Wydarzenia

Nagroda „Literatury na Świecie”

GDAŃSK Dr Olga Kubińska z Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Gdańskiego została laureatką nagrody „Literatury na Świecie” za rok 2014 w kategorii „translatologia, leksykografia i literaturoznawstwo” za książkę Przybyłem tu, by umrzeć. Relacje z placów straceń , opublikowaną nakładem Wydawnictwa słowo/obraz/terytoria. Autorka zajmuje się relacjami z egzekucji opublikowanymi w Anglii w XVI i XVII wieku. Odgrywały one wówczas istotną rolę – przywracały naruszony przez skazańca porządek prawny, społeczny i polityczny. Skazaniec, otrzymując prawo głosu, miał dokonać ostatniej spowiedzi, by umrzeć „dobrą śmiercią” oraz podkreślić słuszność wyroku. Jednak wśród kilkuset opublikowanych w tym czasie relacji znajdujemy stosunkowo liczne przykłady przełamania tej konwencji. W efekcie można zauważyć proces wyłaniania się jednostki: oto zamiast wygłosić skostniałą formułę spowiedzi i przyznania się do winy, skazaniec występował w imieniu własnym, koncentrując się na indywidualnym przekazie. Dr Kubińska jest wykładowcą akademickim (Katedra Translatoryki Instytutu Anglistyki i Amerykanistyki Wydziału Filologicznego UG), badaczką piśmiennictwa doby renesansu, tłumaczką i poetką. Stypendystka Fundacji Kościuszkowskiej i Polish-American Arts Association. Kierownik Centrum Translatorycznego na UG. Współtłumaczyła na język polski m.in.: George’a Steinera, Zygmunta Baumana, Franka Kermode’a, Anthony’ego Burgessa, Geoffreya Hilla oraz wiersze Julii Hartwig na angielski. Wydała dwa tomy poezji: Biały kwadrat i okolice oraz Zaduszki .

Doktorat h.c. – prof. Andrzej Jaworski

POZNAŃ 20 listopada ub.r. prof. Andrzej Jaworski z Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie otrzymał najwyższą godność akademicką Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Uroczyste wręczenie dyplomu nastąpiło w ramach obchodów 200. rocznicy urodzin patrona Uniwersytetu Przyrodniczego, Augusta hr. Cieszkowskiego. Prof. Jaworski jest niekwestionowanym autorytetem w zakresie hodowli lasu. Blisko 50 lat interesuje się głównie poznawaniem warunków ekologicznych wzrostu i rozwoju odnowień jodły oraz drzewostanów jodłowych, oceną przydatności gospodarczej ważniejszych gatunków drzew leśnych obcego pochodzenia, zag ospodarowaniem lasów górskich (odnawianiem, pielęgnacją, przebudową i przemianą drzewostanów) oraz badaniem drzewostanów o charakterze pierwotnym i wdrażaniem zasad hodowli lasu bliskiej naturze w górach. Opracował model zasad pielęgnacji odnawiania jodły w lasach karpackich. Prof. Jaworski jest autorem lub współautorem 96 publikacji naukowo-badawczych, w tym najbardziej wartościowego z leśnictwa w ostatnich latach trzytomowego dzieła Hodowla lasu , za które otrzymał w 2011 roku nagrodę ministra nauki i szkolnictwa wyższego I stopnia. Laureat jest absolwentem poznańskiej uczelni rolniczej, z którą nadal twórczo współpracuje.

„Tłumacze na start!”

WARSZAWA 21 listopada odbył się finał II edycji ogólnopolskiego konkursu lingwistycznego „Tłumacze na start!”, organizowanego przez agencję tłumaczeń i szkołę językową Skrivanek we współpracy z British Council i dwunastoma uczelniami partnerskimi. Do konkursu zgłosiło się 172 studentów, z których 31 zakwalifikowano do finałowej części. W finale konkurowało ze sobą 27 osób. Tłumaczyły one fragment zapisu regulującego ograniczenia konkurencji między partnerami handlowymi pt. „When does a contract restrict competition?”. Zwyciężyła Anna Orzechowska z Instytutu Anglistyki UW. Kolejne miejsca zajęli: Anna Kujawa z Instytutu Komunikacji Specjalistycznej i Interkulturowej UW, Adam Łukasiak z Instytutu Anglistyki UW, Dawid Świonder z PWSZ w Elblągu i Edyta Weryk z UMK w Toruniu. Nagrodą główną dla pięciu najlepszych osób są praktyki zawodowe w dziale tłumaczeń Skrivanek. Praktyki rozpoczynają się szkoleniem wprowadzającym w lubelskim oddziale Skrivanka. W tym czasie praktykanci mogą poznać strukturę i sposób pracy firmy tłumaczeniowej. Następnie odbywają się 3-miesięczne praktyki zdalne, w trakcie których praktykanci zapoznają się z obsługą oprogramowania wspomagającego tłumaczenie Across oraz otrzymują realne zlecenia tłumaczeniowe, które podlegają weryfikacji pracowników Skrivanka. Prócz tego zwyciężczyni otrzymała roczną licencję na naukę wybranego języka na platformie Rosetta Stone Advantage oraz pamiątkowy puchar. Osoby, które zajęły drugie, trzecie i czwarte miejsce, otrzymały nagrodę ufundowaną przez organizację British Council w postaci voucherów na dowolny egzamin językowy spośród następujących: TOLES, ICFE, ILEC, BEC, IELTS, FCE, CAE, CPE. Dodatkową nagrodą od British Council jest 2-godzinny warsztat metodyczny dla uczelni, z których pochodzą zwycięzcy. Wszyscy laureaci otrzymali przygotowane przez firmę Macmillan Polska zestawy przydatnych tłumaczom pomocy naukowych w postaci słownika kolokacji angielskich Collocation Dictionary oraz słownika terminów przyrodniczo-naukowych Study Dictionary . Wszyscy finaliści otrzymali dyplomy, materiały od Macmillan Education i upominki od Skrivanka. Wszyscy zwycięzcy poprzedniej edycji konkursu do dziś związani są z firmą Skrivanek.

