Polsko-Amerykańska Nagroda Naukowa

Profesorowie Ryszard Kierzek z Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN w Poznaniu i Douglas H. Turner z Wydziału Chemicznego Uniwersytetu w Rochester w USA zostali laureatami Polsko-Amerykańskiej Nagrody Naukowej, przyznawanej wspólnie przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej i American Association for the Advancement of Science, największe na świecie stowarzyszenie naukowe, wydawcę magazynu „Science”.

– To wyróżnienie podkreśla wagę polsko-amerykańskiej współpracy naukowej. Pokazuje, że jej owocem są wspaniałe osiągnięcia badawcze, które wynikają z połączenia unikalnych kompetencji naukowców, często niemożliwe do zrealizowania w pojedynkę. Mamy nadzieję, że sukcesy naszych laureatów będą inspiracją do prowadzenia wspólnych badań dla kolejnych naukowców – mówi prof. Maciej Żylicz, prezes FNP.

Naukowcy zostali wyróżnieni za badania właściwości termodynamicznych, biologicznych i strukturalnych kwasu rybonukleinowego (RNA) oraz syntezy chemicznej RNA. Laureaci nagrody rozpoczęli współpracę ponad 30 lat temu. Dzięki wynikom ich prac możliwe stało się przewidywanie struktury dowolnego RNA na podstawie jego sekwencji. Badania laureatów pozwoliły określić termodynamiczne reguły fałdowania RNA i obecnie metoda ta jest używana przez większość grup zajmujących się RNA. Zależność struktury i funkcji biologicznej RNA sprawia, że ich wspólne prace wniosły istotny wkład w badania natywnych RNA, w tym także skorelowanych z wieloma chorobami człowieka. Od kilku lat zajmują się wykorzystaniem modyfikowanych oligonukleotydów do modulacji aktywności biologicznej patogennych RNA, w tym do inhibicji namnażania wirusa grypy.

Od samego początku prace R. Kierzka i D.H. Turnera, skoncentrowane wokół termodynamiki i struktury RNA, mają ogromny wpływ na środowisko naukowe, w szczególności biochemików i biologów. Jak owocna jest ta współpraca, potwierdza m.in. 60 wielokrotnie cytowanych wspólnych publikacji.

Prof. Ryszard Kierzek jest absolwentem chemii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Doktoryzował się w 1978 roku w IChB PAN. Odbył staże podoktorskie w City of Hope National Medical Center i University of Colorado w Boulder (USA). Obecnie kieruje Zakładem Chemii i Biologii Strukturalnej Kwasów Nukleinowych w IChB. Był wielokrotnie wizytującym profesorem w USA. Zajmuje się chemią bioorganiczną i biologią strukturalną RNA. W swoich badaniach wykorzystuje wiedzę z zakresu chemii, biologii, termodynamiki, bioinformatyki oraz struktury RNA do modulacji aktywności biologicznej RNA skorelowanych z chorobami człowieka. Opublikował ponad 150 prac cytowanych ok. 6 tys. razy. Jest laureatem programu MISTRZ Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.

Prof. Douglas H. Turner studiował chemię na Uniwersytecie Harvarda w Stanach Zjednoczonych. Stopień doktora w dziedzinie chemii fizycznej uzyskał w 1972 roku na Uniwersytecie Columbia. Po zakończeniu stażu podoktorskiego na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley został profesorem na Wydziale Chemii na Uniwersytecie w Rochester, z którym jest związany do dziś. Prof. Turner jest międzynarodowym ekspertem w dziedzinie biofizyki RNA, w szczególności w zakresie termodynamiki RNA – parametrów wykorzystywanych do przewidywania fałdowania RNA znanych jako reguły Turnera. Opublikował ponad 230 prac cytowanych ponad 15 tys. razy.

Polsko-Amerykańska Nagroda Naukowa została ustanowiona w 2013 roku. Jest przyznawana parze naukowców – jednemu pracującemu w Polsce, a drugiemu w USA – za wybitne osiągnięcie naukowe będące efektem ich współpracy. Laureaci wyłaniani są co dwa lata w drodze konkursu opartego na nominacjach. Wyboru dokonuje jury złożone z wybitnych przedstawicieli polskiego i amerykańskiego środowiska naukowego. Jurorzy posiłkują się opiniami ekspertów oceniających wnioski. W tym roku nagroda została przyznana po raz drugi. Laureatami pierwszego konkursu zostali prof. Mariusz Jaskólski i dr Alexander Wlodawer za badania w dziedzinie biologii strukturalnej. Do tegorocznego konkursu zgłoszono 29 wniosków. Wysokość Nagrody wynosi 5 tys. dolarów dla każdego z laureatów.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Fot. Adam Fenster