Wydarzenia
Doktorat h.c. – prof. E.F.K. Koerner
TORUŃ Podczas inauguracji roku akademickiego na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika 30 września doktorat honoris causa tej uczelni otrzymał prof. Ernst Frideryk Konrad Koerner. Uczony przez lata wykładał na Uniwersytecie w Ottawie, by po przejściu na emeryturę przenieść się do Berlina, gdzie związał się z Zentrum für Allgemeine Sprachwissenschaft.
Prof. Koerner jest twórcą odrębnego działu nauki o języku – historiografii językoznawstwa. Opublikował 15 książek i niezliczone artykuły. Od początku swojej kariery był propagatorem osiągnięć polskiego językoznawstwa. Wprowadził do świata językoznawczego prace wybitnych językoznawców polskich XIX wieku: Jana Baudouina de Courtenay i Mikołaja Kruszewskiego – językoznawców, których dokonania stanowiły wzorzec i źródło inspiracji dla rozwoju strukturalizmu, jednej z najważniejszych pozycji teoretycznych językoznawstwa światowego XX wieku. Jest doktorem honoris causa Uniwersytetów w Petersburgu, Sofii i Edynburgu.
Na potrzeby UMK w roku 2000 prof. Koerner ustanowił Fundusz Naukowo-Badawczy im. Theodora Koernera, co pozwoliło na przyznanie dotychczas 22 grantów.
Prof. Koerner urodził się w roku 1939 w Mlewcu k. Torunia. Posiada polskie świadectwo urodzenia i choć jako dziecko władał biegle językiem polskim, to fakt, że jego rodzina, niesiona kolejami losu, znalazła się w Niemczech, nie pozwolił mu na utrzymanie polszczyzny.
Historia obecności rodziny uczonego w Toruniu i okolicach sięga początku XVIII wieku. Jego przodkowie byli kupcami i urzędnikami publicznymi. Pradziadek, Theodor Eduard Koerner, prawnik, od 1842 roku przez 30 lat piastował – wybierany na kolejne kadencje – stanowisko burmistrza Torunia. Za jego czasów postawiono w Toruniu pomnik Mikołaja Kopernika. Po roku 1919 rodzina uczonego wybrała obywatelstwo polskie, a jego ojciec służył w polskiej kawalerii.
Nagroda im. prof. L. W. Barana
OLSZTYN Laureatką II Konkursu o Nagrodę im. Profesora Lubomira W. Barana została prof. Dorota Grejner-Brzezińska z Uniwersytetu Stanowego w Ohio, prezydent amerykańskiego Instytutu Nawigacji (ION). Nagrodę wręczono 1 października podczas inauguracji roku akademickiego na Wydziale Geodezji, Inżynierii Przestrzennej i Budownictwa Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Prof. Grejner-Brzezińska jest absolwentką Wydziału Geodezji i Urządzeń Rolnych Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie. Obecnie pełni funkcję dziekana na Wydziale Inżynierii Środowiska i Geodezji Uniwersytetu Stanowego w Ohio (USA). Wyróżniono ją za wybitne osiągnięcia naukowo-badawcze w zakresie geodezji i nawigacji satelitarnej. Po odebraniu laurów, dyplomu oraz czeku na 10 tys. zł, profesor wygłosiła wykład inauguracyjny pt. GPS motorem przyszłości: 50 lat postępu od GPS do GNSS i wciąż do przodu .
Nagroda im. Profesora Lubomira W. Barana ma na celu popularyzację osiągnięć naukowych w zakresie geodezji i kartografii. Laureatem pierwszego konkursu został prof. Aleksander Brzeziński z Wydziału Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej.
Laury Jagiellońskie
KRAKÓW 1 października w auli Auditorium Maximum UJ zainaugurowano rok akademicki 2016/2017. Uroczystość była okazją do wręczenia uniwersyteckich nagród i medali przedstawicielom środowiska akademickiego UJ. Medalem „Zasłużony dla Uniwersytetu Jagiellońskiego” uhonorowany został prof. Stanisław Majewski. Nagrody rektora UJ „Laur Jagielloński” odebrali: prof. Małgorzata Kossowska (Wydział Filozoficzny) w dziedzinie nauk humanistycznych, społecznych i prawnych, prof. Barbara Sieklucka (Wydział Chemii) w dziedzinie nauk ścisłych i przyrodniczych oraz reprezentujący nauki medyczne prof. Jacek Musiał (Wydział Lekarski). Srebrny medal „Plus ratio quam vis” wręczono redaktor naczelnej miesięcznika „Alma Mater” Ricie Pagacz-Moczarskiej.
Inauguracyjny wykład, zatytułowany Nauka jako sztuka (z)rozumienia , wygłosiła dr hab. Dorota Szumska.
Prof. L. Pawłowski uhonorowany
OLSZTYN 1 października podczas inauguracji roku akademickiego i uroczystych obchodów 65-lecia Wydziału Nauk o Środowisku Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego prof. Lucjan Pawłowski z Politechniki Lubelskiej otrzymał tytuł honorowego profesora UWM. Tytuł przyznano mu za wybitny udział w rozwoju dyscypliny inżynieria środowiska w Polsce oraz za współpracę z WNoŚ UWM, wsparcie naukowe i dydaktyczne oraz kształcenie i promocję kadry naukowej.
