Wydarzenia
Doktorat h.c. – prof. W. Budzyński
POZNAŃ Prof. Wojciech Budzyński z Katedry Agrotechnologii, Zarządzania Produkcją Rolniczą i Agrobiznesu na Wydziale Kształtowania Środowiska i Rolnictwa Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie został doktorem honoris causa Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Główny nurt jego badań dotyczy żywności strategicznej, szczególnie ziarna zbóż konsumpcyjnych, zwłaszcza pszenicy oraz nasion roślin oleistych, głównie rzepaku, który w ostatnich latach został genetycznie zmieniony i stał się źródłem najlepszego konsumpcyjnego oleju roślinnego (ma najlepszy stosunek kwasów Omega 6 do Omega 3). Prof. Budzyński zajmował się też sprawnością energetyczną produkcji rzepaku i innych roślin oleistych i jest współautorem monografii z tej dziedziny. Wypromował 15 doktorów. Jest członkiem Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów.
Współpraca prof. W. Budzyńskiego z naukowcami z Wydziału Rolnictwa i Bioinżynierii poznańskiego Uniwersytetu Przyrodniczego przejawiała się m.in. w promowaniu kadr naukowych, wspólnymi badaniami nad pszenżytem, upowszechnianiem uprawy rzepaku czy opracowywaniem monografii poświęconej pszenicy zwyczajnej i orkiszowej, a także monografii Rośliny oleiste .
Złoto z epoki żelaza
METSAMOR/WARSZAWA Przez ponad czterdzieści lat kompleks osadniczy Metsamor badała misja ormiańska. Od 2013 roku uczestniczą w nich Polacy z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego oraz Instytutu Archeologii UW. Tegoroczny sezon obfitował w znaleziska. Piętnaście przedmiotów wykonanych ze złota znaleziono na terenie osiedla, jak i cmentarzyska. Naszyjnik z karneolu i złota, porzucony najprawdopodobniej podczas najazdu króla urartyjskiego Argiszti I na początku VIII w p.n.e., jest pierwszym tego typu znaleziskiem z osady datowanej na okres wczesnego żelaza (XI–IX w p.n.e.) z terenów Zakaukazia. W komorze grobowej, która najprawdopodobniej była wykorzystywana na przestrzeni setek lat – od środkowej epoki brązu do wczesnej epoki żelaza – odnaleziono złote zawieszki w kształcie półksiężyca oraz złote paciorki, które pierwotnie były częścią kilku naszyjników. Oprócz tego z grobu wydobyto m.in. brązowe elementy uprzęży końskiej i prawie tysiąc paciorków z karneolu.
Przez ponad czterdzieści lat armeńskich badań rozpoznano ruiny fortecy z 2 poł. II tysiąclecia p.n.e. Wewnątrz murów obronnych odkryto pozostałości okrągłych domostw, warsztatów i świątyń z III, II i I tysiąclecia p.n.e. Na przylegającym do wzgórza cmentarzysku odkryto ponad sto bogato wyposażonych grobów z epoki brązu i żelaza. Głównym terenem aktywności polskiej misji jest północna terasa wzgórza kryjąca pozostałości dużego osiedla z przełomu epoki brązu i żelaza. Odsłonięto tam mury czterech budowli. Odkryto też dwa bezgłowe szkielety ofiar najazdu, który spadł na urartyjskie osiedle na początku VI wieku p.n.e. W warstwach datowanych na ten okres odnaleziono też żelazne noże i pociski do proc. Groby wkopane w ruiny budynków, datowane na I w n.e., świadczą, że teren opuszczonego osiedla służył jako cmentarz dla okolicznej ludności.
Nowe kadry
WARSZAWA 12 sierpnia ze stanowiskiem zastępcy dyrektora NCBR pożegnał się Leszek Garbarczyk, który pełnił tę funkcję od 2011 r. Z końcem sierpnia funkcję tę objął prof. inż. Aleksander Nawrat (na fot.) z Zakładu Sterowania i Robotyki Instytutu Automatyki Politechniki Śląskiej. Jego zainteresowania naukowe dotyczą systemów dyskretnych, układów ze skokowo zmieniającymi się parametrami i ich relacji z estymacją, systemów adaptacyjnych, autonomicznego sterowania bezzałogowych obiektów typu UAV, inteligentnego przetwarzania obrazu, kodowania i kryptoanalizy, IT & T systemów, projektowania i budowy bezprzewodowej transmisji urządzeń, systemów biometrycznych, zmiany fazy metali.
Prof. Nawrat kierował wieloma projektami badawczymi i rozwojowymi. Miał także ścisłe kontakty z praktyką gospodarczą, pracując na stanowiskach kierowniczych m.in. w WASKO S.A. oraz Ośrodku Badawczo-Rozwojowym Urządzeń Mechanicznych „OBRUM”. Był też członkiem Rady NCBR oraz członkiem Komisji ds. Programów Strategicznych. Obecnie przewodniczy Komitetowi Sterującego programu STRATEGMED.
