: dr inż. Janusz Berdowski, współtwórca Polskiego Centrum Badań i Certyfikacji, dziekan Wydziału Zarządzania i Administracji Europejskiej Uczelni Informatyczno-Ekonomicznej w Warszawie (kat. Jakość); prof. inż. Edward Gacek, dyrektor Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych w Słupcy (kat. Innowacje); prof. inż. Jerzy Lis, prorektor Akademii Górniczo–Hutniczej w Krakowie, członek korespondent PAN (kat. Nauka); dr inż. Marek S. Węglowski, pełnomocnik dyrektora d.s. rozwoju badań w Instytucie Spawalnictwa w Gliwicach (kat. High-tech); prof. inż. Jerzy Klamka twórca pierwszych polskich przyrządów półprzewodnikowych wprowadzonych do praktyki, działacz SEP i SIMP, red. nacz. czasopisma „Elektronika – Konstrukcje, Technologie, Zastosowania” (kat. Działacz FSN NOT); dr inż. Marian Zastawny z firmy Aicraft Research Association, prezes Stowarzyszenia Techników Polskich w Wielkiej Brytanii (kat. Inżynier polonijny).

Tytuły srebrnego inżyniera otrzymali: dr hab. inż. Zdzisław Czaplicki z Instytutu Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich (High-tech); prof. inż. Jacek Hilszczański z Instytutu Badawczego Leśnictwa (Ekologia); dr inż. Zbigniew Stępień z Instytutu Nafty i Gazu-PIB (Nauka) oraz dr inż. Arkadiusz Stojecki, wiceprezes Instytutu Badań i Rozwoju Motoryzacji BOSMAL (Zarządzanie). W kategorii Młody inżynier nagrodzono inż. Michała Grzesia, doktoranta z Politechniki Białostockiej.

Wiosenny LEK

WARSZAWA Do Lekarskiego Egzaminu Końcowego w sesji wiosennej 2017 r. przystąpiły w całym kraju 3723 osoby, uzyskując średnio 130 punktów. Maksymalny wynik wyniósł 177, a minimalny 42 punkty. Sześćset trzydziestu jeden zdających uzyskało wynik poniżej 56% (nie zdało egzaminu). Maksymalna liczba możliwych do zdobycia punktów wyniosła 198 – 2 zadania zostały unieważnione przez zespół rozpatrujący zastrzeżenia. Najlepiej zdawali absolwenci Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku (śr. 138,96 pkt.). Na kolejnych miejscach znaleźli się absolwenci: Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego (138,28), Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu (137,46), Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego (136,99) i Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego (136,25). Końcowe miejsca listy zajmowali tradycyjnie: absolwenci studiów anglojęzycznych (87,35), uczelni zagranicznych (107,23) i Wydziału Wojskowo-Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi (124,2).

?Do Lekarsko-Dentystycznego Egzaminu Końcowego w sesji wiosennej 2017 r. przystąpiło w całym kraju 845 osób, uzyskując średnio 117,9 pkt. Maksymalny wynik wyniósł 167, a minimalny 0 pkt. Dwustu siedemdziesięciu pięciu zdających uzyskało wynik poniżej 56% (nie zdało). Maksymalna liczba możliwych do zdobycia punktów wyniosła 193 – 7 zadań zostało unieważnionych przez zespół rozpatrujący zastrzeżenia. Najlepiej zdawali absolwenci WUM (śr. 132,33 pkt.). Za nimi uplasowali się absolwenci: UM w Białymstoku (130,79), CM UJ (126,46), GUM (125,82) i UMP (124,68). Końcowe miejsca tradycyjnie zajmowali absolwenci studiów anglojęzycznych (95,44), uczelni zagranicznych (98,19) i Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie (116,71).

Doktorat h.c. – prof. W. Królikowski

SZCZECIN 27 marca nadano tytuł doktora honoris causa Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie prof. Wacławowi Królikowskiemu. Laureat jest specjalistą w zakresie technologii materiałów kompozytowych wzmacnianych włóknami oraz nowych technik badawczych w tym obszarze. Prof. Królikowski jest absolwentem Politechniki Gdańskiej. Po ukończeniu studiów pracował w Zakładach Przemysłu Tłuszczowego w Brzegu nad Odrą, a potem w Stoczni Marynarki Wojennej w Gdyni, gdzie zaangażował się w prace badawczo-rozwojowe nad konstrukcyjnymi tworzywami z żywic poliestrowych wzmocnionych włóknem szklanym. Zawodowe kontakty prof. Królikowskiego z Politechniką Szczecińską datują się od 1965 r. W 1967 r. uzyskał stopień doktora nauk technicznych na Wydziale Chemicznym Politechniki Wrocławskiej. W 1968 r. dr inż. W. Królikowski został zatrudniony na stanowisku docenta na Wydziale Chemicznym Politechniki Szczecińskiej. Został kierownikiem Zakładu Tworzyw Sztucznych i Powłok Ochronnych, który zorganizował od podstaw i którym kierował do przejścia na emeryturę w 1997 r. Prof. Królikowski miał ogromny wkład w rozwój Wydziału Technologii i Inżynierii Chemicznej, jego bazy naukowej i kadry naukowo-dydaktycznej (w tym 11 doktorów i 4 profesorów).

