Wydarzenia
NPRH – idą zmiany
WARSZAWA Na początku lutego Ministerstwo Nauki ogłosiło wyniki konkursów modułów „Rozwój” i „Umiędzynarodowienie” Narodowego Programu Humanistyki (wyniki konkursów modułu Tradycja zostały rozstrzygnięte latem 2015 r.). W ramach modułu „Rozwój” rozstrzygnięto dwa konkursy, na które zgłoszono 317 projektów. W pierwszym finansowane będzie 18 projektów dotyczących ważnych i aktualnych problemów polskiej kultury. Drugi konkurs skierowany był do naukowców prowadzących badania humanistyczne związane z twórczością artystyczną. W jego wyniku sfinansowane zostanie 35 projektów. Na oba konkursy ministerstwo przeznaczyło 29,6 mln zł. Pierwszy konkurs modułu „Umiędzynarodowienie” dotyczył tłumaczenia i opublikowania najwybitniejszych polskich monografii. Zostanie sfinansowanych 80 takich przedsięwzięć. W drugim konkursie wyłoniono 15 zwycięskich projektów, dotyczących wydania zagranicznych wersji polskich czasopism naukowych. Na finansowanie tego modułu ministerstwo przeznaczyło 8,2 mln zł. Do konkursów modułu „Umiędzynarodowienie” zgłoszono 251 wniosków.
Po ogłoszeniu wyników konkursów oraz zapowiedzi przez ministerstwo zmian w NPRH, prof. Ryszard Nycz, przewodniczący Rady NPRH, 11 lutego opublikował oświadczenie, w którym protestuje przeciwko stwierdzeniu, że program nie jest transparentny oraz przeciw planom przekazaniu części środków z NPRH do NCN. Prof. Nycz argumentował przeciwko tej drugiej decyzji: „moduł „Rozwój” proponował konkursy grantowe, które: (a) nie dublowały żadnego istniejącego konkursu w NCN-ie; (b) nie są możliwe do przejęcia przez NCN (zgodnie z podstawami prawnymi tej agencji), m.in. ze względu na włączanie do tych konkursów nauk stosowanych; (c) proponowały konkursy o charakterze priorytetowym dla strategii działania MNiSW (innowacyjność)”. Szef Rady NPRH poinformował też, że „opublikowane w dniu wczorajszym przez MNiSW wyniki konkursów w module «Rozwój» oraz «Umiędzynarodowienie» odbiegają (łącznie w 13 przypadkach) od wyników rankingów przygotowanych przez Zespoły Specjalistyczne i rekomendowanych przez Radę NPRH”. Wyraził też nadzieję, że zostanie to wyjaśnione 18 lutego na spotkaniu rady NPRH z prof. Aleksandrem Bobko, sekretarzem stanu w MNiSW. Tymczasem na tym spotkaniu Rada dowiedziała się o podjęciu przez ministerstwo decyzji o jej rozwiązaniu. (Do chwili oddania tego numeru do druku członkowie Rady NPRH nie otrzymali pisemnych decyzji o rozwiązaniu Rady; więcej na temat NPRH napiszemy w kwietniowym numerze FA.)
Kosmiczna współpraca chemików
TORUŃ Wydział Chemii UMK podpisał umowę z Europejską Agencją Kosmiczną na opracowanie metody analizy zanieczyszczeń organicznych satelitów według standardów ECSS, wykonanie testów i koordynację międzylaboratoryjnych analiz (system Round Robin*) w 10 laboratoriach europejskich. Wydział Chemii UMK przeprowadzi także walidację wyników testów. W ramach projektu ESA wypożyczyła uniwersytetowi na okres 20 lat spektrometr FTIR z detektorem FPA i spektrometr Ramana z układem obrazowania (wartość katalogowa aparatury to ok. 1,5 mln zł). Badania przeprowadzone zostaną w Centralnym Laboratorium Wydziału Chemii (Pracownia Analiz Instrumentalnych). Wydział Chemii będzie koordynatorem projektu oraz jednym z laboratoriów wykonujących pomiary. Po pozytywnym zakończeniu projektu Round Robin, na Wydziale Chemii powstanie laboratorium akredytowane przez ESA wg standardów ECSS. Umożliwi to wykonywanie systematycznych analiz powierzchni metodami spektroskopii IR i Ramana dla ESA oraz innych podmiotów badawczych i przemysłowych. Rozpoczęta współpraca przyniesie również korzyści w postaci zdobycia doświadczeń naukowo-badawczych z sektorem kosmicznym oraz poszerzy ofertę dydaktyczną dla studentów chemii na UMK. Centralne Laboratorium Wydziału Chemii UMK w Toruniu (Pracownia Analiz Instrumentalnych) wyposażone jest w najnowocześniejszą aparaturę naukową przeznaczoną do badania zarówno morfologii, struktury powierzchni ciał stałych, jak też jakościowej i ilościowej charakterystyki składu chemicznego ciał stałych i cieczy. Jednostka zajmuje się pomiarami instrumentalnymi na dużej infrastrukturze badawczej metodami spektroskopowymi (EDX, IR, Raman, EELS, NMR, XRD) w skali makro, mikro i nanometrycznej.