Nagroda Ratzingera

WATYKAN/WARSZAWA 22 listopada ks. prof. Waldemar Chrostowski, biblista i teolog z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, otrzymał z rąk Papieża Franciszka Nagrodę Ratzingera. Została ona ustanowiona przez watykańską Fundację Josepha Ratzingera – Papieża Benedykta XVI i jest uważana za „teologicznego Nobla”. Ks. prof. Chrostowski jest pierwszym Polakiem wyróżnionym tą nagrodą. Laureat zajmuje się badaniami biblijnymi, zwłaszcza Starego Testamentu. Wypromował 14 doktorów teologii. Jest zaangażowany w dialog polsko-żydowski. Był współprzewodniczącym Komisji Episkopatu Polski ds. Dialogu z Judaizmem. Jest członkiem PAU. Przewodniczył Stowarzyszeniu Biblistów Polskich. Ks. prof. Chrostowski wykładał też na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytecie Warszawskim, w Instytucie Kultury Religijnej im. św. Tomasza z Akwinu w Kijowie i w Wyższej Szkole Nauk Religijnych w Rydze.

W Radzie SE

KRAKÓW Prof. Andrzej Jajszczyk, dyrektor Narodowego Centrum Nauki, został wybrany przez Zgromadzenie Ogólne Science Europe na członka Rady Zarządzającej tej organizacji. SE to założone w 2011 r. i mające siedzibę w Brukseli stowarzyszenie ponad pięćdziesięciu organizacji i instytucji naukowych z 27 krajów europejskich, finansujących lub prowadzących badania naukowe. Jednym z celów organizacji jest reprezentowanie potrzeb środowiska naukowego w Europie oraz zwiększenie wpływu naukowców na kształtowanie ogólnoeuropejskich strategii związanych z badaniami naukowymi. Organizacja dąży również do pogłębiania współpracy z instytucjami wspierającymi naukę zlokalizowanymi poza Europą i poszukiwania rozwiązań, dzięki którym finansowane ze środków publicznych badania naukowe przyczynią się do rozwoju gospodarki oraz przyniosą pożytek społeczeństwu. Science Europe blisko współpracuje z Europejską Radą ds. Badań Naukowych (ERC), uniwersytetami, akademiami nauk, europejskimi organizacjami międzyrządowymi ds. nauki, a także Komisją Europejską w celu zbudowania europejskiej przestrzeni badawczej. Narodowe Centrum Nauki zostało przyjęte do SE w maju 2012 r. Rada Zarządzająca SE jest ciałem złożonym z urzędujących dyrektorów organizacji członkowskich, decydującym o strategicznych kierunkach działania organizacji, a także nadzorującym ich realizację. Wraz z prof. Jajszczykiem do Rady Zarządzającej wybrano na ostatnim posiedzeniu Zgromadzenia Ogólnego SE prof. Jane Elliott, dyrektor brytyjskiej Rady ds. badań w obszarze nauk ekonomicznych i społecznych (Economic and Social Research Council) oraz prof. Michaela Matlosza, dyrektora francuskiej Agencji ds. badań naukowych (Agence Nationale de la Recherche).

Honorowy tytuł dla prof. V. Schenka

FOT Fot. T. Lewandowski WROCŁAW 22 listopada nadano tytuł profesora honorowego Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu wybitnemu czeskiemu geologowi i geofizykowi, prof. Vladimirowi Schenkowi. Jest to ceniony specjalista z zakresu geologii i geofizyki, ekspert z dziedziny geodynamiki i sejsmotektoniki, autor ponad 500 publikacji naukowych, w tym 17 monografii, członek krajowych i zagranicznych organizacji naukowych. Od 1997 roku zespół badawczy prof. Vladimira Schenka wspólnie z Instytutem Geodezji i Geodynamiki Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu prowadzi badania geodynamiczne techniką sanitarną GNSS w polskich i czeskich Sudetach.

Elektryczny chopper

Fot. Kazimierz Adamczewski ZIELONA GÓRA Na Wydziale Mechanicznym Uniwersytetu Zielonogórskiego zaprezentowano najnowszy projekt studentów z Akademickiego Związku Motorowego – motocykl elektryczny chopper. Konstruktorzy połączyli nowoczesną technologię ze starym designem. Motocykl Chopper ma bardzo lekką konstrukcję – to zasługa ramy wykonanej z aluminium. Maksymalny zasięg na jednym załadowaniu akumulatorów to 60 km, a prędkość 110 km/h. Jedno „tankowanie” kosztuje ok. 2 zł. Motocykl posiada: układ hamulcowy przedni hydrauliczny, układ tylny mechaniczny, przekładnię bezstopniową wbudowaną w segment aluminiowy, przeniesienie napędu za pomocą pasków zębatych, prędkościomierz i obrotomierz LED, dwa czujniki temperatury – silnika elektrycznego oraz sterownika. Napędza go trójfazowy silnik elektryczny chłodzony powietrzem o wadze 2,6 kg, pracujący pod napięciem 60 V prądu stałego, o mocy znamionowej 5-7 KW i mocy szczytowej 10 KW. Prędkość znamionowa silnika to 7,2 tys. obr./min., a maksymalna – 10 tys. obr. Wcześniej studenci UZ skonstruowali i wykonali: pojazd typu Buggy z hybrydową jednostką napędową, wielofunkcyjny wózek inwalidzki z funkcją pionizującą oraz skuter elektryczny.

