Wydarzenia

Aula prof. A. Olesia

KRAKÓW Dla uczczenia pamięci prof. Andrzeja Olesia Rada Wydziału Fizyki i Informatyki Stosowanej AGH podjęła decyzję o nadaniu jego imienia auli wykładowej „B”. Prof. Oleś podczas II wojny światowej kształcił się na tajnych kompletach. Równocześnie należał do II Oddziału AK. Studiował filozofię ścisłą oraz fizykę na Uniwersytecie Jagiellońskim. Od 1945 r. pracował jako asystent wolontariusz w Katedrze Filozofii UJ, a w r. 1948 podjął pracę w AGH w II Katedrze Fizyki, kierowanej przez prof. Mariana Mięsowicza. Prowadził badania promieniowania kosmicznego, a później w zakresie fizyki ciała stałego metodą dyfrakcji neutronów. Skonstruował i uruchomił dyfraktometr neutronowy przy reaktorze „Ewa” w Świerku. Utworzył w AGH Zakład (dziś Katedrę) Fizyki Fazy Skondensowanej. Zorganizował Środowiskowe Seminarium Magnetyczne, które przekształciło się w Środowiskowe Seminarium Fizyki Ciała Stałego i odbywa się do chwili obecnej. Prof. Oleś był prorektorem AGH w latach 1981-84, wicedyrektorem Instytutu Techniki Jądrowej (powstał z niego Wydział Fizyki i Informatyki Stosowanej), wiceprezesem Polskiego Towarzystwa Fizycznego, członkiem Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego, członkiem CK, członkiem korespondentem PAU. Pod kierunkiem prof. Olesia powstały tablice struktur magnetycznych wyznaczonych metodą dyfrakcji neutronów: Magnetic Structures Determnined by Neutron Diffraction (PWN, 1976). Wypromował 19 doktorów, z których 7 jest już profesorami. Otrzymał tytuł doktora honoris causa Akademii Górniczo-Hutniczej.

Profesor honorowy – G. Opala

KATOWICE Podczas inauguracji roku akademickiego na Śląskim Uniwersytecie Medycznym prof. Grzegorz Opala, wybitny neurolog, otrzymał tytuł profesora honorowego tej uczelni. Prof. Marek Jasiński przypomniał w laudacji drogę zawodową Grzegorza Opali. – Przez 37 lat pracy w naszej uczelni dał się poznać jako wybitny, kreatywny uczony. Wspominał umiejętności organizacyjne profesora, który tworzył pionierskie struktury nowoczesnej klinicznej neurologii czy współorganizował pomoc dla uwięzionych i internowanych w stanie wojennym. – W dziedzinie aktywności społecznej i patriotycznej położył zasługi trudne do przecenienia. Tworzył i kształtował demokrację w naszym kraju. W latach 80. był jednym z założycieli NSZZ Solidarność, delegatem na jego pierwszy krajowy zjazd w Gdańsku. Był posłem na Sejm RP III kadencji, a w latach 2000-2001 ministrem zdrowia w rządzie Jerzego Buzka, który wprowadził zasadnicze dla naszego kraju reformy – mówił prof. Jasiński. Nie pominął też pasji sportowej prof. Opali, który z sukcesami trenował koszykówkę. – To odznaczenie jest mi szczególnie drogie, bo dostaję je od własnego środowiska, własnej uczelni – powiedział prof. Opala. – Dziękuję Bogu, że na mojej drodze postawił tylu wspaniałych i dobrych ludzi, ta droga mogła być zrealizowana tylko dzięki nim wszystkim. Główne kierunki pracy naukowej prof. Opali dotyczyły choroby Parkinsona, zespołów otępiennych oraz udarów mózgu.

Pozew zbiorowy

PIOTRKÓW TRYBUNALSKI/WARSZAWA Grupa studentów z Piotrkowa Trybunalskiego dzięki pomocy prawnej Parlamentu Studentów RP zdecydowała się na złożenie pozwu zbiorowego przeciwko swojej uczelni – Wyższej Szkole Handlu im. Króla Stefana Batorego. To pierwsza tego typu inicjatywa w historii. Powodem wejścia w spór prawny grupy 25 byłych studentów piotrkowskiej uczelni były opłaty pobierane przez szkołę za podejście do obrony pracy dyplomowej. Wymagana opłata wynosiła 600 zł i była przymusowa dla studentów, którzy rozpoczęli studia przed 2012 r. Zdaniem Parlamentu Studentów RP jest to niezgodne z ustawą Prawo o szkolnictwie wyższym, która w katalogu opłat zakazanych wymienia m.in. właśnie opłatę za obronę pracy dyplomowej. – Ta sprawa ma dla nas kolosalne znaczenie. Jeżeli uda nam się wygrać spór sądowy, będzie to precedens, który pozwoli na odzyskanie co najmniej kilku milionów złotych opłat, które zostały nielegalnie pobrane od studentów – podkreśla Przewodniczący PSRP, Piotr Müller.

Doktorat h.c. – prof. Z. Ciesielski

GDAŃSK Inaugurację roku akademickiego 2014/2015 na Uniwersytecie Gdańskim uświetniło nadanie tytułu doktora honoris causa wybitnemu matematykowi, prof. Zbigniewowi Ciesielskiemu. Senat UG uhonorował go „w uznaniu wielkiego znaczenia uzyskanych przez Niego wyników dla rozwoju światowej matematyki ze szczególnym uwzględnieniem teorii prawdopodobieństwa, procesów stochastycznych i analizy funkcjonalnej oraz w uznaniu aktywnej działalności organizacyjnej na rzecz polskiej nauki”. Prof. Ciesielski związany jest z Instytutem Matematycznym PAN Oddział w Gdańsku. Wykładał też na UG. Wypromował 12 doktorów. Jest członkiem PAN i PAU. Jest honorowym członkiem Polskiego Towarzystwa Matematycznego. Był jego prezesem w latach 1981-83. Był członkiem CK i KBN. Wśród licznych nagród i wyróżnień, które otrzymał za działalność naukową, są m.in.: Nagroda im. Stefana Banacha PTM; nagroda Wydziału III PAN (1965), indywidualna Nagroda Ministra Oświaty i Szkolnictwa Wyższego II stopnia za badania naukowe (1970), nagrody Sekretarza Naukowego PAN (1971, 1976, 1982), Nagroda Fundacji Alfreda Jurzykowskiego (USA, 1983), Nagroda Prezesa Rady Ministrów za wybitne osiągnięcia naukowe (2000), Medal im. Stefana Banacha PAN (1992), Medal im. Władysława Orlicza (1994, UAM), Medal im. Wacława Sierpińskiego (2000 UW i PTM).