AFiB Vistula w EFMD
WARSZAWA Akademia Finansów i Biznesu Vistula została członkiem European Foundation for Management Development. Do globalnego stowarzyszenia szkół biznesu dołączyła jako 13. instytucja edukacyjna z Polski. EFMD jest uznanym organem akredytującym jakość w edukacji zarządzania, przyznającym certyfikaty m.in. EQUIS i EPAS. European Foundation for Management Development z siedzibą w Brukseli zrzesza ponad 850 instytucji oraz ponad 25 tys. ekspertów ze środowiska akademickiego, biznesu i administracji publicznej w 83 krajach na świecie. Wśród członków Fundacji są najlepsze uczelnie biznesowe w Europie i na świecie, takie jak: KU Leuven (Faculty of Economics and Business), Solvay Brussels School (Université Libre de Bruxelles), Copenhagen Business School, HEC Paris czy London Business School. EFMD stanowi forum do wymiany informacji i budowania sieci, debaty na temat innowacji, badań i najlepszych praktyk w zakresie zarządzania. Przyznaje akredytacje EQUIS, EPAS i EDAF dla szkół biznesu, programów nauczania i programów biznesowych. AFiB Vistula jest także członkiem innych międzynarodowych stowarzyszeń związanych z edukacją w dziedzinie zarządzania i biznesu, m.in. CEEMAN, przyznającej akredytacje IQA oraz WACE (World Council and Assembly on Cooperative Education), wspierającej programy, które łączą doświadczenie zawodowe z nauką. Jest również członkiem międzynarodowego stowarzyszenia instytucji szkolnictwa wyższego IAU.
Nagroda Heweliusza
GDAŃSK 28 stycznia wręczono Nagrody Naukowe Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza. Laureatka w kategorii nauk humanistycznych i społecznych została dr hab. Danuta Popinigis, prof. Akademii Muzycznej w Gdańsku. Uhonorowano ją za wybitne osiągnięcia w badaniach kultury muzycznej dawnego Gdańska, w szczególności dziejów i muzyki gdańskich carillonów historycznych. Nagrodę w kategorii nauk przyrodniczych i ścisłych otrzymał prof. Marek Żukowski, fizyk z Uniwersytetu Gdańskiego. Nagrodzono go za sformułowanie teoretycznych podstaw eksperymentalnej interferometrii wielofotonowej stanów splątanych i badanie konsekwencji zjawisk nieklasycznych dla naszego zrozumienia podstaw teorii kwantów oraz możliwości zastosowania tych zjawisk w kwantowej komunikacji.
Nagroda im. Jana Heweliusza przyznawana jest od 1988 roku. Dotychczas otrzymało ją 41 naukowców. Początkowo przyznawana była jedynie w dziedzinie nauk ścisłych i przyrodniczych. W 2001 roku po raz pierwszy przyznano ją także w dziedzinie nauk humanistycznych. W 2013 roku kategoria nauk humanistycznych została poszerzona o nauki społeczne.
Zbiory sztuki KUL na wystawie
LUBLIN Przez cały luty w Muzeum Lubelskim można było podziwiać ponad sto prac na papierze z kolekcji KUL. Wernisaż wystawy Matejko, Chełmoński, Pankiewicz i inni. Akwarele, pastele, rysunki, i grafiki ze zbiorów Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II odbył się 29 stycznia .
Kolekcję muzealną KUL zapoczątkował w roku 1932 ksiądz kanonik Jan Władziński (1861–1935). Pełni ona rolę warsztatu dydaktyczno-badawczego z zakresu konserwacji, muzealnictwa, inwentaryzacji i ochrony zabytków dla studentów historii sztuki. Częścią tych zbiorów jest kolekcja graficzna, na którą składają się 222 prace wykonane w różnych technikach. W zbiorze najliczniej reprezentowane są dzieła z daru Olgi i Tadeusza Litawińskich, obejmujące rysunki i ryciny takich artystów, jak: Piotr Michałowski, Stanisław Chlebowski, Juliusz Holzmüller, Mieczysław Jakimowicz, Kazimierz Podsadecki. Pod względem artystycznym nie ustępują im prace z kolekcji Stanisławy i Tadeusza Witkowskich, wśród których na szczególną uwagę zasługują dzieła: Jana Matejki, Józefa Chełmońskiego, Michała Borucińskiego, Leona Wyczółkowskiego oraz zespół 17 fantazji na temat architektury polskiej Stanisława Noakowskiego i zainspirowane nimi 3 rysunki realnych budowli autorstwa samego donatora. Akwarelę Kwiaty w wazonie Józefa Pankiewicza kolekcja zawdzięcza legatowi Joanny Gliwy, natomiast zespół 15 akwarelowych prac Nikifora Krynickiego pochodzi ze spuścizny po ks. prof. Władysławie Smoleniu, wieloletnim opiekunie zbiorów muzealnych KUL. W przypadku grafiki warto wspomnieć przekaz Krystyny Hartleb, obejmujący 20 pozycji, w tym przykłady rycin europejskich tak znanych artystów, jak Willem Jacobsz Delff czy Dominicus Custos. Ciekawa jest też donacja prezydenta Lecha Wałęsy (1995 r.), na którą składają się przykłady grafiki rodzimej i obcej pochodzące głównie z darów dyplomatycznych.
