Wydarzenia

Nowa rektor PWSZ

RACIBÓRZ Państwową Wyższą Szkołą Zawodową w Raciborzu pokieruje kobieta. Rektorem została dr hab. inż. arch. Ewa Stachura, związana z uczelnią od 2012 r. Wykłada w Instytucie Techniki i Architektury. Wcześniej wykładała na Uniwersytecie Ekonomicznym i Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Karierę naukową rozpoczęła w 1995 r. w Wyższej Szkole Zarządzania Marketingowego i Języków Obcych w Katowicach. Jej zainteresowania badawcze obejmują zrównoważony rozwój, współczesną architekturę i urbanistykę, planowanie przestrzenne, preferencje mieszkaniowe, znaczenie architektury mieszkaniowej, układ urbanistyczny osiedla, zieloną architekturę. Nowa rektor jest członkiem Śląskiej Izby Architektów oraz Stowarzyszenia Architektów Polskich. Prowadzi także pracownię architektoniczną.

Ormiańskie dyplomy

RZYM/LUBLIN Podczas obchodów setnej rocznicy ludobójstwa Ormian w Imperium Osmańskim, które odbyły się w kwietniu w Rzymie, dziekan Wydziału Teologii KUL, ks. prof. Mirosław Kalinowski, oraz dyrektor Centrum Ucrainicum KUL, prof. Włodzimierz Osadczy zostali wyróżnieni honorowymi dyplomami przez patriarchę Kościoła katolickiego obrządku ormiańskiego, Nersesa Bedrosa XIX. Jest to wyraz „uznania zasług w dziedzinie upowszechnienia historii narodu ormiańskiego i ormiańskiego Kościoła katolickiego w Polsce i w Kościele powszechnym, za dawanie świadectwa prawdzie i promowanie wartości chrześcijańskich”. Prof. Osadczy przekazał na ręce patriarchy książkę Ormiański pasterz Lwowa Józef Teodorowicz na tle dziejów ormiańskich ”, wydaną przez Wydawnictwo KUL, poświęconą pamięci ofiar ludobójstwa w 100. rocznicę rzezi Ormian. Za pośrednictwem Nersesa Bedrosa XIX egzemplarze książki zostały przekazane Ojcu Św. Franciszkowi i prefektowi Kongregacji Kościołów Wschodnich kard. Leonardowi Sandriemu.

Czyste powietrze wokół reaktora

ŚWIERK W Narodowym Centrum Badań Jądrowych (NCBJ) w Świerku, tuż obok reaktora „Maria”, naukowcy zbadali jakość powietrza przy użyciu mobilnego laboratorium pomiarów środowiskowych. Podczas pomiarów określano poziom masowego stężenia pyłu zawieszonego w powietrzu (frakcje PM10 i PM2,5). Do pomiarów stężeń PM10 wykorzystano dwie metody pomiarowe: manualną metodę grawimetryczną z użyciem sekwencyjnego aspiratora PNS3D15 oraz automatyczną metodę z użyciem pyłomierza Environment MP101M. Stężenia frakcji PM2,5 pyłu zawieszonego w powietrzu mierzono przy użyciu drugiego pyłomierza Environment MP101M z głowicą separacyjną PM2,5.

– Nasz badawczy reaktor jądrowy, podobnie jak duże elektrownie jądrowe, nie zanieczyszcza powietrza – podkreśla prof. Grzegorz Wrochna, dyrektor NCBJ. – Energetyka jądrowa jest zeroemisyjnym źródłem pozyskiwania energii. Biorąc pod uwagę ochronę naszego środowiska, konieczność redukcji szkodliwych pyłów oraz tlenków azotu i siarki, jak i konieczność zapewnienia bezpiecznych dostaw energii, szybko zauważymy, że reaktory jądrowe są wyjściem naprzeciw dzisiejszym potrzebom.

Mobilne laboratorium pomiarów środowiskowych NCBJ to specjalny klimatyzowany kontener wyposażony w najnowocześniejszą aparaturę służącą do kompleksowej analizy powietrza. Jako jedno z nielicznych w kraju może ono przeprowadzać np. kompleksową analizę składu frakcyjnego pyłów zawieszonych, identyfikując cząstki o średnicy nawet 20 nanometrów, a więc dwa tysiące razy mniejszych niż średnica ludzkiego włosa. Małe wymiary mobilnego laboratorium (nieco ponad 5,5 m2) oraz lekka i kompaktowa obudowa, a także łatwość podłączenia do samochodu osobowego to cechy, które pozwolą naukowcom prowadzić badania w wielu miejscach w możliwie krótkim czasie. Naukowcy ze Świerku przeprowadzali już badania powietrza m.in. na warszawskich węzłach drogowych.

