Pieniądze i etyka

Początek łódzkiego posiedzenia KRASP (21-23 maja) dotyczył sposobu postępowania z wnioskami o przekazanie informacji publicznej.

Z wielkim zainteresowaniem przyjęto wystąpienie min. Leny Kolarskiej-Bobińskiej. Powiedziała ona, że buduje koalicję krajów europejskich niezadowolonych ze sposobu finansowania wynagrodzeń w Horyzoncie 2020 (więcej na str. 7). Zapowiedziała start pierwszych konkursów w programie „Uczelnie przyszłości”, finansowanym ze środków PO Wiedza, Edukacja, Rozwój. Przypomniała o staraniach o akredytacje amerykańskie dla polskich uczelni technicznych – na razie w programie uczestniczy 7 politechnik.

Prof. Wiesław Banyś, przewodniczący KRASP, zwrócił uwagę na konieczność wzmocnienia finansowania badań podstawowych.

Prof. Witold Bielecki, rektor ALK, stwierdził, że zamiast finansować wyjazdy najlepszych polskich maturzystów i studentów na uczelnie zagraniczne, należy umożliwić im kształcenie bezpłatne na najlepszych polskich uczelniach.

Prof. Bronisław Marciniak, rektor UAM, zwrócił uwagę na konieczność wzmocnienia finansowania zadań statutowych – wobec zmniejszania tzw. kosztów pośrednich w programach NCN utrzymanie aparatury staje się wysoce kłopotliwe, zwłaszcza na wydziałach przyrodniczych i technicznych.

Prof. Stanisław Michałowski, rektor UMCS, wskazał na problemy wynikające z przyjęcia Europejskiej Kary Naukowca w kwestii płac badaczy. Mówił o trudnościach związanych z wprowadzeniem do repozytorium cyfrowego prac dyplomowych do 5 lat wstecz oraz upomniał się o możliwość swobodnego kształtowania czesnego dla studentów zagranicznych.

Prof. Tadeusz Więckowski, rektor PWr, zwrócił uwagę na konieczność wysokiego wkładu szkół wyższych w programy europejskie w nowej perspektywie, w programach regionalnych nawet do 50%. – Na to nas nie stać – mówił.

Prof. Jerzy Woźnicki, przewodniczący RGNiSW i prezes FRP, przedstawił 5-tomowy program zmian w szkolnictwie wyższym do roku 2020. Zwracano uwagę (m.in. prof. Jan Szmidt, rektor PW) na to, że strategia powinna być opracowana w dłuższej perspektywie.

Prof. Jerzy Buzek mówił o konieczności niwelowania różnic między wschodnią i zachodnią Europą. Jako zadania strategiczne określił: mobilność naukowców, wsparcie studiów doktoranckich, transfer wiedzy, wsparcie karier naukowych kobiet.

Prof. Ryszard Zimak, rektor Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina, upomniał się o kulturę. – Mamy znakomite uczelnie muzyczne, które otrzymują na działalność coraz mniej środków. Rektorzy poparli jego stanowisko w specjalnej uchwale.

Gość z Francji mówił o tym, jak rewolucja francuska zlikwidowała uniwersytety, zastępując je szkołami „profesjonalnymi”. Zakończyło się to klęską. Dziś kraj próbuje odbudować to, co ponad 200 lat temu zniszczyli rewolucjoniści. Dokonuje się konsolidacja uczelni i odbudowa klasycznych uniwersytetów, które są niezbędne dla funkcjonowania i rozwoju państwa. Referent pokazał przykład budowania uniwersytetu regionalnego metodą konsolidacji istniejących uczelni na przykładzie Lotaryngii.

Prof. Andrzej Zoll, przewodniczący Komisji ds. Etyki w Nauce PAN, mówił o patologiach trapiących Centralną Komisję, grzechach nieuczciwego pomnażania dorobku, plagiatach, które stają się coraz częstsze, wyłudzaniu awansów, pomnażaniu dorobku placówki przez wzajemne dopisywanie się naukowców do publikacji. Mówił o widocznym obniżeniu poziomu habilitacji – obecny stan nazwał katastrofalnym i wskazał konieczność zmiany procedury habilitacyjnej.

Prof. Stanisław Kistryn, prorektor UJ, wskazał na problem nieuczciwych recenzji w postępowaniach o tytuł naukowy oraz ocenie wniosków grantowych.

Najgorętsze dyskusje dotyczyły pieniędzy i etyki badań naukowych oraz kształcenia. Widać, że to są problemy, którymi autentycznie żyje środowisko zarządzających szkołami wyższymi.

Rektorzy zgromadzeni w KRASP uczestniczyli w posiedzeniu senatów łódzkich uczelni publicznych z okazji 70-lecia życia akademickiego w Łodzi.