Uczelnie przyjazne rodzicom

KRAKÓW Stowarzyszenie Doradców Europejskich PLinEU rozstrzygnęło Konkurs Dobrych Praktyk „Uczelnia Przyjazna Rodzicom”. Za tworzenie przestrzeni przyjaznej dla rodziców studiujących i pracujących naukowo oraz wdrażanie rozwiązań, które sprzyjają godzeniu życia rodzinnego z nauką i pracą tytuł „Uczelni Przyjaznej Rodzicom” otrzymały: Śląska Wyższa Szkoła Zarządzania im. gen. Jerzego Ziętka w Katowicach, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza Collegium Polonicum w Słubicach, Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Łódzki, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wyższa Szkoła Humanitas w Sosnowcu, Wyższa Szkoła Biznesu w Dąbrowie Górniczej, Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy oraz Zachodniopomorska Szkoła Biznesu w Szczecinie. Wyróżniono też uczelnie, które stosują wybrane rozwiązania ułatwiające młodym rodzicom studiowanie i pracę naukową, są wrażliwe na ich potrzeby oraz otwarte na wprowadzanie zmian, które sprzyjają godzeniu życia rodzinnego z nauką. W tym gronie są: Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej w Warszawie, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Wyższa Szkoła Zarządzania i Bankowości w Krakowie, Międzynarodowa Wyższa Szkoła Logistyki i Transportu we Wrocławiu. Opis dobrych praktyk laureatów zostanie zamieszczony w Podręczniku dobrych praktyk Uczelnia Przyjazna Rodzicom , który zostanie wydany w formie e-booka i będzie powszechnie dostępny w Internecie. Przedstawiciele zwycięskich i wyróżnionych uczelni mogą wziąć udział w bezpłatnych trzydniowych warsztatach „Coaching godzenia życia zawodowego/naukowego i osobistego”, podczas których poznają narzędzia i metody umożliwiające uwzględnianie w działalności swoich instytucji potrzeb studentów i pracowników mających trudności w godzeniu życia zawodowego/naukowego i rodzinnego.

Botanik w Kortowie

OLSZTYN Uniwersytet Warmińsko-Mazurski przygotowuje się do założenia własnego ogrodu botanicznego. Zajmie on 24 ha, w tym pozostałość oczka wodnego i spory odcinek linii brzegowej nad Jeziorem Kortowskim. Zostanie podzielony na kilka stref: przyrodoleczniczą z kompleksem rehabilitacyjnym, historyczną z ogrodami na modłę średniowieczną, renesansową i barokową, kolekcyjną z pozostałością dawnego jeziorka, co umożliwi eksponowanie także roślin wodnych. Przez ogród pobiegną trasy spacerowe. Będą drewniane podesty, mostki, tarasy widokowe, pomosty nad oczkiem wodnym i jeziorem. – W najwyższym punkcie z widokiem na jezioro zaplanowaliśmy herbaciarnię z minipalmiarnią. Obiekt będzie w pełni przyjazny środowisku, pokażemy możliwości wykorzystania geotermii, wody deszczowej do spłukiwania toalet, paneli słonecznych. Taka koncepcja doskonale wpisuje się w realizowaną już w naszym kampusie ideę Green University – mówi prof. Czesław Hołdyński, prodziekan Wydziału Biologii i Biotechnologii UWM. – To będzie dość rzadki w Polsce typ ogrodu z siedliskami roślin sucholubnych i wodnych. Do ekspozycji tych ostatnich zostaną wykorzystane pozostałości dawnego oczka wodnego, a zwiedzający obejrzą je z drewnianych pomostów. Zachowamy także częściowo już rosnące na tym terenie drzewa – informuje prof. Krzysztof Młynarczyk, dziekan Wydziału Kształtowania Środowiska i Rolnictwa UWM.

ASP jak nowa

WARSZAWA Znajdujący się na warszawskim Powiślu zabytkowy gmach warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych doczekał się gruntownej renowacji oraz rozbudowy o nowy budynek. Stary gmach wzniesiono w latach 1911–1914 dzięki fundacji rodziny Kierbedziów według projektu Alfonsa Graviera. Po wojnie budynek przebudowano – fasadę pozbawiono wykuszy i okien z drobnymi podziałami, dodano także jedną kondygnację. Projekt renowacji przewidywał przywrócenie historycznej fasady od strony dziedzińca oraz nadbudowę o jedno piętro, którego kształt nawiązuje do historycznego dachu szkoły. Remont obejmował też wymianę instalacji, renowację ścian i posadzek oraz fasady. W nowym obiekcie znalazły siedzibę wydziały Rzeźby, Sztuki Mediów i Scenografii, Zarządzania Kulturą Wizualną, Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki oraz Międzyuczelnianego Instytutu Konserwacji. Nowy budynek łączy się z zabytkowym gmachem na całej wysokości w zachodniej części działki oraz poprzez hall na niskim parterze. Pomiędzy nowym i starym budynkiem zaprojektowano dziedziniec, który – rozszerzając się w stronę ulicy – pozwala wyeksponować północną fasadę zabytkowego gmachu. Na dziedzińcu odbywać się mają m.in. wystawy prac studentów ASP. Prace budowlane rozpoczęły się w kwietniu 2011 r. Łączna wartość inwestycji to 54,6 mln zł, w tym dofinansowanie ze środków EFRR – 34,1 mln zł. To jedna z 12 dużych inwestycji w szkolnictwie artystycznym w ostatnich latach. Warszawska ASP ma już 110 lat.