Trwa też nabór kandydatów na członków Rady NCBR na kolejną kadencję. Kandydatów mogą zgłaszać środowiska naukowe oraz społeczno-gospodarcze i finansowe. W skład Rady zostanie powołanych sześciu członków wskazanych przez środowiska naukowe oraz siedmiu wskazanych przez przedstawicieli biznesu. W skład Rady wchodzi po 10 reprezentantów nauki, biznesu i ministrów. Członkowie są powoływani przez ministra właściwego ds. nauki na czteroletnią kadencję, z tym że w połowie kadencji następuje wymiana części składu Rady.
Medal RTH
OLSZTYN/NIŻNY NOWGOROD Prof. Dariusz Szpoper Z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego został odznaczony złotym medalem upamiętniającym 150 lat istnienia Rosyjskiego Towarzystwa Historycznego. Uhonorowano go w uznaniu dorobku naukowego. Medal został wybity w limitowanej liczbie 25 sztuk, a prof. Szpoper jest jedynym cudzoziemcem, któremu to odznaczenie przyznano. W uroczystościach 150-lecia RTH wziął udział Siergiej Naryszkin, prezydent Towarzystwa i zarazem przewodniczący Dumy Państwowej Federacji Rosyjskiej. Na awersie medalu widnieje symbol Towarzystwa – historyczne postaci: księcia Dymitra Pożarskiego i starosty niżnonowgorodskiego Kuźmy Minina, zaś na rewersie umieszczono sentencję w języku rosyjskim brzmiącą: „Proszłoje opriedieliajet buduszczije” (Przeszłe wyznacza przyszłe). Prof. D. Szpoper jest kierownikiem Katedry Historii Państwa i Prawa Polskiego i Doktryn Polityczno-Prawnych UWM, doktorem h.c. Państwowego Uniwersytetu im. Iwane Jawakiszwili w Tbilisi oraz członkiem honorowym RTH.
Rosyjskie Towarzystwo Historyczne zostało założone w marcu 1866 r. w Sankt Petersburgu, a 23 maja tegoż roku jego statut oficjalnie zatwierdził car Aleksander II. Po rewolucji 1917 roku zostało zdelegalizowane, a jego pomieszczenie odebrane i rozgrabione. Wielu jego członków wyjechało na zesłanie, niektórych rozstrzelano. Stowarzyszenie kontynuowało jednak swoją działalność poza Rosją. Zostało odtworzone w 2012 r. Jego celem jest likwidacja „białych plam” w historii, walka z jej fałszowaniem, wspieranie projektów oświatowych, a także odrodzenie zainteresowania wiedzą na temat przeszłości.
Wioślarskie mistrzostwa
POZANŃ Na początku września na torze regatowym Malta w Poznaniu rozegrano Akademickie Mistrzostwa Świata w wioślarstwie, w których wystartowało ponad 340 zawodniczek i zawodników z 26 państw. Poznań był gospodarzem tej imprezy po raz trzeci (wcześniej w 1992 i 2000 roku). Polskie osady wystartowały w 13 z 15 finałowych wyścigów i zdobyły w nich osiem medali: jeden złoty, pięć srebrnych i dwa brązowe.
W finale czwórek mieszanych Marta Wieliczko, Maciej Zawojski, Szymon Pośnik i Katarzyna Wełna finiszowali na drugim miejscu. Sylwia Zimnicka wygrała finał B jedynek wagi lekkiej kobiet. W jedynce wagi lekkiej mężczyzn srebro zdobył Jerzy Kowalski. W czwórkach wagi lekkiej mężczyzn Remigiusz Biernacki, Dawid Kamiński, Łukasz Stasiewicz i Rafał Nalewalski dość niespodziewanie zostali akademickimi mistrzami świata, zdobywając jedyne złoto dla Polski. W dwójce kobiet Anna i Maria Wierzbowskie zdobyły srebrny medal. W czwórce mężczyzn brązowy medal zdobyła osada w składzie: Patryk Przekopski, Michał Szpakowski, Robert Fuchs, Mateusz Wilangowski. W jedynkach mężczyzn srebrny medal do dorobku Polaków dorzucił Dominik Czaja. W dwójce podwójnej kobiet srebro zdobyły Olga Michałkiewicz i Katarzyna Zillmann. W dwójce podwójnej mężczyzn Dawid Grabowski i Adam Wicenciak uplasowali się na drugim miejscu. W ósemce mężczyzn brązowe medale wywalczyli: Olaf Malinowski, Jan Janasik, Jakub Jankowski, Marcin Sobieraj, Damian Krawitkowski, Filip Leszczyński, Adrian Pawłowski, Łukasz Krajewski i Mariusz Kozioł.
Polacy wygrali klasyfikację drużynową przed Włochami i Czechami. W klasyfikacji medalowej zwyciężyli jednak Niemcy, którzy tryumfowali w czterech konkurencjach, wyprzedzając ekipy Czech (także cztery złota) i Włoch (trzy złota).
