Żelazny jubileusz

Współpraca z francuskim poddostawcą układów wentylacyjnych dla samolotu Airbus, unikalne badania bioinżynierskie nad trzema rodzajami implantów oraz opracowywanie superwytrzymałych materiałów dla przemysłu – to tylko niektóre projekty realizowane przez Instytut Obróbki Plastycznej w Poznaniu. Placówka skończyła 65 lat. Powstała w 1948 roku. Podlega Ministerstwu Gospodarki.

Specjalnością instytutu jest pozahutnicza obróbka metali. Naukowcy z INOP potrafią zrobić z nimi wszystko: zbadać ich strukturę, opracować i wdrożyć nowoczesną technologię w zakresie kucia, walcowania, ciągnięcia, wyciskania i tłoczenia metali lub zbudować wykorzystywane na całym świecie urządzenia służące ich obróbce. Technologie opracowywane w INOP pozwalają przedsiębiorstwom oszczędzać energię, materiały, czas i pieniądze.

Obecnie w INOP zatrudnionych jest 112 pracowników. Średnia wieku to 45 lat. Naukowcy i inżynierowie z INOP pracują nad 12 krajowymi projektami badawczymi i wdrożeniowymi (finansowanymi ze środków PO Innowacyjna Gospodarka, Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, Narodowego Centrum Nauki) wartymi ok. 12 mln zł oraz biorą udział w trzech międzynarodowych projektach finansowanych w ramach unijnego 7. Programu Ramowego o wartości ok. 1,16 mln euro. Niedawno instytut złożył w NCBR wniosek o finansowanie programu sektorowego „Hefajstos”, dotyczącego kuźnictwa materiałów trudnoodkształcalnych. Zadeklarowały w nim udział podmioty gospodarcze, które zdecydowały się pokryć połowę kosztów, wynoszących 140 mln zł.

– Przede wszystkim mamy na uwadze współpracę z przemysłem -deklaruje dr inż. Hanna Wiśniewska-Weinert, dyrektor INOP. – Dbamy o użyteczność i praktyczność naszych technologii dla gospodarki. Kooperujemy z wieloma polskimi przedsiębiorstwami. Około 60 proc. budżetu instytutu pochodzi właśnie z tej współpracy.

Jedną ze specjalizacji instytutu są badania małych elementów w próżni i podwyższonej temperaturze dla potrzeb przemysłu lotniczego. Kiedy producent układów wentylacyjnych największego samolotu pasażerskiego świata – Airbusa A380 -zwrócił się o opracowanie technologii wykonania łożysk z nowej generacji materiałów do tych układów, specjaliści INOP opracowali nowy kompozyt. Podczas prac powstały nowoczesne stanowiska do diagnozowania tarcia występującego w tego typu łożyskach oraz jedyna w swoim rodzaju aparatura.

W instytucie trwają prace nad nowoczesnymi, superwytrzymałymi materiałami z nanokompozytów. INOP jest jednym z filarów projektu „Nanomet”, kluczowego przedsięwzięcia PO Innowacyjna Gospodarka. Jego celem jest opracowanie nowych materiałów metalicznych o strukturze nanometrycznej, które będą się charakteryzować lepszymi właściwościami i umożliwią wytwarzanie nowych produktów o korzystniejszych cechach w nowoczesnych gałęziach gospodarki: motoryzacji, energetyce czy biomedycynie.

Istotną i przyszłościową dziedziną badań jest też bioinżynieria. W INOP stworzono unikalne w skali kraju stanowiska laboratoryjne do testowania implantów: stawu biodrowego i kolanowego oraz krążka międzykręgowego. Dzięki temu można sprawdzać powstające endoprotezy, analizować jak się zużywają ze względu na materiał, z jakiego zostały wykonane. Specjaliści INOP są w stanie zbadać wpływ sposobu ustawienia protezy dla jej trwałości, co jest kluczowe w bioinżynierii.

Obecnie w INOP trwa praca nad trzema nowoczesnymi przedsięwzięciami. Jednym z nich jest modyfikacja powierzchni implantu. W celu zapewnienia mu jak największej antyseptyczności, zwłaszcza w pierwszej fazie po wszczepieniu, jest on powlekany nanocząsteczkami srebra. Odporność na zakażenia bakteryjne jest bowiem kluczem do sukcesu tego typu operacji. INOP współpracuje w badaniach nad implantami z francuską firmą ZPS, światowym gigantem na rynku protez. Na potrzeby realizowanych projektów w instytucie stworzono unikalne w skali kraju stanowiska laboratoryjne do badania endoprotez biodrowych, krążków międzydyskowych oraz implantów kolanowych.