Ministerialny Zespół ds. umiędzynarodowienia szkolnictwa wyższego, powołany w maju br., przedstawił ministrowi nauki swoje rekomendacje.

Bardzo ważne wydaje się zintegrowanie procesów umiędzynarodowienia szkolnictwa wyższego w ramach „Strategii na rzecz doskonałości naukowej, nowoczesnego szkolnictwa wyższego, partnerstwa z biznesem i społecznej odpowiedzialności nauki” oraz „Strategii Odpowiedzialnego Rozwoju” i „Ustawy 2.0”. Instytucjonalne wsparcie umiędzynarodowienia może się odbywać poprzez utworzenie rządowej instytucji na wzór: DAAD, Campus France (wiadomo, że będzie to Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej – red.). Działania takiej instytucji powinny obejmować: programy stypendialne dla naukowców polskich prowadzących badania za granicą, programy stypendialne dla studentów polskich studiujących za granicą, programy stypendialne dla obcokrajowców podejmujących studia i badania w Polsce, promowanie studiów w Polsce itp.

Konieczne jest także podniesienie atrakcyjności zatrudnienia w polskich uczelniach Polaków i cudzoziemców z wiodących zagranicznych ośrodków naukowych, np. poprzez: stymulowanie rozwoju wspólnych z uczelniami zagranicznymi programów postdoc, wzmacnianie rozwiązań dotyczących zatrudnienia po doktoracie w instytucji innej niż macierzysta (mobilność naukowa), zapewnienie środków finansowych na stypendia podoktorskie na współpracę z zagranicznymi ośrodkami naukowymi oraz zabezpieczających powrót postdoca do Polski.

Kluczowe może być także stworzenie nowych mechanizmów umożliwiających szersze zatrudnianie przez uczelnie visiting professors z wiodących ośrodków naukowych. Liczą się tutaj: elastyczność zatrudniania, ścieżka naukowa, niższe pensa dydaktyczne, zaliczanie do minimów kadrowych, skuteczne konkursy i ogłoszenia.

Należy się zająć promocją polskiego szkolnictwa na polu międzynarodowym, również w ramach nowej instytucji (NAWA – red.). O poprawę widoczności polskich uczelni w rankingach międzynarodowych można walczyć poprzez wzrost jakości kształcenia oraz stworzenie zachęt konsolidacyjnych dla uczelni. 

Skuteczniejsze metody nauczania i weryfikowania umiejętności językowych można wypracować m.in. poprzez rozważenie obowiązkowych egzaminów certyfikacyjnych na studiach II stopnia na poziomie B2. Ważne okażą się ministerialne programy wsparcia dla uczelni (połączone z pomiarem efektów). Istotne byłoby wprowadzenie ustawowej obligacji biegłej znajomości języka obcego dla kandydatów na pracowników naukowo-dydaktycznych w akademickich uczelniach publicznych oraz jako kryterium przy ocenie pracowniczej służącej przedłużeniu zatrudnienia (poziom B2+).

Polskie uczelnie mogłyby realizować programy promujące MOOC oraz inne programy typu on line w językach obcych (cross-border education).

Kolejnym dobrym posunięciem jest tworzenie i funkcjonowanie międzynarodowych studiów wspólnych (joint programmes; double/multiple degrees i joint degrees). Należałoby je poprzedzić usunięciem wszelkich barier prawnych.

Korzystne będzie także promowanie akredytacji uczelni prowadzonej przez PKA oraz inne agencje akredytacyjne w języku angielskim oraz z udziałem ekspertów z zagranicy.

Ponadto warto byłoby powiązać oceny wyróżniające PKA z wysokim poziomem internacjonalizacji odpowiadającym misji uczelni („Ustawa 2.0”, regulacje PKA) lub wprowadzić dodatkowe certyfikowanie „umiędzynarodowienia” na wzór ECA, NVAO.

Wdrożenie systemu rozwoju mobilności międzynarodowej studentów i pracowników polskich uczelni mogłoby nastąpić poprzez: rozbudowanie systemu staży badawczych dla osób po doktoracie (postdoc), zwiększenie w polskich uczelniach udziału doktoratów i habilitacji w języku obcym, przygotowywanych z udziałem pracowników naukowych o uznanym dorobku z zagranicy (lub z udziałem jednostek zagranicznych), stworzenie interdyscyplinarnych szkół doktoranckich o zasięgu międzynarodowym oraz rozwój międzynarodowych szkół letnich dla doktorantów (elastyczne studia doktoranckie).

Internacjonalizacja może być wspierana przez międzynarodowe programy, w tym stymulowanie wdrażania aspektów międzykulturowych, międzynarodowych oraz wymiaru globalnego w proces kształcenia realizowanego w polskich uczelniach (internationalisation at home). Należy zachęcać uczelnie do tworzenia i wdrażania strategii umiędzynarodowienia lub postrzegania internacjonalizacji jako celu strategicznego (połączenie internationalisation at home z internationalisation abroad).

Współpraca uczelni z podmiotami otoczenia społeczno-gospodarczego powinna być wspierana, a „dobre praktyki” w zakresie umiędzynarodowienia w Polsce popierane i nagradzane.