Napęd dla drona

BIAŁYSTOK 27 marca podpisano umowę między Politechniką Białostocką i spółką Moose funkcjonującą w Białostockim Parku Naukowo-Technologicznym. Umowa dotyczy opracowania koncepcji, przeprowadzeniu analiz, badań symulacyjnych oraz wytworzeniu dokumentacji, prototypów oraz produktu końcowego – bezzałogowego statku powietrznego. Uczelnia ma stworzyć także układ zasilania drona, system nawijania-odwijania przewodu zasilającego z automatyczną kontrolą naciągu, system wizyjny oraz rozpoznawania obrazów. Zadanie obejmuje także zintegrowanie poszczególnych modułów sytemu. Projekt realizować będą przedstawiciele Wydziałów: Elektrycznego, Informatyki, Mechanicznego i Zarządzania. Wartość podpisanej umowy to 700 tys. zł. Projekt jest dofinansowany ze środków unijnych w ramach PO Inteligentny Rozwój.

Afrykańskie praktyki

WARSZAWA Wyjeżdżałam po przygodę. Wróciłam z myślą, by znów pojechać do Afryki, tym razem na dłużej, i tam pracować – mówi Katarzyna Kołodziejczyk, studentka weterynarii w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, która odbyła praktykę w rezerwacie dzikich zwierząt Shamwari w RPA. Fundusze – na wyjazd potrzebowała 20 tys. zł – zdobywała m.in. metodą crowfundingu; uzyskała też stypendium z uczelni. Na miejscu najpierw przeszła dwutygodniowy kurs dla studentów weterynarii, którzy chcieli nauczyć się pracy z dzikimi zwierzętami. Po wstępie teoretycznym związanym z kontaktem ze zwierzętami, metodami ich leczenia, znieczulania i diagnostyką nadszedł czas na zajęcia praktyczne: studenci operowali zwierzęta, zakładali im chipy, pomagali w transporcie. Potem jako wolontariuszka pomagała pracującemu w rezerwacie weterynarzowi. Praca polegała na odławianiu lwów, które trzeba było przenieść do innego rezerwatu, ale także na wykonywaniu w buszu minioperacji, rozpoznawaniu słoni po strzępieniach na uszach, a nawet przenoszeniu na noszach bawołu, który waży blisko tonę. Uczestniczyła też w tworzeniu norm, które w przyszłości pomogą leczyć dzikie zwierzęta. W Polsce prowadzi teraz zajęcia dla dzieci, wykłady dla szkół i studentów.

Wkrótce K. Kołodziejczyk wraca do Afryki. Tym razem do Namibii, gdzie będzie uczestniczyć w projekcie badania gepardów oraz innych dużych kotów. Następnie na miesiąc znów pojedzie do rezerwatu Shamwari – tym razem jako asystentka dr. Johna, z którym pracowała rok temu.

Na zabytki UJ

KRAKÓW Prawie 1,2 mln zł na odnowę zabytkowych budynków Uniwersytetu Jagiellońskiego przekaże w tym roku Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa (SKOZK). Całkowita wartość 10 dofinansowanych projektów wyniesie 2,6 mln zł. Największe dotacje są przeznaczone na kontynuację remontów konserwatorskich gmachu Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej UJ CM przy ul. Grzegórzeckiej i willi Adolfa Szyszko-Bohusza w krakowskich Przegorzałach. SKOZK wesprze również renowacje elewacji Collegium Broscianum oraz zespołu historycznych klinik uniwersyteckich (Oddział Kliniczny Kliniki Neurologii, Neurochirurgii i Neurotraumatologii).

Z kolei prace konserwatorskie stolarki okiennej przewidziano w Collegium Kołłątaja, starym budynku Biblioteki Jagiellońskiej oraz w siedzibie Katedry Historii Medycyny UJ CM przy ul. Kopernika. W tym roku rozpocznie także 1. etap robót budowlano-konserwatorskich w salach rektoratu Collegium Novum.

Pieniądze, którymi dysponuje SKOZK, pochodzą z budżetu państwa i są przekazywane za pośrednictwem Kancelarii Prezydenta. Dochodzą do tego kwoty niewykorzystane w zeszłym roku, datki zebrane do skarbonek i darowizny. Przed rokiem do każdej złotówki dotacji właściciele zabytków dołożyli z własnej kieszeni 1,72 zł. Jak podkreśla prof. Franciszek Ziejka, przewodniczący SKOZK, partycypacja właścicieli w kosztach prac stała się zasadą.