Dzięki współpracy z muzeami zbiory sztuki KUL są prezentowane szerokiej publiczności. Wcześniej takie wystawy odbyły się we Wrocławiu, Sandomierzu, Stalowej Woli, Suwałkach, Lesznie i Kozłówce.
Antropocen
Kielce , Prof. Agnieszka Gałuszka z Zakładu Geochemii i Ochrony Środowiska Instytutu Chemii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego jest w grupie naukowców, którzy uważają, że zaczęła się nowa era w dziejach Ziemi. Artykuł na ten temat ukazał się w „Science”, a podpisało się pod nim 22 naukowców z największych ośrodków naukowych na świecie. Autorzy tekstu przekonują, że żyjemy na początku nowej epoki w dziejach Ziemi – antropocenu, który następuje po holocenie, uważanym oficjalnie za współczesną nam erę. Na takie stwierdzenie pozwala zapis geologiczny współczesnych osadów. Antropocen zaczął się około 1950 roku. – Ten moment określa się jako tak zwane Wielkie Przyspieszenie. Od tego czasu możemy zauważyć bardzo intensywny wzrost demograficzny i będące jego konsekwencją zwiększenie produkcji i działalności przemysłowej w skali globalnej. Osady z ostatnich dekad charakteryzują się obecnością materiałów, które są ściśle związane z działalnością człowieka, takich jak aluminium, beton, tworzywa sztuczne. Są w nich także obecne izotopy radioaktywne (m.in. pluton) powstałe w wyniku testów nuklearnych prowadzonych od 1945 r. Izotopy te przemieszczały się z masami powietrza i są teraz obecne w osadach na całym globie.
Nazwa antropocen – choć przeniknęła już do języka potocznego – nie została dotąd zatwierdzona jako oficjalny termin naukowy. Do tego potrzebna jest zgoda Międzynarodowej Komisji Stratygrafii (ICS). Twarde dowody będą zaprezentowane na Międzynarodowym Kongresie Geologicznym w Kapsztadzie pod koniec sierpnia br. przez grupę roboczą ds. antropocenu, którą kieruje prof. Jan Zalasiewicz z brytyjskiego Uniwersytetu w Leicester.
Nagrody za informatyzację
WARSZAWA 29 stycznia min. Anna Streżyńska wręczyła nagrody laureatom sesji „Forum Młodych Mistrzów – ekonomiczne aspekty informatyzacji państwa”, która miała miejsce podczas XXI Forum Teleinformatyki. Nagrodę główną otrzymało Centrum Zastosowań Matematyki i Inżynierii Systemów PAN za wynik badań dotyczących taksonomii walut kryptograficznych (tzw. kryptowaluty). Celem prac było stworzenie listy wymagań dla potrzeb projektowania nowej kryptowaluty mającej docelowo zastąpić bitcoina. Laureatami „Forum Młodych Mistrzów” zostali: Michał Grela – Taksonomiczne ujęcie kryptowalut , Centrum Zastosowań Matematyki i Inżynierii Systemów PAN – za najlepszą merytorycznie prezentację; Katarzyna Beśka, Mateusz Wnuk, Piotr Gieleciński, Krzysztof Świtała – Smart city car park – analiza wymagań prawnych, ekonomicznych i technicznych międzyplatformowej mobilnej aplikacji do zarządzania miejscami parkingowymi w gminach , Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego – za najlepszą prezentację z zakresu ochrony danych osobowych; Piotr Olszewski – Efektywność i ryzyka ekonomiczne a metody dystrybucji zaufania w przypadku wirtualizacji organizacji , Wojskowa Akademia Techniczna – za najlepszą prezentację z zakresu informatyzacji administracji publicznej; Aleksander Brol, Paweł Sowiński – Zabezpieczanie usług sieciowych , Centrum Zastosowań Matematyki i Inżynierii Systemów PAN – za najlepszą prezentację z zakresu bezpieczeństwa informacyjnego; Bartosz Górski, Kamil Górski, Marek Jabczyński, studenci Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, ExploringOwl – system do tworzenia i zarządzania wirtualnymi spacerami , nagroda za najlepiej wygłoszoną (w sensie oratorskim) prezentację.
QUERCUS dla prof. Dzienisa
BIAŁYSTOK/HAJNÓWKA Prof. Lech Dzienis, rektor Politechniki Białostockiej, otrzymał Honorową Nagrodę Burmistrza Miasta Hajnówka QUERCUS. Honorowane są nią osoby oraz instytucje, których osiągnięcia w działalności społecznej, charytatywnej, kulturalnej, oświatowej, naukowej czy sportowej wniosły szczególny wkład w rozwój miasta. Nagrodzeni otrzymali statuetkę zaprojektowaną przez prof. Jarosława Perszko – artystę rzeźbiarza, wykładowcę Wydziału Architektury PB. Prof. Perszko pochodzi z Hajnówki. Forma statuetki nawiązuje do symbolu Hajnówki i Puszczy Białowieskiej – dębu (Quercus). – Statuetka przedstawia postać człowieka splecionego z dębem. Dąb to drzewo energetyczne – to dobry znak dla Uczelni, która chce działać z dobrą energią. Politechnika Białostocka to uczelnia, która skupia w sobie energię ludzi, miejsca i przyszłości – mówił po otrzymaniu nagrody prof. Dzienis.
