Konferencja Rektorów Uniwersytetów Polskich
Finanse nie do końca dobre
Rektorów uniwersytetów zgromadzonych na Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy na ostatnim w tej kadencji posiedzeniu oburzyły wystąpienia ministra nauki i szkolnictwa wyższego Jarosława Gowina, w których „wypominał” polskim uczelniom niskie pozycje w międzynarodowych rankingach. W tym kontekście mówiono o potrzebie rozsądnego lobbingu w mediach na rzecz polskiej nauki i szkolnictwa wyższego.
Prof. Ryszard Dębicki (UMCS) z Uniwersyteckiej Komisji Nauki pokazywał skalę inwestycji uniwersytetów. Przytoczył m.in. przykłady swojej uczelni, która na inwestycje przeznaczyła w ostatnich latach pół miliarda złotych oraz UAM, który na rozbudowę bazy wydał 1,2 mld zł. – Teraz trzeba stworzyć instrumenty finansowe, które umożliwią utrzymanie tej infrastruktury i pełne jej wykorzystanie – mówił.
Prof. Stanisław Kistryn (UJ) przekonywał, że podział środków na działalność statutową na trzy równe części między uczelnie, instytuty PAN i instytuty badawcze nie jest właściwy. Obecnie w szkołach wyższych pracuje 80% naukowców, w instytutach PAN – 7%, a w instytutach badawczych – 15%. W uczelniach na jednego badacza przypada 4 tys. zł dotacji statutowej, w instytutach badawczych – 17 tys. zł, zaś w instytutach PAN – 45 tys. zł. Prof. Kistryn zauważył też, że infrastruktura naukowa rozrasta się szybko, natomiast dotacja statutowa rośnie powoli i obecnie po kilku latach spadku zaledwie przekroczyła poziom z 2012 r.
Prof. Bogdan Gregor (UŁ) z Uniwersyteckiej Komisji Finansów przedstawił sytuację finansową uniwersytetów. Najgorszy był rok 2012, gdy wszystkie uniwersytety łącznie miały deficyt w wysokości ponad 33 mln zł. W roku 2015 miały nadwyżkę w wysokości prawie 200 mln zł. Najwyższą odnotowały UMK (ponad 34 mln zł), UWM (30 mln zł), UW (24 mln zł), UWr (prawie 23 mln zł) i UJ (22 mln zł). Pod kreską pozostawał jedynie UKW z 600 tys. zł deficytu. Prelegent zauważył jednak, że sytuację w kilku przypadkach poprawiła sprzedaż zbędnych nieruchomości. Potwierdził to prof. Andrzej Tretyn (UMK): – Wysoki wynik zawdzięczamy częściowo sprzedaży gruntów.
Prof. Wojciech Nowak (UJ) był zdania, że w rzeczywistości sytuacja jest gorsza niż to wynika z zapisów księgowych, które nie uwzględniają np. zadłużenia w bankach. Mówca zwrócił uwagę na programy do zarządzania uczelnią. SAP i USOS są kosztowne. – Nie wyobrażam sobie jednak kierowania uczelnią bez nich – mówił. Jako wadę dostępnego oprogramowania wskazał niemożliwość rozbudowy oprogramowania o potrzebne szkołom wyższym moduły.
Rektor Stanisław Michałowski (UMCS) był mniej powściągliwy: -Wmanewrowaliśmy się w SAP – stwierdził. I przytoczył opinię szefa Asseco, który miał powiedzieć, że zdaje sobie sprawę, że nie jest to program dla uczelni.
Zainteresowanie wzbudziła nowelizacja rozporządzenia o ocenie parametrycznej. Zdaniem prof. Maciej Zabla (KEJN), zmiana wartości z 3N na 2N spowoduje nieco spłaszczenie wyników oceny. Przeprowadzono symulację, która pokazała, że zmian kategorii nie byłoby dużo, jednak nowe rozwiązanie promuje jednostki słabsze. Nastąpi sporo zmian w kolejności w kategorii A. Sprzeciw zapewne będą zgłaszały jednostki humanistyczne, dla których 2N nie jest korzystne. Prof. Zabel stwierdził też, że nowe rozwiązanie może spowodować zwiększenie liczby jednostek A+ nawet do 10% ocenianych. To z kolei sprawi, że skonsumują one zbyt dużo środków statutowych. Obniżenie natomiast współczynnika finansowania A+ z 1,5 do 1,2 spowoduje, że uzyskiwanie kategorii A+ stanie się nieatrakcyjne z finansowego punktu widzenia. Jego zdaniem A+ powinno być kategorią elitarną, którą otrzyma nie więcej niż 3-4% jednostek. Zdaniem prof. Kistryna, spłaszczenie oceny pogorszy system.
Prof. Michał Karoński (NCN) przedstawił zmiany w systemie grantów. – MNiSW przekazało nam program Juventus Plus – stwierdził. – Te 30 mln złotych przeznaczymy na zmodyfikowanie grantów dla młodych badaczy. Sonatina będzie przeznaczona dla tych, którzy są do trzech lat po doktoracie, Sonata – od 2 do 5 lat, a Sonata Bis – 5 do 12 lat po doktoracie. Na drugie etapie oceny wniosków będzie rozmowa kwalifikacyjna – mówił szef Rady NCN.
W Sonatinie zatrudnianie młodych badaczy ma być możliwe pod warunkiem ich wyjazdu na staż zagraniczny na 2 do 6 miesięcy. W Sonacie będą środki na sfinansowanie zwolnienia uczestnika z obowiązków dydaktycznych. Konkurs Polonez z kolei ma wyłonić badaczy, którzy będą mieli szanse na złożenie wniosku o grant ERC. Z tego powodu wymagany jest wyjazd na staż do badacza, który jest laureatem grantu ERC. Małe granty będą przyznawane na wykonanie jednego działania badawczego. Wnioski mogą być składane w trybie ciągłym. Wprowadzony będzie uproszczony system podpisywania umów. Budżet programu to 24 mln zł, a grant może wynieść od 5 do 30 tys. zł.
Dr Maria Sobieszczyk przedstawiła sytuację festiwali nauki, które mają coraz większe kłopoty z uzyskaniem finansowania budżetowego z DUN.
Dokonano wyboru nowych władz KRUP na kadencję 2016-2020. Przewodniczącym został prof. Wojciech Nowak, rektor UJ. Jego zastępcami zostali profesorowie Stanisław Michałowski z UMCS i Edward Włodarczyk z Uniwersytetu Szczecińskiego.
(PK)