Mobilne laboratorium pomiarów środowiskowych powstało w Zakładzie Interdyscyplinarnych Zastosowań Fizyki NCBJ w ramach projektu „Wzmocnienie potencjału innowacyjnego ośrodka w Świerku w zakresie rozwoju technologii wykorzystujących promieniowanie jonizujące” o wartości 39,7 mln zł, współfinansowanego ze środków EFRR w ramach RPO Województwa Mazowieckiego 2007–2013. Projekt obejmował też inwestycje w infrastrukturę (remonty, budowa nowych pomieszczeń laboratoryjnych), zakupy specjalistycznej aparatury badawczej i pomiarowej dla czterech laboratoriów (struktur akceleracyjnych, wiązek jonowo-plazmowych, radiograficznego, pomiarów środowiskowych) oraz modernizację sieci informatycznej NCBJ.

Logika ptasich żon

WARSZAWA 25 kwietnia w Centrum Nauki Kopernik miał miejsce tegoroczny polski finał konkursu FameLab. Najlepszą prezentację przedstawił dr Szymon Drobniak z Instytutu Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego, który będzie reprezentował nas kraj podczas światowego finału FameLab w Wielkiej Brytanii. W prezentacji Genu nie wydłubiesz, czyli żony – intrygantki dr Drobniak objaśniał „logikę ptasich żon”, które na ojców swoich dzieci szukają samców z jak najlepszymi genami. – U ponad 90% monogamicznych ptaków zdrada jest normą. Logika ptasich żon jest bardzo prosta. To czysta, wyrachowana ewolucyjna księgowość, która maksymalizuje przeżycie oraz kondycję własną i swoich dzieci – przekonywał naukowiec. Zwycięzca otrzymał nagrodę pieniężną w wysokości 30 tys. zł na cele naukowe i 5 tys. zł na dowolne wydatki. Drugie miejsce zajęła Aleksandra Klemba, doktorantka w Kolegium Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Matematyczno-Przyrodniczych Uniwersytetu Warszawskiego, a trzecie – Aleksandra Ziembińska-Buczyńska z Politechniki Śląskiej. FameLab powstał podczas Cheltenham Science Festival w 2004 roku. Obecnie jest organizowany w ponad 20 krajach na całym świecie.

25 lat przemian gospodarczych

RZESZÓW 27 kwietnia w rzeszowskim kampusie Wyższej Szkoły Prawa i Administracji odbyła się konferencja, na której podsumowano ćwierćwiecze przemian gospodarczych w Polsce. Organizatorem dyskusji było Ministerstwo Skarbu Państwa we współpracy z WSPiA. Włodzimierz Karpiński, minister skarbu państwa przypominał, że z 8,5 tys. państwowych przedsiębiorstw w 1989 r. na proces prywatyzacji czeka tylko 3% firm. W wyniku przekształceń własnościowych zmieniła się struktura rynku pracy – w przemyśle 88% pracowników jest zatrudnionych w sektorze przedsiębiorstw prywatnych, a pozostałe 12% w sektorze przedsiębiorstw publicznych. – Jednak, co ważne, przez 25 lat państwo nie utraciło kontroli nad strategicznymi z punktu widzenia bezpieczeństwa i rozwoju gospodarki firmami. Skonsolidowaliśmy w ramach silnych grup kapitałowych przemysł wydobywczy, paliwowy, energetyczny, chemiczny, a w ubiegłym roku sektor zbrojeniowy – powiedział min. Karpiński. Uczestnicy konferencji mogli dowiedzieć się, że największymi problemami ministrów skarbu państwa zazwyczaj były oczekiwania ministrów finansów. Chcieli oni jak najwyższych przychodów do budżetu. Drugi problem dotyczył podejrzeń co do sposobu prywatyzacji, przez co ministrowie często musieli tłumaczyć się przed prokuratorami. Aleksander Grad jako najważniejszy sukces przemian gospodarczych wymienił to, że państwo przeprowadziło prywatyzację, nie tworząc w Polsce klasy tzw. oligarchów. Wspomnienia prywatyzacji wywoływały wiele emocji. Największe dotyczyły prywatyzacji PZU, Telekomunikacji Polskiej S.A. czy próby przejęcia tarnowskich Azotów. Wątpliwości budziła też sprawa wykorzystania pieniędzy ze sprzedaży przedsiębiorstw. Jednak zdaniem Wiesława Kaczmarka więcej przemawia za sukcesem niż klęską prywatyzacji.