Prof. Kortmann z medalem UJ

NIJMEGEN/KRAKÓW Prof. Sebastian Kortmann z Uniwersytetu im. Radbouda w Nijmegen otrzymał srebrny medal UJ „Plus ratio quam vis” jako wyraz wdzięczności za szczególne zasługi Holendra dla Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz dla rozwoju współpracy w ramach sieci IRUN. Prof. Kortmann wywarł ogromny wpływ na rozwój współpracy międzynarodowej. Dzięki jego aktywności IRUN stał się widoczny w Europie, promując wysoką jakość badań naukowych i dydaktyki akademickiej. Uniwersytet Jagielloński zawdzięcza byłemu rektorowi Uniwersytetu w Nijmegen rozwój współpracy w wielu dziedzinach nauki i programów dydaktycznych. Najstarsza polska uczelnia ceni jego zdolności organizacyjne, życzliwość i przyjaźń. Pamiątkowy medal „Plus ratio quam vis” przyznawany jest osobom szczególnie zasłużonym dla UJ. Pierwszy medal, wybity dla upamiętnienia 600-lecia odnowienia uczelni przez św. Jadwigę królową i króla Władysława Jagiełłę, otrzymał w 1997 r. papież Jan Paweł II, absolwent i zarazem doktor honoris causa UJ.

Dyrektor INWES

KRAKÓW/LOS ANGELES 25 października , na Walnym Zgromadzeniu Międzynarodowej Sieci Kobiet Inżynierów i Naukowców (International Network of Women Engineers and Scientsts) w Los Angeles, prof. dr hab. Ewa Okoń-Horodyńska z Katedry Ekonomii i Innowacji Instytutu Ekonomii, Finansów i Zarządzania Uniwersytetu Jagiellońskiego została wybrana do Zarządu Dyrektorów tej organizacji, zostając dyrektorem INWES na Europę Centralną i Wschodnią. International Network of Women Engineers and Scientists powstała w 2002 r. w Ottawie pod auspicjami UNESCO. To organizacja, której nadrzędnym celem jest realizacja zaleceń UNESCO i Unii Europejskiej dotyczących zwiększenia liczby kobiet, studiujących nauki ścisłe i inżynieryjne, a także pomoc kobietom w ich dalszym rozwoju zawodowym po ukończeniu studiów i promocja kobiet w różnych dziedzinach nauki, inżynierii, technologii i matematyki – STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematics) oraz w instytucjach światowych podejmujących zasadnicze decyzje w sprawach edukacji i nauki. Organizacja realizuje swoje cele głównie poprzez szkolenia, obozy i spotkania. Należy do niej około ćwierć miliona kobiet naukowców i inżynierów z całego świata.

Doktorat h.c. – prof. A. Grzywacz

KRAKÓW 24 października nadano tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie prof. Andrzejowi Grzywaczowi, emerytowanemu wykładowcy Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Prof. Grzywacz jest autorem lub współautorem ponad 380 publikacji. Większość prac badawczych opublikował w czasopismach cieszących się dużą renomą, m.in.: „Sylwan”, „European Journal of Forest Pathology”, „Acta Societatis Botanicorum Poloniae”, „Folia Forestalia Polonica”, „Acta Mycologica”, „Polish Botanical Journal”. Jest autorem obszernych rozdziałów Choroby infekcyjne w monografiach serii „Nasze drzewa leśne”, wydawanych przez Instytut Dendrologii PAN (tomy: Modrzew , Buk , Wierzby , Lipy , Biologia sosny , Grab , Jesion , Klony , Wiązy ). W działalności zawodowej uczonego zaznaczają się trzy nurty badań: z zakresu fitopatologii leśnej i mykologii, z ochrony przyrody oraz z problematyki relacji las-społeczeństwo. Prof. Grzywacz jest członkiem PAN. Otrzymał godność doktora honoris causa Akademii Rolniczej (obecnie Uniwersytet Przyrodniczy) w Poznaniu.

Dyrektor INWES

KRAKÓW/LOS ANGELES 25 października , na Walnym Zgromadzeniu Międzynarodowej Sieci Kobiet Inżynierów i Naukowców (International Network of Women Engineers and Scientsts) w Los Angeles, prof. dr hab. Ewa Okoń-Horodyńska z Katedry Ekonomii i Innowacji Instytutu Ekonomii, Finansów i Zarządzania Uniwersytetu Jagiellońskiego została wybrana do Zarządu Dyrektorów tej organizacji, zostając dyrektorem INWES na Europę Centralną i Wschodnią. International Network of Women Engineers and Scientists powstała w 2002 r. w Ottawie pod auspicjami UNESCO. To organizacja, której nadrzędnym celem jest realizacja zaleceń UNESCO i Unii Europejskiej dotyczących zwiększenia liczby kobiet, studiujących nauki ścisłe i inżynieryjne, a także pomoc kobietom w ich dalszym rozwoju zawodowym po ukończeniu studiów i promocja kobiet w różnych dziedzinach nauki, inżynierii, technologii i matematyki – STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematics) oraz w instytucjach światowych podejmujących zasadnicze decyzje w sprawach edukacji i nauki. Organizacja realizuje swoje cele głównie poprzez szkolenia, obozy i spotkania. Należy do niej około ćwierć miliona kobiet naukowców i inżynierów z całego świata.

Regulatory Research Award

BAKU/KRAKÓW 27 października dr hab. Mariusz Swora z Katedry Publicznego Prawa Gospodarczego Wydziału Prawa i Administracji UJ i dr hab. inż. Jacek Kamiński, prof. Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN otrzymali nagrodę naukową Regulatory Research Award w międzynarodowym konkursie na pracę badawczą z dziedziny regulacji energetyki, ogłoszonym przez Energy Regulators Regional Association. Nagroda została przyznana po raz pierwszy w historii organizacji. Polskich badaczy nagrodzono za studium prawno-regulacyjne dotyczące hurtowego rynku energii oraz instrumentów regulacyjnych, które mają na celu zapewnienie jego płynności i transparentności. Uznano, że rozwiązania poddane analizie przez Polaków mogą być wzorem dla systemów regulacyjnych innych państw w zakresie demonopolizacji i liberalizacji rynków energii.