Groźne bakterie w Odrze
SZCZECIN Dr Małgorzata Pawlikowska-Warych z Katedry Mikrobiologii Uniwersytetu Szczecińskiego metodami biologii molekularnej wykryła w wodach Odry bakterię z rodziny Simkaniaceae (rząd Chlamydiales), którą określa się jako chlamydię środowiskową. To nowy potencjalny czynnik zakaźny dla ssaków, w tym człowieka. Chlamydie klasyczne znane są od 5 tysięcy lat, ale dopiero 15-20 lat temu wyodrębniono wśród nich chlamydie środowiskowe. Ze względu na bogactwo środowiska obecnie chlamydii środowiskowych, pod względem systematycznym, jest więcej niż chlamydii klasycznych
Badaczom z US jako jedynym w Polsce udało się stwierdzić ten zarazek (OdraWCh30) w wodzie rzecznej. Do tej pory zaobserwowano takie bakterie tylko w niektórych krajach (Austria, Francja, Hiszpania, Izrael, Niemcy). Naukowcy z US wykazali go jednak w wodach Odry i jak wynika z dotychczasowych badań w tym obszarze należy on do chlamydii środowiskowych, które są bardzo groźne dla człowieka i zwierząt (powodują m.in. schorzenia układu oddechowego).
– Nasze odkrycie wynika z faktu, że zajmujemy się nimi nieustająco od lat 80. XX wieku – mówi prof. Wiesław Deptuła, kierownik Katedry Mikrobiologii US. – Chcemy wykazać, że chlamydie środowiskowe występują w środowisku, m.in. w wodzie i w odchodach ptaków, choć nie wykluczamy, że także w organizmach ssaków (ludzie, zwierzęta gospodarskie), co oznacza, że jest to problem poważny. Naszym zamiarem jest uruchomienie procesu diagnostycznego polegającego na opracowaniu znaczników, na bazie których będzie można prowadzić rozpoznawanie chlamydii środowiskowych. Dzięki temu mielibyśmy szansę zlikwidować przypuszczalne źródło i przyczynę wielu schorzeń wywoływanych przez te zarazki – wyjaśnia prof. Deptuła.
INNOMOTO
KRYNICA/WARSZAWA 7 września podczas Forum Ekonomicznego w Krynicy przedstawiono szczegóły nowego programu sektorowego INNOMOTO, realizowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju ze środków POIR. Ma on być dla producentów aut, części samochodowych i akcesoriów „polisą ubezpieczeniową” od ryzyka związanego z inwestowaniem w innowacje.
– Prototypy samochodów bez kierowcy, ultralekkie pojazdy czy układy napędowe do e-busów to przykłady innowacyjnych projektów, które będą mogły otrzymać dofinansowanie w ramach INNOMOTO – powiedział Jarosław Gowin, wicepremier, minister nauki i szkolnictwa wyższego. Na nowatorskie rozwiązania w branży motoryzacyjnej NCBR przeznaczy 250 mln zł. Producenci z branży motoryzacyjnej będą mogli przeznaczyć je m.in. na robotyzację linii montażowych, tworzenie inteligentnych systemów logistycznych, nowe technologie spawania laserowego czy łączenia kompozytów, opracowanie prototypów ultralekkich aut lub samochodów autonomicznych. Dofinansowanie ma zmotywować przedsiębiorców do tworzenia i rozbudowy własnych działów badawczo-rozwojowych oraz prac nad nowymi technologiami. Program posłuży także zachęcaniu firm z branży motoryzacyjnej do rozszerzenia współpracy z krajowymi ośrodkami naukowymi w formie podwykonawstwa.
Przedsiębiorcy i konsorcja przedsiębiorstw będą mogli składać wnioski o dofinansowanie badań przemysłowych i prac rozwojowych w pierwszym konkursie INNOMOTO od 5 października do 21 listopada 2016 r. Poziom dofinansowania pojedynczego projektu może sięgnąć 80%.
Akademiki PPP
KRAKÓW Trzy akademiki i stołówka Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego zostały wyremontowane w partnerstwie publiczno-prywatnym. To pierwsze tego typu przedsięwzięcie UJ. Budynki powstały w latach 70. XX wieku. W 2011 r. pojawiła się groźba ich zamknięcia, gdyż po 40 latach użytkowania nie spełniały już norm przeciwpożarowych i eksploatacyjnych, a uczelni nie było stać na remont. Postanowiono wykorzystać formułę partnerstwa publiczno-prywatnego, mimo świadomości, że dwa pierwsze projekty PPP zakończyły się w Polsce porażką. W 2013 r. w siedzibie MNiSW podpisano umowę z firmą Neoświat PPP Projects (obecnie PPP Venture sp. z o.o.), która z własnych funduszy (100 mln zł) wykonała remont budynków i przez 25 lat będzie odpowiedzialna za utrzymanie obiektów. Za wynajmowanie pokoi studentom, ich kwaterowanie, jak również ustalanie wysokości opłat oraz ich pobieranie odpowiedzialna jest uczelnia. Wynika to z przyjętego przez UJ tzw. ryzyka popytu. To nie partner prywatny, a uczelnia ponosi ryzyko tego, czy studenci będą mieszkać w akademikach. Bez względu na obłożenie jest zobowiązana do płacenia tzw. opłaty za dostępność. Uczelnia będzie spłacać spółce wydane na remont pieniądze.
