Prześwietlenie

Kiedy złamiemy rękę, nogę lub inną część ciała (czego oczywiście nikomu nie życzymy), pierwszym zleceniem ordynowanym przez lekarza jest badanie rentgenowskie. Mało kto pewnie wie, że taką możliwość diagnostyczną zawdzięczamy prof. Karolowi Olszewskiemu, który wspólnie ze swoim asystentami: Tadeuszem Estreicherem i  Edwardem Drozdowskim, zbudowali w Krakowie przyrząd do wytwarzania promieni X, rozpoczynając rozwój polskiej radiologii od uwiecznienia na kliszy mosiężnego przycisku do papieru mającego kształt jaszczurki. W 100. rocznicę śmierci profesora miesięcznik Uniwersytetu Jagiellońskiego „Alma Mater” (nr 175-176) zamieszcza ciekawy tekst wspomnieniowy, w którym Alicja Rafalska-Łasocha odmalowuje sylwetkę naukowca będącego nie tylko inicjatorem rodzimej radiologii, ale przede wszystkim pierwszym na świecie uczonym, który wespół z Zygmuntem Wróblewskim skroplił składniki powietrza. Co ciekawe, badacze pracowali razem zaledwie kilka miesięcy, by potem stać się konkurentami w  dziedzinie kriogeniki. Olszewski, nominowany kilkakrotnie do Nagrody Nobla, nigdy jej nie otrzymał, jednak wielu uznanych, międzynarodowych specjalistów podkreślało jego znaczący wkład w rozwój tej dyscypliny.

Młoda generacja myślicieli związanych z UJ również nie próżnuje, podejmując wyzwania polegające na wdrażaniu w życie nowatorskich pomysłów. Makerzy, bo tak zwą owych ludzi, założyli makerspace, czyli Garaż Złożoności, w ramach którego aktywnie wspierają studentów w rozwijaniu innowacyjności, przedsiębiorczości i zdolności organizowania pracy w zespołach interdyscyplinarnych ucząc jednocześnie funkcjonowania metodą projektów. Różnokierunkowość jest obecnie tym bardziej możliwa, że zniesiono obowiązek opłaty za drugi (i każdy kolejny) kierunek studiów stacjonarnych na uczelniach publicznych, o  czym możemy dowiedzieć się z tekstu Co nowego w organizacji studiów?, omawiającego ustawowe zmiany dotyczące chociażby organizowania obowiązkowych praktyk zawodowych, prowadzenia wspólnych studiów interdyscyplinarnych nie tylko przez podstawowe jednostki organizacyjne uniwersytetu, ale również ośrodki różnych uczelni, publicznych lub niepublicznych oraz ułatwiania dostępu do edukacji osobom dojrzałym w myśl zasady, że na naukę nigdy nie jest za późno.

Życie optymalnie zaprogramowane

Proaktywność oraz zrozumienie, że praca naukowa musi być twórcza, stanowią według profesora nauk ekonomicznych dr. hab. Leszka Maciaszka, z którym rozmowę publikuje kwartalnik Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu „Portal” (nr 2/2015), najlepszą receptę na osiągnięcie sukcesu przez badacza. Dostrzegając jednocześnie ciemniejszą stronę świata realnie zagrożonego przez niekontrolowane użycie mechanizmów opartych na sieci internetowej czy energetycznej, profesor uwrażliwia na potrzebę budowania tzw. complex adaptive systems, dającą możliwość przejęcia inicjatywy przez ludzi, chroniąc ich tym samym przed spełnieniem katastroficznej wizji rychłego blackoutu.

Nie czekając na tak dramatyczne rozstrzygnięcia, możemy zacząć po prostu optymalizować zużycie mocy poprzez rozsądne nią gospodarowanie, używając do tego chociażby inteligentnych technik zarządzania budynkami, do czego przekonuje skutecznie je stosujący Edward Bratek, kanclerz Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, podkreślając równocześnie potrzebę aktywnego włączania się wszystkich użytkowników w plan racjonalnego korzystania z nośników energii.

A że ekonomia jest potrzebna również dla dobrego funkcjonowania ludzkiego organizmu przekonuje Jerzy Lichosik, zachęcając zarówno żaków, jak i grono profesorskie, do podjęcia wysiłku fizycznego, który zgodnie z maksymą szesnastowiecznego medyka Wojciecha Oczki może „zastąpić prawie każdy lek, ale wszystkie leki razem wzięte nie zastąpią ruchu”.

Kosmiczny Rzeszów

Zafascynowani wszechświatem i technologiami mającymi go eksplorować studenci Politechniki Rzeszowskiej zajęli pierwsze miejsce na zawodach University Rover Challenge rozgrywanych na amerykańskiej pustyni w  stanie Utah ze skonstruowanym przez siebie łazikiem marsjańskim Legendary III.

Rektor Politechniki, prof. dr hab. inż. Marek Orkisz, czynnie uczestniczący w ruchu kosmicznym jako członek Rady Polskiej Agencji Kosmicznej, dzieli się na łamach „Gazety Politechniki” (nr 9-10) swoimi przemyśleniami dotyczącymi potrzeby stałego rozwijania akademickiego potencjału. Służące temu między innymi Koło Naukowe Kosmonautyki może się pochwalić dużą ilością uczestników, spośród których wyrasta być może przyszły konstruktor realizujący dalekosiężne plany Polskiej Agencji Kosmicznej stworzenia dwóch satelitów obserwacyjnych zainstalowanych potem w przestrzeni pozaziemskiej. Politechnika Rzeszowska, jak przekonuje rektor, stawia ponadto na rozwój płaszczyzny do prac badawczo-rozwojowych, których efekty mogą znaleźć zastosowanie w praktyce, jak choćby most kompozytowy, motoszybowiec czy technologia hydrologiczno-ściekowa.