2013 – deregulacja

Głównym zadaniem Rzecznika Praw Absolwenta jest działanie „na rzecz ograniczenia barier w dostępie do wykonywania zawodu zgodnego z kierunkiem studiów absolwenta”. Inicjatywy w zakresie ułatwienia absolwentom uczelni dostępu do zawodów regulowanych były najważniejszym aspektem mojej działalności w 2013 r. Miało to związek z pracami nad trzema rządowymi projektami ustaw deregulujących dostęp do zawodów. Wydałem opinie dotyczące dostępu m.in. do takich zawodów jak: geolog, rzecznik patentowy, zawody okołomedyczne czy rzeczoznawca majątkowy (opinie dostępne są na stronie http://rpa.nauka.gov.pl). Uczestniczyłem w pracach parlamentarnych dotyczących ustaw deregulacyjnych, prowadziłem konsultacje ze studentami i absolwentami określonych kierunków studiów, a także brałem udział w konferencjach uzgodnieniowych. Formuła „deregulacji dostępu do zawodów” umożliwiła skuteczne podniesienie wielu problemów związanych z nieuzasadnionymi barierami w dostępie absolwentów do rynku pracy.

Do projektu II ustawy deregulacyjnej udało się wprowadzić istotne ułatwienia w dostępie do zawodów rzeczoznawcy samochodowego i diagnosty uprawnionego do wykonywania badań technicznych dla przyszłych absolwentów tzw. specjalności samochodowych, prowadzonych głównie w ramach kierunków studiów z zakresu mechaniki i budowy maszyn oraz transportu. Powstały też rozwiązania służące zwiększeniu dostępności do praktyki zawodowej dla kandydatów na inżynierów z uprawnieniami budowlanymi i architektów (sprawa została bliżej przedstawiona w artykule Drugi etap deregulacji , FA 7-8/2013).

W projekcie III ustawy deregulacyjnej uwzględniono moje postulaty dotyczące m.in. zwiększenia częstotliwości naboru na aplikację do zawodu rzecznika patentowego – będzie się odbywać co roku, a nie raz na trzy, cztery lata – oraz zniesienia kilku nieuzasadnionych barier w dostępie do uprawnień w zawodzie geologa, czy umożliwienia odbycia praktyki zawodowej niezbędnej do uzyskania uprawnień konserwatora zabytków już po III roku studiów. Skuteczne były również działania na rzecz ograniczenia barier w dostępie do zawodu rzeczoznawcy majątkowego, zwłaszcza w zakresie warunków zaliczania tzw. praktyki zawodowej.

Wśród kwestii zgłoszonych i wymagających dalszych działań szczególną uwagę przykuwa problem absolwentów studiów z zakresu mikrobiologii, którzy zostali pozbawieni jakichkolwiek możliwości dojścia do uprawnień w zawodzie diagnosty laboratoryjnego, w tym do samodzielnego prowadzenia czynności diagnostycznych w laboratorium mikrobiologicznym.

Wśród innych obszarów działalności Rzecznika Praw Absolwenta wymienić należy współpracę z akademickimi biurami karier oraz kwestię zatrudnialności absolwentów, w tym monitorowania ich losów. 3 grudnia ub.r. w murach Politechniki Warszawskiej odbył się z mojej inicjatywy II Kongres Akademickich Biur Karier „Współpraca akademickich biur karier i publicznych służb zatrudnienia”. Uczestniczący w spotkaniu pracownicy biur karier wymieniali się doświadczeniami w zakresie ich współpracy z urzędami pracy, zwłaszcza działającymi w strukturach wojewódzkich urzędów pracy centrami informacji i planowania kariery zawodowej.

Niezależnie od głównych zadań rzecznika o charakterze systemowym, na skrzynkę e-mailową Rzecznika Praw Absolwentów wpłynęło 225 spraw o charakterze indywidualnym. Oprócz zapytań i wniosków dotyczących barier w dostępie do wykonywania określonych zawodów, zwracają uwagę skargi na uczelnie, wskazujące na nagminne nieprzestrzeganie przepisów dotyczących terminu wydawania dyplomu ukończenia studiów.