Stypendium Skłodowskiej-Curie
TORUŃ Dr Katharina Boguslawski z Wydziału Fizyki Astronomii i Informatyki UMK otrzymała Marie Skłodowska-Curie Individual Fellowship, przyznane przez Komisję Europejską i finansowane w ramach programu Horyzont 2020. Dr Boguslawski dzięki grantowi o wartości ponad 140 tys. euro będzie rozwijać nowe metody chemii kwantowej z przeznaczeniem do chemii aktynowców. Jej badania mają na celu głębsze poznanie i zrozumienie chemii aktynowców, co w konsekwencji ma się przyczynić do ulepszenia procesu segregacji i separacji odpadów radioaktywnych. Projekt będzie realizowany na Wydziale Chemii UMK pod opieką dr. Dariusza Kędziery. W styczniu 2016 r. dr K. Boguslawski otrzymała w programie SONATA BIS NCN grant o wartości ponad 1,5 mln zł.
Akademicy zagrali w Filharmonii
ŁÓDŹ 31 stycznia Akademicka Orkiestra Politechniki Łódzkiej zagrała koncert w Filharmonii im. Artura Rubinsteina w Łodzi. W programie były klasyczne utwory Antonia Vivaldiego, Sergieja Rachmaninowa, Johanna Straussa, a także muzyka filmowa Henry’ego Manciniego oraz słynne tanga Carlosa Gardela oraz Astora Piazzoli. Podczas występu dostępna była pierwsza płyta CD zespołu ze światowymi przebojami muzyki filmowej.
Koncertem w Filharmonii orkiestra z Politechniki Łódzkiej świętowała jubileusz 10-lecia działalności. Od początku, czyli od 2005 r., zespołem kieruje Ryszard Jan Osmoliński – skrzypek, dyrygent i pedagog, laureat międzynarodowych konkursów muzycznych. Orkiestrę tworzą studenci i pracownicy Politechniki Łódzkiej, a także studenci innych łódzkich uczelni. W repertuarze Akademickiej Orkiestry Politechniki Łódzkiej są utwory klasyczne i rozrywkowe, często specjalnie aranżowane dla tego zespołu. Orkiestra koncertowała z polskimi i zagranicznymi wirtuozami skrzypiec, towarzyszyła występom operowych śpiewaków z Łodzi, Wiednia i Nowego Yorku. Zdobyła także uznanie publiczności polskich i międzynarodowych festiwali. W 2013 r. Akademicka Orkiestra Politechniki Łódzkiej uhonorowana została Złotym Dyplomem na Międzynarodowym Festiwalu Orkiestr i Chórów w Baden-Baden w Niemczech. Muzycy występowali m.in. na Ukrainie, w Austrii, we Włoszech, w Watykanie, Francji i Szwajcarii.
LATIS
WARSZAWA Na Wydziale Mechanicznym Energetyki i Lotnictwa Politechniki Warszawskiej otwarto Laboratorium Aerodynamiki Turbin Lotniczych i Spalania (LATIS). Prowadzone w nim będą prace badawcze z zakresu wewnętrznej aerodynamiki silników lotniczych i spalania w lotniczych komorach spalania. Inwestycja została sfinansowana w ramach PO Innowacyjna Gospodarka, Wsparcie tworzenia wspólnej infrastruktury badawczej jednostek naukowych. W projekcie koordynowanym przez Wojskową Akademię Techniczną uczestniczy też Instytut Lotnictwa. Na wyposażenie laboratorium składają się najnowocześniejsze w Polsce tunele aerodynamiczne i aparatura pomiarowa. Badane będą tutaj przepływy w turbinach lotniczych oraz wokół turbin wiatrowych. Eksperymenty umożliwią projektowanie i optymalizację nowych konstrukcji lotniczych. W laboratorium badane również będą zjawiska przejścia laminarno-turbulentnego oddziaływania warstwy przyściennej i fal uderzeniowych oraz procesy spalania i obladzania. LATIS będzie też służyć podnoszeniu kwalifikacji kadry naukowo-badawczej oraz doktorantów. Przewiduje się prowadzenie tutaj zajęć dydaktycznych w tym ćwiczeń laboratoryjnych, prac przejściowych, oraz prac dyplomowych inżynierskich i magisterskich.