Doktorat h.c. – prof. Ada Yonath

ŁÓDŹ 27 kwietnia prof. Ada Yonath z Instytutu Weizmanna w Rechowot (Izrael) otrzymała tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Izraelska uczona jest wybitną chemiczką, prowadzi badania w zakresie krystalografii. W 2009 r. otrzymała Nagrodę Nobla za badania nad strukturą i funkcją rybosomu – struktury odpowiedzialnej za wdrażanie w życie planów zapisanych w DNA. Prof. Yonath jest laureatką wielu nagród. Ponad 20 uczelni na całym świecie, w tym Cambridge i Oxford, nadało jej doktoraty honoris causa. Uroczystość wpisuje się w jubileusz 70-lecia akademickiej Łodzi. Rodzina laureatki pochodzi z Polski, ze Zduńskiej Woli. W 1933 r. wyemigrowała do Izraela. Prof. Yonath odwiedziła też Zduńską Wolę, by poszukiwać śladów swoich przodków.

IBIS II

ŚWIERK W Narodowym Centrum Badań Jądrowych zbudowano unikatowe w skali światowej źródło plazmy IBIS II. Jest to zmodyfikowana i unowocześniona wersja oryginalnej, chronionej patentami konstrukcji, opracowanej przez pracowników instytutów w Świerku. Urządzenie to otwiera nowe możliwości zarówno w zakresie badań plazmy wysokotemperaturowej, jak również opanowania nowatorskich technologii modyfikacji powierzchni ciał stałych do zastosowań przemysłowych. Ważną cechą plazmy wytwarzanej przez urządzenie IBIS II jest bardzo wysoka, sięgająca 100 mln stopni temperatura plazmy oraz jej wysoka turbulencyjność, dzięki której część generowanych cząstek osiąga bardzo wysokie energie. Jednym z obszarów badań prowadzonych na IBIS-ie będzie wzmacnianie intensywności turbulencji w celu efektywniejszego przyspieszania cząstek bez ponoszenia kosztów budowy i eksploatacji specjalizowanych akceleratorów.

– Podstawową, nigdzie więcej niespotykaną zaletą naszego urządzenia jest to, że uzyskujemy plazmę nie w środowisku względnie gęstego gazu, lecz w wysokiej próżni. Warunki, jakie jesteśmy w stanie wytworzyć, są porównywalne z warunkami panującymi w plazmie kosmicznej – stwierdza dr Cezary Pochrybniak, kierownik Zakładu Technologii Plazmowych i Jonowych NCBJ, kierownik projektu.

Innym ważnym kierunkiem badań jest oddziaływanie plazmy z powierzchnią ciał stałych, realizowane w warunkach silnie odbiegających od równowagi termodynamicznej i prowadzące do modyfikacji własności powierzchni nieosiągalnych metodami tradycyjnymi. Prowadzone w Świerku badania obejmują m.in.: uszlachetnianie powierzchni metali i ceramik, m.in. uodpornianie stali na utlenianie w wysokiej temperaturze, zwiększanie zwilżalności, wytwarzanie złącz ceramika-metal, poprawa adhezji warstw intermetalicznych itp.; wytwarzanie materiałów łączących cechy półprzewodnika i ferromagnetyku, pozwalających łączyć funkcje zapisu informacji z ich przetwarzaniem i przesyłaniem (kierunek badań uważany za przyszłość elektroniki); ulepszone metody sklejania materiałów o odmiennej strukturze.

IBIS II powstał w ramach projektu „Wzmocnienie potencjału innowacyjnego Ośrodka w Świerku w zakresie rozwoju technologii wykorzystujących promieniowanie jonizujące”. Całkowita wartość projektu wynosi 39,669 tys. zł. Projekt jest współfinansowany przez Unię Europejską ze środków EFRR w ramach RPO Województwa Mazowieckiego 2007-2013.

Litewska akredytacja

WILNO/BIAŁYSTOK Filia Uniwersytetu w Białymstoku w Wilnie uzyskała akredytację litewskiego Centrum Oceny Jakości Studiów (odpowiednik PKA). Komisja oceniająca brała pod uwagę 4 kryteria: zarządzanie strategiczne, studia i nauka przez całe życie, badania naukowe oraz wpływ funkcjonowania uczelni na region. Dodatkowo eksperci analizowali bazę materialną i finanse. To była pierwsza ocena instytucjonalna Wydziału Ekonomiczno-Informatycznego UwB dokonana przez litewskie władze oświatowe. Akredytacja będzie ważna 6 lat.