Lubuska stolica innowacyjności

ZIELONA GÓRA 30 października premier Ewa Kopacz wzięła udział w otwarciu Parku Naukowo-Technologicznego Uniwersytetu Zielonogórskiego w Nowym Kisielinie. Pani Premier podczas uroczystości powiedziała, że dzięki tej inwestycji Zielona Góra została „lubuską stolicą innowacyjności”. Park Naukowo-Technologiczny to największa inwestycja, jaką kiedykolwiek zrealizowano na UZ. Wartość inwestycji to 70 mln zł, z czego 85% dofinansowania stanowią środki z Lubuskiego Regionalnego Programu Operacyjnego, a pozostała kwota to wkład własny uczelni. UZ otrzymał na ten cel dotację z Urzędu Miasta Zielona Góra w wysokości 4,9 mln zł. W ramach PNT działa już Centrum Logistyczne PNT i Platforma na rzecz Nauki i Gospodarki. Powstały też centra naukowo-badawcze: Centrum Budownictwa Zrównoważonego i Energii, Centrum Innowacji – „Technologie dla Zdrowia Człowieka”, Centrum Technologii Informatycznych oraz Inkubator Przedsiębiorczości. Aktualnie trwają prace nad powołaniem spółki celowej, która zarządzać będzie majątkiem, prawami własności intelektualnej PNT.

Doktorat h.c. – prof. A. Polonsky

KRAKÓW 30 października nadano doktorat honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. Antony’emu Polonsky’emu, wybitnemu badaczowi dziejów Żydów polskich. Prof. Polonsky ma polskie pochodzenie, choć urodził się w Republice Południowej Afryki. Wykładał na wielu uczelniach, m.in. London School of Economics and Political Science, Uniwersytetach w Oxfordzie, Warszawskim, w Kapsztadzie. Od 1986 r. wydaje czasopismo „Polin. Studies in Polish Jewry”. Był założycielem Institute for Polish-Jewish Studies w Oksfordzie i American Association for Polish-Jewish Studies w Cambridge (Mass.). Jest członkiem Międzynarodowej Rady Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau. Otrzymał nagrodę Rafaela Scharfa za wybitne osiągnięcia w ochronie i propagowaniu dziedzictwa polskich Żydów. Jest doktorem honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego. Włożył ogromny wkład w powstanie Muzeum Żydów Polskich. W 1984 r. prof. Polonsky zorganizował w Oxfordzie konferencję, na którą zaprosił polskich badaczy, a której owocem było utworzenie na Uniwersytecie Jagiellońskim przez ówczesnego rektora, prof. Józefa Gierowskiego, Międzywydziałowego Zakładu Historii i Kultury Żydów w Polsce – pierwszej tego typu jednostki naukowej naszym kraju.

Konkurs im. W Lipskiego

WARSZAWA Laureatem tegorocznego Konkursu im. Witolda Lipskiego dla wybitnych młodych informatyków został dr Jakub Radoszewski z Wydziału Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytetu Warszawskiego. Specjalnością dr. Radoszewskiego jest algorytmika i kombinatoryka tekstów, a w szczególności – stringologia, czyli m.in. usprawnianie algorytmów do przeszukiwania ciągów znaków. Wyniki prac młodego badacza można wykorzystać m.in. do sprawniejszego przeszukiwania tekstów, danych biologicznych czy np. utworów muzycznych. Zastosowanie mogą też one znaleźć w kompresji danych. Nagroda im. Witolda Lipskiego przyznawana jest od 10 lat przez Fundację Rozwoju Informatyki przy współpracy z Polskim Stowarzyszeniem dla Maszyn Liczących (polskim oddziałem ACM) i Polskim Towarzystwem Informatycznym. Wyróżniani są młodzi naukowcy za dorobek naukowy w dziedzinie informatyki i jej zastosowań. W tym roku wartość głównej nagrody w konkursie im. Lipskiego to 12 tys. zł.

M. Mrozek na czele PSRP

WARSZAWA Od 1 stycznia na fotelu przewodniczącego Parlamentu Studentów Rzeczypospolitej Polskiej zasiądzie Mateusz Mrozek z Uniwersytetu Warszawskiego. – Wybór na szefa oficjalnej reprezentacji studentów w kraju to dla mnie zaszczyt. Cieszę się, że delegaci docenili moją wcześniejszą pracę oraz zdecydowali się poprzeć program, który ma za zadanie być bliżej samorządów studenckich, żeby efektywnie oddziaływać na wszystkich studentów – powiedział Mateusz Mrozek po wyborze na przewodniczącego. Nowy przewodniczący PSRP jest studentem Międzyobszarowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych i Społecznych na Uniwersytecie Warszawskim. Wcześniej ukończył studia I stopnia na kierunku historia. W kadencji 2013-2014 był członkiem Rady Wykonawczej PSRP, gdzie odpowiadał za dydaktykę i jakość kształcenia. Wcześniej pełnił także funkcję Marszałka Parlamentu Studentów Uniwersytetu Warszawskiego i członka Senatu UW. Podczas Zjazdu PSRP przedstawiciele samorządów studenckich z całej Polski zdecydowaną większością głosów przyjęli sprawozdanie z działalności władz Parlamentu Studentów RP w kadencji 2013/2014. Za najważniejszy sukces tej kadencji przewodniczący Piotr Müller uznał zniesienie opłat za drugi kierunek studiów. Podkreślił również, że PSRP po zmianach organizacyjnych i prawnych jest gotowy do podjęcia nadchodzących wyzwań związanych ze zmianami w obszarze szkolnictwa wyższego (więcej czyt. na str. 19 ). Wybrano także Radę Studentów i Komisję Rewizyjną oraz zaopiniowano skład Rady Wykonawczej zaproponowany przez nowego przewodniczącego.

