Więcej współpracy, mniej konkurencji
Dr Piotr Dardziński, podsekretarz stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego, o powodach utworzenia Narodowego Instytutu Technologicznego
Narodowy Instytut Technologiczny to propozycja efektywnego wykorzystania potencjału instytutów badawczych. Celem utworzenia takiej struktury jest zdecydowanie ściślejsza współpraca instytutów z polskimi przedsiębiorcami. Trudno koordynować działalność badawczo-rozwojową, gdy jest ona rozproszona między 114 instytutów podlegających 16 ministrom, dlatego konieczna jest ich konsolidacja w jedną organizację. Dzisiaj instytuty dublują infrastrukturę badawczą, wzajemnie konkurują o granty i rzadko budują zespoły projektowe, które wykorzystywałyby kadrę i doświadczenia z kilku placówek. W relacjach między instytutami potrzebujemy zdecydowanie więcej kooperacji, a mniej konkurencji. Podobne reorganizacje przeszły już instytuty w najbardziej rozwiniętych krajach europejskich, tworząc silne i globalnie rozpoznawalne jednostki. Staramy się zatem także nadrobić zaległości i wzmocnić pozycję naszych instytutów na arenie międzynarodowej.
Budowanie NIT oznacza przeniesienie osobowości prawnej z poziomu pojedynczych instytutów na poziom całej organizacji. Dotychczasowe doświadczenia konsolidacji instytutów pokazują, że jest to proces trudny, ale możliwy do przeprowadzania z zachowaniem ciągłości umów, certyfikacji czy homologacji. NIT będzie strukturą bardzo zdecentralizowaną. Jego podstawowymi jednostkami organizacyjnymi będą instytuty z szeroką autonomią w zarządzaniu projektami badawczymi, z maksymalnym wsparciem prawnym, administracyjnym, komercjalizacyjnym i marketingowym na poziomie NIT. Szczegółowe zakresy kompetencji i odpowiedzialności dyrektorów instytutów i zarządu NIT zdefiniowane zostaną w statucie NIT, którego pierwsza propozycja powstanie do końca czerwca przy współpracy i z wykorzystaniem doświadczenia kadry z instytutów, które wejdą w skład NIT. O tym, które instytuty znajdą się w NIT decydować będą nadzorujący je ministrowie. Po konsultacjach międzyresortowych lista instytutów wpisanych do ustawy zostanie zaktualizowana.
Dzięki powołaniu NIT pojawi się silny partner dla przedsiębiorców, którzy nawiązując współpracę z dowolnym z instytutów będą mogli korzystać z kadr, infrastruktury i potencjału wszystkich instytutów. Instytuty po reorganizacji mają być w zdecydowanie większym stopniu łącznikiem między nauką a gospodarką, dlatego zależy nam też na silnej współpracy między instytutami a szkołami wyższymi. Po reformie finansowania i organizacji badań naukowych instytuty, także te, które zostaną poza NIT-em, nie będą posiadały uprawnień do doktoryzowania, nie będą też parametryzowane, a ich dorobek naukowy powinien być afiliowany w uczelni, z którą dany instytut będzie współpracował.
Powstanie NIT to szansa na zdecydowane polepszenie warunków badań, wykorzystanie infrastruktury i wzmocnienie zdolnych naukowców. To także możliwość budowania silnych zespołów badawczych z kadr różnych instytutów, których celem będzie realizowanie ambitnych projektów, służących budowaniu konkurencyjności polskiej gospodarki. NIT to nauka służąca przedsiębiorcom.