Nagrody Uphagena
GDAŃSK 5 lutego dr n. med. Marcin Hellmann i dr Adam Marszk otrzymali Nagrody Miasta Gdańska dla Młodych Naukowców im. Jana Uphagena za 2015 r. Dr. Hellmann, kardiolog z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, został nagrodzony za badania nad regulacją i zaburzeniami mikrokrążenia. Już podczas studiów laureat przebywał na Wydziale Medycznym Uniwersytetu w Grenoble we Francji. Włączył się wówczas w badania naukowe nad mikrokrążeniem, prowadzone pod kierunkiem prof. Jean-Luca Cracowskiego. Kontynuował je dzięki stypendium rządu francuskiego. Jest specjalistą w zakresie zastosowania oceny mikrokrążenia skórnego metodą laserową. Badania dr. Hellmanna dotyczące mikrokrążenia doceniła również Polska Akademia Nauk, która jeszcze jako studentowi przyznała mu „Laur medyczny im. dr Wacława Mayzla”. Dr. Adama Marszka (na fot.) z Wydziału Zarządzania i Ekonomii Politechniki Gdańskiej wyróżniono za badania nad przemianami systemów finansowych oraz innowacyjnymi produktami finansowymi. W swoich pracach dr Marszk nie tylko nazywa, ale także wskazuje jak modelować i diagnozować zjawiska związane z gospodarowaniem. Model dyfuzji innowacji, który wykorzystuje w swoich badaniach, nie był nigdy dotąd stosowany do analizy innowacyjności produktów finansowych. Dowodem na nowatorski sposób prowadzenia badań przez dr. Marszka i jego zespół jest grant na kontynuację prac, który przyznał mu amerykański instytut Chartered Financial Analyst (CFA). Dr Marszk był dwukrotnie stypendystą CFA – pierwszy raz jeszcze jako student – zdał też egzamin CFA i uzyskał certyfikat, uznawany na całym świecie.
Mur na granicy?
RZESZÓW Nie możemy lekceważyć zagrożenia, ale nie możemy też ulegać panice przed imigrantami – to główne wnioski z III Forum Myśli o Bezpieczeństwie, które 9 lutego odbyło się w Wyższej Szkole Prawa i Administracji w Rzeszowie. Wg płk Roberta Rogoza, zastępcy komendanta Bieszczadzkiego Oddziału Straży Granicznej, nasza granica jest bardzo dobrze chroniona. Patrolują ją samoloty, śmigłowce, drony. Obserwacje prowadzone są też za pomocą kamer termowizyjnych. Problem w znacznej części dotyczy innych krajów europejskich. Inne zdanie prezentowali zwolennicy budowania dodatkowych zabezpieczeń trwałych na granicy polsko-ukraińskiej, m.in. dr Andrzej Zapałowski i Józef Kalinowski ze Stowarzyszenia im. Piotra Michałowskiego w Przemyślu. Ich zdaniem zagrożenie jest duże i już w perspektywie kilku miesięcy granicę dziennie będzie próbowało nielegalnie przekraczać nie kilkudziesięciu, ale przynajmniej kilkuset migrantów. Polska musi przygotować się na rozwiązanie problemem masowego napływu imigrantów – przekonywali. – Trasa przez Bałkany, Rumunię i Ukrainę jest nieznana, a ukształtowanie terenu w tamtym rejonie sprawia, że jest trudna do pokonania i bardzo droga. Dlatego myślę, że potrzeba jeszcze wielu lat, aby stworzyć kanały przerzutowe w tamtych rejonach – mówił Tomasz Cytrynowicz z Urzędu ds. Cudzoziemców. Zwrócono też uwagę, że obowiązujące od lipca 2015 r. przepisy pozwalają siłom zbrojnym wspierać działania na granicy państwa. Te przepisy będą wykorzystywane np. podczas zabezpieczenia szczytu NATO w Warszawie i Światowych Dni Młodzieży.
Doktorat h.c. – prof. K.J. Nowacki
WROCŁAW/COTTBUS 9 lutego prof. Konrad Jerzy Nowacki, długoletni pracownik Instytutu Nauk Administracyjnych Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, został uhonorowany tytułem doktora honoris causa Brandenburskiego Uniwersytetu Technicznego Cottbus – Senftenberg. Niemiecki uniwersytet uhonorował go w uznaniu wybitnych osiągnięć na rzecz rozwoju stosunków i współpracy polsko-niemieckiej w obszarze nauk prawnych. Podczas uroczystości podkreślono pionierski charakter komparatystycznych badań prof. Nowackiego na BTU, jego nieoceniony wkład w rozwój nauki polskiego, europejskiego oraz międzynarodowego prawa administracyjnego i ochrony środowiska, zwłaszcza w kontekście integracji europejskiej i konieczności harmonizacji polskich przepisów prawa do wymagań unijnych. Prof. Nowacki działalność naukowo-badawczą na BTU w Cottbus rozpoczął w 2001 r. Początkowo jako profesor gościnny, a od 2002 r. jako współdyrektor tamtejszego Centrum Nauk Prawnych i Administracyjnych (ZfRV), wspólnie z dyrektorem zarządzającym Centrum – prof. Lotharem Knoppem. Jest współzałożycielem polsko-niemieckiej jednostki naukowo-badawczej German-Polish Centre for Public Law and Environmental Network (GP PLEN), działającej od 2009 r. w celu pogłębiania wiedzy o porządkach prawnych obu krajów oraz realizacji ponadgranicznych projektów badawczych z dziedziny prawa.
Separacja nanomagnetyczna
BIAŁYSTOK Zespół uczonych z Uniwersytetu w Białymstoku – dr hab. Izabela Święcicka, prof. UwB (Instytut Biologii) i dr Agnieszka Wilczewska (Instytut Chemii) – oraz z Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku – prof. Halina Car i dr Katarzyna Niemirowicz – opracował „Sposób separacji chorobotwórczych bakterii Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa i Staphylococcus aureus oraz grzybów Candida albicans”. Istotą wynalazku jest separacja mikroorganizmów za pomocą nanocząstek magnetycznych, aplikowanych do roztworu przeznaczonego do oczyszczania. Podczas procesu separacji dochodzi do oddziaływania elementów ściany komórkowej patogenów z powierzchnią nanocząstek. Następnie bakterie połączone z nanocząstkami są usuwane z roztworu za pomocą magnesu.