Medal UAM

POZNAŃ 26 listopada prof. Rolf Stober, niemiecki specjalista publicznego prawa gospodarczego, kierujący obecnie Instytutem badawczym ds. compliance, zarządzania bezpieczeństwem i bezpieczeństwa przedsiębiorstw, działającym w ramach Niemieckiego Uniwersytetu Kształcenia Ustawicznego w Berlinie, odebrał Medal za Zasługi dla Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Wskazując na szereg zasług prof. Stobera dla UAM prof. Bronisław Marciniak, rektor UAM, podkreślił jego wkład w stworzenie istniejącego od 2003 r. na Wydziale Prawa i Administracji UAM Studium Prawa Niemieckiego, umożliwiającego kształcenie studentów UAM przez niemieckich teoretyków i praktyków z zakresu szeroko ujętego prawa gospodarczego.

Doktorat h.c. – prof. J. Awrejcewicz

Fot. Michał Ludwicki CZĘSTOCHOWA Prof. Jan Awrejcewicz otrzymał 1 grudnia doktorat honoris causa Politechniki Częstochowskiej. Prof. Awrejcewicz kieruje założoną przez siebie Katedrą Automatyki, Biomechaniki i Mechatroniki na Politechnice Łódzkiej. Jego zainteresowania naukowe dotyczą biomechaniki, mechatroniki i automatyki. Specjalizuje się m.in. w biomechanice inżynierskiej, a zwłaszcza rehabilitacji schorzeń kręgosłupa, opracowaniem nowych stentów wewnątrznaczyniowych czy też dynamice strun głosowych. Prof. Awrejcewicz wypromował 20 doktorów. Jest autorem lub współautorem 45 monografii, 2 podręczników oraz 300 artykułów. Był stypendystą m.in. Fundacji Fulbrighta, Fundacji Humboldta, amerykańskiej Fundacji im. T. Kościuszki i Japońskiego Towarzystwa Promocji Nauki. Jest też laureatem licznych nagród, m.in. nagrody Humboldta w dziedzinie mechaniki. Członek Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów, Komitetu Naukowego Mechaniki PAN oraz członek zwyczajny Akademii Inżynierskiej w Polsce. Otrzymał tytuł doktora honoris causa Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej.

Polska Platforma Technologiczna Biogospodarki

ŁÓDŹ 2 grudnia Fot. J. Szabela na Politechnice Łódzkiej odbyło się posiedzenie inaugurujące działalność Polskiej Platformy Technologicznej Biogospodarki. Konsorcjum skupia ponad 60 przedsiębiorstw, instytutów badawczych i uczelni. Przewodniczącym PPTB został prof. Stanisław Bielecki, rektor Politechniki Łódzkiej, a jego zastępcami prof. Tadeusz Trziszka z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu oraz Kazimierz Kujawa z Grupy MASPEX. Platforma przygotowała Program Sektorowy INNOBIO o wartości 550 mln zł, złożony w Narodowym Centrum Badań i Rozwoju. Planowany jest też udział w europejskim programie Bio-Based Industries Joint Undertaking (wartość tego programu to 3,7 mld euro) oraz w innych inicjatywach Horyzontu 2020. Biogospodarka to nowe spojrzenie na rozwój wielu obszarów gospodarki, jak np. sektora rolno-spożywczego, leśnictwa, rybołówstwa, biotechnologii i farmacji, bazująca na optymalnym wykorzystaniu produktów naturalnych, ich przetwarzaniu w użyteczne produkty, czystą energię i paliwa.

Warsztaty LIA

KRAKÓW W dniach 4-6 grudnia w Collegium Maius UJ odbyły się drugie z serii warsztatów w ramach podpisanej 29 maja 2013 r. umowy o powołaniu Międzynarodowego Laboratorium Stowarzyszonego (LIA – Laboratoire International Associé) między Zakładem Biotechnologii Medycznej Wydziału Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii UJ a zespołem Cell Recognition and Glycobiology Centrum Biofizyki Molekularnej CNRS w Orleanie, działającym pod kierownictwem prof. Józefa Dulaka i prof. Claudine Kiedy. Warsztaty organizowane są dla zespołów badawczych z Polski i Francji. Ich temat to MicroRNAs: mediators of differentiation and biomarkers of diseases . W ciagu trzech dni wygłoszono ponad 30 wykładów poświęconych tematyce microRNA. Laboratorium LIA Zakładu Biotechnologii Medycznej UJ i zespołu Cell Recognition and Glycobiology CBM CNRS w Orleanie zlokalizowane jest na Wydziale Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii UJ oraz w nowych pomieszczeniach na terenie Małopolskiego Centrum Biotechnologii. Jego celem jest prowadzenie badań nad mechanizmami rozwoju nowotworów i poszukiwaniem nowych sposobów leczenia chorób, w oparciu o nowoczesne, eksperymentalne terapie.

Budżet 2015

WARSZAWA W przyjętym przez Sejm budżecie państwa na rok 2015 na naukę przeznaczono 7 mld 438 mln zł, co oznacza wzrost o 690 mln, czyli o 10,2 proc. w porównaniu z rokiem 2014. W relacji do PKB oznacza to wzrost z poziomu 0,39 proc. w 2014 roku do 0,42 proc. w 2015 roku. To drobny krok w kierunku realizacji zapowiedzi rządu, że do 2020 roku wydatki na badania, rozwój i innowacje wyniosą w Polsce 2 proc. PKB. W 2015 roku wzrosną też nakłady na szkolnictwo wyższe. Jego budżet to 14 mld 975 mln zł, a z uwzględnieniem środków w rezerwach celowych – 16 mld 16 mln zł. W porównaniu z rokiem 2014 oznacza to wzrost o 905 mln zł, czyli o 6 proc. Przewidziano m.in. pieniądze na trzeci etap podwyżek dla pracowników naukowych w wysokości 1 mld 40 mln zł.

