Superbohater w służbie energetyki

We wszystkich krajach dynamicznie rozwijających się zapotrzebowanie na energię elektryczną systematycznie rośnie. Poszukiwaniu nowych źródeł energii i sposobów jej oszczędzania towarzyszą próby minimalizowania strat powstających na drodze od producenta do odbiorcy, a są to ilości niebagatelne. Z problemem tym postanowili zmierzyć się – czytamy w „Biuletynie AGH” (nr 77/14) – uczeni z Akademii Górniczo-Hutniczej, którzy przystąpili do konkursu ogłoszonego przez Narodowe Centrum Nauki i Rozwoju.

Prof. Tadeusz Knych wraz z zespołem naukowców z Wydziału Metali Nieżelaznych pracują nad wynalazkiem, który może znacząco zmniejszyć ubytki energii w liniach elektroenergetycznych. Do ich budowy postanowili zastosować nowy supermateriał, łączący grafen z tradycyjnymi komponentami przewodów elektrycznych. Grafen jest nie tylko dwieście razy bardziej wytrzymały niż stal, ale także okazuje się doskonałym przewodnikiem, w którym ładunki elektryczne poruszają się dwieście tysięcy razy szybciej niż w krzemie. Pomysł ten naukowcy przedyskutowali z przedstawicielami przemysłu, co doprowadziło do powołania konsorcjum naukowo-przemysłowego METGRAF do badań nad nowym materiałem.

W jakim stopniu grafen polepszy właściwości miedzi i aluminium, jeszcze nie wiadomo, na to pytanie mają odpowiedzieć dopiero badania. Sam grafen w idealnej postaci ma bardzo wysoką przewodność elektryczną, ale jaki grafen uda się uzyskać w masowej produkcji, to jeszcze zagadka. Jedno jest pewne, to ogromne wyzwanie technologiczne, ale również, jak mówi prof. Knych, cywilizacyjne.

Od schematów do pełnej nowoczesności

Katedra Fizyki w Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu istnieje już ponad 60 lat! – przypominają „Wieści Akademickie” (nr 3-4/2014). Została powołana we wrześniu 1951 r. równocześnie z nowo utworzoną Wyższą Szkołą Rolniczą i weszła w skład Wydziału Rolnego. Do organizacji Katedry przystąpiono jednak dopiero w roku akademickim 1953/54. Na początku mieściła się w dwóch zaledwie pokoikach gmachu Chemii Rolnej.

Do końca lat siedemdziesiątych zajęcia dydaktyczne z fizyki toczyły się według schematu opisanego w skrypcie Harajdy i Lehmanna. Studenci wszystkich kierunków studiów wykonywali te same proste eksperymenty fizyczne. Przełom nastąpił podczas strajków studenckich w Uniwersytecie Poznańskim w 1980 roku, kiedy jednym z postulatów studentów zootechniki było wprowadzenie przedmiotu biofizyka zamiast fizyki. Doprowadziło to do opracowania przez młodsze pokolenie pracowników Katedry nowoczesnych programów nauczania i przystosowania pracowni fizycznej do ich realizacji.

Obecne zajęcia dydaktyczne prowadzone są na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych na wszystkich wydziałach Uniwersytetu Przyrodniczego. Dla kierunków technicznych i przyrodniczych realizowane są wykłady z przedmiotów: fizyka, biofizyka, fizyka i biofizyka oraz fizyka z elementami biofizyki. Trwa proces przystosowywania ćwiczeń laboratoryjnych do potrzeb każdego kierunku studiów, tak aby studenci nabywali wiedzę i umiejętności wyszczególnione w Krajowych Ramach Kwalifikacji. Z chwilą przyłączenia Katedry do obecnego Wydziału Nauk o Żywności i Żywieniu (1987) rozpoczęła się ścisła współpraca naukowa z jednostkami tego Wydziału, a tematyka badań coraz częściej zaczęła dotyczyć fizyki i biofizyki żywności oraz związanych z tym zagadnień technologicznych. Badania i ocenę żywności, w tym jej właściwości przeciwutleniające, prowadzi się stosując techniki luminescencyjne, ze szczególnym uwzględnieniem chemiluminescencji. Wyniki badań prowadzonych w Katedrze Fizyki przedstawiono w kilkudziesięciu publikacjach i wystąpieniach na międzynarodowych konferencjach naukowych. Sięgając tylko do najnowszej historii ostatnich 15 lat, Katedra może wykazać się udziałem w realizacjach kilkunastu grantów badawczych, kierując przy tym pięcioma z nich. Nie