Separacja mikroorganizmów za pomocą nanocząstek może mieć kluczowe znaczenie w wielu dziedzinach medycyny i przemysłu, gdyż jest prosta i niedroga. Może być stosowana np. w celu usunięcia bakterii z próbek materiału biologicznego (moczu, krwi, płynu mózgowo-rdzeniowego, śliny) i ewentualnie szybkiej identyfikacji patogenów zgromadzonych na nanocząstkach podczas separacji. Może służyć do oczyszczania rurek inhalacyjnych, ustników, protez zębowych, cewników, wzierników i innych sprzętów wielokrotnego użycia, które mają kontakt z materiałem biologicznym. Można ją też stosować w uzdatnianiu i dekontaminacji wody, co może przyczynić się do redukcji kosztów oczyszczania przy zachowaniu lub nawet poprawie parametrów biologicznych wody. Nanocząstki nie ulegają destrukcji podczas procesu separacji, dzięki czemu mogą być stosowane wielokrotnie i nie tracą swego potencjału separacyjnego.
Wydział Lekarski za integralnością
TORUŃ/BYDGOSZCZ 16 lutego Rada Wydziału Lekarskiego Collegium Medicum UMK poparła stanowisko Senatu UMK w sprawie zachowania integralności uniwersytetu. Rada przyjęła uchwałę popierającą stanowisko Senatu UMK z 26 stycznia 2016 r. o zachowaniu integralności uczelni (wynik głosowania: 27 głosów za przyjęciem uchwały, 4 głosy przeciwne, 12 wstrzymujących się).
Obopólny interes
ZIELONA GÓRA 16 lutego rektor Uniwersytetu Zielonogórskiego prof. Tadeusz Kuczyński i Prezydent Miasta Zielona Góra Janusz Kubicki podpisali porozumienie o sprzedaży miastu przez uniwersytet nieruchomości o wartości nie większej niż 12 mln zł. W grę wchodzą m.in. działki na terenie Parku Naukowo-Technologicznego w Nowym Kisielinie, czy budynek, jaki pozostał jeszcze własnością uczelni obok Ośrodka Jeździeckiego w Raculce. Pozyskane przez UZ środki zostaną przeznaczone na bieżącą działalność uczelni, a przede wszystkim na rozwój nowych kierunków, takich jak prawo, lekarski czy psychologia. Miasto zadeklarowało wolę nabycia nieruchomości w latach 2016-2018, przy czym płatności będą dokonywane w trzech transzach po ok. 4 mln zł przez kolejne trzy lata. Realizacja porozumienia będzie możliwa po spełnieniu wymogów przewidzianych powszechnie obowiązującymi przepisami prawa, np. uzyskaniu przez UZ zgody Ministra Skarbu Państwa na rozporządzenie prawem własności nieruchomości.
Czy dzieci w Polsce są szczęśliwe?
POZNAŃ Ponad 17 tys. dzieci w wieku 8 lat z 16 krajów świata zaproszono do udziału w badaniu „Children’s Worlds”, mającym na celu poznanie ich opinii na temat własnego życia, przeżyć oraz doświadczeń. Polska część badania realizowana jest przez naukowców z Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu: dr Dorotę Strózik, dr. Tomasza Strózika i dr. Krzysztofa Szwarca. Większość ośmiolatków było zadowolonych z własnego życia jako całości. Udział dzieci niezadowolonych wahał się od ok. 2,7% w Rumunii i Kolumbii do ponad 12% w Etiopii. Polska w zaprezentowanym raporcie znalazła się pod tym względem na 4. miejscu – 3,9% polskich dzieci zadeklarowało niski poziom satysfakcji z własnego życia. Ponad 1/3 dzieci stwierdziła, że „cały czas” lub „często” martwi się o kondycję finansową rodziców. W Hiszpanii, Izraelu, Kolumbii oraz Nepalu było to ponad 30% dzieci. W Polsce – ok. 20%, w Niemczech i Korei Płd. – mniej niż 10%.
W Polsce odsetek dzieci czujących się w domu „całkowicie bezpiecznie” wyniósł 86% i był najwyższy spośród wszystkich państw, w których zrealizowano badanie. Niemal 75% polskich ośmiolatków (tylko w Algierii i Turcji odsetek ten był większy) bardzo wysoko oceniło też poczucie bezpieczeństwa w szkole. Wyraźnie gorzej polskie dzieci oceniły z kolei swoje bezpieczeństwo w miejscu zamieszkania (55% czujących się „całkowicie bezpiecznie”).
62% ośmioletnich dzieci lubi chodzić do szkoły. Najchętniej do szkoły uczęszczały dzieci z krajów afrykańskich (Algieria i Etiopia). Na drugim końcu znalazły się Korea Płd., Niemcy oraz Wielka Brytania. W Polsce około 57% dzieci przyznało, iż chodzi do szkoły bardzo chętnie. Odsetek ten był wyższy wśród dziewczynek (67%) niż wśród chłopców (49%).