Eksperci docenili nie tylko rozwój kadry naukowej i oferty dydaktycznej wydziału, ale także to, jak dobrze na lokalnym i regionalnym rynku pracy radzą sobie jej absolwenci. Żaden z absolwentów filii nie jest zarejestrowany na giełdzie pracy Litwy. Komisja stwierdziła również, że pracodawcy bardzo dobrze oceniają kompetencje zawodowe studentów i absolwentów. W raporcie eksperci odnotowali jednak także, że stan bazy materialnej osiągnął poziom niemal krytyczny. Wileńska Filia UwB nie posiada własnej, dostosowanej do potrzeb kształcenia siedziby, a powierzchnia wynajmowanych pomieszczeń nie jest wystarczająca. Niestety, uczelnia nie ma pieniędzy na taką inwestycję.

Akredytację przeprowadzał powołany przez COJS międzynarodowy zespół ekspertów z Wielkiej Brytanii, Niemiec, Polski i Litwy. Uzyskanie pozytywnego wyniku nie było łatwe, o czym najlepiej świadczy fakt, że na 23 oceniane uniwersytety co trzeci (8) uzyskał ocenę negatywną. Zgodnie z litewskimi przepisami, jeśli uczelnia po negatywnej ocenie nie nadrobi zaległości w określonym czasie – traci uprawnienia do kształcenia.

Wydział Ekonomiczno-Informatyczny UwB w Wilnie powstał w 2007 roku. Był nie tylko pierwszą filią uczelni zagranicznej na Litwie, ale też pierwszym zagranicznym wydziałem polskiej uczelni. Obecnie studiuje tam ponad 450 studentów. Od tego roku uczelnia prowadzi nie tylko studia licencjackie (ekonomia, informatyka), ale także magisterskie (ekonomia). Od nowego roku akademickiego planuje uruchomić na studiach pierwszego stopnia nowy kierunek – europeistykę.

Flaga RP nad Stacją Morską UG

HEL 2 maja , w Dniu Flagi, prezydent RP Bronisław Komorowski uhonorował działalność Stacji Morskiej Instytutu Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego w Helu Flagą Rzeczypospolitej Polskiej. To wyróżnienie dla osób i instytucji, które na co dzień działają na rzecz wspólnego dobra narodowego, realizując w ten sposób współcześnie rozumiane idee patriotyzmu. Zauważone i docenione zostały działania placówki związane z ochroną przyrody i naszych wspólnych zasobów przyrodniczych. Prof. Krzysztof E. Skóra, kierownik Stacji Morskiej w Helu, powiedział: – Cieszymy się z dostrzeżenia nie tylko naszej pracy, ale i naszych sojuszników w walce o narodowe zasoby przyrodnicze. Ojczyzna bez bogatych, zdrowych, posiadających zdolność samoodtwarzania się gatunków i siedlisk, tych eksploatowanych i tych rzadkich oraz chronionych, to Ojczyzna uboga, o niepewnym jutrze jego obywateli. Niejedna cywilizacja i państwo upadły z powodu wyczerpania się zasobów naturalnych. Polacy potrzebują ziemi i wód zdrowych i życiodajnych. Natura może żywić i bogacić długo i trwale, o ile będzie się o nią dbało. Dziś, gdy żyje się, chociażby tak jak na Półwyspie Helskim, z urody i oryginalności rodzimego krajobrazu, trzeba dbać, by i on przetrwał.

Kalorie pod kontrolą

POZNAŃ Ilość spalonych kalorii, nieprzespanych godzin, siedzenia przed komputerem – sprawdzą naukowcy z Akademii Wychowania Fizycznego w Poznaniu, którzy przebadają poznańskich gimnazjalistów. Każdy uczeń biorący udział w projekcie „Aktywni nie tylko on-line” nosi specjalną elektroniczną opaskę, która umożliwia zbadanie podstawowych parametrów związanych z aktywnością fizyczną. – Urządzenie bada, ile gimnazjaliści czasu siedzą, ile zużywają kalorii, ile kilometrów pokonują w ciągu dnia – opowiada dr hab. Michał Bronikowski, prof. AWF, koordynator projektu. – Chodzi nam o wprowadzenie do dydaktyki w szkołach nowych technologii i przeniesienie ciężaru aktywności fizycznej z czasu szkolnego poza lekcje. Opaski zapisują stopień i charakter zindywidualizowanej AF, osobistych preferencji i możliwości ruchowych dziecka, dzienny procentowy stopień wypełnienia indywidualnych założeń ruchowych, rejestracji udziału różnych stopni intensywności wysiłku dziennego (tryb siedzący, stojący, podstawowa aktywność, aktywność wzmożona itd.), czasu, pory dnia realizacji założeń dziennych ustalonych do możliwości dziecka. Dane będę przesyłane za pomocą specjalnego programu do aplikacji on-line. Na początku i końcu programu przeprowadzone zostaną badania wskaźników sprawności z zakresu motoryczności i parametrów somatycznych oraz ankieta dotycząca preferencji i wyobrażenia zindywidualizowanej AF. Wyniki grup eksperymentalnych porównane będą z grupami kontrolnymi. Projekt ten, jako jeden z dziewięciu w kraju, otrzymał finansowanie w ramach programu ministra nauki i szkolnictwa wyższego „Akademickie Centrum Kreatywności”.