Akademiki UJ CM w Prokocimiu oferują 1016 miejsc w jedno– i dwuosobowych pokojach z łazienkami. Na każdym piętrze są kuchnie oraz pralnie i suszarnie. Powstało także zaplecze rekreacyjne – sale do aerobiku, korty tenisowe, boiska do koszykówki i piłki ręcznej, trasy biegowe, wiaty na rowery, a nawet miejsca do grillowania.
POLAR z NCBJ
ŚWIERK Detektor POLAR, opracowany i wyprodukowany przez naukowców i inżynierów z Narodowego Centrum Badań Jądrowych, przyczyni się do bliższego poznania natury jednych z najpotężniejszych wybuchów we Wszechświecie. Urządzenia zamontowane na wystrzelonej 15 września chińskiej stacji kosmicznej „Tiangong-2” (TG-2) będą badać polaryzację promieniowania gamma rozbłysków gamma. Wysłanie w kosmos detektora POLAR jest jednym z efektów współpracy polsko-szwajcarskiej.
POLAR będzie uczestniczył w zbieraniu danych w międzynarodowym projekcie realizowanym przez Chiny (Institute of High Energy Physics), Szwajcarię (INTEGRAL Science Data Centre, Département de Physique Nucléaire et Corpusculaire Uniwersytetu Genewskiego, Paul Scherrer Institut) oraz Polskę (Narodowe Centrum Badań Jądrowych). Zaangażowanie naszego kraju było możliwe dzięki zakończonemu już grantowi PSAP („Technologie informatyczne dla potrzeb obserwacji astrofizycznych w szerokim zakresie energetycznym”) o wartości 4,1 mln zł, finansowanemu ze środków Polsko-Szwajcarskiego Programu Badawczego (SWISS Contribution).
W odróżnieniu od innych detektorów badających błyski gamma (np. umieszczonych na pokładzie satelity SWIFT), POLAR przeznaczony jest do pomiaru samego zjawiska polaryzacji, a nie lokalizacji źródeł błysków. Urządzenie składa się z 1600 podłużnych scyntylatorów (6x6x176 mm) ułożonych na kwadratowej powierzchni (40×40 scyntylatorów), dzięki czemu możliwe jest uzyskanie blisko 400 cm2 efektywnego pola rejestracji oraz pomiaru asymetrii. Scyntylatory są zoptymalizowane do pomiaru rozpraszania comptonowskiego w zakresie energii od 50 keV do 500 keV, a emitowane w nich światło jest mierzone w 25 wieloanadowych powielaczach. Dodatkowo detektor wyposażony jest w pasywną osłonę, której zadaniem jest odcinanie niskoenergetycznego promieniowania kosmicznego. Detektor POLAR jednocześnie będzie „obserwował” bardzo dużą część nieba.
Polscy naukowcy i inżynierowie są twórcami kluczowych elementów eksperymentu POLAR. Około dziesięciu osób z NCBJ w ciągu ostatnich 10 lat zaangażowanych było bezpośrednio w prowadzone prace. Głównym ich osiągnięciem było zaprojektowanie i wybudowanie układu centralnego trygera (na fot.) wraz z niskopoziomowym oprogramowaniem, a także zaprojektowanie specjalistycznego zasilacza wysokiego napięcia.
Przewodniczący teolog
POZNAŃ Ks. dr hab. Mieczysław Polak, prodziekan ds. studenckich Wydziału Teologicznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, został 14 września wybrany przewodniczącym Stowarzyszenia Teolożek i Teologów Pastoralnych Europy Środkowej i Wschodniej (PosT-Netzwerk der mittel– und osteuropäischen Pastoraltheologinnen und Pastoraltheologen). Stowarzyszenie zrzesza naukowców z kilkunastu ośrodków naukowych krajów środkowo– i wschodnioeuropejskich. Stanowi platformę badawczą, na której dokonuje się wymiana doświadczeń naukowych i prowadzone są interdyscyplinarne badania. Stowarzyszenie wydaje serię naukowych monografii tematycznych „Pastoraltheologische Hefte”.
PTKS
POZNAŃ 16 września , podczas IV Walnego Zjazdu Wyborczego Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej w Poznaniu, prof. Iwona Hofman, dziekan Wydziału Politologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie oraz kierownik Zakładu Dziennikarstwa, została ponownie wybrana na funkcję prezesa PTKS na kolejną kadencję (2016-2019). Do grona członków Zarządu (na fot.) wybrana została także dr Małgorzata Adamik-Szysiak, adiunkt w Zakładzie Dziennikarstwa na Wydziale Politologii UMCS. Pozostali członkowie Zarządu to: prof. Bogusława Dobek-Ostrowska (redaktor CEJC, Uniwersytet Wrocławski), dr hab. Zbigniew Oniszczuk, prof. UŚ (Uniwersytet Śląski w Katowicach), dr hab. Alicja Jaskiernia, prof. UW (Uniwersytet Warszawski), dr hab. Dorota Piontek, prof. UAM (Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu), ks. dr hab. Michał Drożdż, prof. UPJPII (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie) oraz dr hab. Małgorzata Molęda-Zdziech, prof. SGH (Szkoła Główna Handlowa w Warszawie).