Konkurs im. Chróścikowskiego

CHEŁM Inicjatywą mającą popularyzować matematykę i zachęcić młodych ludzi do jej poznawania jest Konkurs Matematyczny im. Samuela Chróścikowskiego, który po raz 11. zorganizował Instytut Matematyki i Informatyki Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Chełmie. Konkurs wypełnia lukę, jaka oddziela olimpiady matematyczne, których poziom znacznie przekracza możliwości większości licealistów, od istniejących konkursów o nastawieniu komercyjnym. Atrakcyjność Konkursu Chróścikowskiego polega na wyjątkowo starannym doborze zadań, który powoduje, że uczestnictwo w konkursie jest prawdziwą ucztą intelektualną dla uczniów zainteresowanych matematyką. 11. konkurs odbył się w dwóch kategoriach: dla uczniów pierwszych i drugich klas ponadgimnazjalnych oraz dla tegorocznych maturzystów. Uczestnicy konkursu (310 osób) uczęszczają do szkół z Lublina, Puław, Kraśnika, Janowa Lubelskiego, Krasnegostawu, Włodawy, Lubartowa i Chełma. Patron konkursu, ks. Samuel Chróścikowski (ur. 1730 w Piaskach k. Chełma, zm. 1799 w Chełmie), był pijarem, profesorem Collegium Nobilium, wicerektorem kolegium pijarskiego we Lwowie i rektorem kolegium w Chełmie. Napisał pierwszy podręcznik fizyki w języku polskim Fizyka doświadczeniami potwierdzona (1764). Zajmował się jednak głównie filozofią moralną.

Poznańska nagroda dla młodych naukowców

POZNAŃ W trzynastym konkursie o Nagrodę Miasta Poznania na wyróżniającą się prace doktorską i magisterską przyznano po 3 równorzędne nagrody w wysokości 8 tys. zł w kategorii rozpraw doktorskich i w wysokości 4 tys. zł w kategorii prac magisterskich oraz po pięć wyróżnień. Łączna pula nagród dla laureatów wyniosła 36 tys. złotych. Przedmiotem prac jest problematyka związana z Poznaniem lub opis rozwiązań możliwych do wdrożenia w tym mieście. Jednym z głównych kryteriów oceny prac jest ich praktyczny charakter.

Za doktoraty nagrodzono: Karola Czubaka z IChB PAN za Analizę somatycznych zmian liczby kopii w genomie nowotworowym w celu identyfikacji nowych genów/biomarkerów odgrywających ważną rolę w raku płuca; Magdalenę Filipiak z UAM za Identyfikację pigmentów zastosowanych do wykonania zabytkowych polichromii we wnętrzach kamienic nr 41 i 43 na Starym Rynku w Poznaniu; Łukasza Rymaniaka z Politechniki Poznańskiej za Analizę wpływu rodzaju układu napędowego i parametrów ruchu autobusów miejskich na ekologiczne wskaźniki pracy. Wyróżniono: Przemysława Kowalczewskiego, Dominika Lewandowskiego, Adama Pleskaczyńskiego, Nadię Sawicką-Gutaj oraz Kamilę Sikorską-Podymę. Nagrody za najlepsze prace magisterskie otrzymali: Karolina Borak (Majcherek) z Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Monika Drobna z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu i Mateusz Majtler z Politechniki Poznańskiej. Wyróżniono zostały prace: Dawida Abramowicza, Aleksandry Bartkowiak, Marcina Basińskiego, Marka Trączyńskiego i Wojciecha Wachowiaka.

Petersburskie złoto

SZCZECIN/PETERSBURG Złoty dyplom, pierwsze miejsce w kategorii chórów mieszanych, zdobył Chór Akademii Morskiej w Szczecinie pod dyrekcją Sylwii Fabiańczyk-Makuch na międzynarodowym konkursie chóralnym w Petersburgu. W trwającym od 1 do 2 kwietnia festiwalu wzięło udział 35 chórów, m.in. zespoły z Estonii, Białorusi, Polski, Rosji. Chórzyści Akademii Morskiej wraz z moskiewskim chórem „Radość” zdobyli najwyższą ilość punktów spośród wszystkich chórów festiwalowych. Komisja doceniła przede wszystkim nienaganną intonację, ciekawą interpretację, niepowtarzalne emocje na scenie oraz wyjątkowy kontakt dyrygentki z zespołem. Przesłuchania konkursowe odbywały się w sali Kapella, uważanej za jedną z najbardziej reprezentacyjnych sal koncertowych w Petersburgu. Zespół ze Szczecina premierowo wykonał m. in. utwór Water Song, napisany specjalnie dla Chóru Akademii Morskiej przez Bartosza Kowalskiego. W czasie pobytu w stolicy kulturalnej Rosji chórzyści koncertowali m.in. w oryginalnej scenerii kościoła św. Anny.

Nagrody FUT

KRAKÓW 7 kwietnia, podczas Sesji Roboczej Forum Uczelni Technicznych, na Politechnice Krakowskiej odbyła się Gala Środowiska Uczelni Technicznych, która ma na celu wyróżnienie najlepszych projektów samorządów studenckich zrzeszonych w FUT.

