W ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (PO KL) są wypracowywane – współfinansowane ze środków Unii Europejskiej – innowacyjne rozwiązania problemów w obszarach ważnych dla życia publicznego. Rozwiązania te powstają po to, żeby skuteczniej odpowiadać na wyzwania, jakie stawia przed nami codzienność. Wśród tych wyzwań można wyróżnić działania uczelni wyższych związane z realizacją strategii kształcenia przez całe życie czy kwestie monitorowania losów zawodowych absolwentów. Pomysły na rozwiązanie tych i innych problemów odnaleźć można w realizowanych w ramach PO KL projektach innowacyjnych.

Instytucją odpowiedzialną za horyzontalne wsparcie procesów upowszechniania i włączania produktów finalnych projektów innowacyjnych do głównego nurtu polityki i/lub praktyki jest Krajowa Instytucja Wspomagająca (KIW), działająca w ramach Centrum Projektów Europejskich. KIW koncentruje się na wsparciu ww. procesów w odniesieniu do projektów/produktów pogrupowanych w tzw. bloki tematyczne (pakiety innowacji). Bloki te skupiają projekty wypracowujące podobne rozwiązania, z uwzględnieniem tematu innowacyjnego, specyfiki produktu finalnego oraz katalogu odbiorców i użytkowników. W ramach obszaru „szkolnictwo wyższe” opracowano dwa bloki innowacji społecznych obejmujących łącznie 18 projektów innowacyjnych: „Kształcenie ustawiczne osób dorosłych” – 11 projektów; „Monitorowanie losów zawodowych absolwentów szkół wyższych” – 7 projektów.

Istotną cechą rozwiązań innowacyjnych jest to, że ich wykorzystanie może przyczynić się do rozwiązywania wielu problemów, m.in. dotyczących: nieadekwatnej oferty edukacyjnej uczelni względem bieżących zmian społeczno-ekonomicznych oraz wymogów rynku pracy (np. związanych z niżem demograficznym); niewystarczającego stopnia zainteresowania osób dorosłych (w wieku od 25 do 64 lat) procesem kształcenia ustawicznego, m.in. w związku z niedopasowaniem oferty edukacyjnej uczelni do oczekiwań potencjalnych słuchaczy; niewystarczającej ilości skutecznych narzędzi prowadzenia monitoringu karier zawodowych absolwentów.

Wśród propozycji rozwiązań opisanych w powyższych blokach można wskazać na następujące przykładowe rozwiązania innowacyjne.

Model dotyczący wykorzystania narzędzia informatycznego on-line do autodiagnozy poziomu kompetencji i umiejętności, służącego do bieżącego monitorowania postępów edukacyjnych

Celem proponowanego rozwiązania jest zwiększenie uczestnictwa osób dorosłych w kształceniu ustawicznym. Ideą projektu jest uelastycznienie oferty kształcenia ustawicznego (kursy, warsztaty, studia podyplomowe). Obecnie obowiązujący „sztywny” model kształcenia ustawicznego (słuchacze zapisują się na „gotowe” kursy, warsztaty oraz studia podyplomowe) zastąpiono ofertą edukacyjną dostosowaną do potrzeb oraz do poziomu kompetencji kandydatów. Wypracowane rozwiązanie polega na partycypacyjnym podejściu przez uczelnię i jej kadrę (władze oraz pracowników merytorycznych i administracyjnych) do procesu kształcenia ustawicznego. Po wykonaniu testu kompetencyjnego narzędzie informatyczne dokona analizy odpowiedzi i wyświetli słuchaczowi wynik przedstawiający poziom zaawansowania jego kompetencji, które mogą być nabyte w trakcie trwania kursu. Jeśli się okaże, że któraś kompetencja pozostaje na bardzo wysokim poziomie, narzędzie informatyczne przeniesie słuchacza do „worka z kompetencjami”, gdzie będzie mógł wybrać sobie kompetencje i poddać się ponownej autodiagnozie. Po zakończonym teście kompetencyjnym narzędzie informatyczne podpowie słuchaczowi, które moduły edukacyjne/zajęcia są dla niego odpowiednie. Aby ułatwić proces decyzyjny i uniknąć wyboru nachodzących na siebie zajęć i modułów (narzędzie informatyczne ma wbudowany grafik zajęć wraz z informacją o dokładnej dacie, godzinie, liczbie godzin, formie zajęć i nazwisku prowadzącego oraz cenie danego modułu), na tym etapie słuchacz będzie miał możliwość konsultacji z doradcą edukacyjnym. Kiedy słuchacz dokona już autoanalizy kompetencji, będzie mógł „zakupić” wybrane przez siebie moduły edukacyjne. W ten sposób każdy student ma możliwość tworzenia własnych ścieżek edukacyjnych, dostosowanych do indywidualnych potrzeb.

