W połowie grudnia 2016 r. Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Farmakologicznego opublikował List otwarty do środowiska naukowego w Polsce. Zdaniem Zarządu PTF, największym problemem współczesnej nauki i gospodarki w Polsce jest brak innowacyjności, za który „główną odpowiedzialność ponoszą instytucje takie jak: Centralna Komisja do spraw Stopni i Tytułów, Komitet Ewaluacji Jednostek Naukowych, Narodowe Centrum Nauki oraz Narodowe Centrum
Badań i Rozwoju”.
Zdaniem Zarządu PTF źródeł braku innowacyjności należy szukać
w epidemii „tzw. choroby parametrycznej, czyli «IF-manii» (ang.
impact factor) zwanej też «punktozą». Zaś „praprzyczyną braku innowacyjności
są zasady finansowania badań naukowych”.
W liście farmakologów czytamy, że dopóki przy awansach naukowych
od tematyki badawczej ważniejszy będzie IFG, „dopóty
naukowcy będą zmuszeni do podejmowania starań o samo autorstwo
w publikacji, a nie o innowacyjną treść badań”, będących jej
przedmiotem. Obowiązujące zasady ocen naukowych pod pozorem
obiektywizmu „zmuszają naukowców do zdobywania punktów, a nie
do odkrywania nowego”. Zdaniem autorów listu, „System, w któ-
rym czasopismo jest ważniejsze od treści publikowanych badań naukowych,
wyklucza podejmowanie przemyślanych, ale ryzykownych
tematów”, a przecież tylko one dają szansę na nowe odkrycia
i innowacyjne produkty. Farmakolodzy uważają, że algorytmy nie
zastąpią „prowadzania aktywnej polityki naukowej, kształtującej
właściwe postawy i chęć odkrywania nowego”.
Obowiązujący system finansowania nauki i awansów naukowych, jak
piszą autorzy listu: „Tolerowany przez rządzących, wspieranych przez
tzw. «establishment naukowy», nie sprzyja prawdziwej twórczości naukowej,
za to rozwija «odtwórczość»”. Także procedury stosowane przez
NCN i NCBR podczas kwalifikowania projektów badawczych do finansowania
zamiast zachęcać do udziału w konkursach grantowych, skutecznie
do tego zniechęcają. Zdaniem farmakologów, „W konkursach
o finansowanie badań powinno się oceniać wyłącznie pomysł, czyli zawartość
merytoryczną projektu badań. Wszystkie inne parametry, które
dzisiaj de facto decydują o przyznaniu środków, np. «dorobek naukowy
kierownika lub zespołu», są szkodliwe dla przyszłości nauki, gdyż stabilizują
istniejący, swoisty układ zamknięty w nauce”. Autorzy listu za
szkodliwą uważają zasadę karencji, stosowaną przez NCN.
List kończą zdania: „Przed 1989 rokiem do lecznictwa wprowadzono
9 polskich, oryginalnych, tzn. innowacyjnych leków, zaś po
1989 roku ani jednego. Pora to zmienić”.