Nagrodę w kategorii Najlepszy Projekt Dydaktyczny otrzymała Uczelniana Rada Samorządu Studentów Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie za projekt „Spotkanie bez krawata, czyli small talk z rektorem”. Za Najlepszy Projekt Kulturalny uznano „Tygodnie tematyczne Rzeszowskich Juwenaliów” Samorządu Studenckiego Politechniki Rzeszowskiej. Najbardziej Innowacyjnym Samorządem Studenckim został samorząd Politechniki Warszawskiej za projekt „Sieć systemów internetowych SSPW”. Za dbałość o swoją historię nagrodzono Samorząd Studentów Politechniki Gdańskiej za projekt „60-lecie Samorządu”. Samorząd Studencki Politechniki Łódzkiej został laureatem w kategorii „motywator” za projekt „Skill Up! Konferencja szkoleniowo-integracyjna Samorządu Studenckiego Politechniki Łódzkiej”. Za swoje autorytety Forum Uczelni Technicznych uznało profesorów Tadeusza Słomkę, rektora AGH, i Jana Szmidta, rektora PW. Prezydium FUT przyznało wyróżnienie specjalne za wieloletnią współpracę firmie Brend Group

Studenckie wynalazki z medalami

GENEWA/KIELCE Laureaci konkursu Student-Wynalazca z 2017 r. uczestniczyli w 45. Międzynarodowej Wystawie Wynalazków w Genewie. Złoty medal z wyróżnieniem otrzymali Arkadiusz Szczepanek i Wojciech Żdżarski z Uniwersytetu Warszawskiego, twórcy systemu chroniącego kierowców przed zaśnięciem. Także Sebastian Dawid Olędzki z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie otrzymał złoty medal za wynalazek „Pojazd podwodny z kadłubem o zmiennej geometrii”. Michał Skrzyniarz z Politechniki Świętokrzyskiej za głowicę pomiarową (na fot.) otrzymał srebrny medal i dwie nagrody specjalne (Stowarzyszenie Portugalskich Wynalazców, Polska Akademia Nauk). Laureatem srebrnego medalu został też Dariusz Zieliński z Politechniki Lubelskiej za „Sposób i układ magazynowania ciepła albo chłodu w pojazdach z napędem elektrycznym”. Dostał on również nagrodę specjalną Stowarzyszenia Portugalskich Wynalazców. Łukasz Kolman z Politechniki Rzeszowskiej otrzymał brązowy medal targów w Genewie za „Urządzenie do wspomagania osób niewidomych i niedowidzących” i nagrodę specjalną za najlepszy międzynarodowy wynalazek od Krajowej Rady ds. Badań Naukowych Tajlandii.

Najlepsi judocy

ŁÓDŹ W Akademickich Mistrzostwach Polski w judo, które odbyły się w dniach 7-9 kwietnia w hali Uniwersytetu Łódzkiego, uczestniczyło prawie 300 zawodników z blisko 30 szkół wyższych. AMP w judo rozgrywane są w systemie bezpośrednim, tj. bez eliminacji. W klasyfikacji drużynowej mężczyzn trzeci raz z rzędu wygrała katowicka AWF. Na podium stanęły jeszcze drużyny Politechniki Warszawskiej i Akademii Górniczo-Hutniczej. W poszczególnych kategoriach triumfowali: Marek Wawrzkiewicz, PWr (-60 kg; obronił tytuł sprzed roku), Arkadiusz Makarewicz, UP Wrocław (-66 kg), Mateusz Garbacz, UJK Kielce (-73 kg), Damian Stępień, UW (-81 kg), Rafał Kozłowski, UE Wrocław (-90 kg; obronił tytuł sprzed roku), Daniel Moskal, UMK Toruń (-100 kg) i Wiktor Tworzydło, PW (+100 kg; obronił tytuł).

Drużyna Uniwersytetu Warszawskiego zdominowała klasyfikację drużynową kobiet i to po raz szósty z rzędu. Złote medale dla UW zdobyły Karolina Pieńkowska (-57) i Agnieszka Szymczak (-63). Na podium stanęły także Dorota Kuśmierz i Dominika Dudek. Ich uczelnia zdobyła ponad dwa razy więcej punktów od kolejnych w rankingu Uniwersytetu Łódzkiego i Politechniki Łódzkiej. Sukcesy sprzed roku powtórzyły Joanna Stankiewicz, AWF Warszawa (-48) i Żaneta Rerutko, Uczelnia Łazarskiego (-52), dla której było to trzecie z rzędu zwycięstwo w AMP. Pozostałe kategorie wygrały: Barbara Białas, WSB Poznań / Chorzów (-70), Urszula Hofman, PWr (-78 kg), Paula Kułaga, PWSZ Piła (+78 kg). (AZS,