Wypracowany model składa się z: narzędzi diagnozy kompetencji (narzędzie informatyczne on-line służące do autodiagnozy poziomu kompetencji i umiejętności, jak również do bieżącego monitorowania postępów edukacyjnych); gotowego, uniwersalnego schematu konstrukcji modułowej oferty kształcenia ustawicznego uczelni, dostosowanego do elastycznego tworzenia partycypacyjnych ścieżek edukacyjnych (tj. współtworzonych przez słuchaczy, przy wsparciu doradców edukacyjnych, z wybranych przez siebie modułów indywidualnych „toków nauki”), uwzględniających luki i potrzeby kompetencyjne słuchaczy oraz potrzeby kompetencyjne rynku pracy. W skład modelu wchodzą także: materiały metodyczne modułów edukacyjnych „skomponowanych” z zasobów dydaktycznych poszczególnych uczelni; opis zestawu kompetencji doradców edukacyjnych, wspomagających realizację ścieżek edukacyjnych oraz opis ról zespołu administracyjnego (specjalistów merytorycznych i administracyjnych, wspierających funkcjonowanie ścieżek) odpowiedzialnego za nadzór merytoryczny, organizację i realizację modułowych partycypacyjnych ścieżek edukacyjnych. Nowością w proponowanym rozwiązaniu jest narzędzie informatyczne, które w połączeniu z konsultacjami z doradcami edukacyjnymi pozwala osobom dorosłym, chcącym podnosić swoje kompetencje, podmiotowo uczestniczyć w tworzeniu własnej ścieżki rozwoju.

Model dotyczący wykorzystania platformy informatycznej jako źródła wiedzy o losach zawodowych absolwentów oraz kanału informacji pomiędzy absolwentami a pracodawcami

Celem rozwiązania jest wzrost jakości działań uczelni w zakresie monitorowania losów absolwentów. Wypracowana w ramach projektu platforma ma służyć nie tylko uczelniom, które za jej pośrednictwem będą mogły realizować badania losów zawodowych swoich absolwentów, ale ma być także wsparciem dla samych studentów i absolwentów, pełniąc funkcję kanału komunikacji pomiędzy nimi a pracodawcami. Platformę wyróżniają liczne funkcjonalności, wśród których można wskazać m.in. moduł zawierający informacje na temat narzędzi aplikacyjnych (CV, listu motywacyjnego, rozmowy kwalifikacyjnej), moduł dotyczący skutecznych metod poszukiwania pracy oraz generatory dokumentów aplikacyjnych – CV i biogramu zawodowego. Student/absolwent ma również możliwość dołączenia autorskiego CV (przygotowanego samodzielnie, bez pomocy generatora). Cennym rozwiązaniem z punktu widzenia uczelni będzie możliwość automatycznego przesyłania linku do ankiety badającej losy zawodowe na adresy e-mailowe absolwentów z bazy adresów będących w dyspozycji danej uczelni.

Uczelnie mogą gromadzić dane (tworzyć bazy wyników) oraz korzystać z możliwości automatycznego zliczania wyników i generowania wykresów i tabel je prezentujących (raport z ankiet). Ponadto mogą gromadzić i przetwarzać dane jakościowe w postaci CV swoich absolwentów oraz ich biogramów zawodowych, będące źródłem informacji na temat zawodów i stanowisk, na których pracują absolwenci konkretnych kierunków. Uczelnia zdobędzie także wiedzę dotyczącą faktycznych oczekiwań pracodawców i zadań zawodowych, które wykonują absolwenci. Uzyskana wiedza może być wykorzystana do modyfikowania programów kształcenia zgodnie z oczekiwaniami rynku pracy. Studenci/absolwenci mogą korzystać z generatora pozwalającego przygotować profesjonalne CV. Podobnie na platformie znajdą się informacje dotyczące innych dokumentów aplikacyjnych, a także informacje o metodach selekcji pracowników (rozmowa kwalifikacyjna, Assesment Center), procedurach zakładania firmy itp. Ponadto absolwent będzie miał możliwość stworzenia na platformie swojego biogramu zawodowego – zwięzłego życiorysu zawodowego, informującego o przebiegu kariery zawodowej i o wykorzystaniu wiedzy i umiejętności zdobytej na studiach w praktyce.

Obok uczelni oraz studentów i absolwentów trzecią grupę odbiorców platformy stanowią pracodawcy. W module dla nich przeznaczonym mają możliwość prezentowania swoich firm (aspekt promocyjny) oraz przede wszystkim zamieszczania (korzystając ze współpracy z biurami karier uczelni bądź jednostkami odpowiedzialnymi na uczelniach za współpracę z pracodawcami) ofert pracy, staży i praktyk. Ponadto będą mieli możliwość przeglądania CV i biogramów zawodowych potencjalnych pracowników. Wypracowane rozwiązanie składa się ponadto z: instrukcji instalacji i obsługi platformy, podręcznika wdrażania rozwiązania, w którym szczegółowo zostaną opisane procedury i metodologia badań (problematyka, cele, metody i techniki badawcze, dobór próby, częstotliwość prowadzenia badań, sposób analizy i interpretacji wyników) oraz scenariusze wdrażania wyników badań do działalności uczelni w celu podnoszenia jakości kształcenia i dostosowywania jej oferty edukacyjnej do potrzeb rynku pracy.

Wszystkie rozwiązania innowacyjne są dostępne na portalu Krajowej Instytucji Wspomagającej – Centrum Projektów Europejskich www.kiw-pokl.org.pl.