Granty NCN w 2014

KRAKÓW W 2014 roku Narodowe Centrum Nauki podjęło decyzje o finansowaniu 1804 projektów naukowych. Pod względem liczby przyznanych grantów na pierwszym miejscu znalazł się Uniwersytet Warszawski (202 granty), na drugim Uniwersytet Jagielloński (190), na trzecim Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (104). W pierwszej dziesiątce są też: Uniwersytet Wrocławski (73), Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu (49), Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie (48), Uniwersytet Łódzki (46), Politechnika Wrocławska (46), Politechnika Warszawska (44) i Uniwersytet Gdański (37). Niewiele mniej, bo 36 projektów zrealizują ze środków NCN badacze z 11. z kolei Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Wśród uczelni niepublicznych najwięcej grantów zdobyli badacze ze Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej, wśród instytutów PAN – Instytut Biochemii i Biofizyki PAN (21), a wśród instytutów badawczych – Centrum Onkologii Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie i Instytut Technologii Materiałów Elektronicznych (po 8). Warto zauważyć obecność w gronie zwycięzców konkursów NCN Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Wałbrzychu, która uzyskała 1 grant. Pod względem kwoty finansowania na pierwszym miejscu znalazł się UJ (79,9 mln zł), przed UW (70,5 mln zł) i UAM (44,1 mln zł). Kolejne miejsca w pierwszej dziesiątce zajęły: UWr (27,9), PWr (25), AGH (19,7), PW (18), Instytut Chemii Organicznej PAN (14,9), Uniwersytet Łódzki (14,9) oraz Instytut Chemii Bioorganicznej PAN (14,3). Powyżej 13 mln zł dostały z NCN: UMK (13,8) i UG (13,6).

Od teorii do doświadczenia klinicznego

KRAKÓW Na Uniwersytecie Rolniczym im. Hugona Kołłątaja w Krakowie otwarto Ośrodek Medycyny Eksperymentalnej i Innowacyjnej. To jednostka Uniwersyteckiego Centrum Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Jagiellońskiego i UR, jedyna tego typu w południowej Polsce. Najbliższe ośrodki weterynaryjne ulokowane są we Wrocławiu i Lublinie. Budowę zrealizowano w ramach MRPO na lata 2007-2013, na którą UR w Krakowie otrzymał dofinansowanie w wysokości 16 mln zł. Całkowity koszt inwestycji to 24 mln zł. W ośrodku znajdują się laboratoria badawcze, sale zabiegowe i poradnie specjalistyczne z zapleczem do utrzymania zwierząt (wykorzystywanych do badań i zabiegów) oraz zaplecze biurowe. Zaplecze umożliwia prowadzenie zaawansowanych badań, monitorowania zdrowia zwierząt, przygotowywanie doświadczeń w fazie wstępnej, pooperacyjną obserwację zdrowia zwierząt i śledzenie wyników przeprowadzanych doświadczeń. Są tam też specjalistyczne pomieszczenia, o podwyższonej sterylności, do prowadzenia badań z zakresu transplantacji, leczenia eksperymentalnego, implantacji, wykorzystania biostruktur i komórek macierzystych. Na krakowskich Bielanach znajduje się m.in. hybrydowy blok operacyjny dający weterynarzom i badaczom niemal nieograniczone możliwości zabiegowe w zakresie chirurgii doświadczalnej i weterynaryjnej.

Większe bezpieczeństwo portów

SZCZECIN Naukowcy z Wydziału Nawigacyjnego Akademii Morskiej w Szczecinie wygrali ogólnoeuropejski konkurs na wykonanie prac badawczo-rozwojowych dla Europejskiej Agencji Kosmicznej. Zbadają i zwiększą możliwość zastosowania systemu nawigacyjnego EGNOS, używanego do tej pory głównie w lotnictwie, na obszarze morskim. To europejski system satelitarny różnicowy wspomagający satelitarne systemy nawigacyjne, w tym GPS. Podaje nie tylko poprawki do pozycji GPS, zmniejszając jego błąd z ok. 10 m do 1 m, ale również informuje o maksymalnym przewidywanym błędzie pozycji i tym samym zwiększa dokładność i wiarygodność danych pozycji. Do tej pory EGNOS wspierał przede wszystkim nawigację lotniczą. Teraz ESA chce zwiększyć jego zastosowanie w obszarze morskim. Będzie to szczególnie ważne w operacjach portowych. Zwiększy się ich bezpieczeństwo – mówi dr hab. inż. Lucjan Gucma, kierownik projektu, dyr. Instytutu Inżynierii Ruchu Morskiego szczecińskiej Akademii Morskiej. Projekt EMPONA składa się z dwóch części: eksperymentalnej, realizowanej na m/s Nawigator XXI, na którym partner AM – Niemiecka Agencja Kosmiczna (DLR) – przeprowadzi sesję pomiarową określania położenia statku Nawigator XXI oraz symulacyjnej, realizowanej na symulatorze mostka w Centrum Inżynierii Ruchu Morskiego uczelni (na elektronicznych mapach nawigacyjnych symulowane będą parametry pomiarów EGNOS przeprowadzone na statku). Budżet projektu wynosi 250 tys. euro.