Student doktorem

KRAKÓW Rada Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego – Collegium Medicum nadała stopień doktora studentowi VI roku kierunku lekarskiego Mateuszowi Hołdzie. To pierwszy taki przypadek w Polsce, kiedy student bez tytułu magistra otrzymał tytuł doktora nauk medycznych. Wyjątkowa możliwość wszczęcia i zakończenia przewodu doktorskiego jeszcze w trakcie trwania studiów magisterskich jest zarezerwowana dla beneficjentów realizowanego przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego programu Diamentowy Grant, którego laureatem jest dr Hołda. Obrona pracy doktorskiej, zatytułowanej Cieśń mitralna oraz cieśń trójdzielno-żylna – anatomiczne podłoże dla zabiegów ablacji substratu arytmogennego (Mitral isthmus and cavotricuspid isthmus – anatomical basis for ablation of arrhythmogenic substrate), która odbyła się 10 kwietnia, została uznana za wyróżniającą. Promotorem przewodu doktorskiego był kierownik Katedry Anatomii UJ CM prof. Jerzy Walocha.

Badania dr. Mateusza Hołdy, współzałożyciela i kierownika działającego od 4 lat przy Katedrze Anatomii UJ CM zespołu naukowego HEART – Heart Embryology and Anatomy Research Team, skupiają się wokół morfologii układu sercowo naczyniowego. Jego dorobek obejmuje przeszło 20 artykułów o IF przekraczającym 100 punktów oraz ponad 80 wielokrotnie nagradzanych doniesień kongresowych.

MIT propaguje komunizm

BOSTON Nawet najlepszym zdarzają się koszmarne wpadki. Grzegorz Górny na portalu wpolityce.pl informuje, że MIT Press wydał książkę Komunizm dla dzieci (Communism for Kids). Ta czytanka z obrazkami, która ma uprzystępnić dzieciom ideologię marksistowską, zbulwersowała wielu czytelników w Stanach Zjednoczonych – pisze Górny. Książka przekonuje, że komunizm jest dobry, ale nie został do tej pory należycie zrozumiany i wdrożony w życie. „W książce natkniemy się na historie o kapitalistycznym wyzysku, okultystycznej tabliczce Ouija czy gadającym krześle, ale nie dowiemy się nic o milionach ofiar sowieckiego ludobójstwa, czerwonym terrorze, Gułagu czy Wielkim Głodzie. Na koniec dzieci zostają z przesłaniem, że w ostateczności wojna klasowa prowadzi do «lepszego świata»” – pisze G. Górny. Wydawca (!) zachwala książkę idealną „dla wszystkich grup wiekowych i wszystkich, którzy pragną lepszego świata”. Autorką książki jest Bini Adamczak, niemiecka komunistka i działaczka genederowa. Wydała tę książkę po niemiecku w 2004 r., ale przeszła ona wówczas bez echa. „Dopiero obecne wydanie przez renomowaną oficynę w USA sprawiło, że pozycja została dostrzeżona” – pisze Górny. MIT Press to jedno z najbardziej renomowanych wydawnictw akademickich na świecie. Należy do Massachusetts Institute of Technology, jednej z najlepszych uczelni świata.

Zasłużona dla kultury

TORUŃ Prof. Bogumiła J. Rouba z Wydziału Sztuk Pięknych UMK została uhonorowana Złotym Medalem „Zasłużony kulturze Gloria Artis”. Uroczystość wręczenia odznaczenia odbyła się podczas gali Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków w Operze Nova w Bydgoszczy 19 kwietnia. Prof. Rouba przewodniczy Radzie Ochrony Zabytków przy Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Pracuje w Zakładzie Konserwacji Malarstwa i Rzeźby Polichromowanej UMK. W 2005 r. została odznaczona Srebrnym Medalem „Zasłużony kulturze Gloria Artis”. Medale Gloria Artis są przyznawane przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego osobom, które w szczególny sposób swoją postawą i wieloletnim zaangażowaniem przysłużyły się do ochrony i zachowania dla przyszłych pokoleń narodowego dziedzictwa kulturowego.

Jaskinia filozofów

KRAKÓW 21 kwietnia na Uniwersytecie Jagiellońskim w ramach 17. Dni Tischnerowskich odbyła się debata z cyklu „Jaskinia Filozofów” pod tytułem Inny. Obcy. Bliźni. Granice otwartości. Prof. Tadeusz Gadacz, który moderował dyskusję, mówił, że kochać wszystkich to niemożliwe zadanie. Miłość jest dla bliźnich, z którymi żyjemy najbliżej, a altruizm dla wszystkich. – Bez miłości nie ma altruizmu. Jako szefowa fundacji, która niesie pomoc niepełnosprawnym intelektualnie dorosłym, zdaję sobie sprawę, że nie można pomóc wszystkim, czysty altruizm jest niemożliwy – odpowiedziała Anna Dymna. Prof. Piotr Sztompka mówił, że przestrzeń relacji międzyludzkich nie jest jednorodna. W jej centrum są nasi bliscy, nieco dalej „swoi”, a jeszcze dalej „nasi”. Potem jest granica, poza którą znajdują się „inni”, a wśród nich są „obcy”, którzy nie dzielą naszej religii, kultury, tradycji, wspólnoty etnicznej. Odnosząc się do kwestii uchodźców, stwierdził, że za obawami związanymi z ich napływem kryją się rzeczy istotne, np. fundamentalne różnice w podejściu do roli rodziny, religii etc. Jego zdaniem drzwi do Europy dla uchodźców powinny być uchylone, ale wobec imigrantów powinno się stosować dwie bezwzględnie przestrzegane zasady: nie ma tolerancji dla wrogów tolerancji oraz nie ma asymilacji dla wrogów asymilacji.