Skalny z medalem UJ

KRAKÓW 5 listopada srebrny medal „Plus ratio quam vis” przyznawany przez Uniwersytet Jagielloński otrzymał dr Frederic Skalny. Ceremonia odbyła się na Uniwersytecie Rochester w Stanach Zjednoczonych. Odznaczenie przyznane zostało w uznaniu zasług doktora Skalny’ego dla rozpowszechniania polskiej kultury i nauki w USA oraz rozwijania długoterminowej współpracy pomiędzy UJ a Uniwersytetem Rochester. Dr. Skalny pochodzi z polskiej rodziny, która w 1907 r. wyemigrowała do Stanów Zjednoczonych i działa na rzecz rozpowszechnienia polskiej kultury i nauki w tym kraju, m.in. przez powołanie w 1971 roku fundacji Louis Skalny Foundation. Sponsoruje ona publikację czasopisma naukowego wydawanego przez Polish American Association, a także funduje stypendia dla studentów zajmujących się badaniami nad Polską. W 1994 r. Louis Skalny Foundation, jako główny darczyńca, przyczyniła się do powołania Skalny Center for Polish and Central European Studies na Uniwersytecie Rochester. Dzięki wsparciu finansowemu fundacji możliwe było ufundowanie grantów przeznaczonych na wymianę pracowników naukowych pomiędzy Uniwersytetem Rochester i kilkoma polskimi uczelniami. W 1995 r. Uniwersytet Jagielloński zawarł z Uniwersytetem Rochester umowę bilateralną o współpracy, dzięki której badacze z UJ wyjeżdżają na semestralne pobyty w Skalny Center. W 2011 r. umowa została rozszerzona o wymianę studencką.

Doktorat h.c. – prof. A. Besançon

WARSZAWA 5 listopada prof. Alain Besançon, francuski historyk, politolog i sowietolog, otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego. Uhonorowano go za badania na temat Rosji i Związku Radzieckiego. Prof. Besançon jest dyrektorem naukowym w Szkole Wyższej Nauk Społecznych w Paryżu. Specjalizuje się w tematyce rosyjskiej, jest myślicielem politycznym, publicystą, wnikliwym analitykiem systemów totalitarnych. Jego prace zostały przetłumaczona na większość języków świata, w tym na polski (m.in. Święta Ruś , Przekleństwo wieku , Anatomia widma ). Prof. Besançon przez wiele lat był zaangażowany w działania niepodległościowe i demokratyczne w Polsce. Wielokrotnie apelował do opinii publicznej na Zachodzie o poszanowanie praw ludzi i suwerenność naszego kraju. W 2007 r., w dowód uznania za ogromny wkład i zaangażowanie w sprawy Polski, otrzymał Krzyż Komandorski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej. – Los uczynił mnie historykiem Rosji. Nie znalazłbym się w tym miejscu, gdyby nie wykształciło mnie tylu wybitnych Polaków – powiedział prof. Besançon podczas uroczystości. Wspomniał m.in. o współpracy z Leszkiem Kołakowskim, Jerzym Giedroyciem czy Józefem Czapskim.

Krakowskie nagrody

KRAKÓW 6 listopada wręczono Nagrody Miasta Krakowa 2014. W kategorii nauka i technika za wybitne osiągnięcia w dziedzinie fizyki jądrowej nagrodzono prof. Andrzeja Z. Hrynkiewicza. Wyróżnienia za prace dyplomowe otrzymali: dr Ewa Czachorowska-Zygor (Akademia Muzyczna, praca Oblicza twórcze Adama Walacińskiego. Muzyka autonomiczna. Muzyka Funkcjonalna. Publicystyka ), dr Mirosław Furmanek (Uniwersytet Jagielloński, Turystyka wyjazdowa niepełnosprawnych ruchowo mieszkańców Krakowa – stan i potrzeby ), mgr Bartłomiej Mitka (Akademia Górniczo-Hutnicza, praca magisterska Komputerowa symulacja odbudowy tkanki kostnej metodą elementów skończonych ), mgr Mateusz Rzeszutek (Akademia Górniczo-Hutnicza, Ocena oddziaływania Zakładu Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych w Krakowie na jakość powietrza z wykorzystaniem matematycznego modelu dyspersji CALPUFF ), dr Matylda Siwek (Akademia Wychowania-Fizycznego, Kraków jako centrum turystyki przyjazdowej w latach 1889-1914 ), mgr Katarzyna Zapart (Akademia Sztuk Pięknych, Hamlet o wielu twarzach. O związku między sztuką teatralną a plakatem na przykładzie Hamleta ). Prof. Hrynkiewicz był dyrektorem Instytutu Fizyki Uniwersytetu Jagiellońskiego i Instytutu Fizyki Jądrowej, a także wicedyrektorem Zjednoczonego Instytutu Badań Jądrowych w Dubnej. Jest członkiem PAN i PAU. Otrzymał doktoraty honoris causa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie i Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Nagroda im. Cz. Zgorzelskiego

LUBLIN 6 listopada w Instytucie Filologii Polskiej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II rozstrzygnięto XIII edycję Ogólnopolskiego Konkursu im. Czesława Zgorzelskiego na najlepsze polonistyczne prace magisterskie, powstałe na polskich uniwersytetach. Nagroda przyznawana jest od 2002 r., a patronuje jej wybitny historyk literatury, profesor KUL – Czesław Zgorzelski (1908-1996). Nagroda przyznawana jest w dwu kategoriach: językoznawstwa i literaturoznawstwa. Od 2012 roku nagrodzone prace są publikowane w serii wydawniczej Młoda Polonistyka. Zwycięzcą w zakresie literaturoznawstwa został Krzysztof Maj z Uniwersytetu Jagiellońskiego, za pracę Allotopie. Topografia światów fikcjonalnych . Nagrodę w zakresie językoznawstwa otrzymała Małgorzata Miławska z Uniwersytetu Adama Mickiewicza, za pracę magisterską Język bohaterem filmu. Analiza lingwistyczna „Dnia świra” Marka Koterskiego .

