Rok 1915, mimo trwającej wojny światowej, zapisał się znacząco w historii polskiej nauki i kultury. Zajęcie Warszawy przez wojska niemieckie stworzyło nową konfigurację polityczną, a wraz z nią szanse na reaktywowanie Instytutu Politechnicznego im. cara Mikołaja II jako uczelni polskiej. 2 listopada 1915 r. generał-gubernator Hans Hartwig von Beseler nadał uczelni statut tymczasowy, wprowadzając oficjalnie nazwę Politechnika Warszawska. W skład uczelni weszły cztery wydziały: Inżynierii Budowlanej i Rolnej, Budowy Maszyn i Elektrotechniczny, Chemiczny oraz Architektoniczny. Dziekanami zostali kolejno: inż. Henryk Czopowski, inż. Stanisław Patschke, magistrant Tadeusz Miłobędzki oraz architekt Józef Dziekoński. Kurator uczelni z ramienia niemieckich władz okupacyjnych, hr. Bogdan Hutten-Czapski, powierzył stanowisko rektora inż. Zygmuntowi Straszewiczowi. Ogółem przyjęto 613 studentów, w tym 14 kobiet. Największym powodzeniem cieszył się Wydział Budowy Maszyn i Elektrotechniczny, na który zgłosiły się 273 osoby.

Uroczyste otwarcie Politechniki Warszawskiej nastąpiło równocześnie z otwarciem Uniwersytetu, 15 listopada 1915 r. w auli Gmachu Fizyki. Na inauguracji obecni byli: rektor PW Zygmunt Straszewicz, generał-gubernator Hans von Beseler, prezydent Warszawy Zdzisław Lubomirski i wiele innych znaczących osobistości. Uroczystość poprzedziła msza święta w Katedrze św. Jana, celebrowana przez arcybiskupa Aleksandra Kakowskiego.

W ten sposób rozpoczął się nowy rozdział w historii najważniejszej polskiej uczelni technicznej, który od 100 lat trwa nieprzerwanie do dziś. Nawet okupacja hitlerowska nie była w stanie złamać ducha społeczności akademickiej – Politechnika działała bowiem w formie konspiracyjnej.

W okresie między 1915 a 2015 rokiem uczelnia świętowała kilka jubileuszy, które w związku ze zbliżającymi się obchodami 100-lecia Odnowienia Tradycji Politechniki Warszawskiej warto w tym miejscu przypomnieć.

Pierwsze 10-lecie

W roku akademickim 1924/25 uczelnia obchodziła 10-lecie istnienia. W jej skład wchodziło siedem wydziałów: Inżynierii Lądowej, Inżynierii Wodnej, Mechaniczny, Elektrotechniczny, Chemii, Architektury, Mierniczy. Podczas inauguracji roku akademickiego uroczystą mowę wygłosił rektor, prof. Czesław Skotnicki. Tego samego dnia odbył się zjazd byłych wychowanków Instytutu Politechnicznego im. cara Mikołaja II, bowiem 10-lecie zbiegło się wówczas z 25-leciem otwarcia tej uczelni przez władze rosyjskie. Z tej okazji wychowankowie Instytutu wręczyli rektorowi Skotnickiemu berło rektorskie wykonane według projektu prof. Oskara Sosnowskiego. Jednocześnie hr. Bogdan Hutten-Czapski przekazał Politechnice insygnia rektorskie i dziekańskie wykonane przez firmę Bracia Łopieńscy. 11 stycznia 1925 r. nadano też pierwsze doktoraty honoris causa. Wśród laureatów znaleźli się: Ignacy Mościcki, Karol Franciszek Pollak i Aleksander Rothert. 10-lecie istnienia Politechniki uhonorowane zostało dziełem autorstwa Leona Staniewicza pt. Politechnika Warszawska 1915–1925 .