Prof. Pawłowski jest chemikiem. Zajmuje się metodami chemicznymi oczyszczania ścieków i uzdatniania wody oraz wytwarzaniem energii odnawialnej z wykorzystaniem biomasy z odpadów komunalnych metodą fermentacji metanowej i zgazowania termicznego. Opublikował 168 prac naukowych, jest współautorem 22 monografii, opatentował 88 wynalazków. Pracuje na Wydziale Inżynierii Środowiska PL, gdzie jest dyrektorem Instytutu Inżynierii Ochrony Środowiska. Wypromował 14 doktorów, z których 4 uzyskało habilitację, a jeden – tytuł naukowy. Jest członkiem PAN. Pełni funkcję wiceprzewodniczącego Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Jest wiceprzewodniczącym Rady Kuratorów Wydziału IV Nauk Technicznych PAN.
Nie ma róży bez matematyki
WARSZAWA Złota Róża, przyznawana co roku dla najlepszej napisanej po polsku książki popularnonaukowej służącej promowaniu wiedzy, nagroda Festiwalu Nauki w Warszawie, Instytutu Książki oraz miesięcznika „Nowe Książki”, przypadła w 2016 roku matematykom z Uniwersytetu Jagiellońskiego, dr. Krzysztofowi Ciesielskiemu i dr. Zdzisławowi Pogodzie za ich wspólną książkę Matematyczna bombonierka . Jury w składzie: prof. Magdalena Fikus, dr Stanisław Bajtlik oraz Tomasz Łubieński i Małgorzata Borczak wybierało laureatów spośród 24 nominowanych.
Nowe Centrum Sportowe
LUBLIN Na Politechnice Lubelskiej oddano do użytku zmodernizowane Centrum Sportowe. Modernizacja obejmowała: remont hali sportowej oraz pomieszczeń sanitarno-szatniowych, wyposażenie hali w aparaturę i sprzęt niezbędny do zajęć dydaktycznych oraz sekcji sportowych, tablicę wyników, nagłośnienie, trybuny dla 100 osób, a także nadbudowę części parterowej. Dodatkowe 950 m2 pozwoliło na stworzenie dużej siłowni, sali do aerobiku, sali do prowadzenia sportów walki. Obecnie powierzchnia obiektu wynosi 3 tys. m2, a kubatura – 20 tys. m3. Całkowity koszt inwestycji to ponad 7 mln zł, z czego 2,5 mln zł pochodziło z Ministerstwa Sportu i Turystyki oraz Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Doktorat h.c. – prof. W. Budzyński
SIEDLCE Prof. Wojciech Budzyński z Katedry Agrotechnologii, Zarządzania Produkcją Rolniczą i Agrobiznesu na Wydziale Kształtowania Środowiska i Rolnictwa Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie został doktorem honoris causa Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach. Tytuł nadano mu 3 października podczas inauguracji roku akademickiego. Senat UPH uhonorował prof. Budzyńskiego za wybitny wkład w kształcenie kadry naukowej, zasługi na rzecz rozwoju agronomii, a w szczególności uprawy roślin, zwłaszcza rzepaku, roślin zbożowych i energetycznych, a także za szczególne zasługi dla rozwoju Wydziału Przyrodniczego UPH.
Prof. Budzyński jest wybitnym specjalistą z zakresu uprawy roślin rolniczych, o imponującym dorobku publikacyjnym, związanym z problematyką przyrodniczych i agrotechnicznych uwarunkowań produkcji zbóż oraz roślin oleistych. Obejmuje on ponad 400 pozycji, w tym ponad 180 oryginalnych prac twórczych. – Rzepak to prawdziwa moja miłość badawcza. Sekunduję niebywałemu rozwojowi jego produkcji w Polsce i na świecie od 1982 r. – przyznawał prof. Budzyński.
Prof. Budzyński wypromował 17 doktorów w dyscyplinie agronomia. Uczestniczył w ponad 30 projektach i tematach badawczych finansowanych przez podmioty pozauczelniane. Prof. Budzyński zasiada w Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów. Doktoraty honorowe przyznały mu wcześniej Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy i Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu.
Superdeformacje jąder atomowych
WARSZAWA/KRAKÓW Jądra atomowe ciężkich pierwiastków nie muszą mieć kształtu kulistego, mogą być wyraźnie wydłużone lub spłaszczone. Międzynarodowa grupa fizyków kierowana przez naukowców z Instytutu Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie i Środowiskowego Laboratorium Ciężkich Jonów Uniwersytetu Warszawskiego przedstawiła na łamach „Physical Review Letters” wyniki prac eksperymentalnych. Wskazują one na to, że do skomplikowanych superdeformacji jąder atomowych dochodzi także w pierwiastkach znacznie lżejszych.
