Szkodliwy NIT

Laboratoryjna aparatura do realizacji ciągłych procesów ekstrakcji cieczowej w Instytucie Metali Nieżelaznych.

Przewodniczący RGIB prof. Leszek Rafalski 21 kwietnia skierował do premier RP, prezydenta RP, ministrów, szefów licznych instytucji i organizacji decydenckich oraz przedstawicielskich pisma, w których przedstawił ocenę projektu ustawy o Narodowym Instytucie Technologicznym i zwrócił się z prośbą o wycofanie lub radykalne zmodyfikowanie tego projektu.

Celem ustawy jest przekształcenie 35 instytutów badawczych w jeden mega instytut. Przewodniczący RGIB zwraca uwagę na niebezpieczeństwo tego typu rozwiązania: „Proponowane zmiany nie stworzą nowej jakości w obszarze badań stosowanych, a zaprzepaszczą jeden z głównych atutów obecnie funkcjonujących instytutów badawczych – markę i wiarygodność na rynku krajowym i międzynarodowym oraz ich tożsamość wypracowaną przez dziesiątki lat działalności”.

Ponadto, zdaniem Rady, powstanie NIT spowoduje znaczące ograniczenie bezpośredniej współpracy z przedsiębiorstwami, co obniży efektywność tak instytutów, jak i przedsiębiorstw. Może także prowadzić do utraty potencjału badawczego i wdrożeniowego placówek badawczych. Kolejnym niebezpieczeństwem, zdaniem prof. Rafalskiego, jest planowane w projekcie ustawy radykalne zmniejszenie finansowania badań pozostałych instytutów.

„Wszystkie jednostki badawcze powinny mieć jednakowy dostęp do środków przeznaczonych na badania i wdrożenia. Projekt ustawy o Narodowym Instytucie Technologicznym dyskryminuje większość instytutów badawczych. Nie można ograniczać finansowania środków na działalność statutową niezbędnych do realizacji badań wyprzedzających tylko do pewnej grupy instytutów, ponieważ instytuty – niezależnie od podległości resortowej – powinny prowadzić działania wyprzedzające” – czytamy w piśmie prof. Rafalskiego.

Zdaniem Rady Głównej Instytutów Badawczych, zmiany powinny mieć charakter ewolucyjny, a poprawę skuteczności działania instytutów badawczych można uzyskać bez działań destrukcyjnych. Dlatego prof. Rafalski postuluje powrót do opracowanej przez Radę w ubiegłym roku koncepcji Sieci Instytutów Badawczych. Takie rozwiązanie może doprowadzić do wzmocnienia polskiego potencjału naukowego i silniejszego powiązanie nauki z gospodarką przy zachowaniu autonomii i osobowości prawnej wchodzących w jej skład placówek. „Połączony w Sieć potencjał instytutów badawczych może zapewnić, bez niepotrzebnego ryzyka, zdolność do realizacji dużych projektów krajowych i międzynarodowych, służących rozwojowi gospodarki i społeczeństwa oraz mających istotne znaczenie dla bezpieczeństwa” – czytamy w piśmie.

Dlatego też przewodniczący RGIB postuluje: „Projekt ustawy o NIT powinien być wycofany lub radykalnie zmieniony, ponieważ w obecnym kształcie może ograniczyć tworzenie nowych polskich rozwiązań służących poprawie bezpieczeństwa Państwa”.