Po 20 latach
Uniwersytet Opolski był pierwszym, jaki powołano w okresie transformacji ustrojowej w 1994 r., a 12. polskim uniwersytetem w ogóle. Nie udało się wówczas połączyć dwóch głównych uczelni Opola: Wyższej Szkoły Pedagogicznej i Wyższej Szkoły Inżynierskiej. Jednak w Opolu powstał Instytut Teologiczno-Pastoralny, który miał status filii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Gorącym zwolennikiem utworzenia uniwersytetu był abp. prof. Alfons Nossol (skądinąd – profesor KUL). Właśnie z połączenia WSP i filii KUL utworzono Uniwersytet Opolski. WSI została wkrótce przekształcona w Politechnikę Opolską.
W pierwszym roku istnienia młody uniwersytet miał 4 wydziały: Filologiczno-Historyczny; Matematyki, Fizyki i Chemii; Ekonomiczny oraz Teologiczny – pierwszy taki wydział na uczelni niekościelnej w Polsce. Oferował 15 kierunków studiów. Jego kadrę tworzyło 600 naukowców, w tym 116 profesorów. Kształcił 9 tys. studentów i 1,3 tys. słuchaczy studiów podyplomowych.
Obecnie po 20 latach istnienia strukturę Uniwersytetu Opolskiego tworzy 8 wydziałów: Chemii, Ekonomiczny, Filologiczny, Historyczno-Pedagogiczny, Matematyki, Fizyki i Informatyki, Prawa i Administracji, Przyrodniczo-Techniczny oraz Teologiczny. W ostatniej kategoryzacji Wydz. Chemii uzyskał kat. A, sześciu wydziałom przyznano kat. B, a jednemu – C. Jednostki uczelni mają 14 uprawnień do doktoryzowania i 6 praw do habilitowania.
Uniwersytet zatrudnia ponad 1,3 tys. pracowników. 750 to nauczyciele akademiccy. 60 z nich to profesorowie zwyczajni, 30 – profesorowie nadzwyczajni z tytułem, 125 – profesorowie UO. 40 adiunktów ma habilitację, a prawie 350 – doktorat. Administrację i obsługę stanowi niecałe 600 osób. Pracownicy UO uzyskali w ciągu trzech lat istnienia NCN 9 grantów z tej agencji. Jednak w 2013 r. uczestniczyli w realizacji 20 projektów finansowanych przez NCN i 2 NCBR, a w sumie realizowali 476 projektów naukowych.
Uniwersytet Opolski oferuje 42 kierunki studiów i 118 specjalności. W roku akademickim 2012/2013 kształciło się tam 14,5 tys. studentów: 10 tys. na studiach stacjonarnych, 3,5 tys. – na niestacjonarnych, 346 – na studiach doktoranckich i 859 – na podyplomowych. W ciągu 20 lat uczelnię ukończyło ponad 60 tys. absolwentów, co razem z 40 tys. absolwentów WSP daje 100 tys.
Uniwersytet wpisał się znaczącym akcentem w pejzaż miasta – w najbardziej eksponowanym miejscu, na wzgórzu, które dziś nazywane jest Wzgórzem Uniwersyteckim, powstało w murach zrujnowanego budynku poszpitalnego (a historycznie – poklasztornego) Collegium Maius, gdzie mieści się rektorat uczelni. Uczelnia ma 4 domy studenckie. W zbiorach Biblioteki Głównej znajduje się 900 tys. woluminów. Ostatnio czyni starania o pozyskanie i zagospodarowanie terenu i zabytkowych budynków po dawnej niemieckiej szkole rolniczej w podopolskim Prószkowie.
Budżet Uniwersytetu Opolskiego w 2013 wyniósł prawie 130 mln zł. Dotacja z budżetu państwa wyniosła 82,4 mln zł, w tym dotacja podstawowa 80,7 mln zł. Przychody z działalności badawczej wyniosły 7,765 mln zł, z czego 3,577 mln stanowiła dotacja na zadania statutowe. Uczeni z UO realizowali ponadto granty NCN za 822 tys. zł, granty NCBR za 372 tys. zł, programy ministerialne za 822 tys. zł i prace zlecone przez inne podmioty za 1,4 mln zł.
UO rozpoczyna realizację dwóch międzynarodowych programów edukacyjnych. Europa Master jest unikatowym programem w zakresie studiów europejskich umożliwiającym uzyskanie dyplomów magisterskich trzech uczelni: Uniwersytetu Opolskiego, Uniwersytetu Johannesa Guttenberga w Moguncji (Niemcy) i Uniwersytetu Burgundzkiego w Dijon (Francja). We współpracy z Wyższą Szkołą Dualną Badenii-Wirtembergii w Mannheim (Niemcy) w ramach projektu zatwierdzonego przez NCBR rozpocznie też kształcenie dualne.