Zmiana tendencji?

W 2016 r. nastąpił gwałtowny wzrost – o 32,9% w stosunku do r. 2015 – liczby udzielonych praw wyłącznych na wynalazki (patentów) i wzory użytkowe. W sumie UPRP wydał 4222 takich praw. Najwięcej uzyskały ich podmioty gospodarcze – 39,49%, ale tuż za nimi uplasowały się szkoły wyższe, do których należy 34,88% przyznanych praw ochronnych w tym zakresie w 2016 r. Instytuty badawcze zdobyły 17,15% praw, a jednostki PAN – 3,2%. Wynalazcy indywidualni uzyskali 5,26% przyznanych w 2016 r. praw wyłącznych na wynalazki i wzory użytkowe.

W 2016 r. zgłoszono do ochrony 5493 wynalazki i wzory użytkowe, co oznacza spadek w stosunku do roku 2015 o 5,7%. Największy udział w zgłoszeniach mają podmioty gospodarcze – 52,57%, udział uczelni wynosi 24,9%, instytutów badawczych – 7,15%, a jednostek PAN – 1,6%.

W 2016 r. w trybie krajowym zgłoszono do ochrony prawie 15 tys. znaków towarowych i przyznano 8700 praw wyłącznych na znaki towarowe. Jednostki naukowe niemal nie zgłaszają i nie otrzymują praw ochronnych w tym obszarze (uczelnie – 0,41% wszystkich uzyskanych praw ochronnych, IB – 0,36%, PAN – 0,04%).

Do UPRP wpłynęły w 2016 r. 1072 wnioski o ochronę wzorów przemysłowych. Przyznano natomiast ochronę na 1098 wzorów. W tej liczby jednostki PAN miały 3,14% praw, a instytuty badawcze – 6,84% przyznanych praw ochronnych.

Od dłuższego czasu to instytucje naukowe wiodą prym w patentowaniu w naszym kraju, a wyróżniają się szkoły wyższe. Zapewne częściowo wynika to z naturalnej potrzeby ochrony własności intelektualnej i przemysłowej, ale nie można pominąć wątku znaczenia otrzymanych patentów w ocenie parametrycznej jednostek naukowych. Wśród szkół wyższych naturalnie prym wiodą politechniki. Od lat na czele pod względem liczby uzyskanych patentów są Akademia Górniczo-Hutnicza i Politechnika Wrocławska. W 2016 r. to PWr uzyskała najwięcej patentów – 194, a AGH znalazła się na drugiej pozycji ze 134 patentami. Trzecie miejsce dzierży Politechnika Łódzka (106 patentów), a kolejne Politechnika Lubelska (97) i Politechnika Warszawska (93). W pierwszej dwudziestce uczelni, które uzyskały najwięcej praw ochronnych, jest 13 politechnik (oprócz powyższych także: Śląska, Poznańska, Gdańska, Opolska, Krakowska, Świętokrzyska, Częstochowska i Rzeszowska – wymieniane w kolejności ze względu na liczbę uzyskanych patentów) i Wojskowa Akademia Techniczna, ale także: Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny, Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu oraz uniwersytety: Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Śląski w Katowicach, im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Inaczej wygląda kolejność ze względu na liczbę zgłoszeń patentowych w 2016 r. Pierwszą pozycję zajmuje ZUT (117 zgłoszeń), a kolejne: PWr (105), PP (95), PŁ (93) i AGH (85). W pierwszej dwudziestce są też politechniki: Śląska, Lubelska, Warszawska, Krakowska i Gdańska oraz uniwersytety przyrodnicze we Wrocławiu i Lublinie, UTP w Bydgoszczy, Uniwersytet Techniczno-Humanistyczny w Radomiu i uniwersytety: Śląski, Warmińsko-Mazurski, im. Adama Mickiewicza, Warszawski i Łódzki.

Warto jeszcze przyjrzeć się rozkładowi regionalnemu wynalazczości. Najwięcej patentów uzyskały podmioty z województw: mazowieckiego – 22,4% ogółu, śląskiego – 15,32% i małopolskiego – 10,85%. Pustynie innowacyjności to województwa: podlaskie – 1,75% ogółu patentów, świętokrzyskie – 1,55% i lubuskie – 0,9%. Pod względem liczby zgłoszeń patentowych wygrywa znów mazowieckie – 19,09% wszystkich zgłoszeń, śląskie – 12,04% i wielkopolskie – 10,51%. Najmniej zgłoszeń pochodzi z województw: opolskiego – 1,95%, świętokrzyskiego – 1,72% i lubuskiego – 1,59%.

Ze 123 zgłoszeniami patentowymi rocznie w przeliczeniu na milion mieszkańców Polska zajmuje pod tym względem 10. miejsce na świecie. Podobnie pod względem liczby przyznanych praw ochronnych na wynalazki pod względem liczby zgłoszeń patentowych z 63 wynalazkami rocznie na milion mieszkańców.