Jądra atomowe mają rozmiary kilku femtometrów, czyli milionowych części miliardowej części metra, ich bezpośrednia obserwacja nie jest zatem możliwa, ale informacje o ich strukturze można uzyskać analizując promieniowanie gamma emitowane przez jądra przechodzące od stanów o większych energiach do stanów o energiach mniejszych. Stany te, w zależności od budowy jąder i sposobu wzbudzania, mogą mieć różną naturę. Jądro może wibrować jako całość albo zostać pobudzone do rotacji. To właśnie zjawisko najbardziej interesowało polskich naukowców.
Doświadczenia nad superdeformacją lekkich jąder atomowych polegały na bardzo dokładnej obserwacji i analizie promieniowania gamma emitowanego przez jądra wapnia 42Ca wzbudzone do stanów rotacyjnych w wyniku zderzenia z tarczami zbudowanymi z ołowiu 208Pb lub złota 197Au. Pomiary przeprowadzono za pomocą detektora promieniowania gamma AGATA, znajdującego się we włoskim ośrodku INFN Laboratori Nazionali di Legnaro (LNL).
Współpraca między ośrodkami krakowskim i warszawskim odbywa się w ramach konsorcjum Narodowe Laboratorium Cyklotronowe (NLC), a badania finansowane były z grantów Narodowego Centrum Nauki i Unii Europejskiej.
Pro Scientia et Arte
KATOWICE Podczas inauguracji roku akademickiego na Uniwersytecie Śląskim 3 października wręczono nagrody „Pro Scientia et Arte”, honorujące pracowników uniwersytetu za wybitne osiągnięcia naukowe i artystyczne. Każdego roku wyróżnienie może być przyznane dwóm laureatom: uczonemu reprezentującemu kierunki humanistyczne i artystyczne oraz badaczowi reprezentującemu nauki matematyczno-przyrodnicze i techniczne. W tym roku w obszarze nauk humanistycznych nagrodę otrzymał prof. Marek Szczepański z Wydziału Nauk Społecznych, a w obszarze nauk przyrodniczych – prof. Janusz Janeczek z Wydziału Nauk o Ziemi, który podczas uroczystości wygłosi wykład inauguracyjny pt. Mineraloga podróż do wnętrza człowieka .
Prof. Szczepański zajmuje się socjologią regionu i społeczności lokalnych, miasta i przestrzeni, zmiany i rozwoju społecznego oraz socjologią konfliktów społecznych i etnicznych. Jest autorem bądź współautorem ponad 350 prac naukowych. Był prodziekanem Wydziału Nauk Społecznych UŚ, dyrektorem Instytutu Socjologii. Kieruje Zakładem Socjologii Rozwoju.
Prof. Janeczek to geolog – mineralog. Prowadził prace w zakresie mineralogii i geochemii naturalnych reaktorów jądrowych w Gabonie (udział w latach 1990–2000 w międzynarodowym zespole badającym naturalne reaktory jądrowe Oklo), mineralogii środowiskowej, w szczególności mineralogii pyłów atmosferycznych oraz przeobrażeń hydrotermalnych minerałów i krystalochemii minerałów. Najważniejsze publikacje dotyczą badań nad minerałami uranu oraz migracją pierwiastków promieniotwórczych w naturalnych reaktorach jądrowych. Był rektorem UŚ, prodziekanem Wydziału Nauk o Ziemi. Kieruje Katedrą Geochemii, Mineralogii i Petrografii.
Doktorat h.c. – prof. J. Gajos
ŁÓDŹ 7 października Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi przyjęła w poczet społeczności akademickiej prof. Janusza Gajosa z Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie, jednego z najwybitniejszych aktorów polskich, absolwenta łódzkiej uczelni i jej byłego wykładowcę. Janusz Gajos przez ponad 50 lat stworzył w filmie, teatrze i teatrze telewizji ponad 300 kreacji aktorskich. Wiele z nich weszło do kanony polskiego kina i teatru. W ostatnich latach zajął się też fotografią. Prof. Gajos jest pierwszym aktorem, który uzyskał doktorat honoris causa łódzkiej Filmówki. Wcześniej zaszczytu tego dostąpili: Jerzy Toeplitz, Andrzej Wajda, Roman Polański, Jerzy Kawalerowicz, Wojciech Jerzy Has, Vittorio Storaro, Jerzy Mierzejewski, Zbigniew Rybczyński, Tadeusz Różewicz, Martin Scorsese oraz Michael Haneke.
Studenci „Filmówki” przygotowali dla nowego doktora honoris causa niespodziankę: chór wykonał piosenkę z filmu Czterej pancerni i pies , zaprezentowano również krótki film zmontowany z kilkudziesięciu scen z udziałem J. Gajosa
Lux ex Silesia
KATOWICE Prof. Jan Miodek, wybitny językoznawca, dyrektor Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, otrzymał nagrodę Lux ex Silesia (Światło ze Śląska), przyznawaną osobom, które w swej działalności naukowej lub artystycznej ukazują wartości moralne i wnoszą trwały wkład w kulturę Górnego Śląska. Arcybiskup katowicki Wiktor Skworc uhonorował pochodzącego z Tarnowskich Gór językoznawcę za „wybitne osiągnięcia dla poznawania gwary śląskiej, jako źródła języka i kultury polskiej”. Nagrodę wręczono 9 października podczas międzyuczelnianej inauguracji roku akademickiego w katowickiej katedrze.
