Jak porównać ekonomiczne?

KRUE przeprowadziła benchmarking uczelni wchodzących w  jej skład.

Jednym z profesjonalnych narzędzi wspomagających zarządzanie narzędzi jest benchmarking. Korzyści płynące z uczestnictwa w projektach benchmarkingowych szkół wyższych przedstawiono m.in. w projekcie „Benchmarking w systemie szkolnictwa wyższego”, realizowanym w latach 2007-2010 przez Fundację Rektorów Polskich.

W literaturze przedmiotu występuje wiele definicji benchmarkingu. Wszystkie podkreślają, że jest to proces bazujący na porównywaniu się z najlepszymi w danej rynkowej grupie strategicznej przez identyfikowanie, analizowanie, adaptowanie i wdrażanie rozwiązań stosowanych przez te organizacje.

Benchmarking szkół wyższych przeprowadza się m.in. w celu zapewnienia poprawy jakości kształcenia i badań naukowych, wsparcia w podejmowaniu racjonalnych decyzji dotyczących efektywnej alokacji środków finansowych, aktywizowania działań konkurencyjnych między uczelniami, otwarcia się na rynek.

W 2012 roku rektorzy uczelni zrzeszonych w Konferencji Rektorów Uczelni Ekonomicznych zainicjowali benchmarking publicznych uczelni ekonomicznych. Partnerami w projekcie są: Szkoła Główna Handlowa w Warszawie oraz Uniwersytety Ekonomiczne w Katowicach, Krakowie, Poznaniu i Wrocławiu.

Ustalono, iż istotą analizy porównawczej uczelni ekonomicznych będzie dążenie do zwiększenia poziomu konkurencyjności, zbudowanie wizerunku uczelni przedsiębiorczych, profesjonalizacja metod zarządzania na wszystkich szczeblach uczelni oraz wypracowanie dobrych praktyk wykorzystujących nowoczesne narzędzia zarządzania.

Zespół składający się z przedstawicieli wszystkich uczelni ustalił obszary, w jakich zostaną one porównane oraz dobrał odpowiednie mierniki. Koordynatorem projektu został Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu.

Opracowano sześćdziesiąt mierników i wyodrębniono siedem obszarów działalności uczelni: kandydat-student-absolwent, umiędzynarodowienie, sprawy studenckie, dydaktyka, nauka, funkcjonowanie oraz finanse. Wśród wskaźników, które można porównywać, są m.in.: dynamika zmiany liczby studentów zagranicznych; zależności między liczbą pracowników będących nauczycielami a liczbą pozostałych pracowników; dostępność kadry dla studentów; średnia liczebność grup zajęciowych; liczby publikacji i cytowań przypadających na jednego pracownika akademickiego; wartości wskaźnika opracowań i ekspertyz wykonanych dla otoczenia; udział przychodów z działalności dydaktycznej, badawczej z odpłatnych form kształcenia czy przychodów własnych uzyskanych z projektów UE w przychodach ogółem; wielkości kosztów pracy przypadających na jednego pracownika.

W roku 2014 UEP stworzył aplikację webową w postaci tabeli benchmarkingowej (uwzględniając zasadę poufności dostępu), co umożliwiło systematyczne i jednoczesne wypełnianie danych przez wszystkie uczelnie partnerskie. Baza ta pozwala na transfer danych do programu Excel i tworzenie dowolnych zestawień oraz analiz.

Efektem projektu stała się opracowana przez Zespół ds. Controllingu UEP w czerwcu 2015 roku analiza oparta na danych przygotowanych przez uczelnie uczestniczące w projekcie i obejmująca lata akademickie od 2011/2012 do 2014/2015. Pozwoliła ona każdemu partnerowi na ustalenie luki między wynikami własnej uczelni a wynikami uczelni partnerskich oraz stwierdzenie, jaką część doświadczeń innych można zastosować u siebie. Pozwoliła też zaobserwować dynamikę zmian każdej uczelni na tle pozostałych, wskazać mocne i słabe strony, potwierdzić lub zanegować racjonalność podejmowanych decyzji zarządczych, jak również umożliwiła wymianę dobrych praktyk w poszczególnych obszarach działalności uczelni.

Benchmarking pozwolił na wyłonienie liderów w niektórych obszarach oraz identyfikację tendencji występujących w każdej uczelni. Liderem w zakresie dydaktyki jest Szkoła Główna Handlowa. Pod względem naukowym prowadzi Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu. Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu wygrywa ze względu na wielkość powierzchni dostępnej przypadającej na 1 nauczyciela akademickiego. Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie ma najniższy wskaźnik kosztów procesów administracyjnych. Liderem w zakresie najniższej wielkości wskaźnika kosztów pracy jest Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach. We wszystkich uczelniach uczestniczących w projekcie odnotowano spadek liczby uczestników studiów podyplomowych oraz wzrost liczby studentów cudzoziemców.