Działalność Politechniki Warszawskiej w pierwszym 10-leciu jej istnienia była możliwa głównie dzięki finansowaniu przez państwo, które pomimo licznych trudności natury gospodarczej i politycznej starało się wspierać naukę polską. W 1921 r. Skarb Państwa przeznaczył na utrzymanie Politechniki 125 mln marek polskich, z czego na pensje dla pracowników wydatkowano 48 mln mkp, na pomoce naukowe 28 mln mkp, a na budowę nowych obiektów 20 mln mkp. Zdarzało się także, iż uczelnia otrzymywała wsparcie od innych podmiotów gospodarczych, np. Związek Polskich Fabryk Portland–Cementu przekazał Politechnice komplet maszyn i narzędzi potrzebnych do badania cementu i zapraw wiążących. Po reformie waluty polskiej z kwietnia 1924 r. i na skutek kryzysu gospodarki dofinansowanie Politechniki w latach 1924-1925 drastycznie się zmniejszyło. W niektórych miesiącach profesorowie dostawali zaledwie 5 zł na utrzymanie swego zakładu.

W latach 30. Politechnika Warszawska przeszła szereg zmian strukturalnych. Miały tu miejsce zamieszki studenckie, wywołane niezadowoleniem z ustawy o szkołach akademickich z 1933 r. Pomimo zawirowań społecznych, gospodarczych i politycznych liczba studentów uczelni w 1938 r. zwiększyła się do 5000, co uczyniło Politechnikę jedną z największych uczelni technicznych w Europie.

Wojna i odbudowa

Okres okupacji niemieckiej był ciężkim doświadczeniem dla uczelni. Zginęło wielu wykładowców, a gmachy politechniczne na terenie głównym uległy zniszczeniu zarówno w czasie nalotów we wrześniu 1939 r., jak i podczas powstania warszawskiego. W roku 1945 powstały warunki do ponownego uruchomienia Politechniki Warszawskiej. 22 stycznia 1945 r. uczelnia reaktywowała swoją działalność z tymczasową siedzibą w Lublinie, by już na wiosnę przenieść się do Warszawy. 9 maja 1945 r. odbyło się pierwsze warszawskie posiedzenie Senatu PW pod przewodnictwem prof. Edwarda Warchałowskiego. Powołano na nim Komitet Odbudowy Uczelni.

Proces odbudowy, zapoczątkowany w roku akademickim 1945/46, przekształcił się w proces rozbudowy. W 1948 r. inauguracja roku akademickiego odbyła się po raz pierwszy w Gmachu Głównym. Ruszyły zajęcia na pierwszych kilku wydziałach, które rozpoczęły kształcenie studentów po zakończeniu wojny. W 1951 r. wprowadzono w Politechnice Warszawskiej zajęcia z wychowania fizycznego. Do 1952 r. liczba wydziałów zwiększyła się z sześciu uruchomionych tuż po wojnie do czternastu. Dwa lata później przybyły dwa kolejne wydziały. W tym okresie wzniesiono Pawilon Lotniczy przy Al. Niepodległości, Gmach Techniki Cieplnej przy ul. Nowowiejskiej i Gmach Technologiczny przy ul. Narbutta.

W PRL-u

12 marca 1955 r. Politechnika Warszawska obchodziła jubileusz 10-lecia swojej powojennej działalności. Odbyło się uroczyste posiedzenie Senatu PW, podczas którego ówczesny rektor, prof. Aleksander Julian Dyżewski, przedstawił osiągnięcia uczelni. Jubileusz 10-lecia uświetniono wydaniem książki pt. Dziesięć lat Politechniki Warszawskiej w Polsce Ludowej pod redakcją Henryka Śmigielskiego.

Kolejny jubileusz przypadł na rok 1965. Do tego czasu wprowadzono wiele zmian, nie obyło się bez zakłóceń w codziennym funkcjonowaniu uczelni. W 1957 r. miały miejsce protesty studenckie związane z zamknięciem tygodnika „Po prostu”, zakończone kilkudniowym zawieszeniem zajęć dydaktycznych w październiku.

W 1957 r. zainicjowano działalność Wydawnictw Politechniki Warszawskiej, które funkcjonują do dziś pod nazwą Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej. W tym samym roku zaczęły powstawać studenckie koła naukowe, m.in.: Koło Geodetów, Związek Słuchaczów Architektury, Koło Elektryków, Koło Techniki Rakietowej. W 1961 r. funkcjonowało w Uczelni 13 kół naukowych zrzeszających ponad 400 członków. Powstawały też studenckie kluby turystyczne, jak np. Klub „Wędrujący Mechanik”.