Prof. Miodek kieruje Zakładem Historii Języka Polskiego UWr. Wypromował 24 doktorów. Jest członkiem Komitetu Językoznawstwa PAN i Rady Języka Polskiego, honorowym członkiem Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego. Otrzymał doktoraty honoris causa Wileńskiego Uniwersytetu Pedagogicznego i Uniwersytetu Opolskiego.
Nagrodę Lux ex Silesia powołał w 1994 r. ówczesny metropolita katowicki abp Damian Zimoń. Wśród dotychczasowych laureatów nagrody jest wielu profesorów, m.in.: Irena Bajerowa, językoznawca, wybitni kompozytorzy Henryk Mikołaj Górecki i Wojciech Kilar, lekarze Kornel Gibiński i Franciszek Kokot, fizyk i marszałek Senatu RP August Chełkowski, ordynariusz diecezji opolskiej abp Alfons Nossol, dyrektor Biblioteki Śląskiej Jan Malicki oraz wybitny patrolog ks. Wincenty Myszor.
Złoty Skalpel 2016
WARSZAWA Jury tegorocznego 8. konkursu Złoty Skalpel, organizowanego przez redakcję „Pulsu Medycyny” we współpracy z Polpharmą, zdecydowało o przyznaniu ex aequo dwóch pierwszych nagród. Otrzymali je: prof. n.med. Mirosław Wielgoś i dr. n. med. Przemysław Kosiński z I Kliniki Położnictwa i Ginekologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego za projekt „Wdrożenie innowacyjnej metody wewnątrzmacicznej operacji płodów z rozpoznaną przepukliną przeponową” oraz prof. Mirosław Ząbek z Interwencyjnego Centrum Neuroterapii Kliniki Neurochirurgii CMKP Wojewódzkiego Szpitala Bródnowskiego w Warszawie za projekt „Operacje mózgu w czasie rzeczywistym silnego pola magnetycznego rezonansu magnetycznego. Wstęp do terapii genowej mózgu”. Wśród wyróżnionych jest czterech specjalistów z Uniwersyteckiego Szpitala Dziecięcego CM UJ w Krakowie-Prokocimu: kardiochirurdzy prof. Janusz Skalski i doc. Tomasz Mroczek z projektem „Zastosowanie długoterminowej pompy wirowej wspomagania serca u dzieci”; doc. Wojciech Górecki, który specjalizuje się w chirurgicznym leczeniu zmian w jajnikach oraz dr Bartłomiej Kowalczyk, twórca i kierownik Centrum Leczenia Artrogrypozy – ośrodka kompleksowego, chirurgicznego, rehabilitacyjnego i ortotycznego leczenia dzieci z wrodzonymi mnogimi przykurczami stawów.
Laboratorium Wydmowe
GDAŃSK W Stacji Biologicznej Wydziału Biologii Uniwersytetu Gdańskiego oddano do użytku „Laboratorium Wydmowe”. Laboratorium to sztuczna wydma, która ma służyć badaniom nad ochroną gatunków wydmowych, w tym gatunków chronionych oraz badaniom nad możliwościami przetrwania i rozwojem roślin występujących na podłożu piaszczystym (psammofitów), a także celom edukacyjnym. Projekt „Laboratorium Wydmowe” jest realizowany przez Stację Biologiczną od 2013 roku. Już w maju 2014 roku posadzone zostały pierwsze gatunki roślin wydmowych: piaskownicy zwyczajnej, groszka nadmorskiego, bylicy polnej, kostrzewy poleskiej i kocanek piaskowych.
W 2015 roku na terenie sztucznej wydmy odbywały się zajęcia edukacyjno-dydaktyczne dla studentów oraz uczniów z Trójmiasta i okolic. Wykonywano niezbędne prace pielęgnacyjne i prowadzono badania w ramach pracy magisterskiej związanej z biologią i kondycją życiową metaplantowanych roślin (metaplantacja polega na przeniesieniu egzemplarzy roślin na nowe, niezagrożone miejsce). Pod koniec 2015 roku powstał projekt „Laboratorium Wydmowe II” dotyczący rozbudowy i modernizacji otoczenia wydmy. Prace przy użyciu ciężkiego sprzętu trwały około miesiąca. Ściągnięto ponad 20-centymetrową warstwę gruntu, teren wyłożono geowłókniną i wysypano 3,5 tys. ton piasku nadmorskiego. A wszystko po to, aby sztuczna wydma i teren wokół niej jak najwierniej imitowały naturalne siedlisko nadmorskie. Na przełomie czerwca i lipca 2016 roku rozpoczęła się budowa infrastruktury technicznej – pomostów i wygrodzenia terenu laboratorium.