Nagroda im. Erazma i Anny Jerzmanowskich

KRAKÓW/GDAŃSK Prof. Jerzy Limon z Instytutu Anglistyki i Amerykanistyki Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Gdańskiego został 4 maja uhonorowany Nagrodą Polskiej Akademii Umiejętności im. Erazma i Anny Jerzmanowskich. W uzasadnieniu czytamy: „Tegoroczny laureat, prof. Jerzy Limon, obejmującymi okres 25 lat działaniami doprowadził do powstania niezwykłego dzieła – Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego, nawiązującego do wielkiej tradycji Gdańska, gdzie już cztery wieki temu, w Szkole Fechtunku, pierwszym publicznym teatrze ówczesnej Rzeczypospolitej, grano sztuki Szekspira. Prof. Limon potrafił zespolić lokalne środowisko, a także wybitnych polskich reżyserów i aktorów do wspólnego działania oraz pozyskać przychylność i wsparcie samorządów Województwa Pomorskiego i miasta Gdańska, czego rezultatem jest najbardziej nowoczesny polski teatr, imponujący zarówno wspaniałą architekturą, jak i ogromnymi możliwościami technicznymi”. Nagroda PAU, ustanowiona w 1908 r. przez Erazma Jarzmowskiego, nadawana w latach 1915-1938, uchodziła za „polskiego Nobla”.

Restytuowana w 2009 r., nadawana jest za działalność naukową i dobroczynną. Prof. Limon – anglista, teatrolog, literaturoznawca i tłumacz, znany jest przede wszystkim ze swoich działań na rzecz budowy Teatru Szekspirowskiego w Gdańsku. Jako naukowiec i wykładowca akademicki jest związany z Uniwersytetem Gdańskim; w ostatnich latach współtworzył nowy kierunek na UG – zarządzanie instytucjami artystycznymi; obecnie jest kierownikiem Katedry Sztuk Scenicznych na Wydziale Filologicznym UG.

Pneumobil na podium

EGER/GDAŃSK Drużyna PG Power z koła naukowego Mechanik z Politechniki Gdańskiej zajęła III miejsce w konkurencji „Przyspieszenie” w VIII International Aventics Pneumobile Competition w Egerze na Węgrzech. Po raz pierwszy Polacy stanęli na podium w konkursie przeznaczonym dla studenckich konstruktorów pojazdów napędzanych sprężonym powietrzem. Pneumobil sylwetką przypomina motocykl (na fot. z nr. 48), ale napędza go inne paliwo – sprężone powietrze o ciśnieniu 10 barów. Każda z 50 drużyn startujących w zawodach miała do dyspozycji jedną, dziesięciolitrową butlę z takim paliwem oraz potrzebne do skonstruowania pojazdu części pneumatyczne. W konkurencji startowali Węgrzy, Rumuni, Niemcy, Litwini, Estończycy. Z Polski przyjechało siedem reprezentacji. Drużyna z PG debiutowała w zawodach i odniosła sukces. Pneumobil osiągnął prędkość 40 km/h w czasie 26 s na dystansie 220 m (odcinek składał się z długiej prostej i łuku).

Zarządzanie organizacjami

DĄBROWA GÓRNICZA 9 maja w Wyższej Szkole Biznesu w Dąbrowie Górniczej odbyła się II Ogólnopolska konferencja naukowa doktorantów „Paradygmaty współczesnego zarządzania organizacjami”, w której wzięło udział 120 uczestników z najważniejszych uczelni kształcących i prowadzących nadania w zakresie zarządzania, m.in. ALK, SGH i uniwersytetów ekonomicznych. Formuła konferencji ma na celu doskonalenie warsztatu metodologicznego doktorantów oraz umiejętności prowadzenia dyskusji naukowej, a obejmuje następujące etapy: wystąpienie doktoranta, ocenę dokonywaną przez recenzenta bezpośrednio po wygłoszeniu referatu, a także dyskusję z recenzentem oraz uczestnikami konferencji.

Wystąpienia doktoratów koncentrowały się m.in. na: determinantach decyzji konsumentów na rynku marek detalistów, kształtowaniu wartości rynkowej przemysłowych spółek giełdowych, ocenie pracownika działu IT dużej instytucji publicznej, zarządzaniu marketingiem w mediach społecznościowych oraz znaczeniu zarządzania wierzytelnościami we współczesnych organizacjach. Interesująco zaprezentowano zagadnienia zarządzania zasobami ludzkimi: motywacji jako amoralnej funkcji w procesie zarządzania oraz sprawiedliwości organizacyjnej jako determinanty lojalności pracowników. Konferencję zwieńczyło wystąpienie ukazujące koncepcje przywództwa we współczesnych organizacjach z perspektywy metafory Mistrza i Rzemieślnika.