Książka historyczna roku 2014

WARSZAWA 6 listopada wręczono Nagrody im. Oskara Haleckiego – w sumie 60 tys. zł – laureatom konkursu „Książka historyczna roku”, zorganizowanego po raz siódmy przez Instytut Pamięci Narodowej, Telewizję Polską i Polskie Radio. W kategorii „Najlepsza książka naukowa poświęcona dziejom Polski i Polaków w XX wieku” zwyciężyła książka dr. Tytusa Jaskułowskiego Przyjaźń, której nie było. Ministerstwo Bezpieczeństwa Państwowego NRD wobec MSW 1974-1990 , opublikowana przez Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego. Laureat pracuje w Instytucie Badań nad Totalitaryzmem na Uniwersytecie Technicznym w Dreźnie. Studiował na Uniwersytecie Gdańskim, Politechnice Gdańskiej oraz na Wolnym Uniwersytecie w Berlinie. Rozprawę doktorską obronił w Instytucie Studiów Politycznych PAN. Wcześniej pracował w Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych. Nagrodę czytelników w tej samej kategorii przyznano Markowi Jedynakowi z kieleckiego IPN za publikację Niezależni kombatanci w PRL (Wydawnictwo BARBARA, Instytut Pamięci Narodowej). Praca zyskała uznanie czytelników, zdobywając na stronie internetowej 4683 głosy. W kategorii „Najlepsza książka popularnonaukowa poświęcona historii Polski w XX wieku” jury uhonorowało pracę Moniki Agopsowicz Kresowe Pokucie. Rzeczpospolita ormiańska (Wydawnictwo LTW). Nagrodę czytelników w tej samej kategorii otrzymała pozycja Jarosława Wróblewskiego Zośkowiec (Wydawnictwo Fronda), która uzyskała 3 tys. 832 głosy.

ProJuvenes

WARSZAWA 7 listopada nagrodzono zwycięzców nagród Parlamentu Studentów RP – ProJuvenes 2014. Laureatów 6 kategorii wybrali studenci w głosowaniu internetowym, w kategorii Dziennikarz nagrodę przyznała Kapituła nagrody. W kategorii NGO nagrodzono Fundację Rozwoju Wolontariatu. Urszula Mirowska-Łoskot z „Dziennika Gazety Prawnej” zwyciężyła w kategorii Dziennikarz. Zwycięzcą w kategorii Media Studenckie okazało się czasopismo „Magiel”. Nagrodę w kategorii Kultura Studencka otrzymał Kabaret Straszaki działający w Szkole Głównej Służby Pożarniczej. Wielkimi brawami nagrodzono zwycięzców w kategorii Naukowy Projekt Roku, którym okazali się konstruktorzy Łazika Badawczego SCORPIO z Politechniki Wrocławskiej. Program profilaktyczny „Dotknij Piersi” okazał się bezkonkurencyjny wśród nominowanych do nagród w kategorii Studencki Projekt Roku. Został on stworzony przez studentów ze Studenckiego Koła Naukowego działającego przy Katedrze i Klinice Chirurgii Onkologicznej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego i zakłada promocję profilaktyki w zakresie zachorowań na raka piersi. Największe emocje towarzyszyły głosowaniu w kategorii Juwenalia, w której zwyciężyły dwie imprezy: olsztyńska Kortowiada oraz Juwenalia Rzeszowskie.

Konkurs Ofert Technologicznych

WARSZAWA/BIAŁYSTOK Dr hab. Ewa Gorodkiewicz z Instytutu Chemii Wydziału Biologiczno-Chemicznego Uniwersytetu w Białymstoku otrzymała pierwszą nagrodę w Konkursie Ofert Technologicznych za swój wynalazek „Sensor zwłaszcza do akumulacji ilościowego oznaczania katepsyn”. Konkurs zorganizowała Fundacja ProRegio w ramach projektu „Przedsiębiorczy naukowiec – kreator jutra”, który otrzymał dofinansowanie z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Dr hab. Ewa Gorodkiewicz stworzyła swój wynalazek wspólnie z prof. inż. Zenonem Łukaszewskim (Politechnika Poznańska) oraz mgr. inż. Kazimierzem Wojtulewskim (Instytut Chemii UwB). Innowacja została zgłoszona do ochrony w Urzędzie Patentowym RP w 2008 r. Od tamtej pory była kilkukrotnie modyfikowana. Użycie sensora pozwala na opracowanie zupełnie nowej metody analitycznej oznaczania katepsyn. Zwiększone uwalnianie tych substancji do organizmu może spowodować m.in. niedotlenienie, martwicę komórek, powstawanie stwardnienia rozsianego. W ocenie organizatorów konkursu innowacja może z powodzeniem zostać wykorzystana w laboratoriach diagnostycznych jako nowa metoda oznaczania katepsyn i ich stężeń. To z kolei może pomóc w diagnostyce i leczeniu różnych typów nowotworów, ale także w takich jednostkach chorobowych jak endometrioza, choroby prostaty, stany zapalne.

Doktorat h.c. – prof. A . Mazur

WROCŁAW . 13 listopada wręczono tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu prof. Andrzejowi Mazurowi z Narodowego Instytutu Badań Rolniczych (Institut National de la Recherche Agronomique – INRA) we Francji. Prof. Mazur jest absolwentem Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Akademii Rolniczej we Wrocławiu. To wybitny specjalista w zakresie żywienia i patofizjologii zwierząt i człowieka, który poprzez współpracę z polskimi partnerami przyczynia się do promowania polskiej nauki na arenie międzynarodowej. Z okazji Święta Nauki Wrocławskiej wręczono też medale „Za zasługi dla Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu” prof. Natalii Paszkiewicz – prorektor Uniwersytetu „Gornyj” w Sankt Petersburgu i wojewodzie opolskiemu Ryszardowi Wilczyńskiemu oraz statuetki Sapere auso dla wyróżniającego się absolwenta Cezaremu Przybylskiemu – marszałkowi województwa dolnośląskiego. Odsłonięto też tablicę z nazwiskami 16 profesorów Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu uhonorowanych tytułem doktora honoris causa przez inne uczelnie.