Polskie Towarzystwo Komunikacji Społecznej powstało w 2007 r. na Walnym Zjeździe Założycielskim we Wrocławiu, ale idea powołania Towarzystwa pojawiła się rok wcześniej jako efekt dyskusji podczas konferencji podsumowującej 50 lat badań nad komunikowaniem i mediami w Polsce (Wrocław, marzec 2006). Aktywność Towarzystwa ma prowadzić do integracji środowiska badaczy i praktyków komunikowania, uporządkowania obszaru studiów nad komunikowaniem i mediami oraz podniesienia ich rangi i poziomu. Cele PTKS realizowane są poprzez: pracę sekcji badawczych (spotkania, konferencje, projekty badawcze), odbywające się co 3 lata kongresy PTKS, wydawanie anglojęzycznego półrocznika „Central European Journal of Communication”, współpracę z naukowymi towarzystwami międzynarodowymi (ICA, ECREA, IPSA, IAMCR), rozwijanie współpracy z badaczami i uczelniami w Europie Środkowej oraz dwa ogólnopolskie konkursy: na najlepszy doktorat z zakresu nauki o komunikowaniu oraz na monografię z dziedziny nauk o mediach i komunikowaniu.
Zatrzymani
WARSZAWA/WROCŁAW/BIAŁYSTOK W ciągu ostatniego miesiąca policja zatrzymała kolejne prominentne osoby ze świata nauki w związku z pobieraniem nieuprawnionych wynagrodzeń ze środków przeznaczonych na badania naukowe. Jednym z zatrzymanych jest były prorektor Politechniki Wrocławskiej, innym – były rektor Wojskowej Akademii Technicznej. Prof. Eugeniusza R. (PWr) i kilku innych pracowników naukowych Wydziału Mechanicznego PWr zatrzymano za wyłudzenie za pomocą sfałszowanych dokumentów co najmniej 265 tys. zł ze środków przeznaczone na dofinansowanie projektów naukowych. Wszyscy zostali zwolnieni po wpłaceniu kaucji. Prokurator zakazał im uczestniczenia w projektach badawczych finansowanych z grantów.
Zatrzymanie byłego rektora WAT w Warszawie i szefa jednej z katedr tej uczelni ma związek z prowadzonym śledztwem w sprawie wyłudzania pieniędzy na podstawie fikcyjnych umów na badania naukowe, które nie były wykonywane. Także w tych wypadkach prokuratura zastosowała wobec zatrzymanych poręczenia majątkowe. W połowie roku CBA zatrzymało pod podobnymi zarzutami osiem osób, siedmiu pracowników uczelni i jednego byłego pracownika WAT. Jeszcze wcześniej zarzuty w tym samym śledztwie postawiono siedmiu osobom, m.in. dyrektorowi Wojskowego Instytutu Medycyny Lotniczej oraz kierownikowi Działu Informatyki WAT.
Katedra Monneta
KRAKÓW Agencja Wykonawcza ds. Edukacji, Kultury i Sektora Audiowizualnego Komisji Europejskiej przyznała prof. Januszowi Węcowi Katedrę Unii Europejskiej im. Jeana Monneta, która będzie realizowała projekt „European Union in Crisis – What Is Wrong and How to Fix It? (EUCRIS)”. Prof. Węc prowadzi badania na temat historii powszechnej najnowszej i stosunków międzynarodowych. Kieruje Katedrą Studiów nad Procesami Integracyjnymi w Instytucie Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Jest członkiem i ekspertem wielu krajowych i zagranicznych instytucji oraz towarzystw naukowych, jak Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce, Team Europe, Instytutu Kościuszki, Towarzystwa Instytutu Zachodniego w Poznaniu czy Polskiego Towarzystwa Historycznego. Autor ponad 200 publikacji naukowych, w tym 18 monografii i syntez, na temat ustroju Wspólnot Europejskich i Unii Europejskiej, integracji europejskiej i pozaeuropejskiej, stosunków polsko-niemieckich, najnowszej historii Niemiec, a także niemieckiego systemu politycznego.
Program Jeana Monneta adresowany jest do uniwersytetów w państwach członkowskich UE oraz do uczelni z pozostałych krajów zainteresowanych rozwojem nowych projektów edukacyjnych i badań naukowych w zakresie integracji europejskiej. Wspomaga także działania ekspertów mających bogate doświadczenie dydaktyczne i naukowe w tej dziedzinie.
Nagroda PISF
POZNAŃ/GDYNIA 20 września , podczas Gali Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej na 41. Festiwalu Filmowym w Gdyni, prof. Małgorzata Hendrykowska z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza otrzymała nagrodę PISF w kategorii Książka o tematyce filmowej za dwutomową pracę Historia polskiego filmu dokumentalnego (1896-1944 i 1945-2014) , która ukazała się w Wydawnictwie Naukowym UAM. Nagroda PISF to jedyna polska nagroda osób i instytucji niezwiązanych z produkcją filmów za osiągnięcia w upowszechnianiu i promocji sztuki filmowej. Jest przyznawana w kilkunastu kategoriach od 2008 roku. Kandydatów mogą zgłaszać instytucje kultury, szkoły filmowe, władze samorządowe, instytucje pozarządowe związane z kulturą i inne podmioty oraz osoby działające w sektorze kultury.
