Humaniści trzymają się mocno

Wbrew opiniom głoszonym przez różne komitety kryzysowe, humanistyka nie ma się w Polsce najgorzej. Dowodzą tego nie tylko dane dotyczące grantów NCN i NPRH. Informacje o stanie humanistyki na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza, przedstawione przez prof. Jacka Witkosia, prorektora UAM, także nie są złe.

Wedle tych ostatnich, liczba studentów UAM spadła w ciągu dziesięciu lat o 10 tys. – z 53 tys. do 43 tys. Ten spadek dotknął głównie studia niestacjonarne, bowiem na stacjonarnych liczba studentów nawet wzrosła w ostatnich pięciu latach – z 28,8 tys. w roku akademickim 2007/08 do 30,8 tys. w roku 2012/13. Na kierunkach humanistycznych i społecznych w ciągu pięciu lat liczba studentów zmalała z 14 do 12 tys., a liczba studentów filozofii spadła z 1,6 do 1 tys. Jednak ich odsetek wśród ogółu studentów zmalał w ciągu pięciu lat raptem z 28,8 proc. do 28,36 proc. (ogólna liczba studentów spadła w tym czasie z 49 do 43 tys.). Jeśli jednak spojrzymy na studia stacjonarne, to ogólna liczba studiujących we wspomnianym okresie wzrosła o 2 tys. (z 28,8 do 30,8 tys.), co spowodowało, że odsetek humanistów zmalał z 34,8 do 33,46 proc. ogółu, mimo że w liczbach bezwzględnych na UAM w tym czasie tej grupie kierunków przybyło 300 studentów. Zwraca uwagę wzrost liczby doktorantów na humanistyce – w 2007 r. było ich mniej niż 750, a w 2012 ich liczba dochodziła do 850.

Inaczej jednak ma się sprawa, gdy przyjrzeć się szczegółom. Są kierunki (grupy kierunków), których popularność wzrosła i takie, które mają coraz mniej studentów. Rośnie wyraźnie zainteresowanie filologiami obcymi, na japonistyce liczba studentów się podwoiła. Dużym powodzeniem cieszą się kierunki artystyczne oraz dziennikarstwo. Spada zainteresowanie filozofią i naukami społecznymi, a nawet prawnymi.

Jeśli przyjrzeć się badaniom naukowym, widać wyraźnie, że humaniści i przedstawiciele nauk społecznych nie zasypiają gruszek w popiele. Na ogólną liczbę 636 realizowanych na UAM grantów, najwięcej – 273 – realizowali badacze reprezentujący nauki humanistyczne i społeczne (dla porównania w grupie nauk ścisłych i technicznych realizowano 220 projektów, a nauk o życiu – 138).

Trudno zatem mówić o generalnym kryzysie humanistyki na UAM. Dotyczy to zarówno liczby studentów, jak i aktywności naukowej pracowników.