15 listopada 1965 r. Politechnika Warszawska obchodziła swoje 50-lecie. Jubileusz zbiegł się z inauguracją roku akademickiego 1965/66, na którą przybyli rektorzy i profesorowie innych polskich uczelni, prezes PAN, Przewodniczący Rady Państwa Edward Ochab, doktor honoris causa PW prof. Janusz Groszkowski, konstruktor obrabiarek mgr inż. Jerzy Mierzejewski. Rektor PW prof. Dionizy Smoleński wygłosił mowę, w której zaprezentował działalność uczelni podczas minionych 50 lat.

Następnego dnia w Gmachu Aerodynamiki umieszczono tablicę poświęconą prof. Czesławowi Witoszyńskiemu, w Gmachu Chemii odsłonięto tablice ku czci profesorów Tadeusza Miłobędzkiego i Jana Zawidzkiego, w Gmachu Technologii umieszczono tablicę poświęconą prof. Witoldowi Broniewskiemu, a w Gmachu Głównym znalazły się tablice upamiętniające profesorów Wacława Moszyńskiego i Stanisława Zwierzchowskiego.

19 grudnia 1965 r. zorganizowano dodatkową uroczystość poświęconą 50-leciu wydziałów budowlanych, której przewodniczył prof. Zbigniew Wasiutyński. Z tej okazji w Gmachu Głównym wmurowano tablicę dla uczczenia prof. Andrzeja Pszenickiego. Ukoronowanie jubileuszu stanowiła publikacja pt. Politechnika Warszawska 1915–1965 pod redakcją Eugeniusza Olszewskiego.

W 1986 r. obchodzono w Politechnice 160-lecie jej istnienia. Był to pierwszy jubileusz, w którym uczelnia nawiązała wyraźnie do swoich najdawniejszych tradycji związanych z utworzeniem, dzięki staraniom Stanisława Staszica, Szkoły Przygotowawczej do Instytutu Politechnicznego. Dziewiętnastowieczna Szkoła Przygotowawcza składała się czterech „oddziałów”: Mechanicznego, Chemicznego, Inżynierii Cywilnej, Handlowego. W latach 1984-1987 Politechnika Warszawska miała 13 wydziałów i 4 instytuty: Inżynierii Chemicznej, Inżynierii Materiałowej, Transportu i Nauk Ekonomiczno-Społecznych.

6 stycznia 1986 r. odbyło się uroczyste posiedzenie Senatu PW w całości poświęcone obchodom 160-lecia. Z tej okazji podniosłą mowę wygłosił rektor PW, prof. Zbigniew Grabowski. Referat historyczny pt. Pierwsza politechnika polska przedstawił doc. dr Jerzy Ruszkiewicz. Wyświetlono film poświęcony prof. Januszowi Groszkowskiemu, zaś Muzeum Politechniki Warszawskiej zorganizowało wystawę historyczną. Pracownikom uczelni rozdano 15 talonów na samochody.

Po roku 1989

15 listopada 1990 r. Politechnika Warszawska obchodziła podwójny jubileusz: 75. rocznicę powstania i 70. rocznicę Bitwy Warszawskiej, co w znacznym stopniu pokazywało zmiany polityczne zachodzące w Polsce. Głównym punktem obchodów, poprzedzonych nabożeństwem w Katedrze św. Jana, było uroczyste posiedzenie Senatu PW w Dużej Auli, podczas którego mowę wygłosił rektor PW, prof. Marek Roman. W Dużej Auli odsłonięto tablice poświęcone studentom poległym w wojnie z lat 1918-1921 oraz tablice upamiętniające pobyt gen. Józefa Hallera w Gmachu Głównym w 1920 r.

Przemiany polityczno-gospodarcze z lat 1989-1990 nie ominęły również Politechniki Warszawskiej. Podczas kadencji rektora Marka Dietricha uchwalono nowy statut oraz przyjęto nowe zasady finansowania i zarządzania. Wprowadzono kierunki związane z ekonomią i zarządzaniem, co znalazło swój wyraz w utworzeniu w 1991 r. Szkoły Biznesu PW. Cztery lata później uruchomiono Kolegium Nauk Społecznych i Ekonomicznych w Płocku. Nastąpiły też zmiany w strukturze wydziałowej Uczelni. Wydział Elektroniki przekształcono w Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych, Wydział Mechaniki Precyzyjnej w Wydział Mechatroniki, zaś Wydział Mechaniczny Technologii i Automatyzacji w Wydział Inżynierii Produkcji.

