Gramy dla polskiej nauki

Zmiana przewodniczącego Rady Narodowego Centrum Nauki oraz wymiana prawie połowy jej składu nie oznacza zmiany
zasad funkcjonowania i reguł postępowania wypracowanych przez Radę w ciągu sześciu pionierskich lat. Sukces, jakim
było zbudowanie nowoczesnego i w pełni transparentnego polskiego systemu grantowego wspierającego badania podstawowe, wzorowanego na Europejskiej Radzie Nauki, w dużej mierze jest zasługą mojego poprzednika, prof. Michała Karońskiego i stworzonej przez niego atmosfery pracy w Radzie. Uczestniczę w działaniach Rady od jej powstania i czuję się wręcz zobligowany do kontynuacji najlepszych praktyk wypracowanych przez to gremium. Wszelako kontynuacja nie oznacza stagnacji czy rutyny.

Stawiamy sobie za cel dalsze doskonalenie systemu grantowego poprzez eliminację jego słabszych stron. Należy do nich sposób doboru ekspertów i recenzentów oceniających projekty badawcze. Idea korpusu ekspertów, czyli zbioru uczonych, z którego kompletuje się zespół ekspertów w konkretnej edycji konkursu, zasadniczo sprawdziła się, lecz jej praktyczna realizacja wymaga modyfikacji dla zwiększenia obiektywizmu procesu oceny wniosków grantowych. Sam system oceny też będzie zmieniany w kierunku wzmocnienia roli jakościowej oceny osiągnięć naukowych.

Oprócz bieżącej działalności Rady, przygotowującej grunt pod nowe edycje konkursów, za najważniejsze i długofalowe zamierzenia uznaję prace nad dalszym uproszczeniem procedur grantowych oraz ewaluację poszczególnych typów konkursów.

Narodowe Centrum Nauki weszło w fazę instytucjonalnej dojrzałości, o czym zaświadcza aż 13 typów konkursów na finansowanie projektów badawczych, stypendiów doktorskich i staży podoktorskich oferowanych polskim naukowcom. W kwietniu uruchomiony zostanie nowy konkurs na pojedyncze działania naukowe adresowany do naukowców, którzy nie kierowali projektami badawczymi finansowanymi przez NCN. Do tego dojdą konkursy będące pokłosiem coraz szerszej współpracy międzynarodowej. Można powiedzieć, że osiągnęliśmy stan nasycenia ofertą grantową i nastał czas na jej krytyczny przegląd.

Pierwsze edycje konkursów zostały już rozliczone i rozpoczął się proces oceny kolejnych. Stwarza to okazję do ewaluacji efektów realizacji grantów finansowanych przez NCN. Przywiązujemy do tego bardzo dużą wagę, gdyż chcemy wiedzieć, czy finansowanie badań przez NCN przekłada się na znaczące osiągnięcia naukowe. Innymi słowy, czy wszystkie typy konkursów spełniają pokładane w nich nadzieje. W procesie ewaluacji typów konkursów pomogą nam nowi członkowie Rady, mający doświadczenia eksperckie w panelach NCN, oraz beneficjenci poprzednich konkursów NCN, którzy mają praktyczny ogląd tego, co wymyśliła Rada w poprzednich latach.

Zadaniem Rady będzie także dbanie o to, aby NCN jako instytucja nie tracił cechującego go wigoru i dalej pięknie „grał dla polskiej nauki”.