Prodok i ProPAN

WARSZAWA 14 listopada wręczono nagrody w organizowanych przez Krajową Reprezentację Doktorantów w konkursach na najbardziej prodoktorancką uczelnię w Polsce – Prodok 2014 oraz na najbardziej prodoktorancki instytut naukowy Polskiej Akademii Nauk – ProPAN 2014. Laureatami VII edycji konkursu Prodok zostały: Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu – I miejsce, Politechnika Warszawska – II miejsce, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie – III miejsce. Wyróżnienie za największy awans w rankingu przyznano Śląskiemu Uniwersytetowi Medycznemu w Katowicach. W konkursie uczestniczyło 38 uczelni. Nie było wśród nich Uniwersytetu Jagiellońskiego. I edycję konkursu ProPAN wygrał Instytut Katalizy i Fizykochemii Powierzchni im. Jerzego Habera PAN w Krakowie. II miejsce zajął Instytut Fizyki Jądrowej im. Henryka Niewodniczańskiego PAN (też Kraków), a III – Instytut Fizyki PAN z Warszawy. Wyróżnienie za największy awans w rankingu otrzymał Instytutu Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych im. Włodzimierza Trzebiatowskiego PAN we Wrocławiu.

Doktorat h.c. – prof. G. Crean

WROCŁAW 14 listopada nadano tytuł doktora honoris causa Politechniki Wrocławskiej prof. Gabrielowi Creanowi, wiceprezesowi ds. technologii i dyrektorowi regionu Europy CEA – francuskiej Komisji ds. Energii Atomowej. Wyróżniono go w uznaniu zasług dla rozwoju fizycznych podstaw mikro– i nanotechnologii oraz mikro– i nanofotoniki, a także zasług dla PWr. Prof. Crean jest współzałożycielem i wiceprezesem Instytutu Badań Materiałowych UNESCO 2014 przy Radzie Europy, dyrektorem Międzynarodowego Centrum Studiów w Dziedzinie Mikro– i Nanoinżynierii. Uczony od lat współpracuje z Wydziałem Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki PWr. To dzięki zaangażowaniu oraz pomocy prof. Creana w czerwcu 2014 r. odbył się we Wrocławiu Europejski Kongres Technologiczny. Uroczystość nadania prof. Creanowi doktoratu honorowego wpisała się w inaugurację obchodów 70-lecia Politechniki Wrocławskiej.

Doktorat h.c. – prof. H. Satz

WROCŁAW Podczas tegorocznego Święta Uniwersytetu Wrocławskiego tytuł doktora honoris causa tej uczelni otrzymał prof. Helmut Satz (na fot.). Jest on światowej sławy fizykiem, który wniósł wielki wkład w rozwój fizyki teoretycznej silnych oddziaływań w materii hadronowej. Pracował w DESY w Hamburgu, na Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles oraz na Uniwersytecie Helsińskim, jak i w CERN w Genewie. Od roku 1971 był profesorem i współtwórcą Wydziału Fizyki Teoretycznej na Uniwersytecie w Bielefeld oraz dyrektorem Centrum Badan Interdyscyplinarnych (ZIF) w Bielefeld. Stworzył tam uznany w świecie ośrodek zajmujący się problemami zjawisk krytycznych w gęstej materii silnie oddziałujących cząstek oraz fenomenologii zderzeń ciężkich jonów. Obecnie jest profesorem w Instituto Superior Tecnico w Lizbonie. Jest autorem ponad trzystu publikacji naukowych, który były cytowane blisko 10 tys. razy. Podczas uniwersyteckiego święta prof. Adam Jezierski, prorektor UWr ds. badań naukowych i współpracy z zagranicą, został odznaczony Złotą Odznaką Honorową „Zasłużony dla Województwa Dolnośląskiego”. Jest on chemikiem, autorem lub współautorem 110 publikacji z zakresu fizykochemii nieorganicznej, struktury błon biologicznych oraz chemii wolnych rodników. Prof. Józef Heistein oraz Christoph Wetzel otrzymali Złote Medale Uniwersytetu Wrocławskiego. Prof. Heisteina nagrodzono za zasługi dla rozwoju studiów romanistycznych oraz badań komparatystycznych na UWr. Ch. Wetzel to wybitny malarz, wieloletni nauczyciel akademicki w Drezdeńskiej Akademii Sztuk Pięknych, autor licznych rekonstrukcji barokowych malowideł sklepiennych, m.in. w 2013 r. dzięki staraniom Niemiecko-Polskiego Towarzystwa Uniwersytetu Wrocławskiego rozpoczął odtwarzanie XVIII-wiecznych barokowych fresków w Oratorium Marianum UWr, które uległy całkowitemu zniszczeniu podczas działań wojennych. Dzieło zostało z sukcesem ukończone w maju 2014 r.

Nagroda L.F. Leloira

BUENOS AIRES/KRAKÓW Prof. Józef Dulak, kierownik Zakładu Biotechnologii Medycznej Wydziału Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii UJ, otrzymał Nagrodę im. dr. Luisa Federico Leloira od argentyńskiego Ministerstwa Nauki, Technologii i Innowacji Produktowej. Ceremonia przyznania nagrody odbyła się 17 listopada w Buenos Aires. Nagroda przyznawana jest zagranicznym badaczom, którzy aktywnie uczestniczyli w promocji współpracy międzynarodowej, przyczyniając się do rozwoju naukowego i technologicznego Argentyny. Jak zaznaczono w oficjalnym liście skierowanym do władz Uniwersytetu Jagiellońskiego, prof. Du lak „promował współpracę pomiędzy Argentyną a Polską, współpracował z uczelniami w Buenos Aires, zachęcał uczonych z Argentyny do prowadzenia badań naukowych w swoim laboratorium, prowadził wykłady w Buenos Aires, Kordobie i Bariloche, a także przyczynił się do zebrania funduszy na sympozja takie jak SISTAM 2010 czy South American Symposium in Signal Transduction and Molecular Medicine”.