Centrum Dydaktyczne dla medyków
KATOWICE/SOSNOWIEC W Sosnowcu otwarto Centrum Dydaktyczne Wydziału Farmaceutycznego z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. Jest ono wyposażone w unikalną aparaturę badawczą, laboratoria i sale seminaryjne pozwalające na kompleksowe wykorzystanie technologii ICT w kształceniu studentów. Sale laboratoryjne wyposażone są w wysokiej klasy sprzęt i aparaturę dającą możliwość prowadzenia zajęć praktycznych z zakresu chemii leków, chemii organicznej, chemii fizycznej czy chemii ogólnej i analitycznej. Sale laboratoryjne posiadają również urządzenia do monitoringu edukacyjnego, które pozwalają na rejestrację ćwiczeń laboratoryjnych, a zarejestrowany materiał może służyć jako źródło dodatkowej wiedzy. Szczególnie interesującym i pożytecznym wyposażeniem jest chromatograf cieczowy z potrójnym kwadrupolem (LC/MS/MS) znajdujący się w pracowni badań biologicznych i fizykochemicznych. Pozwala on na wykonywanie analiz ilościowych i jakościowych substancji organicznych występujących w ilościach śladowych, bezpośrednio ze skomplikowanych mieszanin. Centrum jest wyposażone także w najnowszy laserowo skanujący odwrócony mikroskop konfokalny Nikon Ti-E/A1R+ z modułem mikroskopii superrozdzielczej N-SIM. Mikroskop ten ma szerokie zastosowania zarówno przy obrazowaniu klasycznych preparatów, jak i do budowania obrazów żywych komórek i zachodzących w nich procesów. Wszystko dzięki niespotykanej dotąd prędkości działania, najwyższej czułości, rozdzielczości optycznej i cyfrowej obrazowania. Budynek Centrum Dydaktycznego został dobudowany do istniejącej siedziby Wydziału Farmaceutycznego z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej. Projekt otrzymał dofinansowanie w wysokości ponad 26,5 mln zł w ramach PO Infrastruktura i Środowisko.
Habilitacji dla biologii
KIELCE Centralna Komisja ds. Stopni i Tytułów przyznała Wydziałowi Matematyczno-Przyrodniczemu Uniwersytetu Jana Kochanowskiego uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora habilitowanego nauk biologicznych w dyscyplinie biologia. To czwarty kierunek na UJK z uprawnieniami do habilitacji. Na 11 kierunkach uczelnia ma uprawnienia do doktoryzowania. Instytut Biologii powstał w 1972 roku. Obecnie zatrudnia 60 osób, w tym 47 nauczycieli akademickich (4 profesorów tytularnych, 19 doktorów habilitowanych, 20 doktorów, 1 docent, 3 starszych wykładowców), 12 pracowników naukowo-technicznych i 1 administracyjnego. Strukturę instytutu tworzy 10 zakładów: Anatomii Porównawczej Kręgowców, Biochemii i Genetyki, Biologii Komórki i Mikroskopii Elektronowej, Botaniki, Zakład Ekologii i Ochrony Środowiska, Fizjologii Zwierząt, Mikrobiologii, Ochrony Przyrody i Fizjologii Roślin, Radiobiologii i Immunologii, Zoologii i Dydaktyki Biologii. Instytut Biologii dysponuje laboratoriami, m.in. biologii medycznej, epigenetyki, biotechnologii, nowoczesnych metod biologii, cytogenetyki, fizjologii roślin, fizjologii zwierząt, immunologii, mikrobiologii, biochemii i genetyki. Od roku akademickiego 2012/2013 instytut prowadzi studia doktoranckie w dziedzinie biologii. Pracownicy Zakładu Botaniki sprawują nadzór naukowy nad funkcjonowaniem Ogrodu Botanicznego w Kielcach, którego otwarcie zaplanowano na rok 2017.
Święto z wyróżnieniami
TORUŃ 19 lutego , w rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika, UMK uhonorował osoby zasłużone dla uniwersytetu i nauki.
Tytuł doktora honoris causa UMK otrzymał prof. Paul Alfred Gurbel (USA). Prof. Gurbel (na fot.) jest wybitnym kardiologiem, badaczem zagadnień związanych z krzepliwością krwi. Jego przełomowe badania, w których wykazał i wyjaśnił mechanizmy oporności na standardową terapię, spowodowały zmiany strategii leczenia chorych z zawałem serca oraz osób poddawanych zabiegom udrażniającym tętnice wieńcowe. Jest uważany za twórcę spersonalizowanej terapii antyagregacyjnej. Wśród ośrodków, które współpracują z kierowanym przez prof. Gurbela zespołem naukowców, jest także Klinika Kardiologii i Chorób Wewnętrznych Collegium Medicum im. L. Rydygiera w Bydgoszczy Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Szczególne wyróżnienie Uniwersytetu Mikołaja Kopernika – Convallaria Copernicana otrzymała prof. Anna Balcar-Boroń, wybitna specjalistka w zakresie pediatrii, związana zawodowo z Akademią Medyczną w Bydgoszczy.
Po raz drugi w historii Uniwersytet Mikołaja Kopernika przyznał tytuły honorowych profesorów. Otrzymało je troje emerytowanych naukowców – prof. Mieczysława Czerwionka-Szaflarska, prof. Marian Filar i prof. Włodzimierz Tyburski.