Święto Uniwersytetu Jagiellońskiego

KRAKÓW 12 maja , podczas Święta Uniwersytetu Jagiellońskiego, wręczono tytuł doktora honoris causa tej uczelni otrzymał prof. Anthony Giddens. Senat UJ uhonorował go za wniesienie istotnego wkładu w zdefiniowanie kluczowych wyzwań i problemów rozwojowych współczesnego świata, związanych z funkcjonowaniem demokratycznych instytucji politycznych, z przemianami gospodarczymi i społecznymi, z konsekwencjami zmian klimatycznych oraz formułowanie propozycji ich rozwiązania. Prof. Giddens jest uważany za jednego z najwybitniejszych współczesnych socjologów i teoretyków nauk społecznych. Jego dorobek obejmuje 40 książek i ponad 200 artykułów. Jest najczęściej cytowanym współczesnym autorem w naukach społecznych, twórcą teorii strukturacji. Wykładał m.in. na uniwersytetach w Cambridge, Londynie oraz Leicester. W latach 1996–2003 był dyrektorem London School of Economics. Laudację na cześć brytyjskiego socjologa wygłosił prof. Piotr Sztompka. Przemawiając, prof. Giddens zastanawiał się nad pozycją uniwersytetu we współczesnym, zdecentralizowanym i płynnym świecie. Podkreślał, że fundamentalna rola uczelni musi być utrzymana, ale jej charakter zmienia się, głownie dzięki nowoczesnym technologiom. Obecnie nikogo nie dziwi możliwość uczestnictwa w darmowych seminariach prowadzonych przez czołowych naukowców i ekspertów online czy fakt, że przełomowe odkrycia są owocem globalnych interakcji naukowców z różnych ośrodków rozsianych po całym świecie.

Drugim z bohaterów uroczystości był prof. Jerzy Wyrozumski, którego odznaczono złotym medalem „Plus ratio quam vis”. Postać wybitnego historyka mediewisty, znawcy dziejów Krakowa i sekretarza generalnego PAU, przybliżył w laudacji dr hab. Krzysztof Stopka, prof. UJ. Na dorobek naukowy prof. Wyrozumskiego składają się dzieła poświęcone historii społecznej i gospodarczej Polski, a także książki dotyczące historii politycznej. Uczony był dziekanem Wydziału Filozoficzno-Historycznego (1981-87) i prorektorem UJ (1987-90). Z roku 1988 pochodzi sławne zdjęcie, którego historię przypomniał prof. Stopka. Zrobiono je w trakcie strajku studenckiego. Widać na nim prof. Wyrozumskiego, prorektora UJ, pertraktującego z milicjantami szykującymi się do rozbicia protestu. Fotografia, podpisana przez nieznaną osobę „Plus ratio quam vis”, była kolportowana wśród mieszkańców miasta i zyskała wielką popularność. Znaczenie słów dewizy UJ rozwinął w swoim przemówieniu uhonorowany medalem prof. Wyrozumski.

Doktoraty h.c. – T. Kapitaniak, J. Kowal

LUBLIN 13 maja , w święto Politechniki Lubelskiej tytuły doktorów honoris causa tej uczelni otrzymali profesorowie Tomasz Kapitaniak z Politechniki Łódzkiej i Janusz Kowal z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie.

Fot. Stefan Ciechan Fot. Stefan Ciechan

Prof. Kapitaniak jest kierownikiem Katedry Dynamiki Maszyn PŁ. Jego specjalności naukowe to dynamika maszyn i teoria drgań. Prof. Jerzy Warmiński, promotor doktoratu, przypomniał 20-letnią współpracę laureata z lubelską uczelnią: – Wspierał rozwój naszych pracowników w zakresie mechaniki, aktywnie wspomagając realizacje prac habilitacyjnych w dyscyplinie mechanika, obronionych na Wydziale Mechanicznym Politechniki Łódzkiej. Był recenzentem dorobku naukowego naszych pracowników, recenzentem prac habilitacyjnych i doktorskich.

