Morska droga
W 1945 r. w Gdyni powstała prywatna Wyższa Szkoła Ekonomiczna. Upaństwowiono ją w następnym roku i przeniesiono do Sopotu. W 1946 r. w Gdańsku utworzono Wyższą Szkołę Pedagogiczną. Już w 1957 r. z inicjatywy doc. Andrzeja Bukowskiego, rektora WSP, w Gdańsku powstał Komitet Organizacyjny Uniwersytetu Gdańskiego. Jednak na powstanie uniwersytetu środowisko musiało poczekać jeszcze kilkanaście lat. W tym czasie WSP i WSE uzyskały prawa akademickie. W WSE w 1945 r. rozpoczęło studia ok. 300 osób. W 1946 na WSP – 187 studentów. W 1969 r. na WSE kształciło się ponad 3,5 tys. studentów, w na WSP – prawie 2,5 tys.
Z połączenia tych uczelni w 1970 powstał Uniwersytet Gdański. Myślano o nazwie Uniwersytet Bałtycki, jednak skrót tej nazwy już wtedy nie kojarzył się dobrze. Strukturę UG tworzyło 5 wydziałów – 3 odziedziczone po WSP: Humanistyczny, Matematyki, Fizyki i Chemii oraz Biologii i Nauk o Ziemi, a 2 odziedziczone po WSE: Ekonomiki Produkcji i Ekonomiki Transportu. Z czasem jego strukturę uzupełnił Wydział Prawa i Administracji, a do uniwersytetu włączone także Wyższe Studium Nauczycielskie. W 1970 r. na UG pracowało 23 profesorów i 49 doktorów habilitowanych, a studiowało niecałe 9,5 tys. studentów.
W ciągu 45 lat uczelnią kierowało 10 rektorów. Zdaniem prof. Marka Andrzejewskiego, autora artykułu o dziejach UG, z którego pochodzą przedstawione powyżej informacje historyczne, największe piętno odcisnął na uczelni prof. Janusz Sokołowski, były rektor WSP, jeden z twórców uniwersytetu, który najdłużej, bo przez 11 lat (1970-1981) nim kierował.
Obecnie strukturę UG tworzy 11 wydziałów: Biologii, Chemii, Ekonomiczny, Filologiczny, Historyczny, Matematyki, Fizyki i Informatyki, Nauk Społecznych, Oceanografii i Geografii, Prawa i Administracji, Zarządzania, Międzyuczelniany Wydział Biotechnologii UG i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. W wyniku oceny parametrycznej przeprowadzonej przez KEJN 6 wydziałów UG uzyskało kategorię A, a 5 kat. B. Jednostki UG mają 25 uprawnień do nadawania stopnia naukowego doktora i 14 uprawnień do habilitowania.
Uniwersytet zatrudnia 3214 pracowników. Kadrę naukowo-dydaktyczną tworzy 1704 nauczycieli akademickich; 162 z nich legitymuje się tytułem naukowym profesora, 333 doktorów habilitowanych zajmuje stanowisko profesora. UG. Uczelnia zatrudnia też 49 doktorów hab. na stanowiskach adiunktów oraz 710 adiunktów z doktoratami.
Badacze z UG uzyskali w 2014 r. w NCN 37 grantów o wartości 13,6 mln zł. Uczelnia zajęła 10. miejsce w kraju pod względem liczby grantów i 13. pod względem wysokości uzyskanego z NCN dofinansowania projektów naukowych. W latach 2011-14 badacze z UG zdobyli 189 grantów NCN o wartości 74,3 mln zł.
Na 69 kierunkach na UG kształci się prawie 27 tys. studentów I i II stopnia. Ponadto studiuje tu ponad 1,5 tys. doktorantów i 1,8 tys. słuchaczy studiów podyplomowych. W ciągu 45 lat uniwersytet wydał dyplomy prawie 150 tys. absolwentom.
Uniwersytet Gdański dysponuje obiektami o powierzchni prawie 150 tys. m2. 1/3 przypada na największy Kampus Oliwski. Mieszczą się tam: wydziały Biologii, Chemii, Filologiczny, Historyczny, Matematyki, Fizyki i Informatyki, Nauk Społecznych, Prawa i Administracji, Biblioteka Główna UG, domy studenckie i rektorat. Kampus ten jest rozbudowywany w ramach Wieloletniego Planu Inwestycyjnego Uniwersytetu Gdańskiego na lata 2011-2020. Budowa Kampusu Bałtyckiego UG to jedna z największych inwestycji w dziejach uczelni, finansowana ze środków europejskich. Same budynki Wydziałów Biologii i Chemii kosztowały ponad 240 mln zł. W kampusie oliwskim powstaje także nowy gmach Neofilologii oraz administracji centralnej. Inne lokalizacje obiektów UG to kampusy w Sopocie (wydziały Ekonomiczny i Zarządzania) oraz Gdyni (Wydział Oceanografii i Geografii). Uczelnia dysponuje 10 domami studenckimi, które oferują ponad 2 tys. miejsc. Zbiory Biblioteki Głównej UG liczą 1,5 mln woluminów. Udostępnia też ona bogate zbiory elektroniczne.
Hasło Uniwersytetu Gdańskiego brzmi In mari via tua . Idą za nim badania i dydaktyka prowadzone na uczelni. Są one rozwijane m.in. w stacjach naukowych: Stacji Morskiej Instytutu Oceanografii w Helu, Stacji Badania Wędrówek Ptaków i Stacji Biologicznej. Biolodzy z UG zajmują się fauną i florą morską, oceanografowie badają morza i oceany. Chemicy parają się ochroną środowiska morskiego, prawnicy – prawem morskim, prawami i ustrojem miast pomorskich, kryminalistyką morską, a literaturoznawcy – motywami marynistycznymi w utworach literackich. Etnografowie i historycy też poświęcają się problematyce regionalnej Pomorza.