Większość zyska

Prof. Marek Ratajczak, sekretarz stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego, o budżecie na rok 2015 i zmianach zasad finansowania nauki

Dotychczasowy system podziału środków w ramach dotacji statutowej związanej z utrzymaniem potencjału badawczego miał dwie istotne słabości. Pierwsza wynikała z tak zwanej stałej przeniesienia, która sprawiała, że jednostki z tej samej grupy, np. instytuty PAN, tego samego obszaru badań i tej samej kategorii naukowej, otrzymywały niekiedy skrajnie różną jednostkową dotację statutową, czyli dotację w przeliczeniu na jednego pracownika zatrudnionego w sferze badawczej.

Istotną słabością dotychczasowego rozwiązania było także to, że kategoria naukowa w minimalnym stopniu wpływała na wielkość dotacji. Nowy system oparty jest na założeniu, że to właśnie kategoria naukowa ma być podstawowym parametrem w określaniu wielkości dotacji. Im wyższa kategoria, tym wyższa powinna być dotacja otrzymywana przez beneficjenta na jednego zatrudnionego w sferze badawczej, oczywiście przy uwzględnieniu różnic wynikających z kosztochłonności prowadzonych badań i przynależności do konkretnej grupy jednostek.

Eliminowanie skutków zaszłości historycznych odzwierciedlanych w dotychczasowej stałej przeniesienia oznacza, że w wypadku jednostki naukowej, która była obficiej dotowana niż inne jednostki o tej samej kategorii naukowej i z tego samego obszaru badań, dotacja w przeliczeniu na jednego zatrudnionego badacza może zmaleć. W celu uniknięcia nadmiernych jednorazowych zmian dotacji wprowadzono jednak istotne zabezpieczenie. W przypadku jednostek z kategorią A+ dotacja na jednego zatrudnionego nie może spaść. One są szczególnie chronione. Natomiast dla jednostek kategorii A i B określono dopuszczalny maksymalny procentowy spadek dotacji na jednego zatrudnionego w stosunku do dotacji z roku poprzedzającego rok przyznania. Także dla sytuacji, gdy w wyniku likwidacji stałej przeniesienia miałby nastąpić wzrost dotacji w przeliczeniu na jednego badacza wyznaczono maksymalny jednoroczny wzrost tej dotacji w ujęciu procentowym. Dla większości z prawie tysiąca jednostek naukowych objętych ostatnią ocena parametryczną wprowadzane zmiany oznaczać będą wzrost dotacji w przeliczeniu na jednego zatrudnionego.

Budżet nauki wzrasta w 2015 roku o 10%. Zwiększamy dotacje dla agencji grantowych, czyli Narodowego Centrum Badań i Rozwoju oraz Narodowego Centrum Nauki. Będziemy też mieć więcej środków na pewne działania ministra, choćby pieniądze na wsparcie dla jednostek, w których realizowane są granty w ramach Horyzontu 2020. Mamy coraz większe zapotrzebowanie na środki związane z tzw. SPUB-ami (Specjalnymi Urządzeniami Badawczymi). Zakładamy także przeznaczenie większych środków na dotację statutową na utrzymanie potencjału badawczego.

Wysokość nakładów na szkolnictwo wyższe jest kształtowana na podstawie art. 93 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym. Wydatki budżetu państwa na finansowanie działalności uczelni publicznych w części dotyczącej wynagrodzeń waloryzowane są corocznie co najmniej o średnioroczny wskaźnik wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej, ustalony w ustawie budżetowej na dany rok budżetowy, a w części niedotyczącej wynagrodzeń waloryzowane są corocznie co najmniej o średnioroczny wskaźnik wzrostu cen towarów i usług, ustalony w ustawie budżetowej na dany rok budżetowy.

Dodatkowo w roku 2015 realizowany będzie trzeci etap zwiększania wynagrodzeń pracowników uczelni publicznych. Łączne nakłady na ten cel w okresie 2013-2015 sięgają prawie 6 mld zł.

W 2015 r. nakłady na szkolnictwo wyższe, z uwzględnieniem środków pochodzących z rezerwy celowej przewidzianej na trzeci etap zwiększenia wynagrodzeń pracowników szkół wyższych, wynoszą 16 016 563 tys. zł, tj. o 6,0% więcej niż w roku 2014.

W ramach tej kwoty znajdują się środki z funduszy unijnych, np. z programu POWER, które mogą być przeznaczone zwłaszcza na działania projakościowe w obszarze szkolnictwa wyższego. Szczegółowe rozwiązania są jeszcze dyskutowane.