Miasto dla profesorów

Fot. Kazimierz Adamczewski ZIELONA GÓRA Prezydent Miasta Zielona Góra, Janusz Kubicki wręczył specjalne nagrody profesorom z Uniwersytetu Zielonogórskiego, którzy w minionym roku akademickim uzyskali tytuł naukowy. Są to nagrody finansowe ufundowane przez miasto. Władze miasta dostrzegają związek pomiędzy rozwojem naukowym pracowników uniwersytetu, a rozwojem Zielonej Góry i w ten sposób chcą wyrazić swoje uznanie. W tym roku nagrody odebrali profesorowie: Michaił Kotin – Zakład Gramatyki i Historii Języka Niemieckiego Instytutu Germanistyki Wydziału Humanistycznego, Zofia Sadecka – Zakład Technologii Wody, Ścieków i Odpadów Instytutu Inżynierii Środowiska Wydziału Inżynierii Lądowej i Środowiska, Anna Szóstak – Zakład Literatury XX i XXI wieku Instytutu Filologii Polskiej Wydziału Humanistycznego. Nagrody dla profesorów „belwederskich” wręczane były już po raz piąty.

Naukowa dyplomacja

KIJÓW/WARSZAWA Na początku grudnia w Kijowie oficjalnie zainaugurowało działalność siódme przedstawicielstwo zagraniczne Polskiej Akademii Nauk. W jego otwarciu uczestniczyli przedstawiciele Narodowej Akademii Nauk Ukrainy, towarzystw i organizacji o charakterze naukowym, ale także rządu Ukrainy oraz ambasador Unii Europejskiej w Kijowie. – To oznacza, że ta placówka ma wymiar szerszy niż tylko współpraca naukowców polskich i ukraińskich. Unia także traktuje ją jako swoją reprezentację – mówi prof. Michał Kleiber, prezes PAN. – Kilka miesięcy temu podpisaliśmy z ówczesnym szefem MSZ, Radosławem Sikorskim, porozumienie, które jest naszą wspólną próbą realizacji koncepcji naukowej dyplomacji. Jednym z elementów porozumienia jest uzupełnienie działających przy zagranicznych placówka PAN Rad Naukowych o przedstawicieli resortu. Prof. Kleiber zwrócił uwagę na to, że już w przeszłości współpraca uczonych bywała zalążkiem nawiązywania kontaktów pomiędzy krajami. Nauka może więc pełnić istotną rolę w polityce zagranicznej państw, przejmując te role, która przez lata pełniła kultura.

Placówka w Kijowie ma promować naukę polską, organizować wspólnie z uczonymi ukraińskimi seminaria, konferencje, ułatwiać współpracę i wymianę naukowo-badawczą. Wkrótce zostanie otwarta placówka zagraniczna PAN w Pekinie. W planach jest powstanie kolejnej w Dolinie Krzemowej w USA.

FOT budynek

Honorowy tytuł dla prof. J. Szarka

FOT Fot. T. Lewandowski WROCŁAW 6 grudnia nadano tytuł profesora honorowego Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu wybitnemu zootechnikowi, prof. Janowi Szarkowi z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie. Jest on autorytetem w dziedzinie hodowli zwierząt, zwłaszcza bydła. Jego zainteresowania naukowe dotyczą szacowania wartości hodowlanej bydła mlecznego i mięsnego, krzyżowania międzyrasowego i towarowego oraz doskonalenia chowu. Dorobek naukowy profesora to ponad 550 publikacji, w tym cztery podręczniki i skrypty, a także autorstwo dwóch patentów. Wypromował 9 doktorów. Był m.in. prezesem Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego i wieloletnim członkiem Komitetu Nauk Zootechnicznych PAN. Od kilkunastu lat jest wiceprezydentem Profesorskiego Klubu Hodowców Bydła. Od ponad 30 lat ściśle współpracuje z Wydziałem Biologii i Hodowli Zwierząt wrocławskiego UP.

Doktorat h.c. – prof. M. Zgurowski

WARSZAWA 8 grudnia nadano tytuł doktora honoris causa Politechniki Warszawskiej prof. Michaiłowi Zgurowskiemu, rektorowi Politechniki Kijowskiej. Tytuł jest wyrazem uznania środowiska akademickiego PW dla dorobku prof. Zgurowskiego w dziedzinie matematycznego modelowania procesów fizycznych i teorii zintegrowanych systemów zarządzania oraz jego wkładu w budowę współpracy polsko-ukraińskiej. Prof. Zgurowski opracował podstawowe pojęcia teorii analizy systemów, jak również stworzył podwaliny logiki programu, przedstawił nowe podejście w zakresie teorii zadań ekstremalnych dla operatora nieliniowego, rachunku różniczkowego operatorów oraz inkluzji i rachunku wariacyjnego w przestrzeni Banacha. Jest autorem około 300 publikacji naukowych i 50 wynalazków. Z inicjatywy prof. Zgurowskiego powstało Światowe Centrum Geoinformatyki i Zrównoważonego Rozwoju (WDC-Ukraine). M. Zgurowski jest członkiem Prezydium Akademii Nauk Ukrainy. W latach 1994-1999 był ministrem oświaty Ukrainy.

System fotowoltaiczny

KRAKÓW Na Wydziale Inżynierii Produkcji i Energetyki Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie uruchomiono system fotowoltaiczny, składający się z części stacjonarnej i nadążnej. Sumaryczna, zainstalowana moc paneli wynosi 13,5 kWp (kW peak), co odpowiada szacunkowej produkcji energii elektrycznej w ciągu roku na poziomie około 13 tys. kWh. System stacjonarny składa się z trzech typów paneli: z krzemu poli i monokrystalicznego oraz modułów cienkowarstwowych wytworzonych w technologii bez krzemowej (CIGS). W systemie nadążnym natomiast zainstalowano cienkowarstwowe moduły CIGS, a w kolejnych latach (co roku) będą wymieniane na pozostałe dwa typy. Możliwość wymiany poszczególnych paneli w systemie nadążnym stwarza okazję do testowania innych, alternatywnych w stosunku do wymienionych typów urządzeń. Wszystkie parametry systemu są monitorowane i archiwizowane w komputerowym systemie pomiarowym. Badane są składowe klimatu oraz parametry prądowo-napięciowe na falownikach zarówno po stronie prądu stałego (DC), jak i zmiennego (AC) przesyłanego do sieci.

