ERA po Brexicie

8 kwietnia na Uniwersytecie Warszawskim odbyło się spotkanie rektorów uczelni Europy Środkowej CE7 oraz Ligi Europejskich Uniwersytetów Badawczych LERU. Gościem rektorów był prof. Janusz Bujnicki z Międzynarodowego Instytutu Biologii Molekularnej i Komórkowej, członek grupy doradców naukowych (Scientific Advice Mechanism) Komisji Europejskiej. Kwestii funkcjonowania KE w społeczeństwie postprawdy poświęcono część obrad. Komisja chce podejmować strategiczne decyzje w oparciu o rzetelną wiedzę naukową, a nie rozpowszechniane w mediach opinie, które nie znajdują oparcia w badaniach. Dlatego powołała zespół doradców, w którego skład wszedł prof. Bujnicki. Uniwersytety badawcze powinny wypracować metodę odrzucania fałszywych informacji i docierania do społeczeństwa z rzetelną wiedzą, na przykład za pomocą dobrej popularyzacji – informuje prof. Maciej Duszczyk, prorektor Uniwersytetu Warszawskiego, uczestnik obrad. Chodzi też o to, żeby odejść od cyklu politycznego i unikać włączania się naukowców do debaty politycznej. Naukowiec nawet gdy mówi rzeczowo, w chwili debaty politycznej zostanie potraktowany jako jej uczestnik, a jego naukowe argumenty zdezawuowane. Należy raczej zabierać głos wtedy, uważają rektorzy uczelni badawczych, gdy debata polityczna ucichnie lub zanim się rozpocznie – antycypować ją, podając rzetelną wiedzę i przygotowując ludzi do rozumienia różnych ważnych zagadnień Przykładem może być problematyka organizmów modyfikowanych genetycznie.

Drugim tematem obrad były skutki Brexitu dla Europejskiej Przestrzeni Badawczej i Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego. Z jednej strony uczelnie brytyjskie są dziś odbiorcą 30% dofinansowania nauki przez Komisję Europejską. Byłoby dobrze, aby te pieniądze zostały w UE. Z drugiej strony wkład budżetu brytyjskiego do środków unijnych na badania jest istotny, więc kwota, jaką dysponuje KE, też się zmniejszy. Netto zarabiają Brytyjczycy, a zatem bilans powinien być dla krajów Unii dodatni. Nauka jednak może za Brexit zapłacić, gdyż w chwili robienia cięć w unijnym budżecie z powodu braku składek brytyjskich właśnie ten dział może zostać poszkodowany w pierwszej kolejności (a nie rolnictwo czy inne obszary). Zastanawiano się też, w jaki sposób ułożą się relacje Unii z Wielką Brytanią. Hard Brexit zakłada wyłączenie badaczy z Wielkiej Brytanii z European Research Area. Soft Brexit natomiast zakłada, że nauka brytyjska będzie funkcjonowała tak, jak szwajcarska czy norweska. Oznacza to, że będzie wnosiła składki do wspólnego budżetu naukowego, ale i korzystała z niego. W tej chwili nie jest jasne, jak potoczą się sprawy. Można sobie jednak wyobrazić, że nawet w przypadku twardego Brexitu REA za to nie zapłaci.

Dyskutowano też o 9. Programie Ramowym UE w zakresie badań i innowacji, który realizowany będzie po zakończeniu Horyzontu 2020.

Liga Europejskich Uniwersytetów Badawczych (League of European Research Universities) została założona w 2002 roku. W jej skład wchodzą 23 uniwersytety z 12 państw europejskich. Głównym zadaniem konsorcjum jest wsparcie inicjatyw badawczych na uczelniach. Głos rektorów uniwersytetów należących do LERU jest istotny w europejskiej polityce dotyczącej badań naukowych. LERU rozpoczęło współpracę z uniwersytetami z Europy Środkowej CE7 podczas spotkania w Pradze w październiku ub. roku.

Uczelnie grupy CE7 w: Academic Ranking of World Universities (TOP 500), Times Higher Education World University Rankings oraz QS World Universities Rankings

Uniwersytet w Belgradzie (Serbia): AWRU 201-300 (jeszcze w 2012 r. był w grupie 401-500, w matematyce i fizyce 151-200), THE 801+, QS 701+

Uniwersytet w Ljubljanie (Słowenia): AWRU 401-500, THE 601-800, QS 601-650

Uniwersytet w Tartu (Estonia): AWRU 401-500, THE 301-350, QS 347

Uniwersytet w Zagrzebiu (Chorwacja): AWRU 401-500, THE 801+, QS 651-700

Uniwersytet Karola w Pradze (Czechy): AWRU 201-300 (medycyna – 151-200, matematyka 151-200, fizyka 101-150), THE 401-500, QS 302

Uniwersytet Eötvösa Loránda w Budapeszcie (Węgry): AWRU – w 2016 wypadł z Top 500 (fizyka 101-150), THE 601-800, QS 601-650

Uniwersytet Warszawski (Polska): AWRU 401-500 (w poprzednich latach był w grupie 301-400, fizyka 151-200), THE: 501-600, QS 366

Uniwersytety LERU w rankingach AWRU, THE i QS

University of Amsterdam: AWRU 101-150, THE 63, QS 57;

Universitat de Barcelona: 151-200, THE 201-250, QS 160;

University of Cambridge: AWRU 4, THE 4, QS 4;

University of Copenhagen: AWRU 30, THE 120, QS 68;

Trinity College Dublin: AWRU 151-200, THE 131, QS 98;

University of Edinburgh: AWRU 41, THE 27, QS 19;

University of Freiburg: AWRU 101-150, THE 95, QS 163;

Université de Geneve: AWRU 53, THE 137, QS 95;

Universität Heidelberg: AWRU 47, THE 43, QS 72;

University of Helsinki: AWRU 56, THE 91, QS 91;

Universiteit Leiden: AWRU 91, THE 77, QS 102;

KU Leuven: AWRU 93, THE 40, QS 79;

Imperial College London: AWRU 22, THE 8, QS 9;

University College London: AWRU 17, THE 15, QS 7;

Lund University: AWRU 101-150, THE 96, QS 73;

University of Milan: AWRU 201-300, THE 301-350, QS 370;

Ludwig-Maximilians-Universität München: AWRU 51, THE 30, QS 68;

University of Oxford: AWRU 7, THE 1, QS 6;

Pierre & Marie Curie University: AWRU 39, THE 121, QS 141;

Université Paris-Sud: AWRU 46, THE 179, QS 241;

University of Strasbourg: AWRU 101-150, THE 301-350, QS 260;

Utrecht University: AWRU 65, THE 86, QS 104; University of Zurich: AWRU 54, THE 106, QS 80