Prof. Hendrykowska jest historykiem filmu i kultury filmowej; pracuje w Katedrze Filmu, Telewizji i Nowych Mediów na Wydziale Filologii Polskiej i Klasycznej UAM. W roku 2000, wspólnie z mężem, prof. Markiem Hendrykowskim, odnalazła we francuskim archiwum filmowym w Bois d’Arcy najstarszy z zachowanych polskich filmów fabularnych: Pruska kultura (1908) oraz uważany za zaginiony film Odrodzona Polska (1924). Wykłada historię filmu. Jest członkiem rady redakcyjnej czasopisma „Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication” i stałym współpracownikiem „Kwartalnika Filmowego”. Przewodniczy Radzie Naukowej Filmoteki Narodowej w Warszawie. Jest autorką m.in. Kroniki kinematografii polskiej 1895-2011 (Wyd. Ars Nova, 2012).
Plus ratio quam vis
KRAKÓW Podczas otwarcia konferencji Dziecko ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi prof. Dov Aleksandrowicz, znakomity lekarz i terapeuta z Izraela, otrzymał srebrny medal „Plus ratio quam vis”. Uhonorowano go w dowód uznania za wieloletnie wspieranie Katedry Psychiatrii oraz Kliniki Psychiatrii Dzieci i Młodzieży oraz Katedry Psychoterapii Wydziału Lekarskiego UJ Collegium Medicum w prowadzonych seminariach, warsztatach i szkoleniach. Profesor dzieli się swoim doświadczeniem zawodowym uzyskanym w uniwersytetach amerykańskich oraz izraelskich, gdzie piastował wysokie stanowiska uczelniane i szpitalne.
Prof. Aleksandrowicz urodził się w Krakowie. Polskę opuścił przed drugą wojną światową. Tytuł lekarza otrzymał na Uniwersytecie w Pavii we Włoszech. Jest współautorem wielokrotnie wznawianych książek: The Injured Self: The Psychopathology and Psychotherapy of Developmental Deviations oraz Developmental Deviations and Personality: Theoretical Issues and Therapeutic Appllications .
Konferencję zorganizowaną przez Klinikę Psychiatrii Dzieci i Młodzieży UJ Collegium Medicum, Miejskie Centrum Profilaktyki Uzależnień oraz Specjalistyczną Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną dla Dzieci z Niepowodzeniami Edukacyjnymi w Krakowie otworzył wykład prof. Aleksandrowicza pt. Zaburzenia rozwojowe i rozwój uczuciowy .
Chitynowa nagroda
TORUŃ Mgr Anna Ilnicka z Wydziału Chemii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika otrzymała nagrodę im. prof. Henryka Struszczyka za oryginalne osiągnięcia autorskie w badaniach nad chityną i jej pochodnymi. Konkurs ogłosiło Polskie Towarzystwo Chitynowe. Uznanie jury uzyskał dorobek A. Ilnickiej obejmujący cykl prac (z ostatnich 4 lat) nad wykorzystaniem chityny i chitozanu do otrzymywania wysokoazotowych materiałów węglowych. Uwzględniono również osiągnięcia naukowe, na które składają się m.in. publikacje w czasopismach z listy filadelfijskiej, uzyskany patent i zgłoszenia patentowe, nagrody i medale przyznane na targach innowacji i wynalazczości, a także statuetka Ambasadora Innowacji 2015 przyznana przez ministra nauki i szkolnictwa wyższego oraz szereg rozdziałów w monografiach.
Mgr Ilnicka prowadzi badania nad przetwórstwem naturalnych polimerów chityny i chitozanu do materiałów węglowych charakteryzujących się odpowiednimi dla zastosowań elektrochemicznych parametrami strukturalnymi i powierzchniowymi, w szczególności wyróżniających się wysoką zawartością azotu.
Nagrodę wręczono podczas konferencji Nowe aspekty w chemii i zastosowaniu chityny i jej pochodnych , która odbyła się w dniach 14-16 września w Malborku.
