Integracja danych

Fot. Piotr Kieraciński

Podczas wiosennego posiedzenia KRASP (3-4 czerwca), ostatniego w tej kadencji, wybrano nowe władze. Przewodniczącym został prof. Jan Szmidt, rektor Politechniki Warszawskiej, a jego zastępcami profesorowie Andrzej Tretyn, rektor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika i Wiesław Bielawski, rektor elekt Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego.

Pierwszy dzień obrad miał miejsce na Uniwersytecie Warszawskim, co było dobrą okazją dla prof. Marcina Pałysa, rektora UW, do przypomnienia, że największa polska uczenia obchodzi w tym roku jubileusz 200-lecia istnienia.

Prof. Wiesław Banyś, przewodniczący KRASP, mówił, że rektorzy z uznaniem przyjęli ustawę „czyszczącą” (zwaną też odbiurokratyzowującą lub deregulacyjną), natomiast wątpliwości budzi w nich propozycja stosowania jednego, ogólnopolskiego, bezpłatnego systemu antyplagiatowego. Prof. Banyś przypomniał apele KARSP o przeciwstawienie się mowie nienawiści (z października 2015) oraz przeciwko rasizmowi (z maja 2016). Mówił też o sprawach zagranicznych, w tym o dokumencie EUA dotyczącym modernizacji szkolnictwa wyższego w Europie, konferencji o współpracy uczelni na jedwabnym szlaku (PO) i konferencji rankingowej w Lizbonie, gdzie występowali z ważnymi referatami profesorowie Stanisław Kistryn (UJ) i Tomasz Szapiro (SGH). Aktywność międzynarodowa to znak rozpoznawczy kadencji prof. Banysia na stanowisku szefa KRASP.

Gośćmi rektorów byli ministrowie Jarosław Gowin i Teresa Czerwińska. Prof. Czerwińska zapowiedziała przegląd zasad finansowania szkolnictwa wyższego i nauki, który zostanie przeprowadzony przez zespół ekspercki. – Nie tylko jest za mało środków na obie te dziedziny, ale nie są wydawane w sposób optymalny – stwierdziła. Zapowiedziała też zmiany w algorytmie dotacji podstawowej. – Trzeba przedefiniować wskaźniki i ich wagi – mówiła prof. Czerwińska. – Chcemy stworzyć silniejsze bodźce projakościowe. Wskazała też na kwestię wiarygodności danych przysyłanych przez uczelnie. Może to poprawić zintegrowanie systemu POLON i GUS, co ma nastąpić do końca września. Pojawi się „okienko” poprawiania danych w przypadku ich zmian. Od 2017 r. dane będą przekazywane tylko do GUS, z którego będą „migrowały” do POLON-u i będą podstawą obliczania dotacji. Minister skierowała apel do rektorów o zasilanie systemu POLON dobrymi danymi. Wspomniała też o powstaniu Rady Użytkowników POLON-u. Zauważyła, że konieczność konsultowania nowego algorytmu z sześcioma resortami nie pozwoli na wprowadzenie go już w 2017 r.

Min. Gowin stwierdził, że Plan Morawieckiego wymaga większych nakładów na naukę. Trudniej natomiast będzie uzyskać wyższe nakłady na szkolnictwo wyższe. – Musimy mieć zgodę całego środowiska na zmiany, które zagwarantują poprawę jakości kształcenia – mówił J. Gowin. – Musicie państwo dać mi argumenty do starań o większe nakłady.

Odpowiedź padła natychmiast. Prof. Banyś zauważył, że nakłady w Polsce wynoszą ok. 3 tys. euro na studenta, co stanowi połowę średniej europejskiej. Na jednego nauczyciela akademickiego przypada w Polsce 17 studentów, podczas gdy w Europie – 12.

– Będę deklamował te argumenty przed moimi partnerami z rządu – zapewnił min. Gowin. – Jest wiele niepokojących sygnałów, nie tylko z rankingów – kontynuował – a premier chce widzieć wyraźną perspektywę poprawy sytuacji w szkolnictwie wyższym.

Prof. Tadeusz Więckowski, rektor Politechniki Wrocławskiej, stwierdził, że innowacyjność to nie zadanie uczelni, ale przedsiębiorstw, które często nie są zainteresowane własnymi, nowoczesnymi rozwiązaniami. Czy konsumenci w Polsce są gotowi na nowatorskie produkty? – zapytał. – Duże firmy nie chcą z nami tworzyć konsorcjów – mówił prof. Tadeusz Słomka, rektor AGH. A to przecież warunek uzyskania przez naukę środków z funduszy europejskich w perspektywie finansowej 2014-2020. Prof. Jerzy Woźnicki zauważył, że polska nauka zajmuje 19. miejsce na świecie, zaś szkolnictwo wyższe – 33., co koresponduje z wielkością naszej gospodarki. Stwierdził też, że startowaliśmy 20 lat temu w konkurencji „zwiększenie scholaryzacji”, co się udało. Teraz trzeba zmienić wektory w kierunku jakości. – Musimy bronić pozycji publicznej polskich uczelni! – wołał szef Fundacji Rektorów Polskich. Prof. Kazimierz Wiatr z AGH, przewodniczący senackiej Komisji Edukacji Nauki i Sportu, przypomniał, że nakłady na naukę spadły w naszym kraju z 0,79% PKB na początku lat 90. XX wieku do 0,26% PKB w 2016 r.

Prof. Ryszard Zimak, rektor Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina, wiceprzewodniczący KRASP, zwrócił uwagę na trudną sytuację polskiego wyższego szkolnictwa artystycznego, zwłaszcza muzycznego. – Jak wytłumaczyć politykom, że nie można zbiorowo kształcić pianistów, skrzypków, kompozytorów czy reżyserów dźwięku? – pytał. Obecnie jest 19 wyższych szkół artystycznych i kilkanaście wydziałów artystycznych na uniwersytetach, które otrzymują z budżetu około pół miliarda złotych. To, zdaniem rektora Zimaka, stanowczo za mało. Tymczasem zagrożenie dla uczelni artystycznych to także wprost zagrożenie dla kultury, a kultura jest tym, co z całą pewnością promuje Polskę na świecie.

Prof. Jan Szmidt chciałby, aby w jego kadencji KRASP zbudował silne lobby w Brukseli. – Dlaczego nas tam nie ma? – pytał. Postulat dobrej reprezentacji KRASP środowiska wybrzmiał mocno w dyskusji. Prof. Dariusz Kijewski, prorektor Uniwersytetu w Białymstoku, przestrzegał przed zbyt mocnym zdefiniowaniem KRASP w nowej ustawie o szkolnictwie wyższym, bo może to ograniczyć możliwości działania konferencji w przyszłości.