AMUL wciąż lata nad Wielkopolską

Żeby zobaczyć naukę od interesującej strony, uczniowie z małych miejscowości muszą pojechać do dużego miasta akademickiego na festiwal nauki. Nie wszyscy mają taką możliwość. Aktywny Mały Uniwersytet Latający przyjeżdża z nauką i nowymi formami edukacyjnymi do tych, którzy nie mają szans dotrzeć do akademickich centrów na oferowane przez instytuty i uczelnie zajęcia.

Instytut Psychologii UAM kontynuuje projekt Aktywny Mały Uniwersytet Latający, o którym informowaliśmy w ub. roku. Studenci i doktoranci psychologii, kognitywistyki, pedagogiki, biologii, matematyki, filologii czeskiej, serbskiej, chorwackiej, sinologii oraz teologii prowadzą zajęcia dla dzieci, młodzieży ze szkół podstawowych i gimnazjów z małych miejscowości Wielkopolski, a także warsztaty dla rodziców i dziadków.

Placówki, które odwiedzają uczestnicy projektu nie mają dostępu do oferty dodatkowych zajęć dla uczniów, a ze względu na dystans nie mogą korzystać z oferty instytutów i uczelni w dużych miastach. AMUL to coś więcej niż festiwal nauki, bo nie tylko o popularyzację wiedzy w nim chodzi. Zachęca również uczniów do pokonywania kolejnych kroków edukacji i dalszego kształcenia.

Tematyka zajęć jest związana ze „szkolnymi” przedmiotami – fizyką, chemią, biologią, matematyką, językami obcymi. Zajęcia nie mają typowej „szkolnej” formy. Elastyczne aranżowanie przestrzeni ma służyć współpracy uczniów ze sobą i z prowadzącym. Aktywne metody pracy, oparte na rozmowie i wspólnym wykonywaniu zadań, rozwijają ciekawość poznawczą, umiejętność współpracy, argumentacji, wyrażania i obrony własnego zdania, a także respektowania zdania innych i ustalania reguł grupowych.

Forma zajęć, która polega na pracy w zespołach i możliwości wieloaspektowego doświadczania (zarówno obserwowanie tego, co dzieje się na lekcji, jak i samodzielne działanie), jest związana z wizją szkoły, jaką promuje projekt. Owa wizja dotyczy tworzenia szkoły opartej na współpracy między uczniami, nauczycielami, rodzicami i wszystkimi innymi pracownikami szkoły – szkoły, w której docenia się podmiotowość ucznia i zachęca go do ustawicznego samokształcenia.

Praca w zespołach jest bardziej czasochłonna, wymaga uprzedniego przygotowania, jest też głośniej na lekcji, ale dzięki niej uczniowie kształtują tzw. umiejętności miękkie – negocjacji, uzyskiwania kompromisów, uwzględniania zdania innych. W jej trakcie zachodzi niezwykle cenne edukacyjnie zjawisko tzw. tutoringu rówieśniczego, czyli naturalny proces wzajemnego uczenia się między dziećmi. Dzięki temu rozwój ucznia może przebiegać kilkutorowo: z jednej strony jest nauczyciel, który przekazuje nowe informacje i uczy nowych rzeczy w sposób uporządkowany, a z drugiej dzieci uczą się od siebie nawzajem. Nauczyciele, uczestnicząc w zajęciach z uczniami, mogą spojrzeć na swoją pracę z perspektywy ucznia/obserwatora.

Z obserwacji poczynionych podczas wyjazdów wynika, że nauka w szkole nie powinna odbywać się na zasadzie „osobnych pudełek” – pudełko z biologią, pudełko z chemią, pudełko z językiem polskim. Dzieci mogą uczyć się poprawnej polszczyzny zarówno na zajęciach z polskiego, przyrody, jak i matematyki. Wiedza uczniów, by mogła być w pełni przyswojona, przede wszystkim zrozumiana – co jest warunkiem jej wykorzystywania w elastyczny sposób – nie może być ani fragmentaryczna (częściowa, niepełna) ani sfragmentaryzowana (dzielona na rozłączne dziedziny, na przedmioty). Chodzi o to, by dziecko umiało wykorzystać informacje, które nabyło na lekcji biologii np. podczas zajęć z chemii.

Od października 2013 roku, kiedy zainaugurowano AMUL, studenci i pracownicy UAM odwiedzili 43 szkoły i przeprowadzili zajęcia dla 7404 dzieci, 614 rodziców, 42 dziadków i 512 nauczycieli. Najbardziej interesujące dla uczniów okazały się: Iluzje – czyli jak oszukać mózg?, Co ma makaron do plecaka?, Chemia w kuchni, Nie-Newton, Mnemotechniki, Dobra strona internetowa, Bajkowe Czechy, Wizyta na Bałkanach .

Zainteresowanie projektem przerosło oczekiwania organizatorów. W związku z licznymi zgłoszeniami, ale i lepszą diagnozą potrzeb przedszkoli i szkół AMUL będzie kontynuował działalność w kolejnym roku akademickim. Nowa propozycja to wykorzystanie pracy projektowej w szkołach i popularyzowanie tej formy nauczania. Wprowadzone zostaną też zadania domowe, angażujące rodziców, dziadków i całą społeczność lokalną. Punktem odniesienia będą zagadnienia związane z kulturą lokalną, historią i tradycją miejsca zamieszkania.