Doktorat h.c. – prof. Yukihiro Ozaki
KRAKÓW Prof. Yukihiro Ozaki z Departamentu Chemii Szkoły Nauk i Technologii Uniwersytetu Kwansei Gakuin (Japonia) otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Nadano mu tę godność za wybitne osiągnięcia w zakresie spektroskopii molekularnej, pionierskie badania poświęcone rozwojowi nowoczesnych metod spektroskopowych, obejmujących wzmocnione przez powierzchnię rozpraszanie ramanowskie, metody obrazowania przy użyciu promieniowania podczerwonego, chemometrię, analizę spektralną i badania teoretyczne widm wiązań wodorowych oraz możliwości ich wykorzystania w chemii, biologii oraz inżynierii materiałowej. Japoński uczony od lat współpracuje z polskimi chemikami z UJ, AGH i UWr.
Dorobek prof. Yukihiro Ozakiego obejmuje 771 prac oryginalnych oraz 38 artykułów przeglądowych. Jest on także współautorem 18 patentów. Prof. Ozaki otrzymał nagrody Królewskiego Towarzystwa Chemicznego, Towarzystwa Chemicznego Japonii i Towarzystwa Spektroskopii Stosowanej. Jest profesorem honorowym Uniwersytetu Jilin i Instytutu Chemii Stosowanej w Changchung, Chińskiej Akademii Nauk i profesorem wizytującym na Uniwersytecie Pekińskim. W 2014 roku otrzymał srebrny medal „Plus ratio quam vis”.
Na czele KNF
WARSZAWA Dr Marek Chrzanowski z Kolegium Zarządzania i Finansów Szkoły Głównej Handlowej został przewodniczącym Komisji Nadzoru Finansowego. Funkcję objął 13 października . Wcześniej dr Chrzanowski zasiadał w Radzie Polityki Pieniężnej. Uczony interesuje się polityką gospodarczą, zwłaszcza fiskalną i monetarną, finansami publicznymi, rolą państwa w gospodarce.
Komisja Nadzoru Finansowego została powołana na mocy ustawy w 2006 r. z połączenia Komisji Papierów Wartościowych i Giełd (KPWiG) oraz Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych (KNUiFE). W 2008 r. do KNF włączono też Komisję Nadzoru Bankowego, znajdującą się wcześniej w strukturach NBP.
Doktorat h.c. – prof. O.G. Blarr
OLSZTYN 14 października doktorat honoris causa Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego wręczono prof. Oskarowi Gottliebowi Blarrowi, niemieckiemu kantorowi, dyrygentowi i animatorowi życia muzycznego z Wyższej Szkoły Muzycznej Roberta Schumanna. Prof. Blarr pochodzi z Sędławek (dawne Prusy Wschodnie). Jest propagatorem muzyki Feliksa Nowowiejskiego, uczniem Krzysztofa Pendereckiego. Wielokrotnie koncertował w kościołach regionu. Z jego inicjatywy odnowiono wiele zabytkowych organów na Warmii i Mazurach. Senat UWM uhonorował prof. Blarra za działalność na rzecz ratowania dziedzictwa kulturowego, zwłaszcza zabytków muzycznych Warmii i Mazur, popularyzowanie muzyki Nowowiejskiego oraz za organizację życia muzycznego i aktywność na rzecz zbliżenia i porozumienia narodów niemieckiego i polskiego.
Atomowy duet w „Nature”
TORUŃ Na łamach „Nature Physics” ukazał się artykuł, którego współautorami są dr hab. Piotr Żuchowski z Instytutu Fizyki UMK i dr inż. Mariusz Pawlak z Wydziału Chemii UMK. Praca opublikowana 17 października na stronie „Nature Physics” opisuje badania reakcji chemicznych, w których atom helu we wzbudzonym stanie, zderzając się z molekułą wodoru, powoduje jej jonizację. Badania były możliwe dzięki unikalnemu eksperymentowi, jaki przeprowadzony został w Instytucie Weizmanna w Izraelu, w grupie kierowanej przez prof. Edvardasa Nareviciusa. Koniecznego wsparcia teoretycznego, oprócz dr. hab. Piotra Żuchowskiego i dr. inż. Mariusza Pawlaka z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, dostarczyły grupy współpracowników na uniwersytetach Technion w Hajfie (Izrael), w Kassel i Dusseldorfie (Niemcy) oraz Radboud University w Nijmegen (Holandia). Rozumienie mechanizmów rządzących oddziaływaniami i zderzeniami cząsteczek i atomów jest kluczowe w wielu bardzo różnych dziedzinach nauki: fizyce i chemii atmosfery, astrofizyce, chemii procesów, procesach spalania czy też w wielu procesach biochemicznych. Wszystkie reakcje chemiczne, które zauważamy w życiu codziennym, są szczególnym przypadkiem zderzeń cząsteczek: są to zderzenia, w których zmienia się rozkład elektronów wokół atomów.
W publikacji powstałej z udziałem naukowców z UMK badane były reakcje chemiczne, w których atom helu we wzbudzonym stanie zderzając się z molekułą wodoru, powoduje jej jonizację: rozbija ją na dodatnio naładowany jon i wolny elektron.
