Kultura dialogu

W dniach 7-10 września 2016 na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II odbyła się 9. Międzynarodowa Konferencja nt. Dialogowego Ja (The Ninth International Conference on the Dialogical Self) z udziałem 189 osób z 39 krajów. Została ona zorganizowana przez zespół z Katedry Psychologii Osobowości KUL pod kierunkiem prof. Piotra Olesia.

Teoria Dialogowego Ja Huberta Hermana postuluje istnienie w każdym człowieku wielu względnie autonomicznych punktów widzenia, zwanych pozycjami Ja, między którymi zachodzą (lub mogą zachodzić) wzajemne interakcje. Głosy wewnętrzne, nazywane „społecznością umysłu”, reprezentują nie tylko części naszego Ja, ale także inne osoby, instytucje i obecne w przestrzeni społeczno-kulturowej punkty widzenia. Jako jednostka interpretująca własne doświadczenia, człowiek jest kreatorem znaczeń, zaś jego system znaczeń osobistych ma charakter historyczny: obejmuje przeszły, teraźniejszy i przyszły punkt widzenia, między którymi mogą istnieć istotne różnice, ujawniające się w tzw. dialogach temporalnych. Wewnętrzna polifonia (tj. artykulacja różnych punktów widzenia) jest integrowana przez metapozycję Ja.

Program tegorocznej Międzynarodowej Konferencji Dialogowego Ja obejmował 14 wykładów, w tym 4 plenarne, 18 sympozjów, 17 sesji referatowych, 10 warsztatów, 3 grupy tematyczne oraz sesję posterową. Prelegenci prezentowali wyniki badań empirycznych oraz rozważania teoretyczne dotyczące aktualnego statusu, znaczenia i aplikacji teorii Dialogowego Ja w takich obszarach, jak m.in. rozwiązywanie konfliktów, budowanie tożsamości, kształtowanie wartości i rozwój moralny, rozwój wyobraźni, psychologia społeczna, psychologia pracy i organizacji, psychologia kliniczna, psychoterapia, polityka, edukacja i sztuka.

Tematem przewodnim konferencji były możliwości i uwarunkowania budowania nowej jakości w życiu publicznym, tj. kultury dialogu wyrażającej się raczej w zainteresowaniu i otwartości na cudze stanowiska, potrzeby i problemy, mniej zaś w dążeniach do przekonania drugiej strony do swoich racji, jak ma to miejsce w klasycznym (i bardziej konserwatywnym) dyskursie społecznym. Teoria Dialogowego Ja, jako akcentująca wewnętrzne zróżnicowanie każdego człowieka, wydaje się mieć duży potencjał w zakresie promowania akceptacji i zrozumienia także tej różnorodności, która obecna jest poza indywidualnym Ja, wyrażającej się w tym, co nieznane i „obce” u innych osób, w innych społecznościach i kulturach. Dialogowe Ja może tym samym odgrywać istotną rolę w procesie kształtowania aksjologicznych podstaw społecznego funkcjonowania, co ma kluczowe znaczenie na początku XXI wieku, w okresie dynamicznych przemian społeczno-kulturowych.

X Konferencja nt. Dialogowego Ja odbędzie się w roku 2018 w Uniwersytecie Minho (Braga, Portugalia).