Z inicjatywy rektora Jerzego Woźnickego rok 2001 ogłoszono rokiem jubileuszowym 175-lecia Politechniki Warszawskiej, podkreślając w ten sposób więź obecnej Politechniki ze Szkołą Przygotowawczą do Instytutu Politechnicznego, powstałą w 1826 r. Zorganizowano liczne wydarzenia, w tym sesję naukową poświęconą przyszłości Politechniki, akademię połączoną z odsłonięciem popiersi Ignacego Mościckiego i Eugeniusza Kwiatkowskiego, wystawę pt. „175 lat Politechniki Warszawskiej”, zorganizowaną przez Muzeum PW, „Festiwal Nauki w PW”, giełdę edukacyjną PW, konferencje naukowe i sympozja, imprezy sportowe i kulturalne. Gośćmi uroczystości byli m.in.: rektor UW prof. Piotr Węgleński, prymas Polski ks. kard. Józef Glemp, prezydent m.st. Warszawy Paweł Piskorski, minister edukacji narodowej prof. Edmund Wittbrott, prezes PAN, prof. Mirosław Mossakowski.

Podczas uroczystego posiedzenia Senatu PW została przyjęta Misja Politechniki Warszawskiej. Jubileusz został ponadto upamiętniony dwiema publikacjami autorstwa Józefa Piłatowicza: Poczet rektorów PW i Profesorowie PW w 20-leciu międzywojennym , publikacją Anny Agaty Wagner pt. Architektura Politechniki Warszawskiej oraz Pocztem doktorów honoris causa Politechniki Warszawskiej autorstwa Andrzeja Ulmera.

W roku 2015 przypada setna rocznica działalności Politechniki Warszawskiej pod tą właśnie nazwą. W latach poprzedzających ten jubileusz uruchomiono w 2000 r. Ośrodek Kształcenia na Odległość, zaś w 2008 r. zorganizowano Wydział Zarządzania. W roku akademickim 2011/12 rozpoczęły się zajęcia w nowo powstałym gmachu Wydziału Matematyki i Nauk Informacyjnych PW.

Od dziewięciu lat w dniu 15 listopada uczelnia obchodzi swoje święto nawiązujące do tradycji otwarcia Politechniki w 1915 r. Obejmuje ono liczne imprezy i wydarzenia, takie jak: uroczyste posiedzenie Senatu PW, msza święta, bieg o puchar Rektora PW, wystawy okolicznościowe organizowane przez Muzeum PW i Bibliotekę Główną PW, wybór miss i mistera Politechniki.

Jubileuszowy 2015 rok ma wyjątkowe znaczenie, co podkreślają zaplanowane na ten okres liczne uroczystości. Niektóre z nich miały już miejsce: Wielki Bal Karnawałowy Inaugurujący 100-lecie Nauczania w Języku Polskim na Uniwersytecie Warszawskim i w Politechnice Warszawskiej, widowisko muzyczne Zespołu Pieśni i Tańca „Kulig”, Wszystko jest poezja – koncert poświęcony twórczości Edwarda Stachury, z udziałem m.in. Orkiestry Rozrywkowej Politechniki Warszawskiej „The Engineers Band”, odsłonięcie popiersia Gabriela Narutowicza, wystawa Na skrzydłach czasu – ludzie i konstrukcje lotnicze Politechniki Warszawskiej . Do końca listopada prezentowana będzie wystawa 100 Profesorów na 100-lecie Odnowienia Tradycji PW , zorganizowana przez Bibliotekę Główną PW.

Na jesienne i zimowe miesiące 2015 r. zostało również przewidzianych wiele imprez, w tym otwarcie nowej sali ekspozycyjnej Muzeum PW, wystawy okolicznościowe, konferencję naukową Wpływ rozwoju nauki i techniki na przyszły kształt społeczeństw i gospodarki , koncert galowy z okazji 15. rocznicy powstania Chóru Akademickiego PW, Koncert Roku Jubileuszowego w Dużej Auli – Siedem Bram Jerozolimy pod batutą Krzysztofa Pendereckiego.

Obchody 100-lecia Odnowienia Tradycji Politechniki Warszawskiej mają wielkie znaczenie symboliczne. Zamykają pierwsze stulecie działalności uczelni pod taką nazwą i otwierają nowe.