Stypendialne eldorado

TORUŃ Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika wspólnie z Toruńskimi Zakładami Materiałów Opatrunkowych S.A. oraz Fundacją Aleksandra Jabłońskiego proponuje stypendia dla laureatów i finalistów olimpiad oraz studentów wydziału o łącznej kwocie 156 tys. zł. Wydziałowa Fundacja Aleksandra Jabłońskiego przeznacza 30 tys. zł na konkurs stypendialny „Olimpijczycy” dla kandydatów na studentów I roku studiów na WFAiIS UMK, którzy są laureatami konkursów przedmiotowych z zakresu nauk przyrodniczych, ścisłych i technicznych oraz finalistami olimpiad przedmiotowych. TZMO S.A. funduje stypendia dla studentów automatyki i robotyki I stopnia na Wydziale o łącznej wartości 126 tys. zł. 108 tys. z tej sumy przeznaczone jest na ufundowanie 3 stypendiów na okres 2 lat dla studentów, którzy będą kontynuowali naukę na II stopniu studiów na kierunkach fizyka techniczna lub informatyka stosowana w ramach specjalności: cyfrowe systemy automatyki, informatyka w systemach automatyki, programowanie systemów cyfrowych. 18 tys. zł zasili program stypendialny „Olimpijczycy”.

Nadciekłość na superkomputerze

WARSZAWA Po raz pierwszy polscy naukowcy będą pracowali na największym europejskim superkomputerze Piz Daint w Szwajcarii. Grupa badawcza pod kierownictwem dr. inż. Gabriela Wlazłowskiego z Wydziału Fizyki Politechniki Warszawskiej będzie zgłębiać tajemnice nadciekłości i nadprzewodnictwa. – Staramy się stworzyć metodę, która byłaby w stanie bardzo dokładnie opisywać zachowania układów, które są nadciekłe lub nadprzewodzące – tłumaczy dr Wlazłowski. – Od wielu lat wiadomo, jak te równania wyglądają. Problem leży w ich rozwiązaniu – są one bardzo skomplikowane, dlatego potrzebujemy superkomputera do ich rozwiązania. Celem prac warszawskich fizyków będzie sprawdzenie, z jaką dokładnością współczesna nauka potrafi przewidywać zachowanie nadprzewodników i nadcieczy. Okazuje się, że oba typy układów można opisać za pomocą jednej spójnej teorii – mechaniki kwantowej.

Gen długowieczności?

WARSZAWA Baza genomowa POLGENOM, oparta na genomach 126 Polek i Polaków, którzy przeżyli średnio ponad 96 lat, ma pomóc w diagnostyce i profilaktyce chorób uwarunkowanych genetycznie. Naukowcom chodzi także o poszukiwanie „genów długowieczności” i „białek młodości”. Powstanie bazy, które ogłoszono 24 kwietnia, to efekt projektu „Polski genom referencyjny dla diagnostyki genomowej i medycyny spersonalizowanej”. Realizowany był przez konsorcjum które tworzą: Międzynarodowy Instytut Biologii Komórkowej i Molekularnej w Warszawie, Instytut Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej PAN w Warszawie oraz firmy Genomed i 24 Godziny. Przedsięwzięcie współfinansowało Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ramach projektu INNOTECH. Zaletą bazy opartej na pełnych genomach 126 długowiecznych Polaków jest połączenie danych klinicznych, biochemicznych i genomowych. To genetyczny wzorzec osoby długowiecznej w dobrej kondycji. Do badania wybrano bowiem osoby powyżej 90. roku życia, niemające poważnych problemów z pamięcią i funkcjami poznawczymi, z codziennymi czynnościami życiowymi i które przed 80. rokiem życia nie chorowały na cukrzycę, nowotwory, nie przeszły zawału i mają prawidłowe lub niemal prawidłowe wyniki badań biochemicznych. Do powstałej bazy danych będzie można odnosić dane genetyczne każdego polskiego pacjenta, aby móc zaoferować mu precyzyjną diagnostykę genomową.

