Bionawóz o dużym potencjale

Naukowcy z Zakładu Genetyki i Mikrobiologii UMCS opatentowali preparaty, które poprawiają wzrost i plonowanie roślin bobowatych (motylkowatych), wykorzystując zjawisko symbiotycznego wiązania azotu, czyli wiązania azotu atmosferycznego przez drobnoustroje współżyjące z roślinami. Branża rolnicza widzi w preparacie duży potencjał, ponieważ ma on na celu zwiększenie naturalnego, biologicznego nawożenia roślin, funkcjonujących dzięki bakteriom glebowym. Stosowanie tego rodzaju bionawozu może także znacznie zmniejszyć poziom używanych na co dzień sztucznych nawozów azotowych.

Bakterie glebowe (rizobia) produkujące związki zwane czynnikami Nod powodują powstawanie tzw. brodawek na korzeniach roślin motylkowatych. W ich wnętrzu rizobia przekształcają niedostępny dla roślin azot cząsteczkowy w przyswajalny azot amonowy. W środowisku naturalnym ilość docierających do roślin czynników Nod może być zbyt niska, ponieważ związki te ulegają w glebie dyfuzji oraz rozkładowi z udziałem różnych mikroorganizmów. Preparat zawierający w swoim składzie rizobiowe czynniki Nod powoduje zwiększenie liczby brodawek korzeniowych o 30-60%, a więc pozwala na istotne zwiększenie liczby bakterii obecnych w tkankach roślinnych, przez co znacząco poprawia zaopatrzenie roślin w związki azotowe.

Opracowane preparaty nie zawierają żywych komórek bakteryjnych, dlatego stosowanie ich jest łatwiejsze niż używanie bionawozów zawierających rizobia. Podawanie preparatów można bardzo elastycznie dopasować do innych zabiegów agrotechnicznych, łącząc je np. z zaprawianiem nasion lub stosowaniem nawozów dolistnych na wczesnych etapach wzrostu roślin. Niezależnie od sposobu podania bionawozu pobudza on powstawanie merystemów (tkanki twórczej) korzeni oraz części nadziemnej, korzystnie wpływając na zaopatrzenie roślin w składniki pokarmowe (głównie azot), wodę oraz na ich plonowanie.

W uprawach prowadzonych na glebach zasobnych w rizobia (do takich należy większość polskich gleb) preparat współdziała z obecnymi w nich populacjami rodzimych bakterii symbiotycznych. Natomiast w przypadku istnienia przesłanek wskazujących na ich niską liczebność w glebie (gleby zdegradowane, uprawa roślin introdukowanych niedawno – np. soja) preparat może być stosowany razem z bionawozami zawierającymi żywe rizobia, wspomagając ich działanie. Bionawozy z czynnikami Nod rizobiów można stosować w uprawie różnych gatunków roślin bobowatych. Warto także zwrócić uwagę na możliwość ich oddziaływania na inne rośliny, dzięki zwiększonej aktywności merystematycznej prowadzącej do lepszego rozwoju systemu korzeniowego (efekt bezpośredni) lub możliwość czerpania z puli azotu wprowadzonego do gleby przez rośliny bobowate (efekt pośredni).

Ze strony UMCS zespołem naukowców pracujących nad preparatem kieruje dr hab. Jerzy Wielbo z Zakładu Genetyki i Mikrobiologii Wydziału Biologii i Biotechnologii. W badaniach udział bierze także Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach. Preparat jest gotowy do wdrożenia, trwają rozmowy z potencjalnymi przedsiębiorcami zainteresowanymi współpracą.