Wiemy, skąd się wziął

Od 1 czerwca 2015 w Polsce działa pierwszy niepubliczny uniwersytet – SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny. Gdy w latach 90. pisałem o uczelniach prywatnych związanych z instytutami Polskiej Akademii Nauk (a zaliczano do niech także Szkołę Wyższą Psychologii Społecznej), mówiło się, że pierwszy prywatny uniwersytet ma szansę powstać za około 20 lat. Padało też wtedy hasło „Uniwersytet PAN”. Wcale nie typowałem wówczas, że ten awans będzie dotyczył SWPS. A jednak stało się. To ona została przekształcona w tzw. uniwersytet przymiotnikowy.

Zaczęło się w 1996 r. – trzech profesorów z Instytutu Psychologii PAN postanowiło utworzyć porządną prywatną uczelnię, kształcącą w zakresie psychologii społecznej. Rektorem Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej, wpisanej do rejestru uczelni niepaństwowych MEN pod nr. 95, został prof. Andrzej Eliasz (czytaj wywiad na str. 18). Z trójki założycieli tylko on nadal jest etatowym pracownikiem (i rektorem) uczelni. Prof. Janusz Reykowski jest na emeryturze, a prof. Zbigniew Pietrasiński nie żyje – jego imię nosi jedna z sal wykładowych Uniwersytetu SWPS.

Na pierwszy rok studiów z zakresu psychologii społecznej zapisało się 300 studentów. Dziś na Uniwersytecie SWPS kształci się ponad 15,5 tys. osób. 5 tys. kształci się na studiach stacjonarnych, 7 tys. na niestacjonarnych. Na studiach doktoranckich jest 321 osób, w tym 178 robi doktorat w trybie stacjonarnym. Ponad 2,8 tys. osób uczestniczy w studiach podyplomowych. Uczelnia oferuje swoim studentom blisko 90 specjalizacji i specjalności kształcenia. W ciągu niemal 20 lat istnienia dyplomy uczelni uzyskało 20 tys. absolwentów.

Pierwszą siedzibę SWPS stanowił budynek Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, a zajęcia dydaktyczne odbywały się w wynajętych salach szkolnych. Już w 1999 r. kupiono na Pradze obiekty stanowiące podstawę własnego kampusu. Pierwsze zajęcia we własnych pomieszczeniach odbyły się w 2001 r., w pięciolecie istnienia uczelni. Obecnie Uniwersytet SWPS dysponuje pięcioma kampusami w Warszawie, Sopocie (od 2002 r.), Wrocławiu (od 2004 r.), Poznaniu (od 2010 r.) i Katowicach (od 2010 r.).

Struktura uczelni zaczęła się kształtować w 1999 r., gdy powołano pierwsze trzy instytuty. Pierwsze dwa wydziały zostały utworzone w 2001 r. Obecnie strukturę Uniwersytetu SWPS tworzy 7 wydziałów: 3 w Warszawie (Psychologii, Nauk Społecznych i Humanistycznych oraz Prawa) oraz wydziały zamiejscowe w Sopocie, Wrocławiu, Katowicach i Poznaniu.

Kadrę uczelni stanowi obecnie 414 osób, w tym 75 profesorów tytularnych, 59 doktorów habilitowanych na stanowiskach profesorów nadzwyczajnych i 183 doktorów.

Pierwsze uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora SWPS uzyskała w zakresie psychologii w 2002 r. Dziś posiada 6 uprawnień do doktoryzowania w zakresie: psychologii (2 wydziały), socjologii, kulturoznawstwa, prawa i literaturoznawstwa oraz 3 uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora habilitowanego w zakresie: psychologii (2 wydziały) i kulturoznawstwa. Z uprawnień tych uczelnia korzysta skutecznie. Wypromowała już 153 doktorów i 37 doktorów habilitowanych.

Uniwersytet SWPS jest liderem wśród uczelni niepublicznych pod względem liczby uzyskanych grantów Narodowego Centrum Nauki. Zajmuje 15. miejsce wśród wszystkich uczelni pod względem liczby finansowanych przez NCN projektów naukowych. 23 granty uzyskane przez badaczy z SWPS w NCN w 2014 r. mają wartość 9,5 mln zł. W 2014 r. pracownicy uczelni realizowali ogółem 348 projektów naukowych o wartości 30 mln zł oraz 13 projektów europejskich ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki o wartości 23 mln zł.

Po raz pierwszy ocenie parametrycznej prowadzonej przez Komitet Badań Naukowych poddał się w 2003 r. Wydział Psychologii w Warszawie, co umożliwiło mu uzyskanie kategorii naukowej i dostęp do publicznych środków na badania naukowe w postaci dotacji statutowej. W 2013 r. 5 wydziałów uczelni poddało się ocenie parametrycznej prowadzonej przez KEJN. Jeden uzyskał kategorię A+, jeden A, a trzy B.

Zaplecze naukowo-dydaktyczne uczelni stanowią obecnie: w Warszawie – 25 tys. m2, 67 sal dydaktycznych, 8 komputerowych, 11 auli, 4 sale konferencyjne; we Wrocławiu – 8,5 tys. m2, 21 sal dydaktycznych, 4 komputerowe, 6 auli wykładowych, 3 sale konferencyjne; w Poznaniu 1,3 tys. m2, 12 sal dydaktycznych, 1 komputerowa, 3 aule wykładowe, 3 sale konferencyjne; w Katowicach 2,8 tys. m2, 11 sal dydaktycznych, 2 komputerowe, 4 aule wykładowe, 1 sala konferencyjna, 1 laboratorium badawcze oraz w Sopocie 8 tys. m2, 12 sal dydaktycznych, 2 komputerowe, 3 aule wykładowe, 1 laboratorium.

Znaczącym wydarzeniem w historii uczelni zapisał się rok 2008. Wtedy założyciele SWPS powołali Instytut Rozwoju Edukacji, który przejął funkcje założycielskie. Jego prezesem został Piotr Voelkel, przedsiębiorca z Poznania.

SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny współpracuje z wieloma uczelniami na całym świecie. Jest członkiem KRASP i EUA. Uzyskuje wysokie pozycje w rankingach polskich szkół wyższych oraz bardzo dobre oceny działalności dydaktycznej od PKA i MNiSW. Te ostatnie przekładają się na dodatkowe środki na rozwój programów kształcenia. Wykładowcy i studenci uczelni uzyskują prestiżowe wyróżnienia i granty.