Stypendia dr. J. Kulczyka

POZNAŃ 17 listopada dr Jan Kulczyk w imieniu swojej firmy Kulczyk Holding wręczył ukraińskim studentom Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza stypendia o łącznej wartości 150 tys. zł. Trafią one do 50 studentów UAM, będących obywatelami Ukrainy, którzy mają trudną sytuację materialną i wyróżniają się dobrymi wynikami w nauce (średnia powyżej 4). – Uniwersytet to miejsce, w którym nie tylko zdobywamy wiedzę, ale także kształtujemy charakter, uczymy się zarówno samodzielności, jak i współpracy oraz nawiązujemy przyjaźnie, często na całe życie. Wierzę, że ci młodzi ludzie, będą w przyszłości rozwijali ukraińską demokrację i gospodarkę, w oparciu o zrozumienie i przyjaźń między Ukrainą, Polską i całą Europą – powiedział dr Jan Kulczyk podczas wręczania stypendiów.

„Zasłużony dla Tolerancji”

WARSZAWA/LUBLIN 19 listopada w Muzeum Niepodległości w Warszawie Redakcja Encyklopedii Katolickiej – publikacji wydawanej przez Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II i Towarzystwo Naukowe KUL – została uhonorowana medalem „Zasłużony dla Tolerancji” przyznawanym przez Fundację Ekumeniczną „Tolerancja”. W uzasadnieniu podkreślono, że nagroda została przyznana za „wkład w dzieło krzewienia idei tolerancji we współczesnym świecie”, w szczególności za „ukazanie Kościoła Katolickiego i innych wyznań chrześcijańskich katolikom i społecznościom na terenie Rosji i innych państw”. Wyróżnienie to przyznawane jest osobom oraz instytucjom szczególnie zasłużonym w działalności na rzecz krzewienia ideałów tolerancji i dialogu. To zaszczytne wyróżnienie Redakcja Encyklopedii Katolickiej i Katolicki Uniwersytet Lubelski otrzymały wspólnie z Redakcją Rosyjskiej Encyklopedii Katolickiej i Ojcami Franciszkanami w Moskwie, którzy wydają Encyklopedię Rosyjską. Inicjatywie wydawania encyklopedii patronuje Instytut Leksykografii KUL. W imieniu Redakcji Encyklopedii Katolickiej nagrodę z rąk prof. Karola Karskiego (przewodniczącego Rady Fundatorów Fundacji Ekumenicznej „Tolerancja) oraz Senatora RP Józefa Piniora (przewodniczącego Rady Fundacji Ekumenicznej „Tolerancja”) odebrał redaktor naczelny dr Edward Gigilewicz. Fundację Ekumeniczną „Tolerancja” założyła w r. 1993 grupa działaczy chrześcijańskich, którym bliska jest idea tolerancji. Przewodniczącym Rady Społecznej Fundacji przez wiele lat był zmarły w 2003 r. prof. Tadeusz Zieliński, były rzecznik praw obywatelskich, zaś Radę Społeczną Fundacji tworzy grupa osób różnych wyznań, duchownych, naukowców, polityków i dziennikarzy. Od 1998 r. za szczególne działania w dziedzinie szerzenia idei tolerancji przyznaje medale „Zasłużony dla Tolerancji”.

Konwerter neutronów termicznych w NCBJ

ŚWIERK Naukowcy Z Narodowego Centrum Badań Jądrowych zaprojektowali i zbudowali ciągłe źródło neutronów prędkich o energii 14 MeV. Właściwości nowego urządzenia w połączeniu z parametrami polskiego reaktora „Maria” pozwolą przeprowadzić badania materiałów niezbędnych do budowy źródeł „energii przyszłości” – reaktorów IV generacji i elektrowni termojądrowych. To jedyna tego typu pracująca instalacja na świecie. Duże źródła neutronów prędkich są obecnie na wczesnym etapie budowy (ESS) lub w fazie projektowania (IFMIF). Do czasu ich uruchomienia jedną z najbardziej opłacalnych metod uzyskiwania względnie wysokich gęstości strumienia neutronów prędkich o energii 14 MeV (powyżej 109 cm-2 s-1) może okazać się konwerter neutronów termicznych instalowany w reaktorze jądrowym. Takie właśnie urządzenie zostało zaprojektowane i wybudowane przez naukowców NCBJ. Pozytywne wyniki uzyskane podczas ciągłej pracy konwertera w badawczym reaktorze „Maria” potwierdzają, że obecnie jest to jedyna na świecie pracująca tego typu instalacja będąca jednocześnie jednym z najsilniejszych na świecie ciągłych źródeł neutronów 14 MeV. Posłuży ona do napromieniania materiałów na potrzeby badań elementów niezbędnych do budowy reaktorów IV generacji i urządzeń termojądrowych. Badania nad fuzją termojądrową mają wykazać, że może być ona wykorzystana jako opłacalne źródło energii. Ich rezultatem będzie prototyp pierwszej elektrowni termojądrowej na świecie DEMO, a dopiero na tej podstawie zostanie podjęta decyzja o pierwszej na świecie elektrowni komercyjnej wykorzystującej reakcję syntezy jądrowej.

Współpraca: Białystok – Katarzyna Dziedzik, Gdańsk- Beata Czechowska-Derkacz, Katowice – Jacek Szymik-Kozaczko, Agata kala farska, Kraków – Izabela Majewska, Małgorzata Nowina-Konopka, Joanna Uchto, Lublin – Lidia Jaskuła, Olsztyn – Lech Kryszałowicz, Poznań – Agnieszka Książkiewicz, Świerk – Marek Sieczkowski, Warszawa – Tomasz Matynia, Wrocław – Andrzej Charytoniuk, Jacek Przygodzki, Małgorzata Wanke-Jakubowska, Zielona Góra – Ewa Sapeńko.