Sieci widma

SZCZECIN Szczecińska Akademia Morska wraz z WWF rozpoczyna realizację projektu MARELITT, polegającego na poszukiwaniu i wyławianiu zagubionych narzędzi połowowych z dna Bałtyku. Uczestniczą w nim przedstawiciele Polski, Niemiec, Szwecji oraz Estonii. Cel MARELITTU to opracowanie prostych, efektywnych, ekologicznych i dostosowanych do różnych warunków geograficznych metod wyławiania z dna Bałtyku zagubionych sieci, a w efekcie rozwiązania problemu tzw. sieci widm. Pojęcie to – z angielskiego Ghost Nets – stosuje się do określenia sieci utraconych w wyniku wypadków, zaginionych lub porzuconych narzędzi połowów. Sieci rybackie mogą zaczepić się o głazy, kotwice, ale przede wszystkim o wraki. Sieci widma stanowią zagrożenie ekologiczne i ekonomiczne, nadal bowiem łowią ryby, ptaki i ssaki morskie. Mogą być też źródłem mikrocząsteczek plastiku, wpływając negatywnie na ekosystem morski. Projekt potrwa do 2019 roku, a głównym zadaniem Polaków będzie wykorzystanie statku badawczo-szkolnego Nawigator XXI do lokalizacji sieci w basenie Morza Bałtyckiego. W latach 2017 i 2018 w ramach projektu przewidzianych jest po 15 dni w każdym roku na pracę w morzu. Zadaniem AM w projekcie będzie weryfikacja wraków w polskiej strefie na Bałtyku za pomocą echosondy wielowiązkowej, sonaru bocznego i robota podwodnego. Zweryfikowane lokalizacje posłużą kolejnym ekipom do zaplanowania akcji odławiania sieci. Projekt jest współfinansowany przez INTERREG Baltic Sea Region Programme 2014-2020 – Program Regionu Morza Bałtyckiego.

Trzeci konkurs na MAB

WARSZAWA 28 kwietnia Fundacja na rzecz Nauki Polskiej uruchomiła trzeci otwarty konkurs w programie Międzynarodowe Agendy Badawcze (MAB). O środki w wysokości 140 mln zł mogą się ubiegać wybitni uczeni z całego świata, którzy chcieliby założyć w Polsce autonomiczne instytucje naukowe i prowadzić w nich innowacyjne badania. Na jedną nową placówkę można otrzymać co najmniej 35 mln zł. Środki te mają sfinansować badania prowadzone przez kilka grup naukowych w pierwszych pięciu latach funkcjonowania instytucji. Do końca 2020 r. Fundacja zamierza przeznaczyć znaczne środki na rozwój co najmniej 10 jednostek realizujących MAB, w których zatrudnienie znajdzie w sumie nawet 500 młodych i doświadczonych badaczy z Polski i z zagranicy.

– Naszym nadrzędnym celem jest stworzenie w Polsce warunków do uprawiania nauki na światowym poziomie – mówi prof. Maciej Żylicz, prezes FNP. Zależy nam, aby w dłuższej perspektywie program MAB krzewił kulturę jakości w Polsce i przyczynił się do wzrostu pozycji polskiej nauki na świecie.

Do konkursu mogą się zgłosić: indywidualny naukowiec, tandem złożony z naukowców zamierzających prowadzić grupy badawcze lub tandem złożony z jednego lidera grupy badawczej i jednego naukowca o kompetencjach menedżerskich. Wnioskodawcy proponują zarówno temat badań, jak i przedstawiają pomysł na organizację całej jednostki i wizję jej przyszłości. W konkursie oceniane są oryginalność i innowacyjność przedstawionego programu badawczego. W założeniach programu przewidziano też, że w trakcie projektu jednostka realizująca MAB musi rozwijać partnerstwo gospodarcze. Termin złożenia pierwszej części wniosku upływa 30 czerwca br. Dotychczas rozstrzygnięto jeden konkurs na MAB, wygrali go profesorowie Tomasz Dietl i Tomasz Wojtowicz, którzy tworzą w Warszawie Międzynarodowe Centrum Sprzężenia Magnetyzmu i Nadprzewodnictwa z Materią Topologiczną (MagTop).

Złoto dla Uniwersytetu Opolskiego

KRAKÓW 30 kwietnia w Krakowie odbył się finał Akademickich Mistrzostw Polski w badmintonie. Organizatorem zawodów była AGH. W rywalizacji wzięło udział 16 zespołów. Złoty medal zdobyła drużyna Uniwersytetu Opolskiego w składzie: Aneta Wojtkowska, Kinga Haracz, Marta Wójcik, Kornelia Marczak, Mateusz Dubowski, Paweł Pietryja, Miłosz Bochat, Mateusz Szydłowski i Przemysław Szydłowski. Opolanie pokonali w finale 4:3 reprezentację Uniwersytetu Warszawskiego. Trzecie miejsce zajęła drużyna Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, która w meczu o brązowy medal pokonała 4:3 Politechnikę Białostocką. W czołowej dziesiątce uplasowały się jeszcze: Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Politechnika Gdańska, Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie i Politechnika Śląska w Gliwicach.

