Łódź to trzecie pod względem wielkości miasto w Polsce. Liczy ponad 700 tys. mieszkańców. Studiuje tu 100 tys. osób. Jak informuje pani Alicja Dobrska, odpowiadająca w Urzędzie Miasta za kontakty z uczelniami, liczba ta jest przybliżona, bowiem trudno uzyskać miarodajne informacje z uczelni niepublicznych. A jest ich w Łodzi 16, choć w Wikipedii wciąż widnieje nieaktualna liczba 22. Obrazuje to dynamikę przemian w szkolnictwie niepublicznym w ostatnich latach. Łódź akademicką konstytuuje jednak przede wszystkim 6 publicznych szkół wyższych i Wyższe Seminarium Duchowne – rektorzy tych uczelni zrzeszeni są w Konferencji Rektorów Szkół Wyższych Łodzi. Choć już przed wojną istniały w Łodzi szkoły ponad maturalne, a jedną z nich jest Wyższe Seminarium Duchowne diecezji łódzkiej, to za podstawę świętowania 70-lecia akademickości Łodzi przyjęto rok 1945, w którym utworzono Uniwersytet Łódzki, Politechnikę Łódzką, Akademię Sztuk Pięknych i Akademię Muzyczną oraz wydziały medyczne na uniwersytecie. Do grona uczelni publicznych należy też założona nieco później słynna łódzka „Filmówka”. Te uczelnie przedstawiamy szerzej w części numeru poświęconej 70-leciu akademickiej Łodzi. Przez jej dzieje przewinęły się też inne uczelnie publiczne, które weszły w skład uniwersytetu, konstytuując niektóre jego wydziały.

Jednak „akademickość” nie przysługuje jedynie uczelniom. W Łodzi od 1977 r. istnieje Oddział Polskiej Akademii Nauk. Obecnie liczy 12 członków. Na jego czele stoi prof. Aleksander Welfe, ekonomista z Uniwersytetu Łódzkiego. Przy oddziale działa 11 komisji naukowych oraz Klub Akademicki, który zrzesza ok. 100 samodzielnych pracowników naukowych z łódzkich uczelni i instytutów. Od 1989 r. wręczane są nagrody dla młodych uczonych. Na terenie miasta działają 4 jednostki badawcze PAN: Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych, Instytut Biologii Medycznej, Europejskie Regionalne Centrum Ekohydrologii pod auspicjami UNESCO oraz Ośrodek Badań nad Dawnymi Technologiami – łódzki oddział Instytutu Archeologii i Etnologii PAN.

Przy Oddziale PAN w Łodzi działa Konferencja Instytutów Naukowych Województwa Łódzkiego, która oprócz wymienionych placówek PAN zrzesza instytuty badawcze: Instytut Biopolimerów i Włókien Chemicznych, Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki, Instytut Medycyny Pracy, Instytut Włókiennictwa oraz Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach. W instytutach naukowych zrzeszonych w KIN pracuje blisko 600 naukowców, którzy w ostatnich pięciu latach opublikowali ponad 1700 artykułów, a na badania w formie grantów pozyskali w ciągu ostatnich 5 lat ponad 300 mln zł.

Istnieje też Łódzkie Towarzystwo Naukowe. Zostało założone w roku 1936 jako Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Łodzi, a od roku 1946 nosi obecną nazwę. Liczy ponad 450 członków zwyczajnych i 21 członków honorowych, skupionych w 6 wydziałach.

Zapewne nie jest to pełen obraz Łodzi jako miasta nauki, jednak już te informacje pokazują, że mamy do czynienia ze znaczącym ośrodkiem badawczym i edukacyjnym na poziomie wyższym.