Diamentowe granty 5
WARSZAWA Minister nauki i szkolnictwa wyższego przyznał blisko 16 milionów zł na finansowanie projektów wybitnie uzdolnionych studentów jednolitych studiów magisterskich lub absolwentów studiów I stopnia, prowadzących badania naukowe na wysokim poziomie i posiadających wyróżniający się dorobek naukowy. Do piątego konkursu zgłoszono 277 wniosków. Granty otrzymało 83 młodych badaczy z 33 instytucji naukowych. Najwięcej ze szkół wyższych – 24, w tym z dwóch niepublicznych: Akademii Leona Koźmińskiego i Uniwersytetu SWPS. Siedmioro laureatów prowadzi badania w 6 instytutach PAN, a troje w instytutach badawczych z obszaru medycyny. Najwięcej grantów zdobyli młodzi z Uniwersytetu Jagiellońskiego – 23 o wartości 4,1 mln zł (256% całej kwoty przyznanej w konkursie). NA drugim miejscu znajduje się Uniwersytet Warszawski, którego studenci uzyskali 16 grantów. Po 4 granty uzyskali studenci Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Wysokości grantów wynosi od 100 do 220 tys. zł, przy czym najwyższy grant z obszarze nauk humanistycznych, społecznych, nauk o sztuce i twórczości artystycznej mógł mieć wartość 180 tys. zł, a w obszarze nauk ścisłych, technicznych i nauk o życiu – 220 tys. zł.
Diamentowy Grant przyznawany jest od 2012 roku. Od tego czasu 353 studentów uzyskało granty o wartości 63,3 mln zł. Zwycięzcy pierwszych konkursów założyli Stowarzyszenie Laureatów Diamentowego Grantu.
Biozgodne rusztowania
KRAKÓW/WARSZAWA Konsorcjum naukowo-przemysłowe kierowane przez dr hab. Ewę Zubę-Surmę, prof. UJ z Zakładu Biologii Komórki Wydziału Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego otrzymało z NCBR 8,8 mln zł na realizację projektu „Opracowanie zoptymalizowanych metod leczenia uszkodzeń tkankowych w oparciu o innowacyjne kompozyty oraz mezenchymalne komórki macierzyste i ich pochodne u pacjentów z chorobami cywilizacyjnymi”. Subwencję przyznano w trzecim konkursie programu „Profilaktyka i leczenie chorób cywilizacyjnych – Strategmed”. Całkowita wartość projektu to 17 mln zł. Konsorcjum BioMiStem, które ma realizować prace, tworzą: Uniwersytet Jagielloński (lider), Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie, Instytut Technologii Materiałów Elektronicznych w Warszawie, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Instytut Farmakologii PAN w Krakowie, Instytut Zootechniki – Państwowy Instytut Badawczy w Krakowie oraz Instytut Medycyny Innowacyjnej Sp. z o.o. w Krakowie.
– Chcemy przebadać możliwość zastosowania biozgodnych materiałów jako rusztowań dla mezenchymalnych komórek macierzystych (MSCs) oraz możliwość ich wykorzystania w regeneracji tkanki chrzęstnej i kostnej u pacjentów cierpiących na choroby cywilizacyjne, takie jak otyłość i cukrzyca typu 2. Liczymy na poznanie mechanizmów regeneracji oraz opracowanie nowych metod leczenia, w tym uszkodzeń tkanki kostnej i chrzęstnej u pacjentów z chorobami cywilizacyjnymi – wyjaśnia dr hab. Ewa Zuba-Surma, prof. UJ.
Program „Profilaktyka i leczenie chorób cywilizacyjnych – Strategmed” był pierwszym strategicznym programem badań naukowych i prac rozwojowych, opracowanym przez Radę Narodowego Centrum Badań i Rozwoju na podstawie Krajowego Programu Badań. Od 2012 roku odbyły się trzy konkursy, w wyniku których do finansowania skierowano 44 projekty badawczo-rozwojowe o łącznej wartości 800 mln zł.
Doktorat h.c. – prof. M. Lewenstein
WARSZAWA Prof. Maciej Lewenstien z Katalońskiego Instytutu Nauk Fotonicznych w Barcelonie otrzymał 26 września tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego. Uczony jest absolwentem Wydziału Fizyki UW. Prof. Lewenstein jest fizykiem teoretycznym specjalizującym się w optyce kwantowej, fizyce silnie skorelowanych układów zahaczającej o fizykę statystyczną, fizyce układów nieuporządkowanych, informatyce kwantowej i zastosowaniu fizyki w psychologii i socjologii. Za dokonania w obszarze optyki kwantowej i fizyki ultrazimnych gazów otrzymał w 2011 r. Nagrodę FNP. Uzyskał dwa granty ERC. Jest współautorem ponad 500 artykułów naukowych, które były cytowane około 23 tys. razy. Prof. Lewenstein prowadził badania na Uniwersytecie Harvarda, uniwersytetach w Essen i Hanowerze, w Joint Institute for Laboratory Astrophysics (JILA) na Uniwersytecie Colorado w Boulder oraz we francuskim Centrum Badań Jądrowych (CEA) w Saclay.
Podczas uroczystości prof. Lewenstein podkreślił, że osoby, które spotkał na Uniwersytecie Warszawskim, miały ogromny wpływ na jego osobowość, badania i karierę. Wskazał profesorów Iwo Białynickiego-Birulę i Kazimierza Rzążewskiego, który był opiekunem jego pracy dyplomowej. Doktor honoris causa UW jest miłośnikiem muzyki jazzowej i autorem przewodnika po polskich nagraniach jazzowych.