Leczniczy śluz ślimaków

WROCŁAW Śluz ślimaków ma właściwości antybakteryjne i może zahamować rozwój bakterii Salmonella nawet o 60% – twierdzą naukowcy z Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, którzy prowadzą nad nim badania. Mgr Anna Leśków i prof. Ireneusz Całkosiński są głównymi autorami wynalazków: „Sposób izolowania śluzu ślimaka, kompozycja i zastosowanie śluzu ślimaka Arion rufus” oraz „Sposób izolowania śluzu ślimaka, kompozycja i zastosowanie śluzu ślimaka Limax maximus”. W projekcie badawczym uczestniczą również naukowcy z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu oraz Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN. Badania powadzone są na śluzie wytwarzanym przez dwa powszechnie w Polsce występujące gatunki bezmuszlowych ślimaków: pomrowy oraz śliniki. Jak tłumaczy A. Leśków, u ślimaków, które nie mają muszli, śluz spełnia funkcję ochronną przed drapieżnikami oraz czynnikami zewnętrznymi. Badania wykazały również, że śluz ten ma silne właściwości antybakteryjne. – Wydzielina pomrowa wielkiego była w stanie zahamować rozwój bakterii Salmonella nawet o 60%. Jest też silnie adhezyjna, co znaczy, że łatwo „klei się” do powierzchni, z którą się zetknie – powiedziała Leśków. Śluz ślimaka może znaleźć zastosowanie w produkcji maści stosowanych na błony śluzowe. Preparaty tego typu będą ściśle przylegać do ran czy zmian spowodowanych przez chorobę. Antybakteryjne właściwości ślimaczego śluzu mogą być również wykorzystywane przy produkcji preparatów do dezynfekcji oraz działających znieczulająco. Pozyskiwanie śluzu od ślimaków jest bezpieczne dla tych zwierząt.

Otoimplant wszczepiony

KRAKÓW Stworzona przez naukowców z Akademii Górniczo-Hutniczej proteza ucha środkowego „otoimplant” została wszczepiona pacjentowi. Pilotażowa operacja odbyła się w Klinice Otolaryngologii Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie. Nad projektem „otoimplant” od marca 2016 roku pracuje zespół pod kierunkiem dr inż. Magdaleny Ziąbki z Wydziału Inżynierii Materiałowej i Ceramiki AGH, która prowadzi go w ramach finansowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju programu Lider. „Otoimplant”, wynalazek dla laryngologii, to proteza ucha środkowego wykonana z polimeru zawierającego bakteriobójczy dodatek w postaci nanocząstek srebra. Innowacyjny implant umożliwia rekonstrukcję kosteczek słuchowych w przestrzeniach ucha środkowego i skutecznie eliminuje zakażenia bakteryjne. Od powszechnie stosowanych implantów tytanowych odróżniają go m.in. lekkość konstrukcji oraz bakteriobójcze działanie. Proteza ma zapewnić pacjentom krótszy okres rekonwalescencji i ograniczyć ryzyko związane z powikłaniami i infekcjami. Dzięki zastosowaniu tego typu implantów możliwa będzie poprawa słuchu u pacjentów z łańcuchem kosteczek słuchowych uszkodzonym na skutek stanów zapalnych, urazów czy wad wrodzonych.

Studenci z kontynentu po Brexicie

LONDYN Brytyjski rząd zadecydował, że studenci będący obywatelami Unii Europejskiej, którzy pomyślnie przejdą proces rekrutacji na studia w Wielkiej Brytanii w roku akademickim 2018/2019, mają gwarancję otrzymanie pomocy finansowej w postaci pożyczek oraz stypendiów rządu Wielkiej Brytanii aż do momentu ukończenia studiów, nawet jeżeli stanie się to po opuszczeniu przez ten kraj struktur UE. Decyzja ta dotyczy wszystkich kandydatów aplikujących na studia licencjackie i magisterskie w angielskich uniwersytetach w latach 2018–2019. Obywatele UE będą również mogli starać się o stypendia naukowe Research Council PhD na brytyjskich uczelniach w latach 2018–2019, aby pokryć koszty utrzymania w czasie studiów. Kandydatów z UE ubiegających się o przyjęcie na studia w latach 2018–2019 będą obowiązywać te same opłaty, co studentów brytyjskich, nawet jeśli zakończą oni studia po opuszczeniu przez Wielką Brytanię Unii Europejskiej. To samo będzie dotyczyć również potencjalnych studentów uniwersytetów w Szkocji. Universities UK, sieć zrzeszająca brytyjskie uczelnie, wydała oświadczenie, w którym podkreśla znaczenie studentów zagranicznych dla społecznego i ekonomicznego rozwoju Wielkiej Brytanii oraz zachęca do studiowania na brytyjskich uczelniach.

Współpraca: Hubert Bugajny, Weronika Bulicz, Kamil Dziewit, Stanisław Heropolitański, Jarosław Kapeluszny, Joanna Kosmalska, Janusz Kowalski, Zofia Matejewska, Grzegorz Rekiel, Dorota Sawicka, Katarzyna Wolanin

Wykorzystano serwisy prasowe szkół wyższych, placówek badawczych i instytucji otoczenia nauki oraz serwisu PAP – Nauka w Polsce.