Prof. Kowal kieruje Katedrą Automatyzacji Procesów na AGH. Jest specjalistą w zakresie dynamiki układów mechanicznych, wibroakustyki, automatyki oraz sterowania układów i struktur mechanicznych. Od roku 2012 jest członkiem Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów, gdzie pełni funkcję sekretarza Sekcji VI Nauk Technicznych. Prof. Marek Opielak, promotor doktoratu, przedstawił współpracę prof. Kowala z Politechniką Lubelską: – Udzielał konsultacji w sprawach awansów naukowych pracowników i uprawnień wydziału, będąc recenzentem dorobku naszych pracowników podczas postępowań o tytuły i stopnie naukowe. Wielokrotnie recenzował wnioski Politechniki Lubelskiej dla NCBiR oraz NCN. Obecnie uczestniczy w realizowanym przez pracowników Wydziału Mechanicznego PL i Politechniki Śląskiej projekcie „Dolina Mechatroniki”.

Nowe laboratoria

Fot. Stefan Ciechan

LUBLIN W Instytucie Informatyki Politechniki Lubelskiej otwarto dwa nowe laboratoria. Laboratorium Analizy Ruchu i Ergonomii Interfejsów jest wyposażone w profesjonalny system akwizycji ruchu 3D, umożliwiający nagrywanie oraz analizę ruchu osób. W jego skład wchodzą również: zintegrowane platformy nacisku (mierzące siły nacisku podczas ruchu) oraz czujniki EMG (mierzące pracę napięcia mięśniowego), co umożliwia jednoczesną analizę danych z różnych urządzeń. Laboratorium dysponuje także profesjonalnym urządzeniem do rejestracji fal mózgowych (aparatura EEG) oraz sprzętem okulograficznym (eye-trackers). Służą one do analizy sygnałów elektroencefalograficznych w terapii pacjentów oraz analizy ruchów gałki ocznej w diagnostyce medycznej. Nowy sprzęt będzie wykorzystywany także do budowy interfejsów mózg-komputer. Umożliwiają one sterowanie komputerem w oparciu o fale mózgowe i ewentualnie dodatkowe sygnały, takie jak: eye-tracker, EMG, EOG oraz GSR, dlatego mogą być używane przez osoby z częściową lub całkowitą niepełnosprawnością.

Laboratorium Programowania Systemów Inteligentnych i Komputerowych Technologii 3D dysponuje stanowiskami komputerowymi dużej wydajności obliczeniowej oraz zaawansowanymi zestawami klocków Lego z dodatkowymi czujnikami. – W laboratorium będziemy pracować nad połączeniem rozszerzonej rzeczywistości ze sterowaniem robotów wykorzystującym sztuczną inteligencję – wyjaśnia prof. Jerzy Montusiewicz, kierownik laboratorium. Analizowana będzie możliwość interakcji pomiędzy rzeczywistym lub wirtualnym światem a zastosowaniem programowania rojowego poruszających się autonomicznych obiektów z napędem elektrycznym w przestrzeni 2D, a następnie 3D. Wyniki badań znajdą zastosowanie m.in. w ratownictwie do wykorzystania autonomicznych pojazdów w przestrzeniach zamkniętych, kiedy zagrożone jest życie ludzkie. Pracownicy laboratorium przeprowadzać będą również badania nad zastosowaniem metod skanowania i przetwarzania modeli 3D obiektów muzealnych i technicznych w celu ich rekonstrukcji. Prace będą realizowane we współpracy z Muzeum Lubelskim oraz Państwowym Uniwersytetem w Samarkandzie. Przewidywane są także prace wspomagające rekonstrukcje niekompletnych lub uszkodzonych obiektów technicznych (obiekty typu korpus, różnego rodzaje łączniki, elementy obudowy) oraz muzealnych (w zakresie sztuki zdobniczej, archeologii, militariów).

Nagrody Siemensa

WARSZAWA 18 maja wręczono dyplomy laureatom XX Konkursu o Nagrodę Siemensa oraz V Konkursu o Nagrodę Siemensa dla Absolwentów. Nagrodę promocyjną otrzymali: dr inż. Marek Szafrański z Katedry Transportu Szynowego i Mostów Wydziału Inżynierii Lądowej i Środowiska Politechniki Gdańskiej za pracę doktorską Oddziaływanie taboru na mosty kolejowe przy zmiennych parametrach ruchu oraz dr inż. Katarzyna Arkusz z Wydziału Mechanicznego Uniwersytetu Zielonogórskiego za pracę doktorską Opracowanie elektrochemicznego biosensora do wykrywania wybranych cytokin na podłożu Ti/Ti02 .

Nagrodę badawczą przyznano zespołowi z Politechniki Warszawskiej, w składzie: prof. inż. Krzysztof Badyda z Wydziału Mechanicznego Energetyki i Lotnictwa PW, inż. Wojciech Bujalski, prof. PW z Wydziału Mechanicznego Energetyki i Lotnictwa PW oraz dr hab. inż. Ryszard Zwierzchowski z Wydziału Inżynierii Środowiska Politechniki Warszawskiej, za Opracowanie i wdrożenie naukowych podstaw projektowania i optymalizacji sterowania pracy zasobników ciepła w systemach ciepłowniczych .

