W centrum Łodzi w zwartym kampusie liczącym ponad 33 hektary rozlokowały się obiekty Politechniki Łódzkiej. Znaczna ich część to zrewitalizowane i rozbudowane dawne zabudowania fabryczne. W ten sposób uczelnia nawiązuje do tradycji łódzkiego przemysłu, który wspiera swoimi badaniami i kadrą.

Politechnika powstała w 1945 r. Jej pierwszym rektorem został prof. Bohdan Stefanowski, Lublinianin, absolwent i profesor Politechniki Lwowskiej, profesor Politechniki Warszawskiej. Po II wojnie światowej dyskutowano, czy w Łodzi powstaną niektóre wydziały PW, czy samodzielna uczelnia. Przeważyło stanowisko władz miasta, które chciały mieć własną politechnikę. Prof. Stanisław Bielecki, rektor PŁ, przypomina, że obywatele Łodzi już w połowie XIX stulecia mieli świadomość potrzeby szkoły wyższej w tym mieście i zamierzali ją utworzyć. Przeznaczyli na ten cel plac i gromadzili fundusze. Nie otrzymali jednak wówczas zgody władz rosyjskich. 5 maja 1945 r. prof. Stefanowski został mianowany pełnomocnikiem ministra oświaty i jako rektor tworzył Politechnikę Łódzką. Jesienią 1948 r. powrócił do Warszawy, by odbudowywać tamtejszą politechnikę. W pierwszym roku akademickim kadrę młodej Politechniki Łódzkiej stanowiło 33 profesorów, w tym sprowadzeni przez Stefanowskiego z Warszawy profesorowie Alicja Dorabialska, Janusz Groszkowski, Wacław Moszyński, Witold Pogorzelski, Andrzej Sołtan, Bolesław Tołłoczko i Czesław Witoszyński.

Dziś strukturę Politechniki Łódzkiej tworzy 9 wydziałów oraz jednostki międzywydziałowe i ogólnouczelniane.

Uczelnia na 42 kierunkach – w tym kilku międzywydziałowych i międzyuczelnianych – kształci 20 tys. studentów, z czego 80% w trybie stacjonarnym. Wśród nich jest ok. tysiąca obcokrajowców, którzy przebywają w Łodzi bądź na studiach pełnych (400 osób), bądź semestralnych i rocznych w ramach międzynarodowej wymiany studenckiej.

Politechnika Łódzka zatrudnia 1391 nauczycieli akademickich, w tym 146 profesorów tytularnych, 202 doktorów habilitowanych (w tym 98 na stanowisku profesora nadzwyczajnego) oraz 858 doktorów.

Naukowcy z PŁ realizowali w 2013 r. ponad 280 projektów badawczo-rozwojowych, w tym 209 projektów NCN o wartości ponad 18 mln zł i 54 projekty NCBR o wartości prawie 22 mln zł. Samodzielnie oraz w partnerstwie z innymi podmiotami realizowano na PŁ 51 projektów finansowanych z funduszy strukturalnych o wartości ok. 354 mln zł.

Według raportu Urzędu Patentowego RP z 2013 r. Politechnika Łódzka była na 3. miejscu w kraju pod względem liczby zgłoszeń wynalazków i wzorów użytkowych (96) i na 4. miejscu pod względem liczby uzyskanych patentów i praw ochronnych (72). Uzyskała też 2. pozycję wśród polskich uczelni pod względem sprzedaży licencji (zgodnie z rankingiem opublikowanym przez magazyn „Perspektywy” w 2014 r.).

Badacze z politechniki zaangażowani są w ponad 450 projektów BR we współpracy z 230 partnerami biznesowymi. Wartość komercjalizacji to prawie 3 mln zł. W ostatnich trzech latach politechnika zawarła 30 umów dotyczących komercjalizacji wyników prowadzonych w uczelni badań. Technologie z PŁ są wdrażane przez trzy spółki spin-off. Kolejne tego typu przedsięwzięcia są w fazie tworzenia. W 2013 r. autorzy z PŁ opublikowali 1760 prac naukowych w językach kongresowych i 2040 w języku polskim.

Politechnika Łódzka dysponuje blisko 100 budynkami o łącznej powierzchni blisko 280 tys. m2. W 9 domach studenckich oferuje prawie 3 tys. miejsc noclegowych. Wszystkie akademiki podłączone są do Internetu. Znaczną część politechnicznego kampusu zajmuje piękny stary park, a rektorat mieści się w zabytkowym pofabrykanckim pałacyku.