Medal Politechniki Warszawskiej

WARSZAWA Prof. Piotr Wolański został odznaczony Medalem Politechniki Warszawskiej. – Medal ten przyznajemy od roku 1998, a liczba 39 wskazuje, że Kapituła Medalu i całe środowisko akademickie Politechniki Warszawskiej ceni bardzo wysoko to odznaczenie, przyznając je z namysłem i niezbyt często. Przyznając Medal Politechniki prof. Piotrowi Wolańskiemu, pragniemy w ten sposób uhonorować Pana Profesora za Jego wkład w nauczanie i badania kosmiczne w Politechnice Warszawskiej – powiedział rektor PW, prof. inż. Jan Szmidt. Prof. Wolański to jeden z najznakomitszych polskich naukowców, zajmujący się tematyką z dziedziny problematyki spalania, wybuchów, silników spalinowych, napędów kosmicznych, zderzeń asteroid z ciałami planetarnymi i metod diagnostyki procesów spalania, członek Międzynarodowej Akademii Astronautycznej (od 1989). Jest promotorem 20 zakończonych przewodów doktorskich, opiekuje się obecnie 6 doktorantami z Politechniki Warszawskiej oraz z Instytutu Lotnictwa. Pod opieką prof. Wolańskiego został zbudowany pierwszy polski sztuczny satelita Ziemi „PW-Sat”. Uczony przyczynił się też znacząco do przyjęcia Polski do Europejskiej Agencji Kosmicznej.

Medal Hugo-von-Ritgena

ZIELONA GÓRA/MITTELHESSEN Prof. Ryszard Rybski z Wydziału Elektrotechniki, Informatyki i Telekomunikacji Uniwersytetu Zielonogórskiego został uhonorowany przez Technische Hochschule Mittelhessen medalem Hugo-von-Ritgena. To najważniejsze wyróżnienie tej uczelni, przyznawane osobom w szczególny sposób zasłużonym dla TH Mittelhessen. Polski naukowiec jest piątym laureatem przyznawanej od 2005 r. nagrody. Prof. Rybski jest koordynatorem współpracy UZ z TH Mittelhessen (dawniej Fh Giessen – Friedberg). Obydwie uczelnie współpracują od 1997 r. Od roku 2000 krąg współpracujących uczelni został poszerzony o Uniwersytet Techniczny w Tallinie (Estonia) oraz Politechnikę Lwowską (Ukraina). Wymienione uczelnie utworzyły sieć Współpracy Uniwersytetów Centralnej i Wschodniej Europy (Cooperation of Universities in Central and East Europe – CUCEE). Do CUCEE dołączyły później Uniwersytet Techniczny z Wilna i Politechnika Śląska z Gliwic. Jednym z obszarów współdziałania są Zintegrowane Studia Zagraniczne, w których wzięło już udział ponad 90 studentek i studentów z Polski, Estonii, Litwy, Ukrainy i Niemiec, w tym ponad 50 osób z UZ.

FOT Z archiwum R. Rybskiego lub Rybski – medal: Z archiwum R. Rybskiego: Od lewej stoją: prof. Günther Grabatin, prezydent THM, prof. Ryszard Rybski, prof. Joybrato Mukherjee, prezydent JL-Universität Giessen, prof. Axel Schumann, Wiceprezydent THM.

Osobisty monitor stanu

KIELCE Potencjał demograficzny (PD) społeczeństwa określany jest relacją między populacjami 5- i 65-latków. Można mówić, że społeczeństwo ma duży PD, gdy ilość 5-latków jest większa niż 65-latków. Dlatego uwaga społeczeństwa zwrócona jest bardziej na problemy dzieci niż osób starszych. A właśnie osoby starsze mogą częściej potrzebować pomocy służby zdrowia czy też opieki społecznej. Osoby te często mieszkają samotnie. Wypadek, nieszczęśliwy upadek, udar, wylew, atak serca czy też zasłabnięcie może uniemożliwiać lub utrudniać uzyskanie pomocy od służb lub innych osób. Sygnał o niebezpiecznym stanie danej osoby może być przekazany przez „Bezprzewodowy osobisty monitor stanu” opracowany przez studentów Politechniki Świętokrzyskiej Mateusza Pożogę i Piotra Smerdzyńskiego. Wynalazek powstał w ramach pracy dyplomowej realizowanej na Wydziale Elektrotechniki, Automatyki i Informatyki w Katedrze Urządzeń i Systemów Automatyki, kierowanej przez prof. Mirosława Wciślika, który był opiekunem pracy. Urządzenie jest zamontowane na monitorowanej osobie i mierzy: puls, temperaturę, oddech oraz pozycję człowieka. Następnie wstępnie klasyfikuje i kompresuje informację, którą w kolejnym kroku przekazuje do serwera, którym może być komputer osobisty lub telefon komórkowy. Serwer ten może przesyłać przez łącze GSM lub Internet sygnały do odpowiednich służb lub osób. W najprostszym przypadku może włączać alarm dźwiękowy lub świetlny, wskazując osobę potrzebującą pomocy. Przedstawione wyżej urządzenie zgłoszono do konkursów Texas Instruments Innovation Challenge 2014 European Analog Contest oraz pierwszej edycji krajowego konkursu „Od teorii do praktyki”. Kielecki zespół w konkursie europejskim uzyskał w Monachium trzecią lokatę. W konkursie krajowym, w którym oceniano potencjalną użyteczność urządzenia, zespołowi przyznano pierwsze miejsce.