Tytuły Ambasadora UMK otrzymali absolwenci uniwersytetu, uzyskujący znaczące sukcesy w nauce, kulturze, sztuce, polityce albo działalności gospodarczej, promujący uniwersytet w swojej codziennej działalności: Wojciech Daniel, wiceprezes TARR; prof. Piotr Hofmański, sędzia Międzynarodowego Trybunału Karnego w Hadze; Włodzimierz Kowalewski, pisarz i publicysta (jego powieść Excentrycy została w roku 2015 przeniesiona na ekran przez J. Majewskiego, zdobywając Srebrne Lwy na 40. Festiwalu Filmowym w Gdyni); Adam Marszałek, prezes Marszałek Publishing Group; Iwona Michałek, poseł RP; Przemysław Myśliwy, prezes zarządu Fabryki Cukierniczej KOPERNIK SA; Andrzej Person, dziennikarz, senator RP trzech kadencji; Janusz Zemke, poseł do Parlamentu Europejskiego.
Nagrodzeni archeologowie
WARSZAWA Misje Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW zostały 20 lutego nagrodzone w konkursie „Luxor Times Magazine” w kategoriach najważniejsze odkrycie i projekt konserwatorski w 2015 r. W kategorii najważniejszych odkryć nagrodę otrzymała misja CAŚ UW oraz Uniwersytetu w Delaware w Stanach Zjednoczonych, kierowana przez Iwonę Zych oraz prof. Stevena Sidebothama, odkrywająca od 2008 roku ptolemejsko-rzymski port w Berenike nad Morzem Czerwonym. Odkryciem 2015 roku były fragmenty steli faraońskich, dzięki którym można szukać początków stanowiska o wiele wcześniej niż do tej pory przypuszczano, bo w okresie wielkich wypraw faraonów Średniego Państwa na południe kontynentu. Drugim tegorocznym odkryciem były podziemne instalacje, prawdopodobnie służące do gromadzenia wody dla garnizonu żołnierzy historycznego założyciela portu, króla Ptolemeusza II z pierwszej połowy III w. p.n.e. W kategorii projektów konserwatorskich nagrodzono projekt prowadzony przez CAŚ UW od lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku w Świątyni Królowej Hatszepsut w Deir el-Bahari. Misją kieruje dr Zbigniew E. Szafrański. Polacy odbudowali tu i odrestaurowali bogato zdobione malowanymi reliefami pomieszczenia Górnego Tarasu tej imponującej świątyni wpisanej na Listę Światowego dziedzictwa UNESCO i wciąż pracują nad udostępnieniem kolejnych części kompleksu dla zwiedzających. W lutym 2015 roku nastąpiło uroczyste otwarcie Kompleksu Kultu Solarnego. Wynikiem prac polskich egiptologów, archeologów, architektów i konserwatorów jest też odkrycie i odtworzenie wyglądu świątyni bratanka królowej, kolejnego wielkiego faraona XVIII dynastii, Totmesa III, tuż obok sanktuarium królowej.
Doktorat h.c. – prof. K.J. Flaga
KIELCE 24 lutego prof. Kazimierz Józef Flaga otrzymał tytuł doktora honoris causa Politechniki Świętokrzyskiej. Prof. Flaga jest wybitnym ekspertem w zakresie budowy mostów i tuneli, konstrukcji betonowych i materiałów budowlanych. Karierę zawodową związał z Politechniką Krakowską. Był rektorem tej uczelni. Dorobek prof. Flagi obejmuje (autor/współautor) 336 prac naukowych, w tym 17 monografii, 200 studiów i rozpraw, 119 artykułów naukowych oraz 16 komunikatów. Jest on także autorem lub współautorem 285 zleconych prac naukowo-badawczych oraz 2 patentów. Wypromował 10 doktorów nauk technicznych. Jest promotorem 2 przewodów doktorskich, inspiratorem 9 prac habilitacyjnych. Otrzymał tytuł doktora honoris causa Politechniki Krakowskiej i Rosyjskiego Państwowego Uniwersytetu Technologii Chemicznej. Współpraca prof. Flagi z Politechniką Świętokrzyską sięga początków istnienia uczelni – prowadził tam wykłady, był konsultantem wielu prac naukowych realizowanych głównie na Wydziale Budownictwa i Architektury, konsultantem programów studiów specjalności mostowej, recenzentem szeregu rozpraw doktorskich oraz wniosków habilitacyjnych.
Opracował Piotr Kieraciński
Współpraca: Białystok – Dorota Sawicka, Katarzyna Dziedzik, Gdańsk – Beata Czechowska-Derkacz, Ewa Hope, Katowice – Agata Kalafarska, Kielce – Piotr Burda, Kamil Dziewit, Lublin – Katarzyna Bojko, Łódź – Ewa Chojnacka, Poznań – Sylwia Jurga, Rzeszów – Przemysław Pawlak, Warszawa – Katarzyna Kielar, Aneta Pyrzanowska, Wrocław – Diana Stypuła, Zielona Góra – Ewa Sapeńko.
Wykorzystano serwisy prasowe szkół wyższych, placówek badawczych i instytucji otoczenia nauki oraz serwis PAP „Nauka w Polsce”.