Zrozumienie zderzeń w niskich temperaturach są kluczowe do produkcji ultrazimnej materii, na której oparte będą w przyszłości wzorce czasu, takie jak zegar optyczny, i która może stanowić budulec symulatorów kwantowych lub służyć do wielu fundamentalnych badań. Zderzenia w podobnych warunkach zachodzą również w przestrzeni kosmicznej.
Polska Nagroda Inteligentnego Rozwoju
RZESZÓW Polską Nagrodę Inteligentnego Rozwoju wręczono po raz pierwszy 21 października w Jasionce pod Rzeszowem podczas Forum Inteligentnego Rozwoju. W kategorii Uczelnie wyższe nagrody otrzymały: Akademia Morska w Gdyni, Centrum Transferu Technologii CITTRU Uniwersytetu Jagiellońskiego, Politechnika Gdańska, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy oraz Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu. Wrocławski UP otrzymał też nagrodę główną za współpracę na linii nauka-biznes, prowadzącą do powstawania innowacyjnych rozwiązań.
W kategorii Jednostka naukowa wyróżnienia powędrowały do Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk, Instytutu Genetyki Roślin PAN, Instytutu Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych im. Włodzimierza Trzebiatowskiego Polskiej Akademii Nauk we Wrocławiu, Instytutu Badawczego Leśnictwa, Instytutu Farmaceutycznego, Instytutu Geodezji i Kartografii, Instytutu Nowych Syntez Chemicznych i Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego.
Nagrody Giedroycia i Marii Curie
LUBLIN Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej zainaugurował rok akademicki 2016/2017 23 października , w rocznicę powołania uczelni. Tradycyjnie podczas inauguracji wręczono ufundowaną przez UMCS Nagrodę Naukową im. Jerzego Giedroycia za badania nad dziedzictwem paryskiej „Kultury”. Jej laureatem został dr hab. Mirosław Szumiło z Instytutu Historii UMCS, autor książki Roman Zambrowski 1909–1977. Studium z dziejów elity komunistycznej w Polsce (Warszawa, Wyd. IPN 2014). Podczas uroczystości przyznano także Nagrodę Honorową im. J. Giedroycia, którą otrzymał Andrzej Peciak, były dyrektor wydawnictwa UMCS, inicjator edycji wielu dzieł poświęconych paryskiej „Kulturze”.
Nagroda Naukowa „Marii Curie” jest przyznawana za wyjątkowo ważne dla danej dyscypliny indywidualne lub zespołowe osiągnięcia i odkrycia naukowe. Podczas inauguracji Nagrodę ufundowaną przez UMCS po raz czwarty otrzymał zespół (na fot.), w skład którego wchodzą: prof. Wiesław I. Gruszecki, dr hab. Rafał Luchowski i dr Wojciech Grudziński za „Odkrycie nowych możliwości obrazowania molekularnego”.
Za szczególne zasługi w twórczości artystycznej Brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” został odznaczony prof. Stanisław Leon Popek.
Senat UMCS w uznaniu zasług dla Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej oraz bardzo dobrą i owocną współpracę z Instytutem Archeologii Wydziału Humanistycznego nadał Medal Amicis Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, który otrzymał prof. Siegmar von Schnurbein.
Rok po tragedii na UTP
BYDGOSZCZ 14 października, w pierwszą rocznicę tragicznych wydarzeń na Uniwersytecie Technologiczno-Przyrodniczym w Bydgoszczy, uczczono pamięć trojga studentów: Pauliny Tomasik, Natalii Górniak i Pawła Garachowa, którzy przed rokiem zmarli w wyniku obrażeń doznanych podczas feralnych otrzęsin. Rodziny zmarłych, rektor uczelni prof. Tomasz Topoliński, członkowie senatu, pracownicy i studenci UTP złożyli wieńce i zapalili znicze pod głazem pamięci w pobliżu miejsca tragedii.
O potrzebie zachowania pamięci o tamtych wydarzeniach i upamiętnienia ich ofiar mówiła prowadząca uroczystość studentka Weronika Kruszelnicka, która studiowała na tym samym kierunku inżynierii odnawialnych źródeł energii, co śp. Natalia. Modlitwę w intencji zmarłych prowadził duszpasterz akademicki ks. Piotr Wachowski. Rektor Topoliński spotkał się z rodzinami tragicznie zmarłych studentów.
Po uroczystości na terenie uczelni, delegacje kierownictwa i studentów pojechały do Serocka, Torunia i Ujścia, aby złożyć kwiaty i zapalić znicze na grobach tragicznie zmarłych studentów.
23 października w kościele pw. Matki Boskiej Królowej Męczenników w Fordonie, po zakończeniu mszy św. inaugurującej w bydgoskim środowisku akademickim Rok Akademicki 2016/2017, odbył się koncert „In Memoriam”, upamiętniający ofiary wydarzeń sprzed roku, w wykonaniu uczniów szkół muzycznych z Bydgoszczy, Bielska-Białej, Warszawy, Inowrocławia i Gniezna pod kierunkiem skrzypka prof. Pawła Radzińskiego.