W konkursie absolwenckim nagrodę I stopnia otrzymali Tomasz Mańkowski, Grzegorz Sztylka i Jakub Tomczyński z Wydziału Elektrycznego, Instytutu Automatyki i Inżynierii Informatycznej Politechniki Poznańskiej za pracę magisterską Konstrukcja protezy dłoni sterowanej za pomocą sygnału EMG . Nagrodę II stopnia dostał Witold Kolaj z Wydziału Mechatroniki PW za pracę magisterską Projekt i implementacja aplikacji wspomagającej dobór nastaw regulatora PID sterowników SIMATIC S7 . Nagroda III stopnia przypadła Krzysztofowi Giełdzińskiemu i Robertowi Przystalskiemu z Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej za pracę inżynierską Projekt i budowa robota mobilnego poruszającego się po napowietrznych liniach energetycznych średniego i wysokiego napięcia .

Poznańska Nagroda Literacka

POZNAŃ 18 maja po raz pierwszy wręczono Poznańską Nagrodę Literacką, ufundowaną przez prezydenta Poznania i rektora Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Nagrodę tworzą dwa wyróżnienia – Nagroda im. Adama Mickiewicza (60 tys. zł), którą otrzymał pisarz Zbigniew Kruszyński, oraz Nagroda-Stypendium im. Stanisława Barańczaka (40 tys. zł), którą otrzymała poetka Kira Pietrek.

Doktorat h.c. – prof. J. Dybicki

GDAŃSK 19 maja nadano godność doktora honoris causa Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego prof. Jerzemu Dybickiemu. Laureat był w czasie wojny żołnierzem AK w okręgu konińskim, a także sanitariuszem (ps. Jaksa) w Powstaniu Warszawskim. Studia medyczne ukończył w 1946 r. na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Od tego roku pozostaje związany zawodowo z gdańską uczelnią medyczną. Jest specjalistą z zakresu chirurgii ogólnej, torakochirurgii oraz chirurgii naczyniowej. Był inicjatorem programu przeszczepiania nerek w Gdańsku. Jest autorem lub współautorem 232 prac naukowych, w tym 161 oryginalnych. Wypromował 15 doktorów; 5 z nich uzyskało habilitacje, a 3 pełniło funkcję kierowników klinik GUM. Członek honorowy Polskiego Towarzystwa Chirurgicznego oraz Polskiego Towarzystwa Transplantacyjnego. W ostatnich latach napisał dzieje gdańskiej uczelni medycznej. Podczas uroczystości laureat wygłosił wykład „W hołdzie mym kochanym pacjentom”, w którym wspominał o najbardziej skomplikowanych przypadkach w swojej karierze zawodowej. Na uroczystości była też i zabrała głos była pacjentka prof. Dybickiego, która ponad 20 lat temu powierzyła swoje zdrowie w jego ręce i dzięki temu żyje.

Doktorat h.c. – prof. S. Biernat

JENA/KRAKÓW 19 maja prof. Stanisław Biernat, prawnik z Uniwersytetu Jagiellońskiego, otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Friedricha Schillera w Jenie. W laudacjach podkreślano zasługi laureata dla rozwoju nauki prawa administracyjnego, konstytucyjnego i europejskiego, jego zaangażowanie w rozwój polsko-niemieckiej współpracy naukowej, a także uznanie, jakim cieszy się w prawniczych środowiskach naukowych w Europie. W trakcie uroczystości prof. Biernat wygłosił wykład poświęcony orzecznictwu polskiego Trybunału Konstytucyjnego w sprawach europejskich. Prof. Biernat jest wiceprezesem Trybunału Konstytucyjnego. Na UJ kieruje Katedrą Prawa Europejskiego.

Współpraca: Białystok – Katarzyna Dziedzik, Dąbrowa Górnicza – Magdalena Wróbel, Gdańska – Izabela Biała, Beata Czechowska-Derkacz, Ewa Kuczkowska, Natalia Woś, Lublin – Katarzyna Bojko, Iwona Czajkowska-Deneka, Łódź – Tomasz Boruszczak, Joanna Orłowska, Poznań – Anna Czajkowska-Zimnicka, Mariola Kuroczycka, Przemysław Stanula, Rzeszów – Przemysław Pawlak, Szczecin – Julia Poświatowska, Świerk – Marek Sieczkowski, Warszawa – Krzysztof Szwejk, Krzysztof Szymański