Nagroda Felczaka i Wereszyckiego

KRAKÓW 12 grudnia wręczono Nagrodę im. Profesorów Wacława Felczaka i Henryka Wereszyckiego w 14. konkursie organizowanym przez dziekana Wydziału Historycznego UJ oraz Krakowski Oddział Polskiego Towarzystwa Historycznego. Nagrodę główną zdobył Arnold Suppan za trzytomowe dzieło Hitler-Beneš-Tito. Konflikt, Krieg und Völkermord in Ostmittel– und Südosteuropa (Hitler-Beneš-Tito. Konflikt, wojna i zbrodnie na tle narodowym w Europie Środkowej i Południowo-Wschodniej , Verlag der Östereichischen Akademie der Wissenschaften, Wien 2013). Nagrodę honorową przyznano dr. Emilowi Brixowi, historykowi i byłemu konsulowi Austrii w Krakowie, autorowi wydanego po polsku zbioru esejów i szkiców Z powrotem w Europie Środkowej (Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków 2012). Nagroda im. Wacława Felczaka i Henryka Wereszyckiego przyznawana jest corocznie, naprzemiennie polskim oraz zagranicznym autorom prac dotyczących dziejów narodów Europy Środkowowschodniej w XIX i XX wieku, opublikowanych w ciągu ostatnich trzech lat. Od 2002 r. w ramach konkursu przyznawana jest także Nagroda Honorowa za szczególne zasługi na polu naukowym i popularyzatorskim.

Zakład Toksykologii Środowiska

GDAŃSK Na Gdańskim Uniwersytecie Medycznym przebudowano i wyposażono Zakład Toksykologii Środowiska dla potrzeb unikatowego kierunku studia zdrowie środowiskowe. Inwestycja obejmuje łącznie 420 m2 powierzchni użytkowej; 60% tej powierzchni przeznaczono pod specjalistyczne laboratoria: chemiczne z wyodrębnionym pokojem wagowym, środowiskowe z wyodrębnionym pomieszczeniem – cieplarką, pracownie chromatografii cieczowej i chromatografii gazowej z zapleczem w postaci laboratorium lotnych związków organicznych, pracownia ekotoksykologiczną, pracownię badań emisji lotnych związków organicznych z materiałów budowlanych i wyposażeniowych z wykorzystaniem komory toksykologicznej (klimatycznej), laboratorium komputerowe z nowoczesnym oprogramowaniem do prognozowania rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń gazowych i pyłu, oceny klimatu akustycznego (hałasu), obrazowania przestrzennego danych oraz oceny cyklu życia materiałów. Pozostałą powierzchnię zajmują magazyny i zaplecze socjalne, pokoje pracowników.

Nagroda Czochralskiego

WARSZAWA 15 grudnia na Politechnice Warszawskiej wręczono Nagrody im. prof. Jana Czochralskiego. Laureatami drugiej edycji konkursu są: prof. Ewa Talik, dr Adam Strzęp i inż. Milena Bochenek. Prof. Talik z Instytutu Fizyki Uniwersytetu Śląskiego otrzymała nagrodę za wybitne osiągnięcia naukowe i aplikacyjne, a w szczególności za „odkrycie gigantycznego efektu magnetokalorycznego w związku Tb3Rh oraz za badania wpływu frustracji magnetycznej i hybrydyzacji na wielkość efektu magnetokalorycznego i właściwości magnetyczne oraz strukturalne związków międzymetalicznych na bazie pierwiastków ziem rzadkich i metali przejściowych typu d”. Nagrodę za najlepszą pracę doktorską otrzymał dr Strzęp z Instytutu Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych PAN za „Badanie mechanizmów konwersji promieniowania indukowanych impulsami femtosekundowymi w materiałach dielektrycznych domieszkowanych jonami lantanowców”. Nagrodę za najlepszą pracę dyplomową otrzymała inż. Bochenek (na fot.) z Wydziału Inżynierii Materiałowej Politechniki Warszawskiej za pracę inżynierską Wpływ złożonego sposobu odkształcania na właściwości mechaniczne oraz mikrostrukturę stopów Al-Li .

Priorytet – umiędzynarodowienie

WARSZAWA 15 grudnia na Uniwersytecie Warszawskim odbyło się spotkanie Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Niemieckiej Konferencji Rektorów (HRK), Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego z przedstawicielami Związku Rektorów Uczelni Ukrainy (URHEIU) oraz Ambasady Niemiec i Ukrainy w Polsce. Omawiano instytucjonalne strategie współpracy akademickiej, najlepszych praktyk w tym zakresie, wspólnych projektów badawczych, możliwości ich finansowania oraz wskazania istniejących mechanizmów europejskich, polskich i niemieckich możliwych do wykorzystania w tych celach. W maju 2014 r. na UW podpisano umowę o współpracy KRASP i UHREiU, zrzeszającego 125 rektorów uczelni ukraińskich. Głównym celem porozumień jest m.in. doprowadzenie do zwiększenia mobilności akademickiej, wymiany studenckiej i naukowej, realizowanie wspólnych projektów badawczych oraz lepsze wykorzystanie osiągnięć uczonych obu krajów dla rozwoju nauki w Polsce i na Ukrainie. Umiędzynarodowienie szkolnictwa wyższego i nauki jest jednym z priorytetów KRASP. W szkolnictwie wyższym postępuje ono dużo szybciej niż w nauce. KRASP podpisał też z brazylijską CNPq (Krajową Radą Rozwoju Naukowego i Technologicznego) porozumienie w ramach brazylijskiego programu „Nauka bez Granic”, dotyczące wymiany studentów i doktorantów, a także ramową umowę o współpracy ze swoim odpowiednikiem w Brazylii – CRUB (Conselho de Reitores das Universidades Brasileiras, która zrzesza 152 rektorów uczelni brazylijskich).

