Studenci wobec wyborów

Wkrótce wybory władz rektorskich na większości polskich uczelni. PSRP zaproponował ponowne rozpoczęcie debaty w celu wypracowania dobrych praktyk w szkołach wyższych z podkreśleniem zagadnień związanych z prawidłowym przeprowadzaniem procedur wyborczych. Jej efektem miałaby być nowelizacja kodeksu Dobre praktyki w szkołach wyższych.

PSRP zaproponował zmiany w trzech obszarach: wyborów rektora, wyborów prorektora ds. studenckich oraz rola studentów i samorządów studenckich w wyborach władz rektorskich.

Wybory rektora

Propozycja Parlamentu Studentów dotyczy dbałości o zasadę transparentności i pełnej jawności w kampanii wyborczej (postulowane publiczne przedstawianie ustaleń dokonanych między środowiskami akademickimi czy formalne zobowiązanie kandydata na rektora do wypełnienia przedstawionych gwarancji) oraz w trybie ustaleń i decyzji (potrzeba prowadzenia rozmów przy większej liczbie przedstawicieli studentów).

Na etapie wyborów PSRP postuluje potrzebę debaty z kandydatami na rektora oraz konfrontację programową. Tym samym zwraca uwagę na rzetelność i sprawdzalność postulatów wyborczych. Dodatkowo wnosi o reprezentowanie studentów i doktorantów w odsetku gwarantowanym przez ustawę Prawo o szkolnictwie wyższym (20%). W przypadku kandydata na rektora pochodzącego z tego samego wydziału co część elektorów, Parlament zauważył ryzyko braku obiektywizmu w trakcie procesu wyborczego. W takich okolicznościach elektorzy pochodzący z jednostki organizacyjnej zatrudniającej danego kandydata powinni, zdaniem PSRP, powstrzymać się od zabierania głosu w trakcie debat programowych. Parlament Studentów zwraca też uwagę na wciąż nienależyte starania uczelni dotyczące komfortu oddawania głosu (niewłaściwie przygotowanie treści karty wyborczej, nieprzystosowanie miejsca do jej złożenia).

Po wyborach należy egzekwować zobowiązania wyborcze tak, by nie pozostały one pustymi obietnicami. Rektor winien pozostawać w stałym kontakcie z samorządem studenckim (nawet w przypadku braku poparcia ze strony przedstawicieli studentów), ten zaś powinien mieć możliwość rozliczania i egzekwowania wszelkich obietnic wraz z prawem wyrażenia swojego formalnego sprzeciwu. Zwrócono również uwagę na potrzebę przygotowania uczelni w przypadku złożenia wniosku o odwołanie rektora.

Wybory prorektora do spraw studenckich

Także w przypadku prorektora ds. studenckich Jawność ustaleń zakresu zobowiązań względem spraw studenckich została uznana przez PSRP za nadrzędną, podobnie jak potrzeba debaty otwartej dla wszystkich studentów i doktorantów.

Uczelnia powinna uszanować prawo elektorów studenckich do wyrażenia zgody na kandydowanie osoby na ww. stanowisko. Kandydaci na prorektorów winni być przedstawiani i opiniowani wcześniej. PSRP postuluje możliwość prowadzenia rozmów z kandydatem na prorektora ds. studenckich bez udziału osób trzecich.

Elektorzy studenccy powinni mieć też prawo do wyrażenia zgody na kandydowanie osoby przeznaczonej na każde stanowisko, którego zakres działania będzie miał oczywisty wpływ na sprawy studenckie. Takie same uprawnienia powinny mieć zastosowanie w przypadku prawa do zgłaszania wniosku o odwołanie prorektora o właściwym zakresie kompetencji.

Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym nie wymienia zakresu spraw, które powinny mieścić się w kompetencjach prorektora ds. studenckich. Zdaniem PSRP należy więc umożliwić przedstawicielom studentów oraz właściwym kandydatom wypracowanie katalogu spraw bezspornie mogących być uznanymi za studenckie.

Rola studentów i samorządów studenckich w wyborach władz rektorskich

PSRP zwraca uwagę na potrzebę uszanowania autonomii samorządu studenckiego. Za niedopuszczalną uznano ingerencję w niezależność trybu wyboru przedstawicieli studenckich, jak również niezależność regulaminu samorządu studenckiego. PSRP wnosi też o wyłączną kompetencję samorządu studenckiego w kwestii trybu wyboru oraz czasu trwania kadencji przedstawicieli studentów w organach kolegialnych uczelni oraz kolegiach elektorów. Parlament zauważył również potrzebę szerszej działalności samorządu studenckiego w uczelniach niepublicznych.