Nagroda Bergstedta
KRAKÓW Szwedzkie Królewskie Towarzystwo Naukowe przyznało dr. hab. inż. Jarosławowi Majce z Wydziału Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Akademii Górniczo-Hutniczej prestiżową Nagrodę Bergstedta w kategorii Fizyka – Chemia – Geologia. Polskiego uczonego nagrodzono za badania petrologiczne i strukturalne w Górach Skandynawskich.
Badania grupy prowadzonej przez dr. hab. inż. Majkę skupiają się na historii głębokiej subdukcji i ekshumacji kompleksów skalnych brzegu kontynentalnego Baltiki. Szczególnie interesującymi obiektami badań są skały wysokociśnieniowe, które nierzadko formowały się na głębokościach większych niż 100 km, o czym świadczyć mogą chociażby odkrycia metamorficznych diamentów w badanych skałach. W celu odszyfrowania historii pogrążania i wynoszenia takich skał naukowcy używają szeregu technik petrologicznych i geochronologicznych uwzględniających m.in. szacowanie warunków ciśnienia i temperatury, w których badane skały się formowały, za pomocą tradycyjnej geotermobarometrii oraz termodynamicznych modelowań równowag fazowych, a także określanie wieku bezwzględnego skał przy użyciu gamy dostępnych geochronometrów (badania izotopowe). Nadrzędnym celem badań jest zrozumienie kompleksowości obszernego orogenu kolizyjnego, jakim są Kaledonidy Skandynawskie, a także zaaplikowanie zdobytej wiedzy do innych tego typu orogenów (w tym w Polsce), uwzględniających współczesne analogi takie jak Himalaje.
Dr hab. inż. Jarosław Majka obronił doktorat dotyczący historii tektonometamorficznej południowego Spistbergenu w 2007 r. Po doktoracie odbył staż w Słowackiej Akademii Nauk, a następnie został zatrudniony w Uppsala University w Szwecji. Tam też habilitował się w 2014 roku. Od jesieni 2015 r. jest zatrudniony na częściowy etat w AGH. Jest kierownikiem kilku projektów badawczych fundowanych przez polskie i szwedzkie agencje grantowe.
Cor Baayen Award 2016
WARSZAWA Dr Michał Pilipczuk z Wydziału Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytetu Warszawskiego został tegorocznym laureatem Nagrody im. Cora Baayena. Wyróżnienie przyznawane jest przez konsorcjum ERCIM (European Research Consortium for Informatics and Mathematics) wybitnym młodym naukowcom zajmującym się informatyką i matematyką stosowaną. Dr Pilipczuk jest adiunktem w Instytucie Informatyki UW. Rozprawę doktorską obronił w 2013 roku na Uniwersytecie w Bergen. Zajmuje się algorytmiką parametryzowaną, ze szczególnym uwzględnieniem algorytmów grafowych, kernelizacji oraz zastosowań strukturalnej teorii grafów. W ubiegłym roku jego badania zostały docenione przez Fundację Rozwoju Informatyki, która przyznała mu Nagrodę im. Witolda Lipskiego dla młodych polskich badaczy zajmujących się informatyką i jej zastosowaniami.
Hydros na wodór
LUBLIN Hydrogreen Team, zespół studentów i pracowników Politechniki Lubelskiej, pracuje nad modyfikacją Hydrosa, pojazdu zaprojektowanego z myślą o zminimalizowaniu strat energii dzięki aerodynamicznemu nadwoziu, niezwykle niskim oporom mechanicznym oraz bardzo sprawnemu układowi napędowemu. Konstrukcja opiera się na monokoku wykonanym z ultralekkich materiałów kompozytowych. Hydros może przejechać tysiąc kilometrów za złotówkę. W tym roku po raz pierwszy wystartował w zawodach Shell Eco Marathon w Le Mans.
– Obecnie budujemy pojazd zasilany wodorem. Jeden kilogram wodoru daje 3 razy więcej energii niż kilogram benzyny. Odpowiednio przechowywany jest równie bezpieczny (lub bezpieczniejszy) jak paliwa węglowodorowe. Do tej pory rozwijaliśmy głównie układ elektryczny oraz dopracowywaliśmy stronę mechaniczną pojazdu. Teraz przyszedł czas na wdrożenie zasilania wodorowego poprzez zastosowanie ogniwa paliwowego PEM. Dotychczas ogniwo było testowane na stanowisku pomiarowym, teraz będzie zastosowane w prawdziwych warunkach na torze – mówi Tytus Tulwin, prezes Studenckiego Koła Naukowego „Napędy lotnicze”.
Na zawodach Shell Eco Marathon w 2017 r. Hydros będzie startował w kategorii Prototype przy wodorowym źródle energii, a ściślej na ogniwie paliwowym PEM.
Opracował Piotr Kieraciński
Współpraca: Lublin – Aneta Adamska, Iwona Czajkowska-Deneka, Olsztyn – Lech Kryszałowicz, Poznań – Jerzy Lorych, Szczecin – Julia Poświatowska, Świerk – Marek Sieczkowski
Wykorzystano serwisy prasowe szkół wyższych, placówek badawczych i instytucji otoczenia nauki oraz serwis PAP „Nauka w Polsce”.