Nowa Rada NCN

KRAKÓW 16 grudnia wiceminister nauki i szkolnictwa wyższego, prof. Daria Lipińska-Nałęcz, wręczyła nominacje dwunastu nowym członkom Rady Narodowego Centrum Nauki. Siedmioro z nich dotychczas zasiadało w Radzie, pięciu otrzymało nominacje pierwszy raz. Do Rady NCN na lata 2014-18 weszli profesorowie: Zbigniew Błocki (UJ), Jerzy Chudek (SUM), Janusz Janeczek (UŚ), Artur Jarmołowski (UAM), Janina Jóźwiak (SGH), Jan Kotwica (IRZBŻ PAN), Teresa Malecka (AMuz Kraków), Krzysztof Nowak (UP Poznań), Andrzej Sobolewski (IF PAN), ks. Andrzej Szostek (KUL), Wojciech Tygielski (UW), Marek Żukowski (UG). Przewodniczącym Rady ponownie wybrano prof. Michała Karońskiego z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, który pełni tę funkcję od grudnia 2010 r. Przewodniczenie Komisji Nauk Humanistycznych Społecznych i o Sztuce powierzono prof. Janinie Jóźwiak, Komisji Nauk Ścisłych i Technicznych prof. Henrykowi Kozłowskiemu, a Komisji Nauk o Życiu prof. Leszkowi Kaczmarkowi. Rada NCN składa się z 24 badaczy reprezentujących różne dyscypliny nauki. Członkowie Rady powoływani są na kadencje czteroletnie, przy czym co dwa lata zmienia się połowa składu Rady.

Nagrody dla nauczycieli akademickich

KRAKÓW 17 grudnia prof. Wojciech Nowak, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, wręczył nagrody wybitnym nauczycielom akademickim. Nagrodę „Pro Arte Docendi” za wysoką jakość pracy dydaktycznej, doskonałe relacje i wyniki pracy ze studentami w roku akademickim 2014/2015 otrzymali profesorowie: Marek Sanak, kierownik Zakładu Biologii Molekularnej i Genetyki Klinicznej Wydziału Lekarskiego UJ CM, Ryszard Laskowski z Instytutu Nauk o Środowisku Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi UJ, Stanisława Surdykowska, kierownik Katedry Rachunkowości Międzynarodowej Wydziału Zarządzania i Komunikacji Społecznej UJ i Andrzej Borowski, kierownik Katedry Historii Literatury Staropolskiej Wydziału Polonistyki UJ. Nagrodę im. Hugona Kołłątaja za popularyzację wiedzy w środowiskach szkolnych i  innowacyjne podręczniki otrzymał prof. Antoni Pędziwiatr, kierownik Zakładu Metodyki Nauczania i Metodologii Fizyki Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UJ.

MisingLink

WARSZAWA Sieć JPND wspierająca badania naukowe w obszarze chorób neurodegeneracyjnych rozstrzygnęła konkurs Cross-disease analysis of pathways related to neurodegenerative diseases. Przyznano finansowanie 10 międzynarodowym zespołom badawczym. Wśród nich znalazł się zespół prof. Marka Cieplaka z Instytutu Fizyki PAN, który zrealizuje projekt MisingLink we współpracy z naukowcami z Cajal Institute z Hiszpanii oraz University of Limerick z Irlandii. W ramach projektu naukowcy przeprowadzą doświadczalne i teoretyczne badania dotyczące właściwości wybranych białek neurotoksycznych, które są odpowiedzialne za choroby neurodegeneracyjne: Alzheimera, Huntigtona, Parkinsona czy chorobę prionową.

Rumuńska nagroda

LUBLIN/BUKARESZT 19 grudnia prof. Grzegorz Jawor, kierownik Zakładu Historii Polski Średniowiecznej i Dziejów Gospodarczych Instytutu Historii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, otrzymał nagrodę przewodniczącego Rumuńskiej Akademii Nauk prof. Vlada Ionel-Valentina za monografię Aşezările de drept valah şi locuitorii lor din Rutenia Roşie în Evul Mediu târziu (Wydawnictwo Uniwersytetu Aleksandra I. Cuzy, Iaşi 2013, ss. 273) w kategorii: historia i archeologia. Akademia Rumuńska jest centralną instytucją naukową tego państwa, powstałą w 1866 r. i nieprzerwanie działającą do dzisiaj. Obecnie składa się z 14 sekcji, które posiadają oddziały w całym kraju. Największą jest Sekcja Nauk Historycznych i Archeologii, w jej skład wchodzi 15 instytutów badawczych i 11 komisji, liczne rady naukowe i stowarzyszenia. Corocznie każda z sekcji przyznaje kilka nagród, których nazwy upamiętniają wybitnych rumuńskich uczonych. Prof. Jawor został uhonorowany nagrodą im. Dimitru Onciula (1856-1923), wybitnego mediewisty i badacza etnogenezy narodu rumuńskiego.

Współpraca: Częstochowa – Izabela Walarowska, Gdańsk – Beata Czechowska-Derkacz, Natalia Wosiek, Kielce – Kamil Dziewit, Kraków – Izabella Majewska, Agnieszka Rajda, Joanna Uchto, Lublin – Aneta Adamska, Łódź – Ewa Chojnacka, Poznań – Agnieszka Książkiewicz, Jolanta Lenartowicz, Jerzy Lorych, Szczecin – Bogna Bartkiewicz, Warszawa – Joanna Kosmalska, Krzysztof Szymański, Wrocław – Małgorzata Wanke-Jakubowska, Zielona Góra – Ewa Sapeńko.