Nagroda dydaktyczna rektora UW
WARSZAWA Dr Jerzy Konarski (Wydział Matematyki, Informatyki i Mechaniki), dr Karol Olejniczak (EUROREG) oraz Pascale Peeters (Wydział Neofilologii) to laureaci pierwszego konkursu dla najlepszych nauczycieli akademickich Uniwersytetu Warszawskiego. Indywidualne wyróżnienie za szczególne osiągnięcia dydaktyczne ustanowił prof. Marcin Pałys. – Chciałbym, aby takie osoby wiedziały, że je dostrzegamy i że doceniamy to, co robią, bo z sukcesu najlepszych korzysta cała uczelnia – przekonuje rektor UW. Nagroda przyznawana jest w trzech kategoriach: w obszarze nauk przyrodniczych i ścisłych, społecznych oraz humanistycznych.
– Bardzo lubię błysk w oczach studentów, gdy zrozumieją jakieś rozwiązanie i dostrzegają jego piękno – mówi dr Jerzy Konarski, który jest starszym wykładowcą w Instytucie Matematyki. Otrzymał nagrodę w obszarze nauk przyrodniczych i ścisłych. Uczy studentów m.in. geometrii różniczkowej i statystyki. W opiniach o jego zajęciach na wydziałowej stronie internetowej można przeczytać, że jest wymagający, ale doskonale tłumaczy i „uczy myślenia”. Komisja konkursowa doceniła też jego zaangażowanie w opiekę nad uzdolnionymi uczniami szkół średnich oraz w doskonalenie nauczycieli matematyki.
Pascale Peeters wykłada w Instytucie Romanistyki. Uczy języka francuskiego, prowadzi też konwersatoria poświęcone historii i teraźniejszości Belgii, podczas których rozmawia ze studentami nie tylko o polityce czy literaturze, ale też m.in. o specjałach kuchni belgijskiej. Razem ze studentami organizuje też wydarzenia kulturalne, m.in. spektakle teatralne. – Zawsze staram się pamiętać o tym, że język jest nie tylko nośnikiem obyczajowości, ale też wartości, emocji, poglądów, po prostu innych światów – wyjaśnia laureatka w obszarze nauk humanistycznych. – Ta nagroda to dla mnie najwyższe uznanie, o jakim mogłam tylko marzyć – dodaje.
Najlepszy dydaktyk w obszarze nauk społecznych, dr Karol Olejniczak, doskonale łączy pracę ze studentami z pasją naukową. Jest adiunktem w Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych. Prowadzi badania dotyczące zarządzania w sektorze publicznym, jest ekspertem w dziedzinie ewaluacji interwencji publicznych. I właśnie tym zagadnieniom poświęcone są zajęcia, które prowadzi dla studentów EUROREG-u. Uczy ich, jak w praktyce powinny być przygotowywane regulacje prawne oraz projekty i programy administracji publicznej, aby najlepiej służyły obywatelom.
Uniwersytet w Sandomierzu
SANDOMIERZ/KIELCE Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Sandomierzu wejdzie w struktury Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. Formalna konsolidacja uczelni zastąpi 31 grudnia br. W wyniku włączenia sandomierskiej PWSZ do Uniwersytetu Jana Kochanowskiego dotychczasowa publiczna uczelnia zawodowa zakończy działalność, a utworzony zostanie Wydział Zamiejscowy w Sandomierzu Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. UJK przejmie majątek, prawa i zobowiązania PWSZ w Sandomierzu, będzie kontynuował kształcenie na prowadzonych przez nią kierunkach, a studenci PWSZ staną się studentami uniwersytetu.
Piotr Ziółkowski, doradca wicepremiera Gowina, uważa, że to wydarzenie wzmocni pozycję UJK, a dla Sandomierza będzie impulsem rozwojowym.
– Sandomierz staje się miastem uniwersyteckim. Nasz wydział zamiejscowy będzie korzystał z potencjału, bazy laboratoryjnej i kadry uniwersyteckiej – mówi prof. Jacek Semaniak, rektor UJK.
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Sandomierzu powstała w 2007 r. Na trzech kierunkach studiów I stopnia (filologia, kosmetologia, mechatronika) kształci 139 studentów. Zatrudnia 25 nauczycieli akademickich, z czego w podstawowym miejscu pracy 18 nauczycieli akademickich, w tym 2 profesorów tytularnych, 2 doktorów habilitowanych, 13 doktorów i jednego magistra. W PWSZ pracuje 9 pracowników administracji.
Plus ratio quam vis dla prof. Zarzyckiego
KRAKÓW Podczas VI Zjazdu Polskiego Towarzystwa Chirurgii Kręgosłupa prof. Daniel Zarzycki, dyrektor Uniwersyteckiego Szpitala Ortopedyczno-Rehabilitacyjnego w Zakopanem, otrzymał srebrny medal „Plus ratio quam vis”. Uniwersytet Jagielloński wyróżnił go za wybitne zasługi w dziedzinie ortopedii i traumatologii, a w szczególności wprowadzenie nowych metod leczenia, wdrożenie nowoczesnych światowych i własnych technik operacyjnych.
Prof. Zarzycki kieruje Uniwersyteckim Szpitalem Ortopedyczno-Rehabilitacyjnym w Zakopanem oraz Katedrą Ortopedii i Kliniką Rehabilitacji Wydziału Lekarskiego UJ CM, które przyczyniły się do kształtowania wizerunku polskiej ortopedii w świecie, jak również promowania UJ na forum międzynarodowym. Prof. Zarzycki jest założycielem i pierwszym prezydentem Polskiego Towarzystwa Chirurgii Kręgosłupa, członkiem Europejskiego i Amerykańskiego Towarzystwa Kręgosłupowego. Ma w dorobku ponad 300 publikacji. Jest też współautorem wielu patentów z zakresu implantów kręgosłupowych.
Jak kształcić nauczycieli?
KRAKÓW 24 października na Uniwersytecie Jagiellońskim odbyła się konferencja Kształcenie nauczycieli – diagnoza i propozycje zmian , w której wziął udział wicepremier, minister nauki i szkolnictwa wyższego dr Jarosław Gowin. Rektor UJ prof. Wojciech Nowak mówił: – Jesteśmy beneficjentami szkolenia pedagogicznego. Od tego jak uczy się w szkołach, zależy to, jacy trafiają do nas studenci. Wicepremier Gowin stwierdził, że od jakości edukacji zależy kondycja naszej cywilizacji. Zaznaczył, że na proces edukacji należy patrzeć jako na całość, bowiem „bez wysokiej jakości oświaty na wczesnych szczeblach nie ma szans na sukcesy na polu naukowym”. Odnosząc się do faktu, że polskie szkolnictwo stoi w przededniu daleko idących zmian strukturalnych, wicepremier podkreślił, że reformy nie pomogą, jeśli nie przywiąże się należytej wagi do jakości kształcenia nauczycieli. Zwrócił uwagę na zasadność przyznawania uprawnień nauczycielskich poza systemem szkolnictwa wyższego oraz przez niektóre typy uczelni, a także na postulat wprowadzenia egzaminu państwowego na zakończenie stażu nauczycielskiego. Dr Gowin wyraził przekonanie, że nauczyciel powinien być kreatorem rzeczywistości szkolnej, a nie tylko wykonawcą poleceń, a także, że w edukacji nauczycieli powinno się położyć większy nacisk na etykę zawodową oraz umiejętność popularyzacji wiedzy. Na zakończenie podkreślił, że konferencja będzie ważnym źródłem inspiracji do działań, które podejmie w najbliższej przyszłości Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Prorektor UJ ds. dydaktyki, prof. Armen Edigarian, stwierdził, że kształcenie szkolne wcale nie jest łatwiejsze od nauczania studentów i nauczycieli, pod wieloma względami stanowi nawet większe wyzwanie. Prof. Tadeusz Gadacz z Uniwersytetu Pedagogicznego w stwierdził, że nie możemy ograniczać kształcenia do rozwijania jedynie kompetencji narzędziowych, zapominając o kompetencjach ludzkich. Prof. Bogusław Skowronek postulował powrót do 5-letnich nauczycielskich studiów magisterskich, poparł tez pomysł wprowadzenia egzaminu państwowego dla nauczycieli.
Na czele Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO
KRAKÓW Prof. Jacek Purchla z Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego objął stanowisko przewodniczącego Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO. Funkcję będzie pełnił do zakończenia następnej sesji komitetu, która odbędzie się w lipcu przyszłego roku w Krakowie.
Komitet Światowego Dziedzictwa tworzą przedstawiciele 21 państw wybranych spośród 192 sygnatariuszy Konwencji Światowego Dziedzictwa. Kraków został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO jako jeden z dwóch pierwszych zespołów staromiejskich wraz z Quito w Ekwadorze już w 1978 roku.
Prof. Purchla prowadzi badania nad rozwojem miast, historią społeczną i historią sztuki XIX i XX w., a także teorią i ochroną dziedzictwa kulturowego. Jest autorem kilkunastu książek i ponad 300 artykułów. Był wiceprezydentem Krakowa (1990-91). Jest twórcą i dyrektorem Międzynarodowego Centrum Kultury w Krakowie. Jest wiceprezydentem Comité international d’histoire de l’art (CIHA), członkiem Rady Europa Nostra, Komitetu Nauk o Sztuce PAN i Polskiej Akademii Umiejętności. W latach 2000-2016 przewodniczył Radzie Ochrony Zabytków. Od roku 2012 pełni funkcję przewodniczącego Polskiego Komitetu ds. UNESCO.
Opracował Piotr Kieraciński
Współpraca: Aneta Adamska, Piotr Burda, Iwona Czajkowska-Deneka, Beata Czechowska-Derkacz, Jolanta Kolano, Joanna Kosmalska, Lech Kryszałowicz, Elżbieta Rudzińska, Jacek Szymik-Kozaczko, Marta Wojtach, Aneta Zawadzka
Wykorzystano serwisy prasowe szkół wyższych, placówek badawczych i instytucji otoczenia nauki oraz serwis PAP „Nauka w Polsce”.